Trong điều kiện hội nhập thế giới và khu vực, tổ chức kế toán là nhiệm vụ trọng yếu của các đơn vị nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, đảm bảo phát triển bền vững. Kế toán là công cụ quan trọng trong hệ thống công cụ quản lý của đơn vị cần được đổi mới nhằm cung cấp thông tin phục vụ quá trình điều hành hoạt động cho nhà quản lý. Việc tổ chức kế toán khoa học và hợp lý tại đơn vị không những đảm bảo cho việc thu nhận thông tin kế toán đầy đủ, kịp thời, đáng tin cậy phục vụ cho công tác quản lý kinh tế - tài chính mà còn giúp đơn vị phát huy hiệu quả sử dụng các nguồn lực tài chính cho đơn vị. Trong những năm qua, Nhà nước, Bộ Tài chính đã ban hành các văn bản pháp luật về kế toán: Luật kế toán, chuẩn mực kế toán, các văn bản hướng dẫn... Để thực hiện được quản lý tài chính theo đúng quy định của pháp luật, Bệnh viện đa khoa Thanh Trì cần chú trọng đến việc hoàn thiện tổ chức kế toán. Vì vậy việc nghiên cứu thực trạng và đưa ra các giải pháp để hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì là phù hợp với lí luận và thực tiễn. Nhận thức được tầm quan trọng và tính cấp thiết của vấn đề, tác giả đã lựa chọn đề tài “Hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình với mong muốn có thể thông qua đề tài này để tìm ra những biện pháp hoàn thiện hơn nữa công tác kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì. Luận văn có kết cấu 4 chương: Chương 1: Giới thiệu về đề tài nghiên cứu Chương 2: Cơ sở lý luận về tổ chức kế toán tại đơn vị sự nghiệp công lập Chương 3: Thực trạng tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì Chương 4: Thảo luận kết quả nghiên cứu, giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán và kết luận
GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Tính cấp thiết của đề tài
Kế toán đóng vai trò thiết yếu trong quản lý kinh tế, không chỉ hỗ trợ quản lý và kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp mà còn rất quan trọng đối với các đơn vị sự nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế Để tối ưu hóa vai trò của kế toán, cần tổ chức hệ thống kế toán một cách khoa học và hợp lý tại mỗi đơn vị.
Hiện nay, với chủ trương xã hội hóa y tế và cải cách mạnh mẽ trong quản lý tài chính, việc hoàn thiện tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp y tế, đặc biệt là đơn vị công lập, trở thành yêu cầu cấp thiết Điều này nhằm tăng cường quyền làm chủ và tự chịu trách nhiệm về tài chính, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách và nguồn thu của đơn vị Việc quản lý tài chính hiệu quả trong bệnh viện không chỉ giúp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh mà còn đáp ứng tốt hơn nhu cầu của nhân dân.
Bệnh viện đa khoa Thanh Trì, thuộc hệ thống bệnh viện công lập, đã trải qua nhiều bước phát triển và thay đổi trong quản lý và hoạt động trong những năm qua Bệnh viện đã chủ động cơ cấu lại tổ chức, nâng cao hiệu quả quản lý, đặc biệt chú trọng đến vai trò của tổ chức kế toán, một công cụ thiết yếu trong quản lý kinh tế tài chính Do đó, việc hoàn thiện tổ chức kế toán là rất quan trọng đối với mọi hoạt động của bệnh viện.
Hoàn thiện tổ chức kế toán là yếu tố quan trọng giúp ban lãnh đạo bệnh viện nắm bắt chính xác và kịp thời tình hình tài chính Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng kế hoạch phát triển tương lai và đưa ra các quyết định quản lý hiệu quả.
Hoàn thiện tổ chức kế toán là cần thiết để cung cấp thông tin tài chính đáng tin cậy và thống nhất cho cơ quan chủ quản và các cơ quan chức năng nhà nước Điều này bao gồm việc theo dõi tình hình huy động và sử dụng nguồn lực tài chính, quyết toán kinh phí, cũng như quản lý và sử dụng các loại vốn tài sản của Nhà nước Những thông tin này hỗ trợ cho việc kiểm tra, kiểm soát hoạt động của đơn vị và đưa ra các quyết định vĩ mô hiệu quả.
