BỘ NỘI VỤ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI TÊN ĐỀ TÀI PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP TRỰC TUYẾN CỦA SINH VIÊN LỚP ĐẠI HỌC QUẢN TRỊ DỊCH VỤ DU LỊCH VÀ LỮ HÀNH 21A, KHOA QUẢN LÝ XÃ HỘI, TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI BÀ.
Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Khảo sát thực trạng phương pháp học tập trực tuyến đã chỉ ra rằng hình thức này giúp sinh viên tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời cung cấp một cách học hiệu quả hơn Bên cạnh đó, việc tìm ra giải pháp khắc phục các nhược điểm của học trực tuyến sẽ góp phần nâng cao chất lượng học tập cho sinh viên ngành Đại học Quản trị.
Dịch vụ Du lịch và Lữ hành 21A, khoa Quản lý xã hội, Trường Đại họcNội Vụ Hà Nội.
Nghiên cứu về sinh viên, khái niệm và thực trạng của phương pháp học tập trực tuyến.
Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp phân tích, tổng hợp
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
+ Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Đóng góp của đề tài
Nghiên cứu của tôi tập trung vào phương pháp học tập trực tuyến của sinh viên lớp Đại học Quản trị Dịch vụ Du lịch và Lữ hành 21A, khoa Quản lí xã hội, trường Đại học Nội Vụ Hà Nội Mặc dù đã có nhiều tài liệu liên quan, nhưng phạm vi nghiên cứu hẹp này sẽ cung cấp thông tin mới mẻ, hỗ trợ các nhà giáo dục và cán bộ đoàn thể trong công tác thanh niên và sinh viên.
Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, đề tài có kết cấu 3 chương:
Chương 1 trình bày khái quát về phương pháp học tập trực tuyến và tầm quan trọng của nó đối với sinh viên Chương 2 tiến hành khảo sát thực trạng áp dụng phương pháp học tập trực tuyến cho sinh viên lớp Đại học Quản trị Dịch vụ Du lịch và Lữ hành 21A, thuộc khoa Quản lý xã hội, Trường Đại học Nội Vụ Hà Nội, nhằm đánh giá hiệu quả và những thách thức mà sinh viên gặp phải trong quá trình học tập.
Trong chương 3, chúng tôi đề xuất các giải pháp nhằm khắc phục những nhược điểm của hình thức học trực tuyến cho sinh viên lớp Đại học Quản trị Dịch vụ Du lịch và Lữ hành 21A, thuộc khoa Quản lý xã hội, Trường Đại học Nội Vụ Hà Nội Những giải pháp này tập trung vào việc cải thiện chất lượng giảng dạy, tăng cường tương tác giữa giảng viên và sinh viên, cũng như cung cấp các công cụ hỗ trợ học tập hiệu quả hơn Bên cạnh đó, việc tổ chức các buổi học trực tiếp và hoạt động ngoại khóa cũng được xem xét để nâng cao trải nghiệm học tập cho sinh viên.
KHÁI QUÁT PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP TRỰC TUYẾN VÀ SINH VIÊN
Phương pháp
1.1.1 Khái niệm về phương pháp
Phương pháp, theo cách hiểu phổ biến, là những cách thức nghiên cứu và quan sát các hiện tượng trong tự nhiên và đời sống xã hội Một số phương pháp nghiên cứu thường được áp dụng bao gồm phương pháp biện chứng, phương pháp so sánh và phương pháp giải thích.
Phương pháp là tập hợp các cách thức được áp dụng để thực hiện một hoạt động cụ thể, chẳng hạn như phương pháp dạy học, phương pháp quản lý vốn, và phương pháp học tập hiệu quả.
Phương pháp là thuật ngữ chỉ các cách thức hoặc đường lối có hệ thống nhằm giải quyết một vấn đề cụ thể Nó được hình thành dựa trên những kết quả mà con người nhận thức từ thực tiễn.
1.1.2 Các cấp độ của phương pháp
Phương pháp riêng là những phương pháp chuyên biệt được áp dụng trong từng ngành nghề, không thể sử dụng cho các lĩnh vực khác Mỗi ngành khoa học có những phương pháp đặc thù riêng, chẳng hạn như trong giảng dạy, người ta thường sử dụng các phương pháp như giảng dạy, ẩn dụ và phân tích Tương tự, trong ngành công an, các phương pháp điều tra, theo dõi và dụ dỗ được áp dụng để thực hiện công việc hiệu quả.
Phương pháp chung là những kỹ thuật được áp dụng rộng rãi bởi cá nhân và tổ chức trong nhiều lĩnh vực khác nhau Ví dụ điển hình bao gồm phương pháp giảm cân, học tiếng Anh, và diễn thuyết, giúp mọi người cải thiện kỹ năng và đạt được mục tiêu cá nhân.
