Khái niệm về chiến lược và quản trị chiến lược
Vai trò của quản trị chiến lược
Quản trị chiến lược giúp các tổ chức xác định rõ mục tiêu và hướng đi của mình, từ đó tạo điều kiện cho lãnh đạo và nhân viên hiểu rõ những gì cần làm để đạt được thành công Việc này khuyến khích cả hai nhóm đối tượng làm việc hiệu quả hơn, nhằm cải thiện lợi ích lâu dài của công ty Trong bối cảnh môi trường luôn biến đổi nhanh chóng, quản trị chiến lược giúp nhà quản trị nhận diện điều kiện môi trường tương lai, từ đó nắm bắt tốt hơn các cơ hội và giảm thiểu rủi ro.
Quản trị chiến lược giúp công ty đưa ra quyết định phù hợp với điều kiện môi trường liên quan, từ đó chiếm lĩnh vị thế chủ động hoặc thụ động trong việc tấn công thị trường.
Quản trị chiến lược là yếu tố quan trọng giúp các công ty đạt được kết quả tốt hơn đáng kể so với trước đây và so với những công ty không áp dụng phương pháp này Nghiên cứu cho thấy rằng việc vận dụng quản trị chiến lược mang lại hiệu quả vượt trội trong hoạt động kinh doanh.
Hình 1.1: Quy trình quản trị chiến lược
Sự cần thiết và ý nghĩa của quản trị chiến lược
Trong nền kinh tế thị trường biến động hiện nay, các doanh nghiệp cần phải nhanh chóng thích ứng với mọi tình huống để đạt được thành công Người quản lý cần nắm vững các yếu tố then chốt, tận dụng điểm mạnh và nhận diện điểm yếu của tổ chức nhằm khai thác cơ hội và tránh rủi ro Hiểu rõ nhu cầu của khách hàng và thông tin từ đối thủ cạnh tranh là điều thiết yếu để phát triển chiến lược kinh doanh hiệu quả Do đó, việc xây dựng một chiến lược năng động và đồng bộ giữa các bộ phận là rất quan trọng cho mọi doanh nghiệp, bất kể quy mô.
1.2 ðặc ủiểm của hoạt ủộng quản trị chiến lược tại
Ngân hàng 1.2.1 ðặc thù ngành
Ngành Ngõn hàng Việt Nam hiện ủang cú cỏc ủặc thự: ðiểm mạnh:
Việt Nam sở hữu một hệ thống chính trị ổn định và an toàn, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với nhiều xung đột sắc tộc, tôn giáo và khủng bố, sự ổn định chính trị trở thành yếu tố then chốt trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế Ngành Ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong quá trình này, với sự quan tâm của Đảng và Chính phủ đối với việc cải thiện hệ thống tài chính và hiện đại hóa ngân hàng Ngân hàng Nhà nước, đại diện cho Chính phủ Việt Nam, tích cực hợp tác với các bộ ngành để nghiên cứu và triển khai nhiều chương trình hỗ trợ tài chính từ các tổ chức quốc tế Quan hệ song phương và đa phương giữa Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các cơ quan, tổ chức quốc tế được phát triển tích cực, góp phần thúc đẩy hợp tác tài chính-ngân hàng trong khu vực ASEAN, APEC và WTO.
Các ngân hàng thương mại tại Việt Nam có mạng lưới khách hàng rộng lớn và hệ thống phục vụ trải dài khắp 64 tỉnh thành, từ Bắc vào Nam Lợi thế này giúp họ cung ứng sản phẩm và dịch vụ hiệu quả hơn Đội ngũ nhân viên được đào tạo bài bản, với truyền thống hiếu học và chăm chỉ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp thu công nghệ mới Hơn nữa, chi phí hoạt động trong ngành ngân hàng tại Việt Nam rất thấp so với nhiều quốc gia khác, giúp tăng cường khả năng cạnh tranh.
Hệ thống pháp luật trong nước và thể chế thị trường hiện vẫn chưa hoàn thiện và đồng bộ, điều này tạo ra thách thức lớn trong tiến trình hội nhập quốc tế nhanh chóng Sự gia tăng giao dịch vốn đi kèm với rủi ro cho hệ thống ngân hàng, trong khi cơ chế quản lý và hệ thống thông tin về tỷ giá, giá cả của ngân hàng còn sơ khai, không phù hợp với thông lệ quốc tế Điều này dẫn đến hiệu quả và hiệu lực trong việc đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt pháp luật ngân hàng và an toàn hệ thống ngân hàng chưa được đảm bảo.
Quy mô vốn và tín dụng của các ngân hàng thương mại (NHTM) còn nhỏ, cùng với trình độ công nghệ và quản lý thấp Dịch vụ ngân hàng còn nghèo nàn, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng trong việc tiếp cận dịch vụ Tín dụng vẫn là hoạt động chính tạo thu nhập cho ngân hàng, trong khi các nghiệp vụ như môi giới và tư vấn chưa phát triển Cho vay theo chỉ định của Nhà nước chiếm tỷ trọng lớn, mặc dù có những chuyển biến tích cực trong việc mở rộng tín dụng cho khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn Nhiều chủ trang trại và công ty tư nhân gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn ngân hàng Một số nghiệp vụ mới chưa được thực hiện hoặc chưa có quy định điều chỉnh tại Việt Nam Đội ngũ lao động của NHTM chưa đáp ứng yêu cầu chuyên môn trong quá trình hội nhập quốc tế, và hệ thống khuyến khích chưa hợp lý để thu hút nhân tài và áp dụng công nghệ hiện đại Cơ cấu tổ chức nội bộ của nhiều NHTM vẫn lạc hậu, không phù hợp với chuẩn mực quản lý hiện đại.
