PHẦN LÝ LỊCH
- Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Kim Thanh
- Đơn vị công tác: Trường THPT Triệu Quang Phục
-Tên đề tài SKKN: “Áp dụng phương pháp dạy tích hợp vào một số bài dạy môn tiếng Anh bậc THPT”
NỘI DUNG
ĐẶT VẤN ĐỀ
Tiếng Anh hiện nay là ngôn ngữ phổ thông nhất thế giới và rất phổ biến tại Việt Nam, do đó, thông thạo tiếng Anh mang lại lợi thế lớn trong việc xin việc và khởi nghiệp Bộ GD-ĐT đã chú trọng đến việc dạy và học tiếng Anh, đặc biệt qua đề án ngoại ngữ 2020, nhấn mạnh tầm quan trọng của giao tiếp cho học sinh THPT Các bộ sách giáo khoa mới được biên soạn theo hướng giao tiếp, với nhiều chủ đề phong phú và tích hợp các kỹ năng cần thiết Tuy nhiên, nếu giáo viên chỉ tập trung vào ngữ pháp và từ vựng mà bỏ qua tính liên môn, bài giảng sẽ trở nên khô khan và gây áp lực cho học sinh Việc tích hợp giáo dục ý thức đạo đức, môi trường và dân số trong bài học là rất cần thiết, giúp học sinh áp dụng ngữ liệu vào thực tiễn và phát triển các năng lực cơ bản như giải quyết vấn đề và ngôn ngữ giao tiếp Vì vậy, tôi luôn tìm kiếm phương pháp dạy học tích hợp để tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học tiếng Anh, từ đó nâng cao chất lượng học tập.
Tiếng Anh bậc THPT ” là những kinh nghiệm được đúc rút từ quá trình nghiên
2 Ý nghĩa và tác dụng của đề tài
Với sáng kiến này, tôi mong muốn đóng góp vào việc cải cách phương pháp dạy và học ngoại ngữ theo hướng tích hợp Phương pháp này không chỉ giúp giáo viên nâng cao năng lực của học sinh mà còn đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của xã hội.
Tôi mong muốn giúp học sinh áp dụng kiến thức từ các môn Địa lý, Văn học, Nghệ thuật, Khoa học vào việc học Tiếng Anh, làm cho bài học trở nên phong phú và hấp dẫn hơn Qua đó, các em có thể mở rộng vốn từ và tri thức, cũng như phát triển nhiều kỹ năng sống trong các tình huống thực tế Học Tiếng Anh không chỉ là việc học ngôn ngữ mà còn là quá trình tương tác liên tục giữa các bộ môn, tạo cơ hội cho các em sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp hàng ngày.
I.3 Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
- Kiến thức : dùng các kiến thức dạy tích hợp
- Học sinh: Trường THPT Triệu Quang Phục.
PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH
Trong quá trình thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng một số biện pháp sau:
- Phân tích tình hình thực tiễn của dạy và học ngoại ngữ
- Tìm hiểu về phương pháp dạy học tích hợp.
- Tìm hiểu về phương pháp dạy học theo đề án
- Tìm hiểu về kiến thức liên môn với các môn khác theo mỗi chủ đề trong SGK
MỤC TIÊU
Sáng kiến kinh nghiệm này đựợc viết ra để:
Làm rõ về khái niệm dạy học tích hợp và tầm quan trọng của dạy học tích hợp
Cung cấp một số nội dung về dạy học tích hợp cho một số bài trong chương trình THPT môn tiếng Anh
Đưa ra bài soạn tham khảo về dạy học tích hợp và sản phẩm của học sinh.
MÔ TẢ GIẢI PHÁP CỦA ĐỀ TÀI
I.THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC NGOẠI NGỮ TRONG NHÀ TRƯỜNG
Trong những năm qua việc dạy và học ngoại ngữ trong nhà trường đã và đang có những thay đổi đáng kể lớp
Đội ngũ giáo viên tại trường có chuyên môn cao và nhiệt huyết trong công tác giảng dạy, luôn ham học hỏi và đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng giao tiếp Trong những năm qua, nhóm giáo viên tiếng Anh đã tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa và thi nói cho học sinh Tuy nhiên, vẫn còn một số giáo viên còn ngần ngại trong việc áp dụng phương pháp mới và chưa tìm ra nhiều cách để làm phong phú bài giảng Hơn nữa, để đáp ứng yêu cầu thi cử, nhiều giáo viên vẫn tập trung chủ yếu vào việc dạy từ vựng, ngữ pháp và đọc hiểu, trong khi kỹ năng nghe nói vẫn chưa được chú trọng đầy đủ.