Phương pháp chung nhất: Là các phương pháp có thể sử dụng cho tất cả các ngành khoa học đó là phương pháp triết học.
Hiện nay, trong xã hội có nhiều phương pháp được áp dụng và truyền bá nhằm thực hiện hiệu quả các công việc cụ thể.
Thuật ngữ “Phương pháp” có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp “Methodos”, mang ý nghĩa là con đường và công cụ nhận thức Trong tiếng Anh, phương pháp được dịch là “Method”.
Học tập trực tuyến
Giáo dục trực tuyến (E-learning) là phương thức học ảo thông qua thiết bị kết nối mạng với máy chủ chứa bài giảng điện tử và phần mềm cần thiết, cho phép học sinh, sinh viên học từ xa Giáo viên có thể truyền tải hình ảnh và âm thanh qua kết nối băng thông rộng hoặc không dây Ngoài ra, cá nhân và tổ chức có thể thiết lập hệ thống học trực tuyến (e-school) để đào tạo học viên, thu học phí và tổ chức các bài kiểm tra như các trường học truyền thống.
Dạy học trực tuyến là phương thức giảng dạy và học tập thông qua Internet, trong đó giáo viên và học sinh sử dụng các nền tảng học trực tuyến và ứng dụng truyền tải âm thanh, hình ảnh Các thiết bị thông minh như laptop, smartphone và máy tính bảng cũng được sử dụng để hỗ trợ quá trình học tập hiệu quả.
Công cụ dạy học trực tuyến là những phương tiện cho phép giáo viên và học viên tương tác và tham gia vào quá trình học tập cùng lúc Một số công cụ phổ biến hỗ trợ học trực tuyến bao gồm Zoom Meeting, Skype, Hangouts, Google Meet và TranS Japan.
1.2.2 Nguồn gốc và lịch sử
Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của Internet và công nghệ thông tin, hệ thống học trực tuyến đang trở thành xu thế đào tạo mới với nhiều ưu điểm vượt trội so với phương pháp truyền thống Gần đây, nhiều trường đại học và tổ chức, tập đoàn trên toàn cầu đã chú trọng phát triển E-learning để tối ưu hóa hiệu quả đào tạo, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong nền giáo dục thế giới.
E-learning là thuật ngữ xuất hiện lần đầu tiên vào tháng 10 năm 1999 trong Hội nghị quốc tế về CBT- Computer Based Traning Kể từ thời điểm đó, các cụm từ “Online learning”, “Virtual learning” (tạm dịch: “Học trực tuyến” , “Học ảo”) được nhắc đến ngày càng nhiều hơn Có thể nói rằng 2 cụm từ này chính là cha đẻ của thuật ngữ E-learning (Hệ thống giáo dục trực tuyến) ngày nay.
E-learning đã vẽ ra cho chúng ta thấy một cách chi tiết nhất và sinh động về một hệ thống học trực tuyến chuyên nghiệp và khoa học Theo đó, những người tham gia học tập có thể tương tác với môi trường học trực tuyến thông qua mạng Internet hoặc các phương tiện điện tử truyền thông khác.
Hệ thống E-learning được coi là mô hình "Lớp học đảo ngược", nơi người học tham gia lớp học trực tuyến để tiếp thu kiến thức, sau đó nghiên cứu lý thuyết tại nhà Sự khác biệt này nổi bật giữa giáo dục truyền thống và đào tạo trực tuyến hiện nay.
Trong giai đoạn 1984-1993, sự ra đời của hệ điều hành Windows 3.1, máy tính Macintosh và PowerPoint cùng với các công cụ đa phương tiện đã đánh dấu kỷ nguyên số đa phương tiện Những công cụ này cho phép tạo ra bài giảng tích hợp hình ảnh và âm thanh dựa trên công nghệ CBT, giúp người học tiếp cận kiến thức qua đĩa CD-ROM hoặc đĩa mềm Thời điểm này cũng chứng kiến sự phát triển trong phương pháp đào tạo, khi người học có thể tự học mọi lúc, mọi nơi Tuy nhiên, một hạn chế lớn là sự giao tiếp và hướng dẫn giữa giảng viên và người học còn gặp khó khăn, đánh dấu sự khởi đầu cho hình thức học E-learning.
Từ năm 1994 đến 1999, sự xuất hiện của công nghệ Website đã đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc cải tiến phương pháp giáo dục truyền thống Các nhà cung cấp dịch vụ bắt đầu nghiên cứu và áp dụng công nghệ mới này, với sự phổ biến của các phần mềm như Email, Web, trình duyệt, Media player và kỹ thuật truyền Audio tốc độ thấp Những tiến bộ này, cùng với các ngôn ngữ web như HTML và Java, đã góp phần làm thay đổi diện mạo của nền giáo dục đào tạo thông qua việc sử dụng công cụ đa phương tiện.