Nhiều ngân hàng thương mại (NHTM) hiện nay đang đối mặt với việc thiếu chiến lược kinh doanh hiệu quả và bền vững Hệ thống kiểm tra, kiểm toán nội bộ còn yếu kém, thiếu tính độc lập, trong khi hệ thống thông tin báo cáo tài chính, kế toán và quản lý chưa đạt tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế Đặc biệt, tình trạng nợ xấu vẫn phổ biến, đặc biệt ở các NHTM Nhà nước.
1.2.2 Các định hướng chiến lược phổ biến
Từ những ủặc ủiểm của ngành Ngõn hàng nờu trờn, ủịnh hướng chiến lược của ngành sẽ dựa vào các cơ hội và thách thức
Xu thế hội nhập quốc tế đang thúc đẩy quá trình đổi mới và cải cách hệ thống ngân hàng Việt Nam, nhằm nâng cao năng lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực này Điều này bao gồm việc tăng cường khả năng tổng hợp và hệ thống tư duy để xây dựng các văn bản pháp luật trong ngành ngân hàng, đáp ứng yêu cầu hội nhập và thực hiện các cam kết quốc tế.
Xu thế hội nhập quốc tế tạo ra cơ hội hợp tác giữa các ngân hàng thương mại (NHTM) trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ, giúp nâng cao khả năng giám sát và phòng ngừa rủi ro Điều này không chỉ củng cố uy tín và vị thế của hệ thống NHTM trong các giao dịch quốc tế mà còn giúp các ngân hàng Việt Nam tận dụng được nguồn vốn, công nghệ và kinh nghiệm quản lý Qua đó, các ngân hàng có thể phát triển đội ngũ nhân lực và mở rộng thị trường ra nước ngoài, đáp ứng yêu cầu cạnh tranh quốc tế.
Hội nhập quốc tế giúp các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam nâng cao chuyên môn trong các nghiệp vụ ngân hàng hiện đại, đồng thời tạo điều kiện cho ngân hàng nước ngoài tham gia vào thị trường dịch vụ ngân hàng tại Việt Nam Điều này buộc các NHTM Việt Nam phải chuyên sâu hơn về quản trị ngân hàng, quản lý tài sản và rủi ro, cải thiện chất lượng tín dụng và hiệu quả sử dụng vốn Ngoài ra, việc mở cửa thị trường cho hàng hóa xuất khẩu cũng mang lại cơ hội kinh doanh mới cho các NHTM, giúp họ thu hút nhiều khách hàng hơn trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.
Ngành Ngân hàng Việt Nam đang đối mặt với áp lực lớn trong việc duy trì và mở rộng thị phần giữa sự cạnh tranh khốc liệt từ các ngân hàng thương mại (NHTM) nước ngoài cũng như từ các tổ chức tài chính trung gian khác như thị trường chứng khoán, cho thuê tài chính và bảo hiểm Sự gia tăng này càng trở nên rõ rệt khi các NHTM nước ngoài dần được phép tham gia sâu hơn vào các lĩnh vực hoạt động ngân hàng tại Việt Nam, buộc các ngân hàng nội địa phải nâng cao năng lực cạnh tranh để tồn tại và phát triển.
Cạnh tranh huy động vốn đang ngày càng gia tăng, đòi hỏi Nhà nước phải gỡ bỏ các hạn chế đối với ngân hàng nước ngoài Sự hội nhập ngân hàng buộc các ngân hàng thương mại Việt Nam phải nhanh chóng mở rộng quy mô, đầu tư công nghệ và cải tiến quản lý Công nghệ hiện đại và tiềm lực tài chính của ngân hàng nước ngoài tạo sức ép cạnh tranh, buộc ngân hàng Việt Nam phải tăng vốn, đầu tư kỹ thuật và cải thiện phương pháp quản trị để nâng cao hiệu quả hoạt động Bên cạnh đó, cạnh tranh trong cung cấp dịch vụ ngân hàng cũng trở nên quyết liệt hơn, yêu cầu các ngân hàng phải phát triển phong cách phục vụ riêng biệt để tạo dấu ấn và chiếm lĩnh thị phần.
Cạnh tranh trong việc sử dụng lao động đang ngày càng trở nên gay gắt, và thành công của doanh nghiệp phụ thuộc lớn vào yếu tố con người Hiện tại, chế độ đãi ngộ cho lao động, đặc biệt là lao động có trình độ cao tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, chưa đủ sức thuyết phục để thu hút những nhân tài chuyên môn.
1.2.3 Một số chiến lược tổng thể cho ngành Ngân hàng
Dựa trên những đặc điểm chung của ngành Ngân hàng Việt Nam hiện nay, các chiến lược của từng ngân hàng cần được xây dựng dựa trên cái nhìn tổng thể của toàn ngành Một số chiến lược tổng quát có thể được xác định thông qua việc phân tích sơ bộ tình hình ngành.
Các ngân hàng cần xây dựng uy tín và khả năng cạnh tranh để hoạt động hiệu quả và an toàn Họ cần huy động vốn từ xã hội tốt hơn và mở rộng đầu tư nhằm đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước Nhà nước cần hoàn thiện hệ thống pháp luật để tạo hành lang pháp lý hiệu quả, đảm bảo sự bình đẳng và an toàn cho tất cả các tổ chức hoạt động dịch vụ ngân hàng tài chính tại Việt Nam.
Ngành Ngân hàng cần hoàn thiện các quy chế quản lý và hoạt động theo chuẩn mực quốc tế, bao gồm quản trị rủi ro, quản trị nguồn vốn, và kiểm tra kiểm toán nội bộ Ngoài ra, cần xây dựng quy trình tín dụng hiện đại và sổ tay tín dụng, đồng thời hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu đánh giá mức độ an toàn và hiệu quả kinh doanh ngân hàng, phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