Tổ chức kế toán hoàn thiện sẽ nâng cao hiệu quả quản lý nguồn thu và chi tiêu tại các đơn vị Tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì, chưa có nghiên cứu nào đề cập một cách toàn diện về tổ chức kế toán nhằm cải thiện quản lý tài chính Do đó, tác giả quyết định chọn đề tài “Hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì” cho bài luận văn của mình.
Tổng quan tình hình nghiên cứu
Tổ chức kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý hiệu quả nguồn tài chính của các đơn vị Do đó, trong những năm gần đây, nhiều tổ chức và cá nhân đã chú trọng nghiên cứu để hoàn thiện tổ chức kế toán từ nhiều góc độ khác nhau Đặc biệt trong lĩnh vực y tế, đã có nhiều đề tài khoa học, bài báo và tham luận hội thảo phân tích sâu về vấn đề này.
Trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là trong hệ thống bệnh viện công, vấn đề hoàn thiện tổ chức kế toán chưa được nhiều tác giả nghiên cứu Một số nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực này đã được thực hiện, nhưng vẫn còn nhiều khoảng trống cần được khai thác.
Luận văn thạc sĩ của Đoàn Nguyên Hồng tại Đại học Đà Nẵng năm 2015, với đề tài "Hoàn thiện tổ chức kế toán tài chính tại bệnh viện Hữu nghị Việt Nam Cu Ba Đông Hới", đã tiến hành phân tích và đánh giá tổng thể về tổ chức kế toán cũng như quản lý tài chính tại bệnh viện này.
Ba Đông Hới đã đưa ra nhiều kiến nghị và giải pháp, tập trung chủ yếu vào việc quản lý tài chính Tuy nhiên, các đề xuất này chưa đi sâu vào việc hoàn thiện và nâng cao vị thế của tổ chức kế toán.
Nghiên cứu của Nguyễn Thị Thùy Anh tại Đại học Đà Nẵng năm 2016 về "Hoàn thiện tổ chức kế toán trong điều kiện ứng dụng ERP tại Bệnh viện Đà Nẵng" đã chỉ ra thực trạng tổ chức kế toán tại bệnh viện và đề xuất cải tiến thông qua quản lý theo quy trình dựa trên hệ cơ sở dữ liệu đồng bộ Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ tập trung vào việc hoàn thiện các phần hành kế toán thực hiện thủ công mà không đánh giá toàn diện thực trạng tổ chức kế toán gắn liền với yêu cầu quản lý trong bối cảnh tự chủ tại bệnh viện và những thay đổi trong hạch toán kế toán hiện nay.
Luận văn thạc sỹ của Ngô Quỳnh Trang, trường Đại học Đà Nẵng (2016), mang tên “Hoàn thiện công tác kế toán tại bệnh viện tâm thần thành phố Đà Nẵng”, đã khái quát những vấn đề cơ bản trong tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập có thu Tác giả chỉ ra thực trạng cơ chế quản lý tài chính và các nội dung trong tổ chức kế toán tại bệnh viện tâm thần Đà Nẵng, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả công tác kế toán tại đây.
Luận văn thạc sỹ của Lê Thị Thúy Hằng (2017) tại trường Đại học Lao động-Xã hội Hà Nội nghiên cứu về việc "Hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa Ninh Bình" Tác giả chỉ ra rằng các chính sách đổi mới cơ chế và sự ra đời của chế độ kế toán mới đã ảnh hưởng đáng kể đến tổ chức kế toán trong các bệnh viện công lập Tuy nhiên, công tác kế toán trong ngành Y tế vẫn còn nhiều hạn chế, do đó, việc cải tiến tổ chức kế toán là rất cần thiết, bao gồm nâng cao trình độ nhân viên kế toán và ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực này.
Luận văn thạc sỹ của Phạm Thị Hoài Hiền, năm 2019, tại trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội, tập trung vào việc "Hoàn thiện tổ chức kế toán tại bệnh viện Hữu Nghị Việt Xô" Tác giả đã trình bày rõ ràng các vấn đề lý luận chung và chế độ chính sách kế toán hiện hành của Việt Nam đối với tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập có thu Luận văn cũng đã tổng kết và đánh giá khách quan thực trạng tổ chức kế toán tại bệnh viện này một cách đầy đủ.