Giai đoạn 2000 – 2005 chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các công nghệ tiên tiến như Java và ứng dụng mạng IP, cùng với việc nâng cấp băng thông Internet và công nghệ truy cập mạng Những tiến bộ trong thiết kế Web đã góp phần tạo ra một cuộc cách mạng lớn trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
Hiện nay, với sự phát triển của nhu cầu học tập và công nghệ thông tin, ngày càng nhiều nền tảng giáo dục trực tuyến xuất hiện, cung cấp các bài giảng sinh động được chuẩn hóa theo nhiều định dạng khác nhau Người học có thể khám phá những kiến thức thú vị về khoa học vũ trụ, lỗ đen và sự hình thành hành tinh thông qua các video đồ họa và phát trực tuyến, mang lại trải nghiệm học tập hấp dẫn hơn so với việc học truyền thống qua sách vở.
1.2.3 Đặc điểm của phương pháp học tập trực tuyến
Học trực tuyến đang trở thành xu hướng tất yếu trong đào tạo, giúp xóa bỏ ranh giới địa lý và xã hội Nó giải quyết các vấn đề về thời gian, địa điểm và chi phí học tập Chỉ cần một thiết bị kết nối Internet, bạn có thể tiếp cận một kho tàng kiến thức phong phú Đối với những người làm trong lĩnh vực giáo dục hoặc đào tạo nhân sự, việc phát triển chương trình đào tạo qua nền tảng trực tuyến chất lượng sẽ giúp số hóa và làm sinh động hơn các bài giáo án truyền thống.
Giáo dục trực tuyến mang lại sự linh hoạt cho người học, cho phép truy cập vào các khoá học mọi lúc, mọi nơi, từ văn phòng, nhà ở đến các điểm Internet công cộng Hệ thống này cung cấp kiến thức theo yêu cầu và thông tin được cập nhật nhanh chóng, giúp học viên học tập 24/7.
E-learning mở rộng phạm vi giảng dạy bằng cách khắc phục những hạn chế về không gian và địa điểm trong các lớp học truyền thống Số lượng người học không còn bị giới hạn bởi sức chứa của phòng học, mà có thể tham gia vào các chương trình đào tạo trực tuyến Điều này cho phép nhiều người cùng lúc học tập mà không cần phải tập trung tại một địa điểm cụ thể, mang lại sự tiện lợi khi họ có thể học và nghe giảng ngay tại nhà.
Giảng dạy tập trung trong e-learning khác biệt hoàn toàn so với lớp học truyền thống, nơi một giáo viên phải quản lý từ 20 đến 40 học sinh Trong mô hình học trực tuyến, tỷ lệ giáo viên trên học sinh thường là 1:1, cho phép học sinh nhận được sự chú ý và hỗ trợ cá nhân hóa Hệ thống đào tạo trực tuyến còn cung cấp chương trình giảng dạy mô phỏng, giúp học sinh dễ dàng xem lại bài học và khắc phục những vấn đề chưa hiểu chỉ với một cú nhấp chuột.
Sinh viên
Sinh viên, theo định nghĩa từ Wikipedia, là những người đăng ký vào các cơ sở giáo dục để tham gia lớp học nhằm đạt được sự thành thạo trong môn học dưới sự hướng dẫn của giảng viên Họ cũng dành thời gian ngoài lớp học để thực hiện các hoạt động cần thiết cho việc chuẩn bị bài học và chứng minh sự tiến bộ của mình Ở độ tuổi mới lớn, khi bắt đầu bước ra xã hội, sinh viên thường có những đặc điểm tâm lý như sự tò mò, khát khao khám phá, và đôi khi là sự bối rối trong việc định hình bản thân và tương lai.
Sự phát triển của sinh viên sau khi vào đại học diễn ra mạnh mẽ, bao gồm cả nhận thức và trí tuệ cũng như môi trường xã hội Sinh viên bắt đầu hình thành nhận thức và phát triển bản thân một cách thực tế hơn, với khả năng tiếp thu và vận dụng kiến thức nhanh nhạy hơn Sự phát triển trí tuệ đồng thời thúc đẩy quá trình hình thành nhân cách, giúp sinh viên trở nên tò mò và hiếu kỳ hơn trong việc khám phá thế giới xung quanh và tính cách của chính mình Ngoài ra, sự phát triển về mặt tình cảm, bao gồm tình cảm cá nhân và tình bạn, cũng trở nên sâu sắc và phong phú hơn.
Sinh viên là một nhóm đối tượng đa dạng với nhiều đặc điểm và tâm lý khác nhau, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của giáo dục và xã hội Theo đó, sinh viên được định nghĩa là những người đang theo học tại các trường đại học và cao đẳng, thường ở độ tuổi từ 18 đến 25, với sự trưởng thành về thể chất và tâm lý xã hội.
