NỘI DUNG ĐỀ TÀI
Khái niệm về hạnh phúc
Hạnh phúc có thể được hiểu là cảm nhận cá nhân trong khoảnh khắc hiện tại hoặc cái nhìn tổng quát về cuộc sống Do tính chất đa dạng của khái niệm này, nhiều nhà tâm lý học và xã hội học thường sử dụng thuật ngữ hạnh phúc để nghiên cứu và phân tích cảm xúc con người.
"Hạnh phúc chủ quan" là trạng thái cảm xúc liên quan đến cảm giác vui vẻ, hài lòng và sự đủ đầy trong cuộc sống Hai thành phần chính của hạnh phúc chủ quan bao gồm cân bằng cảm xúc và sự hài lòng với cuộc sống Hạnh phúc không chỉ mang lại cảm xúc tích cực mà còn liên quan đến sự thỏa mãn tổng thể trong cuộc sống, tạo ra nhiều ý nghĩa khác nhau cho mỗi cá nhân.
Cách thức để chúng ta nhận biết chúng ta đang hạnh phúc:
- Thứ nhất: Cảm giác chúng ta được sống một cuộc sống mà chúng ta mong muốn
- Thứ hai: Chúng ta cảm nhận được rằng hoàn cảnh sống của mình tốt đẹp
- Thứ ba: Cảm giác mà chúng ta đã hoàn thành( hoặc sắp hoàn thành) những gì mà chúng ta mong muốn trong cuộc sống
- Thứ tư: Có nhiều cảm xúc tích cực hơn cảm xúc tiêu cực
Những người hạnh phúc vẫn trải qua nhiều cảm xúc khác nhau như tức giận, thất vọng và buồn bã, nhưng họ luôn giữ được niềm lạc quan rằng mọi thứ sẽ tốt đẹp hơn Họ có khả năng đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống và tìm lại niềm vui Sống trong hạnh phúc mang lại tác động tích cực đến toàn bộ cuộc sống của họ.
- Những cảm xúc tích cực làm tăng sự hài lòng với cuộc sống
- Hạnh phúc giúp mọi người tạo dựng kĩ năng đối phó tốt hơn và những nguồn cảm xúc mạnh mẽ hơn
Cảm xúc tích cực có mối liên hệ chặt chẽ với sức khỏe và tuổi thọ, với nghiên cứu chỉ ra rằng những người trải nghiệm nhiều cảm xúc tích cực hơn tiêu cực có khả năng sống lâu hơn tới 13 năm.
Cảm xúc tích cực không chỉ nâng cao khả năng phục hồi mà còn giúp mọi người quản lý căng thẳng hiệu quả hơn và hồi phục nhanh chóng sau những thất bại Nghiên cứu cho thấy rằng những người có tâm trạng hạnh phúc thường có mức cortisol, hormone căng thẳng, thấp hơn, và những lợi ích này thường kéo dài theo thời gian.
Những người có trạng thái hạnh phúc tích cực thường có xu hướng tham gia vào các hành vi lành mạnh, bao gồm việc tiêu thụ nhiều trái cây và rau củ, cũng như tham gia vào các hoạt động thể dục thường xuyên.
Cảm giác vui vẻ không chỉ mang lại niềm hạnh phúc mà còn giúp tăng cường khả năng miễn dịch, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh Trạng thái tinh thần tích cực có mối liên hệ chặt chẽ với sức khỏe thể chất, khẳng định rằng sự vui vẻ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.
Lớp học hạnh phúc
Lớp học hạnh phúc được xây dựng trên cơ sở: “tôn trọng”, “yêu thương” và “an toàn”
Tôn trọng là việc thể hiện sự đánh giá đúng mực giữa người với người, đồng thời thể hiện sự coi trọng danh dự, nhân phẩm và quyết định của người khác Đây là biểu hiện của lối sống văn hóa trong xã hội, tạo nên mối quan hệ gắn kết và chân thành Thông điệp "cho đi điều gì sẽ nhận lại điều ấy" cũng áp dụng cho tôn trọng, nhấn mạnh rằng sự tôn trọng sẽ mang lại những giá trị tích cực trong mối quan hệ.
Yêu thương là một phẩm chất tình cảm và vẻ đẹp tâm hồn của con người, thể hiện qua sự chia sẻ và đùm bọc lẫn nhau Giá trị của yêu thương không nằm ở những điều lớn lao hay vật chất, mà đôi khi chỉ đơn giản là cái gật đầu tán thưởng, cái vỗ tay động viên, ánh mắt thân thiện hay lời cảm ơn chân thành.
An toàn là trạng thái bảo vệ con người, thiết bị và môi trường tự nhiên khỏi những tác nhân nguy hại có thể xuất hiện do các nguyên nhân chủ quan và khách quan trong cuộc sống.
Lớp học hạnh phúc tạo ra một môi trường tôn trọng và yêu thương giữa thầy và trò, nơi mọi người cảm thấy an toàn Trong không gian này, giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người hướng dẫn và truyền cảm hứng cho học sinh Học sinh có cơ hội bộc lộ năng lực, chia sẻ suy nghĩ và tiếp thu kiến thức để giải quyết các vấn đề trong học tập và cuộc sống.
Kết quả điều tra cho thấy học sinh mong muốn một môi trường học tập tích cực, nơi có sự hỗ trợ từ nhà trường, thầy cô giáo, gia đình và bạn bè Họ khao khát sự kết nối và hiểu biết từ những người xung quanh để phát triển bản thân và nâng cao chất lượng giáo dục Việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa học sinh và các yếu tố xung quanh là yếu tố quan trọng trong việc tạo ra một môi trường học tập hiệu quả.