Mỗi luận văn đều phản ánh một cách cụ thể lĩnh vực và đơn vị nghiên cứu, khái quát lý thuyết về tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập có thu Chúng đã chỉ ra thực trạng quản lý tài chính và tổ chức kế toán, đồng thời đề xuất giải pháp khắc phục Tuy nhiên, vẫn còn những khoảng trống trong nghiên cứu mà cần được khai thác thêm.
Các luận văn trên chưa chỉ ra được ra những yêu cầu của tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý.
Số lượng nghiên cứu về tổ chức kế toán tại các bệnh viện công lập hiện nay còn hạn chế Trong bối cảnh cả nước đang đẩy mạnh xã hội hóa và tăng cường tự chủ cho hệ thống bệnh viện công lập, nhu cầu nghiên cứu thực trạng tổ chức kế toán trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết để tìm ra các giải pháp hoàn thiện.
Hiện tại, chưa có nghiên cứu chuyên sâu nào về việc hoàn thiện tổ chức kế toán nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì, đặc biệt trong bối cảnh bệnh viện đang thực hiện Nghị định 16/2015/NĐ-CP của Chính phủ.
Bài viết này tập trung vào việc nghiên cứu các vấn đề chính liên quan đến quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì, dựa trên các quy định của Nhà nước như Luật ngân sách nhà nước, Luật kế toán, và chế độ kế toán hành chính sự nghiệp Nội dung nghiên cứu sẽ bao gồm đặc điểm quản lý tài chính, nguồn tài chính, nội dung chi tiêu, và công tác xử lý hệ thống thông tin kế toán Đặc biệt, bài viết sẽ phân tích việc thiết lập và sử dụng các báo cáo bộ phận trong các đơn vị sự nghiệp công lập.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Làm rõ các đặc điểm, nội dung cơ bản của tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập có thu.
Khảo sát thực trạng kế toán của Bệnh viện đa khoa Thanh Trì, những ưu điểm và hạn chế trong tổ chức kế toán tại Bệnh viện.
Đề xuất các giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán để hoàn thiện hơn nữa tình hình kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì.
Câu hỏi đặt ra trong nghiên cứu
Nội dung lý luận cơ bản liên quan đến tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập có thu gồm những gì?
Thực trạng tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì hiện nay được thực hiện như thế nào?
Để hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì, cần thực hiện một số giải pháp quan trọng như cải tiến quy trình ghi chép và báo cáo tài chính, nâng cao năng lực đội ngũ nhân viên kế toán, và áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính Điều kiện cần thiết để thực hiện các giải pháp này bao gồm việc đảm bảo nguồn lực tài chính, đào tạo chuyên môn cho nhân viên, và tạo ra môi trường làm việc thuận lợi để khuyến khích sự sáng tạo và cải tiến.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu lý luận về tổ chức kế toán và thực trạng tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì.
- Về không gian và thời gian: Luận văn nghiên cứu về tổ chức kế toán tại Bện viện đa khoa Thanh Trì từ năm 2018-2020
Công tác tổ chức bộ máy kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tài chính, bao gồm việc xây dựng hệ thống chứng từ kế toán và tài khoản kế toán phù hợp Để đảm bảo tính chính xác và minh bạch, sổ kế toán cần được ghi chép đầy đủ, trong khi báo cáo kế toán phản ánh đúng tình hình tài chính của doanh nghiệp Ngoài ra, công tác kiểm tra kế toán giúp phát hiện và khắc phục sai sót, đồng thời tổ chức công nghệ thông tin trong kế toán là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả quản lý và xử lý dữ liệu.
Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện nghiên cứu đề tài này, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
Phương pháp chuyên gia được áp dụng để phân tích và đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì Để thực hiện đề tài này, luận văn sử dụng cả dữ liệu sơ cấp và thứ cấp liên quan đến tổ chức kế toán tại bệnh viện.
Tác giả đã tiến hành phỏng vấn kế toán tổng hợp và thu thập số liệu từ Phòng kế toán cùng các Khoa chuyên môn để thu thập dữ liệu sơ cấp Qua việc này, tác giả rút ra kết luận về thực trạng công tác kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì, đánh giá khả năng đáp ứng nhu cầu thông tin cho quản trị đơn vị.