Trong chương I, tác giả đã tổng hợp nội dung về phương pháp học tập trực tuyến và sinh viên, dựa trên các nghiên cứu trước đó để định nghĩa các khái niệm cơ bản như phương pháp, sinh viên và học tập trực tuyến Tác giả cũng đã nêu rõ lý do tại sao học trực tuyến trở thành xu thế hiện đại, đồng thời trình bày nguồn gốc và lịch sử của phương pháp này Bên cạnh đó, những ưu điểm và nhược điểm của học trực tuyến cũng được phân tích cụ thể, tạo cơ sở cho tác giả tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về đề tài.
KHẢO SÁT VỀ THỰC TRẠNG CỦA PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP TRỰC TUYẾN ĐỐI VỚI SINH VIÊN LỚP ĐẠI HỌC QUẢN TRỊ DỊCH VỤ DU LỊCH VÀ LỮ HÀNH 21A, KHOA QUẢN LÝ XÃ HỘI, TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI
Thời gian học tập trực tuyến 12 2.2 Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình học tập trực tuyến
Học kỳ I năm học 2021-2022 diễn ra trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 căng thẳng, với 100% sinh viên lớp Đại học Quản trị Dịch vụ Du Lịch và Lữ hành 21A, khoa Quản Lý Xã hội, trường Đại học Nội vụ Hà Nội đăng ký 6 học phần Điều này cho thấy sự thích ứng của sinh viên với yêu cầu học tập trong thời gian khó khăn.
Biểu đồ 2.1 Mục đích sử dụng Internet của sinh viên
Nghiên cứu cho thấy, 38,2% sinh viên sử dụng Internet cho học tập từ 3 đến dưới 6 giờ mỗi ngày, trong khi 26,4% học từ 6 đến dưới 9 giờ, và 12,8% dưới 3 giờ Điều này cho thấy cường độ học tập của sinh viên khá cao, với 50,2% dành trên 6 giờ cho việc học Tuy nhiên, thời gian học trực tuyến cũng dẫn đến tình trạng quá tải Nhiều sinh viên tham gia vào các khóa học và buổi trao đổi trực tuyến, dẫn đến việc họ dành nhiều thời gian cho học tập trực tuyến Ngược lại, một số sinh viên tham gia ít vào các chương trình này thường sử dụng Internet cho các mục đích khác, chiếm tỉ lệ cao hơn ở nhóm dưới 3 giờ mỗi ngày.
Nghiên cứu cho thấy, khi thời gian học tập của sinh viên tăng lên, nhu cầu sử dụng internet cho các mục đích giải trí giảm dần Cụ thể, 57,4% sinh viên sử dụng internet dưới 3 giờ cho mục đích khác, trong khi 33,3% sử dụng từ 3 đến dưới 6 giờ, 5,8% từ 6 đến dưới 9 giờ và chỉ 3,5% sử dụng trên 9 giờ Sinh viên học trực tuyến thường cảm thấy cô lập xã hội và thiếu kỹ năng tự định hướng cũng như quản lý thời gian, điều này ảnh hưởng đến thành công trong học tập Hỗ trợ từ các tổ chức là rất cần thiết để duy trì động lực cho sinh viên học trực tuyến Ngoài ra, việc sử dụng internet cho giải trí, mạng xã hội như Facebook và nội dung không phù hợp cũng tác động tiêu cực đến quá trình học tập của sinh viên.
2.2 Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình học tập trực tuyến
Kết quả nghiên cứu sinh viên lớp Đại học Quản trị Dịch vụ Du Lịch và
Lữ hành 21A, khoa Quản Lý Xã hội, trường Đại học Nội vụ Hà Nội cho thấy rằng, mặc dù ban giám hiệu nhà trường đã chủ động triển khai các phương án để đảm bảo việc học tập liên tục cho sinh viên, nhưng việc học trực tuyến vẫn gặp nhiều hạn chế do nhiều nguyên nhân khác nhau.
Trong bối cảnh dịch bệnh và tình hình chung của đất nước, sinh viên chưa có sự chuẩn bị tâm lý cho việc học trực tuyến Tuy nhiên, học trực tuyến mang lại lợi ích lớn, giúp tránh khỏi bệnh truyền nhiễm với tỷ lệ đồng ý lên tới 99,6% Chỉ có 0,3% sinh viên không đồng ý với quan điểm này Phản hồi từ sinh viên cho thấy việc học trực tuyến hiện nay không chỉ là ứng phó với đại dịch Covid-19 mà còn nhằm duy trì và phát triển phương pháp học tập trực tuyến cho thế hệ tương lai.