Thứ nhất: Các em học sinh lớp đã tiếp cận 7 năm học với môn tiếng Anh.
Không còn bỡ ngỡ, lạ lẫm với những hình thức kiểm tra, đánh giá mà giáo viên đề ra
Các em đã nắm vững kiến thức phong phú về tài nguyên thiên nhiên, môi trường, xã hội, cũng như các vấn đề kinh tế và chính trị trong nước.
Trong các môn học như Văn học, Lịch sử và Địa lí, học sinh đã được tiếp cận với kiến thức đa dạng và tích hợp Điều này giúp các em dễ dàng kết hợp kiến thức từ các môn học khác vào môn Ngoại ngữ khi giải quyết các vấn đề trong bài học, tạo sự tự tin và linh hoạt trong việc học tập.
Một bộ phận khá lớn học sinh có vốn từ rất yếu và khả năng nói tiếng Anh rất thiếu tự tin
Theo khảo sát đầu năm, nhiều học sinh cảm thấy Tiếng Anh là một môn học khó Để học giỏi, họ cho rằng cần phải ghi nhớ nhiều từ vựng và cấu trúc ngữ pháp, và không cần tích hợp với các môn học khác.
Tích hợp trong giảng dạy không chỉ giúp học sinh phát huy tư duy, sáng tạo mà còn ứng dụng kiến thức vào thực tiễn Trong năm học 2014 – 2015, tôi đã áp dụng các giải pháp dạy học liên môn nhằm tạo hứng thú cho học sinh và giúp các em vận dụng kiến thức từ các môn học như Lịch Sử, Địa Lý vào giờ học Ngoại Ngữ, từ đó nâng cao hiệu quả học tập Bên cạnh đó, mỗi chủ đề tôi giảng dạy còn tích hợp giáo dục nhiều kỹ năng sống, bao gồm giáo dục môi trường, dân số, hướng nghiệp và bảo vệ di sản văn hóa địa phương.
II NỘI DUNG GIẢI PHÁP
II.1 Dạy học tích hợp
II.1.1 Khái niệm dạy học tích hợp
Khái niệm dạy học tích hợp được đưa ra dưới nhiều tiếp cận khác nhau.
Hội nghị phối hợp của UNESCO năm 1972 định nghĩa dạy học tích hợp các khoa học là cách trình bày các khái niệm và nguyên lý khoa học, thể hiện sự thống nhất cơ bản trong tư tưởng khoa học, đồng thời hạn chế việc nhấn mạnh quá mức vào sự khác biệt giữa các lĩnh vực khoa học Mục tiêu của dạy học tích hợp là tạo ra một cái nhìn tổng thể và liên kết giữa các môn học, giúp học sinh hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa các lĩnh vực khoa học.
Để quá trình học tập trở nên có ý nghĩa, cần gắn liền kiến thức với cuộc sống hàng ngày và các tình huống cụ thể mà học sinh sẽ gặp trong tương lai Việc phân biệt giữa cái cốt yếu và cái ít quan trọng hơn là rất quan trọng, bởi cái cốt yếu bao gồm những năng lực cơ bản giúp học sinh xử lý các tình huống có ý nghĩa trong cuộc sống và tạo nền tảng cho việc học tập tiếp theo Hơn nữa, việc dạy học sinh cách áp dụng kiến thức vào các tình huống thực tế sẽ giúp ích cho cuộc sống sau này Cuối cùng, việc xác lập mối liên hệ giữa các khái niệm đã học là cần thiết; thông tin càng đa dạng thì tính hệ thống càng cao, giúp học sinh làm chủ kiến thức và vận dụng hiệu quả trong những tình huống bất ngờ.
Quan điểm của Ban chỉ đạo đổi mới chương trình, sách giáo khoa sau
Dạy học tích hợp là phương pháp mà giáo viên tổ chức để học sinh kết hợp kiến thức và kỹ năng từ nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết các nhiệm vụ học tập Qua quá trình này, học sinh không chỉ hình thành kiến thức và kỹ năng mới mà còn phát triển những năng lực cần thiết cho tương lai.
Dạy học tích hợp là một phương pháp giáo dục nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức của học sinh để giải quyết hiệu quả các tình huống thực tiễn Phương pháp này giúp học sinh trở thành công dân có trách nhiệm và lao động có năng lực Việc học tập cần được liên kết với các tình huống thực tế mà học sinh có thể gặp phải trong tương lai, từ đó tạo ra ý nghĩa và giá trị cho quá trình học Dạy học tích hợp không chỉ giúp học sinh trưởng thành mà còn trang bị cho các em kỹ năng cần thiết để thành công trong vai trò người chủ gia đình, công dân và lao động trong tương lai.