+ Đối với dữ liệu thứ cấp: Tác giả tham khảo các quy định về hoạch toán tại Bệnh viện.
* Phương pháp thống kê và phân tích số liệu: để đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại Bệnh viện.
Tác giả đã thu thập ý kiến từ giám đốc bệnh viện, trưởng phòng tài chính kế toán và kế toán viên để nghiên cứu thực trạng và cải thiện tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa Thanh Trì Đây là vấn đề quan trọng mà ban quản lý bệnh viện đang quan tâm, nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho công tác quản lý và điều hành.
Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Luận văn này nhằm hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bệnh viện Đa khoa Thanh Trì, cung cấp cái nhìn thực tế về tình hình kế toán hiện tại Bài viết cũng đề xuất các biện pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả tổ chức kế toán, giúp các cấp lãnh đạo có cái nhìn rõ nét hơn và áp dụng các điều khoản thực tiễn vào quy trình kế toán của bệnh viện.
CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP CÓ THU
Tổng quan chung về đơn vị sự nghiệp công lập có thu
2.1.1 Tổng quan về đơn vị sự nghiệp công lập có thu
2.1.1.1 Khái niệm đơn vị sự nghiệp công lập có thu
Theo Điều 2 Nghị định 16/2015/NĐ-CP, đơn vị sự nghiệp công lập được thành lập bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, có tư cách pháp nhân và có nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công nhằm phục vụ quản lý nhà nước.
Theo giáo trình Quản trị tài chính, đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do Nhà nước thành lập nhằm thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính và phát triển kinh tế xã hội Các đơn vị này nhận kinh phí từ Nhà nước và hoạt động theo nguyên tắc không bồi hoàn trực tiếp.
Theo giáo trình Tài chính Hành chính sự nghiệp, đơn vị sự nghiệp Nhà nước, hay còn gọi là đơn vị sự nghiệp công lập, là các tổ chức cung cấp hàng hóa và dịch vụ công cho xã hội trong các lĩnh vực như giáo dục, y tế, văn hóa thông tin, thể dục thể thao, và nông - lâm - ngư nghiệp Những đơn vị này hoạt động chủ yếu nhằm duy trì sự ổn định của các ngành kinh tế quốc dân và không đặt mục tiêu lợi nhuận lên hàng đầu, mà chủ yếu phục vụ cộng đồng.
Căn cứ vào khả năng tự trang trải chi phí hoạt động, các đơn vị sự nghiệp công lập được phân chia thành hai loại: đơn vị sự nghiệp công lập có thu và đơn vị sự nghiệp thuần túy.
Căn cứ vào các khái niệm, đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL) có thu là một loại hình đơn vị do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập, có nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp Đơn vị này hoạt động độc lập với tư cách là một đơn vị dự toán, sở hữu con dấu và tài khoản riêng, đồng thời tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của Luật kế toán.
Các đơn vị sự nghiệp công lập có thu hoạt động trong các lĩnh vực như giáo dục, đào tạo và dạy nghề; y tế và đảm bảo xã hội; văn hóa và thông tin, bao gồm cả các đơn vị phát thanh truyền hình địa phương; thể dục thể thao; kinh tế và các lĩnh vực sự nghiệp khác.
2.1.1.2 Đặc điểm đơn vị sự nghiệp công lập có thu Đơn vị sự nghiệp công lập là một tổ chức hoạt động theo nguyên tắc phục vụ xã hội, không vì mục đích kiếm lời Sản phẩm, dịch vụ do hoạt động sự nghiệp tạo ra chủ yếu là những giá trị về mặt tri thức, văn hóa, phát minh, sức khỏe, đạo đức, các giá trị về xã hội Đại bộ phận các sản phẩm của đơn vị sự nghiệp công lập là sản phẩm có tính phục vụ không chỉ bó hẹp trong một ngành hoặc một lĩnh vực mà những sản phẩm đó khi tiêu dùng thường có tác dụng lan tỏa.
Đơn vị sự nghiệp công lập được tài trợ từ ngân sách nhà nước và các nguồn kinh phí khác theo quy định, bao gồm phí, lệ phí, thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh và dịch vụ, cũng như từ viện trợ, tài trợ, biếu, tặng Hoạt động của các đơn vị này tuân theo nguyên tắc không bồi hoàn trực tiếp.