“- Đây là việc nên làm để giãn cách xã hội, tránh lây lan bệnh dịch, phù hợp trong thời điểm hiện tại.
Trong bối cảnh xã hội phải thực hiện cách ly dài ngày, việc chuyển sang hình thức học trực tuyến là điều cần thiết và không thể tránh khỏi Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ phương pháp học này nhằm giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm bệnh.
Học trực tuyến là một giải pháp hiệu quả, giúp giảng viên và sinh viên tiếp cận công nghệ hiện đại Thời điểm hiện tại là cơ hội tốt để mọi người làm quen với hình thức tương tác mới, cải thiện kỹ năng tự học và khuyến khích sự tìm tòi, khám phá kiến thức.
- Học trực tuyến giúp bảo vệ bản thân khỏi dịch bệnh nhưng vẫn có thể nắm vững được kiến thức.
Học trực tuyến giúp học sinh ở nhà hạn chế tiếp xúc với cộng đồng, từ đó giảm nguy cơ lây nhiễm.
Trong bối cảnh hiện tại, việc áp dụng công nghệ thông tin trong dạy học trực tuyến trở nên phù hợp và cần thiết hơn bao giờ hết Đây là cơ hội để giáo dục có những bước tiến mới, giúp nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập.
Học trực tuyến không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn giảm thiểu thời gian di chuyển, giúp người học tránh được những khoản chi phí phát sinh và rủi ro liên quan đến giao thông trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển.
Nghiên cứu phỏng vấn cho thấy sinh viên nhận thức rõ ràng về tầm quan trọng của việc cách ly trong bối cảnh dịch bệnh, giúp họ tham gia hiệu quả vào học tập trực tuyến Hơn nữa, 47,4% sinh viên hoàn toàn đồng ý rằng học trực tuyến hỗ trợ gia đình trong công việc nhà, trong khi 36,5% cho rằng điều này đúng một phần Điều này phản ánh thực tế sinh viên có nhiều thời gian ở nhà và thuận lợi trong việc giúp đỡ gia đình Đặc biệt, sinh viên lớp Đại học Quản trị Dịch vụ Du lịch và Lữ hành 21A đến từ nhiều vùng miền khác nhau, việc học trực tuyến giúp tiết kiệm thời gian di chuyển Tuy nhiên, sinh viên cũng cần chủ động trong việc học để tránh bị phân tán sự tập trung và ảnh hưởng đến kết quả học tập.
Học trực tuyến không chỉ thuận lợi trong bối cảnh dịch bệnh mà còn giúp sinh viên có thêm thời gian để làm bài và đọc tài liệu Cụ thể, 61,9% sinh viên cho rằng học trực tuyến giúp họ có nhiều thời gian hơn cho việc này, trong khi 25,3% hoàn toàn đồng ý và chỉ 12,8% không đồng tình Việc tiết kiệm thời gian di chuyển giữa các môn học đã tạo điều kiện cho sinh viên tìm kiếm và đọc tài liệu, hỗ trợ quá trình tự học hiệu quả hơn.
2.2.2 Khó khăn Đề cập đến mặt thuận lợi trong việc học tập trực tuyến thì không thể không nhắc đến những mặt khó khăn cho phương pháp này, đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay.
Biểu đồ 2.2 Khó khăn trong việc học tập trực tuyến của sinh viên
Theo biểu đồ, sinh viên gặp khó khăn với việc học trực tuyến do có quá nhiều deadline và bài tập Cụ thể, 83,7% sinh viên hoàn toàn đồng ý rằng số lượng deadline quá lớn, trong khi 14,5% đồng ý một phần và chỉ 0,8% không đồng ý Tại lớp Đại học Quản trị Dịch vụ Du Lịch và Lữ hành 21A, khoa Quản Lý Xã hội, trường Đại học Nội vụ Hà Nội, việc triển khai dạy và học trực tuyến đồng bộ trong bối cảnh dịch bệnh đã dẫn đến áp lực cho sinh viên, khi họ phải dành nhiều thời gian cho các bài tập được giao.
“ - Quá nhiều bài tập khiến tôi bị stress (Sinh viên)
Giảng viên nên giảm bớt số lượng bài tập giao cho sinh viên Nhiều giảng viên cho rằng sinh viên có nhiều thời gian rảnh rỗi khi học ở nhà, nhưng thực tế, điều này tạo ra áp lực lớn cho họ Kể từ khi học online, tôi không còn phân biệt được cuối tuần và cảm thấy áp lực học tập từ hình thức trực tuyến nặng nề hơn so với học truyền thống.