II.1.2 Một số quan điểm dạy học trong tổ chức dạy học tích hợp
Hai quan điểm dạy học chủ đạo trong tổ chức dạy học tích hợp:
II.1.2.1 Dạy học giải quyết vấnđề
Dạy học giải quyết vấn đề là phương pháp giáo dục giúp học sinh phát triển khả năng tìm tòi và khám phá độc lập thông qua việc giải quyết các tình huống có vấn đề Phương pháp này bao gồm bốn đặc trưng chính: tạo ra các tình huống vấn đề, hướng dẫn hoạt động của học sinh, khuyến khích tư duy phản biện và phát triển kỹ năng làm việc nhóm.
(1) Đặc trưng cơ bản của dạy học giải quyết vấn đề là xuất phát từ THCVĐ:
Tình huống có vấn đề (THCVĐ) thường chứa đựng thông tin quan trọng cần được xác định, bao gồm nhiệm vụ cần giải quyết và những vướng mắc cần tháo gỡ Kết quả từ việc nghiên cứu và giải quyết THCVĐ sẽ mang lại tri thức mới hoặc phương thức hành động mới cho chủ thể.
THCVĐ là trạng thái tâm lý đặc trưng xuất hiện khi cá nhân giải quyết một bài toán cần tri thức và phương pháp hành động mới, chưa từng được biết đến trước đó.
(2) Quá trình dạy học theo quan điểm GQVĐ được chia thành những giai đoạn có mục đích chuyên biệt:
* Thực hiện dạy học giải quyết vấn đề theo 3 bước:
Hình 1.1: Cấu trúc dạy học giải quyết vấn đề theo 3 bước
Bước 1: Tri giác vấn đề
- Tạo tình huống gợi vấn đề
- Giải thích và chính xác hóa để hiểu đúng tình huống
- Phát biểu vấn đề và đặt mục đích giải quyết vấn đề đó Bước 2:Giải quyết vấn đề
- Phân tích vấn đề, làm rõ những mối liên hệ giữa cái đã biết và cái phải tìm
Đề xuất và thực hiện các giải pháp có thể điều chỉnh hoặc thay đổi khi cần thiết Trong quá trình này, có thể áp dụng các quy tắc tìm đoán và chiến lược nhận thức như: Qui lạ về quen, đặc biệt hóa và chuyển qua những trường hợp giới hạn, xem tương tự, khái quát hóa, xét những mối liên hệ và phụ thuộc, cũng như suy ngược và suy xuôi Quá trình này có thể được thực hiện nhiều lần cho đến khi tìm ra hướng đi đúng.
- Trình bày cách giải quyết vấn đề Bước 3: Kiểm tra và nghiên cứu lời giải
- Kiểm tra sự đúng đắn và phù hợp thực tế của lời giải
- Kiểm tra tính hợp lý hoặc tối ưu của lời giải
- Tìm hiểu những khả năng ứng dụng kết quả
- Đề xuất những vấn đề mới có liên quan nhờ xét tương tự, khái quát hóa,lật ngược vấn đề và giải quyết nếu có thể.
* Thực hiện dạy học giải quyết vấn đề theo 4 bước
Hình 1.2: Cấu trúc dạy học giải quyết vấn đề theo 4 bước
Bước 1: Đưa ra vấn đề: Đưa ra các nhiệm vụ, tình huống và mục đích của hoạt động
Bước 2: Nghiên cứu vấn đề bằng cách thu thập hiểu biết từ học sinh và nghiên cứu tài liệu liên quan Bước 3: Giải quyết vấn đề bằng cách đưa ra lời giải và đánh giá để chọn phương án tối ưu nhất Bước 4: Vận dụng kết quả nghiên cứu để giải quyết bài tình huống và các vấn đề tương tự.
Quá trình dạy học theo quan điểm GQVĐ được tổ chức dưới nhiều hình thức đa dạng nhằm thu hút sự tham gia của người học Hình thức học tập này khuyến khích sự tương tác tập thể, động não và tranh luận, với sự dẫn dắt, gợi mở và cố vấn từ giáo viên.
- Làm việc theo nhóm nhỏ (trao đổi ý kiến, khuyến khích tìm tòi…).
- Thực hiện những kỹ thuật hỗ trợ tranh luận (ngồi vòng tròn, chia nhóm nhỏ theo những ý kiến cùng loại ).