Hoạt động sự nghiệp trong các đơn vị công lập thường bị ảnh hưởng bởi các chương trình phát triển kinh tế xã hội như xóa mù chữ, chăm sóc sức khỏe cộng đồng và kế hoạch hóa gia đình Những chương trình mục tiêu quốc gia này chỉ có thể được thực hiện hiệu quả bởi Nhà nước, vì nếu để tư nhân tham gia, mục tiêu lợi nhuận có thể lấn át mục tiêu xã hội, dẫn đến hạn chế tiêu dùng sản phẩm từ hoạt động sự nghiệp và kìm hãm sự phát triển của xã hội.
2.1.1.3 Phân loại đơn vị sự nghiệp công lập
Căn cứ vào nguồn thu từ sự nghiệp và khả năng tạo lập nguồn kinh phí, các đơn vị sự nghiệp công lập cần đảm bảo đủ tài chính để duy trì hoạt động thường xuyên.
Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên (gọi tắt là ĐVSN tự đảm bảo chi phí hoạt động).
Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự đảm bảo một phần chi phí thường xuyên (gọi tắt là ĐVSN tự đảm bảo một phần chi phí hoạt động).
Đơn vị sự nghiệp có nguồn thu thấp hoặc không có nguồn thu, hoạt động chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước để đảm bảo toàn bộ kinh phí hoạt động theo chức năng và nhiệm vụ được giao.
Đơn vị sự nghiệp y tế là tổ chức y tế được quản lý bởi Nhà nước, dưới sự chỉ đạo của các cơ quan có thẩm quyền Nhiệm vụ chính của các đơn vị này là đảm bảo công bằng trong chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, nhằm cung cấp dịch vụ y tế cơ bản cho mọi người Hoạt động của các đơn vị sự nghiệp y tế không nhằm mục đích lợi nhuận mà tập trung vào lợi ích cộng đồng.
2.1.2 Đặc điểm tổ chức hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập có thu
Các đơn vị sự nghiệp hoạt động với tính chất xã hội, khác biệt với dịch vụ thông thường, nhằm phục vụ lợi ích tối cần thiết của cộng đồng để duy trì cuộc sống bình thường Trong khi dịch vụ thông thường không tạo ra sản phẩm hữu hình, dịch vụ của các đơn vị này đáp ứng nhu cầu thiết yếu của xã hội, bất kể sản phẩm có hình thái hiện vật hay phi hiện vật.
Việc trao đổi dịch vụ công giữa các đơn vị sự nghiệp và tổ chức, cá nhân không diễn ra qua quan hệ thị trường như trong kinh doanh Một số dịch vụ yêu cầu người sử dụng chỉ đóng phí hoặc lệ phí, trong khi những dịch vụ khác có thể yêu cầu trả một phần hoặc toàn bộ chi phí Tuy nhiên, mục tiêu cung ứng các dịch vụ này không phải là lợi nhuận.
Hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập có thu không trực tiếp phục vụ cho quản lý hành chính nhà nước và không có tính quyền lực pháp lý giống như hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước Điều này giúp phân biệt rõ ràng giữa hoạt động của các đơn vị sự nghiệp và quản lý nhà nước.
Tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập
2.2.1 Khái niệm tổ chức kế toán
Trong bối cảnh kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phát triển và hội nhập quốc tế, tổ chức kế toán ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng thông tin tài chính Kế toán không chỉ đơn thuần là ghi chép mà còn là hệ thống cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho các nhà quản lý, giúp họ đưa ra quyết định tài chính hiệu quả Để đạt được điều này, mỗi đơn vị cần thực hiện hạch toán khoa học Có nhiều quan điểm về tổ chức kế toán: Thứ nhất, tổ chức kế toán là xác định công việc và nội dung cần thực hiện để hình thành hệ thống kế toán đáp ứng yêu cầu đơn vị Thứ hai, tổ chức kế toán bao gồm các yếu tố như bộ máy kế toán, phương pháp và kỹ thuật hạch toán, nhằm tối ưu hóa chức năng của hệ thống Cuối cùng, tổ chức kế toán công trong các đơn vị hành chính sự nghiệp tạo ra mối liên hệ giữa các yếu tố chứng từ và tài khoản, nhằm thu thập thông tin chính xác và kịp thời.