Đánh giá hiệu quả học tập trực tuyến
Học tập trực tuyến đang ngày càng phổ biến, tuy nhiên, kết quả học tập vẫn là yếu tố quan trọng mà người học quan tâm Đánh giá hiệu quả học tập trực tuyến sẽ phản ánh chất lượng đào tạo trong bối cảnh hiện nay Một khảo sát tại lớp Đại học Quản trị Dịch vụ Du Lịch và Lữ hành 21A, khoa Quản Lý Xã hội, trường Đại học Nội vụ Hà Nội cho thấy sinh viên cơ bản hài lòng với nhu cầu học tập cá nhân, nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc giao tiếp và tương tác với giảng viên cũng như giữa các sinh viên.
Biểu đồ 2.5 Đánh giá hiệu quả học tập trực tuyến so với học tập truyền thống
So với phương pháp học truyền thống, 57,4% sinh viên đánh giá học trực tuyến tiện lợi và hiệu quả hơn Điều này cho thấy nỗ lực của giáo viên trong việc tích hợp công nghệ thông tin vào giảng dạy đã tạo ra nhiều hoạt động hấp dẫn, thu hút người học và nhận được phản hồi tích cực.
Học trực tuyến mang lại nhiều tiện ích cho sinh viên, với 67,1% người tham gia khảo sát đánh giá hiệu quả tương đương hoặc tốt hơn phương pháp truyền thống Tuy nhiên, 33,9% cho rằng phương pháp này không đáp ứng nhu cầu học tập cá nhân của họ Điều này cho thấy cần cải thiện phương pháp dạy và học, bao gồm đổi mới phương pháp giảng dạy, ứng dụng công nghệ linh hoạt và cung cấp nguồn học liệu số Đặc biệt, 50,5% sinh viên cảm thấy việc giao tiếp giữa giảng viên và học viên kém hiệu quả hơn so với học truyền thống, với chỉ 28,1% đánh giá học trực tuyến hiệu quả tương đương Những hạn chế này xuất phát từ bối cảnh không gian và yếu tố nhiễu trong quá trình học, làm khó khăn trong việc tạo ra các hoạt động thu hút sinh viên tham gia.
Mặc dù đã có sự hỗ trợ trong việc chống dịch và duy trì quá trình học tập, nhưng hiệu quả học tập vẫn chưa đạt yêu cầu cao, với nhiều vấn đề tồn tại, chẳng hạn như việc học trực tuyến môn Giáo dục thể chất, điều này khiến nhiều sinh viên cảm thấy bối rối và khó khăn.
Mặc dù việc học trực tuyến mang lại nhiều tiện lợi, nhưng vẫn tồn tại một số vấn đề đáng lưu ý như hiệu quả học tập chưa cao, khả năng tập trung kém và thời gian ngồi học trước màn hình máy tính hay điện thoại quá lâu.
Các giáo viên có thể nâng cao mức độ tương tác trong giờ học để giảm bớt sự nhàm chán cho học sinh khi phải ngồi trước màn hình Đồng thời, việc phân bổ khối lượng bài tập hợp lý cũng giúp học sinh có thời gian để học tập các môn học khác hiệu quả hơn.
Học trực tuyến hiện nay là phương pháp cần thiết, nhưng không đủ để đảm bảo chất lượng môn học Nhiều kiến thức chỉ được truyền đạt qua vài slide đơn giản, khiến em cảm thấy khó khăn trong việc hiểu bài.
Việc đánh giá sự tham gia và tương tác của sinh viên trong học trực tuyến cho thấy 43,2% sinh viên cho rằng hình thức này ít hiệu quả hơn so với học truyền thống Chỉ có 33,8% người học cho rằng hiệu quả tương đương, trong khi chỉ 22,9% đánh giá học trực tuyến hiệu quả hơn Do đó, cần thiết phải nâng cao khả năng chủ động và tích cực của sinh viên trong quá trình học tập trực tuyến.
Trong môi trường học tập trực tuyến, việc đặt người học làm trung tâm là điều cần thiết, theo quan điểm của các nhà tâm lý học nhận thức Họ cho rằng người học đóng vai trò tích cực trong quá trình dạy và học, khác với quan điểm hành vi chỉ tập trung vào môi trường Do đó, người học cần chủ động hơn trong việc học trực tuyến, bao gồm việc đọc tài liệu trước giờ lên lớp, tương tác tích cực với giáo viên, chú ý lắng nghe giảng dạy, ghi chép và tham gia vào các hoạt động thảo luận nhóm.
Trong chương này, tác giả đã tiến hành khảo sát và phân tích tình hình học tập trực tuyến của sinh viên lớp Đại học Quản trị Dịch vụ Du lịch và Lữ hành 21A, khoa Quản lý xã hội, trường Đại học Nội Vụ Hà Nội Nghiên cứu bao gồm các yếu tố như thời gian học tập trực tuyến, những thuận lợi và khó khăn gặp phải trong quá trình học, cũng như ý kiến của sinh viên về phương pháp học tập này từ nhiều góc độ khác nhau Đồng thời, tác giả cũng đã đề xuất những yếu tố đánh giá hiệu quả học tập trực tuyến của sinh viên để làm cơ sở cho việc đưa ra các giải pháp trong chương tiếp theo.
ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC CÁC NHƯỢC ĐIỂM CỦA VIỆC HỌC TRỰC TUYẾN ĐỐI VỚI SINH VIÊN LỚP ĐẠI HỌC QUẢN TRỊ DỊCH VỤ DU LỊCH VÀ LỮ HÀNH 21A, KHOA QUẢN LÝ XÃ HỘI, TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI
Khó kiểm định và đảm bảo chất lượng
Trong giáo dục truyền thống, các trường học và tổ chức giáo dục cần được kiểm định chất lượng để hoạt động hiệu quả Để học trực tuyến đạt được hiệu quả tương tự như học tập truyền thống, tất cả các tổ chức đào tạo trực tuyến cũng phải trải qua quy trình kiểm định chất lượng Tuy nhiên, hiện nay không phải tổ chức học trực tuyến nào cũng đáp ứng được yêu cầu này, dẫn đến chất lượng đào tạo chưa cao và chưa được công nhận hợp pháp.
Giải pháp ở đây chính là có thể sử dụng các hệ thống quản lý để đánh giá chất lượng đào tạo của tổ chức học trực tuyến.
Tương tác của người dạy và người học bị hạn chế
Tại trường học, sinh viên có thể nêu ý kiến trực tiếp với giảng viên khi tiếp nhận thông tin, giúp họ nhận được giải đáp nhanh chóng Sự tương tác này không chỉ làm cho quá trình học tập trở nên dễ dàng hơn mà còn phong phú và dễ tiếp thu hơn.
Trong lớp học trực tuyến, sinh viên thường cảm thấy không hài lòng khi ý kiến và phản hồi của họ không được giải quyết kịp thời Tương tác trong môi trường giáo dục truyền thống không thể duy trì hiệu quả trong bối cảnh học trực tuyến Do đó, ngành giáo dục trực tuyến cần tìm kiếm các phương pháp thay thế để nâng cao khả năng tương tác của người học Đây là một chủ đề chưa được nghiên cứu đầy đủ và vẫn chưa đạt được hiệu quả cao.
Giải pháp tạm thời cho nhược điểm trong học trực tuyến là phát triển hệ thống phản hồi ngang hàng, cho phép người dùng tương tác qua video với giáo viên, tương tự như hình thức học truyền thống tại trường.
Đòi hỏi sự tự giác và biết cách quản lý thời gian
Trong các lớp học truyền thống, sự tương tác giữa giáo viên và học sinh tạo động lực học tập hiệu quả, trong khi học trực tuyến thường khiến người học cảm thấy chán nản do chỉ tương tác với màn hình Nhiều học viên chỉ tập trung vào các hoạt động học tập mà thiếu sự trao đổi, khuyến khích và chia sẻ động lực, dẫn đến việc giảm hiệu quả học tập.
Tham gia các khóa học trực tuyến tại nhà mang lại cảm giác thoải mái cho sinh viên, nhưng cũng có thể dẫn đến thiếu động lực Nếu không có kỹ năng quản lý thời gian, tiến độ học tập sẽ bị chậm đáng kể.
Nâng cao tính chủ động và kỷ luật là yếu tố quyết định thành công trong học tập trực tuyến Thay vì gặp gỡ trực tiếp giảng viên và bạn bè, việc giao tiếp qua mạng và tham gia các hoạt động tương tác trên mạng xã hội sẽ là giải pháp hiệu quả cho vấn đề này.
Khó kiểm soát sự gian lận trong thi cử
Một trong những nhược điểm lớn nhất của học trực tuyến là khó kiểm soát gian lận trong thi cử So với học truyền thống, việc gian lận dễ dàng hơn khi học tại nhà với máy tính cá nhân có kết nối internet Hệ thống học trực tuyến không thể quan sát trực tiếp thí sinh, làm cho việc phát hiện gian lận trong các đánh giá trở nên phức tạp Hơn nữa, nếu không có hệ thống xác minh danh tính phù hợp, thí sinh có thể nhờ người khác làm bài thay cho mình.
Nhà trường cần triển khai các biện pháp chống gian lận cho tổ chức giáo dục trực tuyến Hệ thống Examity là một trong những công cụ phổ biến nhất hiện nay, sử dụng các phương pháp như xác minh ID tự động và trí tuệ nhân tạo để phát hiện những hành vi bất thường trong quá trình thi cử.