Tổ chức kế toán là thiết lập mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành bản chất của kế toán, nhằm phát huy vai trò quan trọng trong hoạt động của đơn vị và quản lý tài chính Nội dung của tổ chức hạch toán kế toán bao gồm việc tổ chức công tác kế toán và bộ máy kế toán để tiếp nhận, xử lý và cung cấp thông tin dựa trên các chính sách và chế độ tài chính hiện hành Một tổ chức kế toán khoa học sẽ hỗ trợ thu thập và xử lý thông tin, giúp lãnh đạo đưa ra quyết định chính xác và kịp thời, từ đó ảnh hưởng tích cực đến việc sử dụng nguồn lực và hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị.
2.2.2 Vai trò tổ chức kế toán trong việc quản lý tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập có thu
Thông tin kế toán cung cấp dữ liệu đầy đủ, chính xác và kịp thời, phản ánh toàn bộ hoạt động kinh tế tài chính của đơn vị, hỗ trợ quyết định của nhà quản lý và các bên liên quan Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập có thu, tổ chức kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi tình hình hoạt động, cung cấp tài liệu cho việc hoạch định chương trình và chiến lược kinh doanh phù hợp Điều này giúp nhà quản lý điều hòa tài chính hiệu quả, khẳng định vai trò thiết yếu của kế toán trong hoạt động của đơn vị.
Tổ chức kế toán đóng vai trò quan trọng trong quản lý đơn vị sự nghiệp, cung cấp thông tin và kiểm tra các hoạt động kinh tế tài chính Sự tổ chức kế toán ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả quản lý, đồng thời đáp ứng yêu cầu của các đối tượng có quyền lợi liên quan, bao gồm cả cơ quan quản lý nhà nước.
Tổ chức hạch toán khoa học giúp xây dựng một bộ máy kế toán gọn nhẹ và hiệu quả Khi đối mặt với khối lượng công việc lớn và hệ thống nguyên tắc phức tạp, bộ máy kế toán cồng kềnh dễ dẫn đến thiếu tính đồng bộ, chồng chéo trong công việc và không rõ ràng trong phân định chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận Điều này gây ra tình trạng hạch toán và thanh quyết toán chậm, không đáp ứng được quy định do phải qua nhiều bộ phận trung gian.
Tổ chức kế toán cung cấp thông tin liên tục về tài sản, nguồn thu, chi phí và kết quả hoạt động của toàn bộ đơn vị cũng như từng bộ phận và nhiệm vụ Nhờ đó, thủ trưởng đơn vị có thể điều hành hiệu quả các hoạt động, đánh giá hiệu quả công việc và lập kế hoạch cho cả ngắn hạn lẫn dài hạn.
Tổ chức kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc giúp nhà nước theo dõi sự phát triển của các đơn vị, từ đó tổng hợp thông tin cho ngành và lĩnh vực Nó hỗ trợ nhà nước trong việc hoạch định chính sách và ban hành luật lệ phù hợp với hoạt động của từng Bộ, ngành Để tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động hiệu quả, cần căn cứ vào quy mô, đặc điểm ngành và các chính sách, chế độ do nhà nước ban hành Việc tổ chức kế toán hợp lý không chỉ tiết kiệm chi phí ngân sách mà còn đảm bảo cung cấp thông tin nhanh chóng, đầy đủ và chất lượng cho các yêu cầu quản lý khác nhau.
2.2.3 Nguyên tắc tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập có thu
Nguyên tắc thống nhất trong kế toán là rất quan trọng, bởi vì nó xuất phát từ vai trò của kế toán trong hệ thống quản lý, với chức năng cung cấp thông tin và kiểm tra hoạt động tài chính của các đơn vị hành chính sự nghiệp Để đảm bảo hiệu quả trong tổ chức kế toán, nguyên tắc này cần được thực hiện một cách đồng bộ và nhất quán.
Trong một hệ thống quản lý thống nhất, cần đạt được sự đồng nhất giữa các đơn vị hành chính sự nghiệp, giữa các cấp quản lý trên và dưới, cũng như giữa các đơn vị trong cùng một ngành và giữa các ngành khác nhau.