Giáo dục trực tuyến có xu hướng tập trung vào lý thuyết hơn là thực hành
Mặc dù nhược điểm của học trực tuyến đã được chú ý và đang trong quá trình khắc phục, nhưng hiệu quả vẫn chưa đạt được như mong đợi Vấn đề chủ yếu là các tổ chức giáo dục trực tuyến thường tập trung vào việc phát triển kiến thức lý thuyết, mà bỏ qua các kỹ năng thực tế Điều này dễ hiểu, vì việc giảng dạy lý thuyết trên internet thường đơn giản hơn so với việc tổ chức các bài tập thực hành.
Để phát triển kỹ năng thực tế trong học trực tuyến, cần thực hiện các dự án và yêu cầu sinh viên thực hành, với sự hỗ trợ 1:1 giữa giảng viên và sinh viên Đây là phương pháp hiệu quả nhất để nâng cao khả năng thực hành của người học.
Bị giới hạn một số ngành học nhất định
Mỗi chuyên ngành đào tạo có những đặc điểm riêng, và không phải ngành nào cũng phù hợp với hình thức học trực tuyến Học trực tuyến thường thích hợp hơn cho các ngành khoa học xã hội và nhân văn, trong khi các ngành y tế và kỹ thuật yêu cầu trải nghiệm thực tế Mặc dù trong tương lai học trực tuyến có thể phát triển hơn, nhưng hiện tại vẫn chưa thể dạy mọi thứ chỉ qua hình thức này Đối với các ngành như y tế và kỹ thuật, phương pháp học kết hợp (Blended learning) giữa học truyền thống và học online là một giải pháp khả thi.
Hạn chế về điều kiện tiếp xúc với máy tính
Mặc dù máy tính cá nhân ngày càng phổ biến, nhưng vẫn có khoảng 25% dân số gặp khó khăn trong việc truy cập học trực tuyến Vì vậy, học trực tuyến nên được xem là một phương pháp học tập bổ sung, không thể thay thế hoàn toàn cho giáo dục truyền thống.
Việc nâng cao tỉ lệ sử dụng máy tính có kết nối internet là một thách thức không nhỏ, nhưng với sự phát triển không ngừng của xã hội, xu hướng này sẽ ngày càng trở nên phổ biến và cần thiết hơn.
Khiến sinh viên tách biệt với xã hội
Các phương pháp học trực tuyến hiện nay có thể khiến sinh viên trở nên xa cách và thiếu tương tác xã hội Việc học trực tuyến kéo dài làm cho sinh viên và giảng viên dành quá nhiều thời gian trước màn hình, dẫn đến việc thiếu giao tiếp trực tiếp và hình thành thói quen cô lập Hệ quả nghiêm trọng của sự cô lập này có thể là các vấn đề sức khỏe tâm thần như căng thẳng, lo âu và suy nghĩ tiêu cực.
Để chống lại sự cô lập xã hội trong học tập trực tuyến, người dùng có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau, trong đó việc thúc đẩy sự tương tác giữa các sinh viên là rất quan trọng.
Hạn chế phát triển kỹ năng giao tiếp
Phương pháp học trực tuyến mang lại hiệu quả cao trong việc nâng cao kiến thức và tiết kiệm thời gian, nhưng lại thiếu sự tương tác trực tiếp giữa sinh viên và giảng viên Điều này dẫn đến việc kỹ năng giao tiếp của người học không được rèn luyện và phát triển đầy đủ Hệ quả là nhiều sinh viên tốt nghiệp với kiến thức lý thuyết vững vàng, nhưng gặp khó khăn trong việc truyền đạt suy nghĩ của mình một cách rõ ràng cho người khác.
Để nâng cao kỹ năng giao tiếp cho sinh viên, cần tổ chức nhiều hoạt động nhóm và bài giảng trực tuyến khuyến khích sự tương tác giữa người học Việc này không chỉ giúp sinh viên cải thiện khả năng giao tiếp mà còn chuẩn bị tốt hơn cho môi trường làm việc thực tế.
Dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài, tác giả đưa ra một nhóm giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế của phương pháp học tập trực tuyến đối với sinh viên.
Mặc dù phương pháp học trực tuyến còn tồn tại một số hạn chế, nhưng không thể phủ nhận những lợi ích đáng kể như tiết kiệm thời gian và chi phí, khả năng học tập linh hoạt mọi lúc, mọi nơi, và sự dễ dàng trong việc tiếp thu kiến thức và kỹ năng mới Hơn nữa, cộng đồng hỗ trợ đông đảo cũng là một điểm mạnh Các giải pháp cần được thực hiện một cách đồng bộ và linh hoạt để đảm bảo sức khỏe và danh dự cho sinh viên, đồng thời thể hiện sự quan tâm và ý thức của họ trong việc tham gia chương trình học tập trực tuyến.