Thống nhất trong thiết kế, xây dựng các chỉ tiêu trên chứng từ, sổ kế toán và báo cáo kế toán với các chỉ tiêu quản lý.
Thống nhất trong nội dung, kết cấu và phương pháp ghi chép trên các tài khoản kế toán.
Thống nhất trong nôi dung, kết cấu và phương pháp ghi chép trên các tài khoản kế toán.
Thống nhất giữa chính các yếu tố chứng từ, tài khoản, sổ kế toán và báo cáo kế toán với nhau.
Sự thống nhất giữa bộ máy kế toán và bộ máy quản lý của đơn vị hành chính sự nghiệp là rất quan trọng, đặc biệt trong mối quan hệ với bộ máy quản lý của ngành Điều này giúp nâng cao hiệu quả hoạt động, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý tài chính, đồng thời tạo ra sự đồng bộ trong việc thực hiện các chính sách và quy định của ngành.
Nguyên tắc thống nhất trong hệ thống kế toán yêu cầu tổ chức không tách rời hệ thống quản lý, mà phải phục vụ nhu cầu thông tin cho quản lý Việc thực hiện nguyên tắc này đảm bảo tính nhất quán giữa các yếu tố của tổ chức, cung cấp thông tin một cách nhịp nhàng từ chứng từ kế toán đến báo cáo tài chính, đồng thời đảm bảo sự liên kết với hệ thống quản lý ngân sách quốc gia Hơn nữa, nguyên tắc này tạo ra nguồn thông tin ổn định, phục vụ cho quản lý tại đơn vị hành chính sự nghiệp cũng như cho cấp trên và toàn ngành.
Nguyên tắc phù hợp trong tổ chức kế toán yêu cầu các đơn vị hành chính sự nghiệp phải tuân thủ khuôn khổ pháp lý chung và đồng thời đảm bảo tính tương thích với lĩnh vực hoạt động, đặc điểm của từng đơn vị Hệ thống chứng từ, tài khoản, sổ kế toán và báo cáo kế toán cần được xây dựng để phản ánh đúng các đặc trưng riêng biệt của từng lĩnh vực, phục vụ cho nhu cầu cung cấp thông tin và quản lý Bên cạnh đó, tổ chức kế toán phải phù hợp với cơ sở vật chất, trang thiết bị và trình độ chuyên môn của đội ngũ kế toán tại đơn vị, đồng thời tuân thủ các quy định về tài chính, luật ngân sách và chuẩn mực kế toán quốc tế Nguyên tắc này cũng yêu cầu bộ máy kế toán phải phù hợp với quy mô, địa bàn hoạt động và yêu cầu quản lý thông tin, đảm bảo sự liên kết chặt chẽ giữa các cấp quản lý tài chính trong toàn bộ hệ thống.
Nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả trong tổ chức kế toán yêu cầu đảm bảo tính thực hiện và hiệu quả cho các đối tượng sử dụng thông tin kế toán trong quản lý Đồng thời, việc tổ chức kế toán cần tuân thủ nguyên tắc tiết kiệm, hài hòa với yêu cầu quản lý và kiểm soát các đối tượng hạch toán trong đơn vị Nguyên tắc này cần được thực hiện dựa trên các giả thiết, khái niệm và nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung, thể hiện qua hai phương diện chính.
Để đảm bảo hiệu quả trong quản lý, cần phải quản lý các đối tượng hạch toán kế toán dựa trên thông tin mà kế toán cung cấp.
Trong lĩnh vực kế toán, cần đảm bảo tính đơn giản và dễ dàng trong việc thực hiện, đối chiếu và kiểm tra thông tin Chất lượng thông tin kế toán phải đáng tin cậy, khách quan, đầy đủ, kịp thời và có khả năng so sánh Hệ thống kế toán cần được tổ chức một cách khoa học, tiết kiệm và tiện lợi, từ việc sắp xếp chứng từ, tài khoản, sổ sách đến báo cáo tài chính Nguyên tắc này giúp tổ chức bộ máy kế toán gọn nhẹ, tiết kiệm chi phí nhưng vẫn đảm bảo thu thập thông tin đầy đủ, kịp thời và chính xác.