“yêu thương, tôn trọng, an toàn”
Kỹ năng mềm
Để đạt được thành công, kiến thức và trình độ chuyên môn không đủ, mà còn cần kỹ năng mềm Hiện nay, kỹ năng mềm ngày càng trở nên quan trọng đối với sự nghiệp và cuộc sống xã hội của mỗi cá nhân.
Kỹ năng mềm, hay còn gọi là kỹ năng thực hành xã hội, là những kỹ năng thiết yếu trong cuộc sống, bao gồm sự kết hợp giữa tính cách, hành vi và thái độ Những kỹ năng này giúp mọi người giao tiếp hiệu quả, hợp tác và giải quyết xung đột thành công Người sở hữu kỹ năng mềm tốt thường có khả năng nhận thức tình huống và trí tuệ cảm xúc cao, giúp họ thích nghi trong môi trường làm việc khó khăn và đạt được kết quả tốt Trong bối cảnh hiện nay, kỹ năng mềm đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của mỗi cá nhân trong sự nghiệp.
Cơ sở thực tiễn
Thế hệ trẻ hiện nay sở hữu kiến thức phong phú, nhạy bén trong việc tiếp thu thông tin và có tinh thần học hỏi cao, cùng với khả năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn Họ thể hiện sự kính trọng thầy cô, tình bạn tốt đẹp, và có ý chí phấn đấu không ngừng trong học tập Tuy nhiên, một bộ phận học sinh lại có hành vi ứng xử thiếu văn hóa, gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường giáo dục Theo nhiều nhà tư vấn tâm lý giáo dục, tình trạng văn hóa ứng xử trong trường học đang rất đáng lo ngại, với nhiều hành vi không phù hợp từ cả học sinh lẫn giáo viên.
Môi trường học đường tại địa phương đang gặp phải nhiều vấn đề nghiêm trọng, bao gồm sự xuống cấp về đạo đức học sinh và sự thờ ơ của một số giáo viên, dẫn đến lớp học trở nên kém chất lượng và học sinh không còn mặn mà với việc học Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 hiện nay, việc đảm bảo an toàn khi đến trường là rất quan trọng, đồng thời cần có sự quan tâm và chia sẻ khó khăn với học sinh và đồng nghiệp.
Kết quả của việc khảo sát cảm nhận của GV khi tới các lớp học
1 Chưa bao giờ hạnh phúc 4,1
+) Sự nhiệt tình của đội ngũ GVCN giảm sút
+) Năng lực, nghiệp vụ sư phạm kém
+) GV không có tâm trong nghề nghiệp
+) GV ngại đổi mới, không tiếp cận với công nghệ thông tin, sự phát triển của xã hội
+) Sự phát triển của mạng xã hội làm cho sự việc phức tạp hơn
+) Sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường, của chính quyền địa phương chưa kịp thời đối với người lao động
+) Sự quan tâm của phụ huynh đối với con trẻ, có gia đình thì quá cưng chiều con cái, có gia đình thì thờ ơ,bỏ mặc.
Nội dung
3.1 Đối với giáo viên chủ nhiệm lớp
Giáo viên chủ nhiệm lớp đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý, tổ chức và điều phối các hoạt động học tập của học sinh Họ không chỉ cần có chuyên môn vững vàng mà còn phải có kỹ năng ứng xử và tổ chức công việc hiệu quả Công tác của giáo viên chủ nhiệm bao gồm việc phối hợp với các lực lượng giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục và thống nhất trong quá trình giáo dục Năng lực hợp tác, kinh nghiệm sư phạm và ý thức trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng học tập và sự phát triển của học sinh Họ cũng là người hình thành kỹ năng sống cho học sinh, tạo ra môi trường học tập an toàn, yêu thương và tôn trọng Để thực hiện tốt vai trò này, giáo viên chủ nhiệm cần trang bị cho mình những kỹ năng cần thiết.
(a) Kỹ năng giao tiếp, ứng xử sư phạm
Giao tiếp là khả năng sử dụng ngôn ngữ nói và ngôn ngữ hình thể để diễn đạt suy nghĩ và cảm xúc một cách rõ ràng và thuyết phục, đồng thời tạo điều kiện cho sự giao tiếp hai chiều Kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng mềm quan trọng nhất trong xã hội hiện đại, vì nó thúc đẩy khả năng làm việc nhóm Đối với giáo viên, kỹ năng này càng trở nên cần thiết, vì giao tiếp tốt giúp họ chủ động hơn trong công việc và dễ dàng hơn trong việc trao đổi với đồng nghiệp, phụ huynh, học sinh và lãnh đạo nhà trường, từ đó nâng cao hiệu quả công việc.
Trong năm học 2019-2020, lớp 10I gặp nhiều khó khăn dưới sự chủ nhiệm của cô T.T.H, khi học sinh chia bè kéo cánh, tinh thần học tập giảm sút và thường xuyên vắng mặt Sau khi nhà trường điều chỉnh nhân sự, cô N.T.H trở thành giáo viên chủ nhiệm và chỉ sau một tháng, tình hình lớp học đã có sự cải thiện rõ rệt Học sinh trở nên ngoan ngoãn hơn, nề nếp lớp ổn định và mâu thuẫn giữa các em giảm đi Sự khác biệt giữa hai cô giáo có thể thấy rõ: cô T.T.H thường có nét mặt lạnh lùng, giao tiếp với học sinh bằng mệnh lệnh và ít quan tâm đến cảm xúc của phụ huynh, trong khi cô N.T.H tạo ra không khí lớp học tích cực hơn.
Cô giáo N.T.H bắt đầu buổi học bằng nụ cười và những động tác đáng yêu để thu hút sự chú ý của học sinh trong lớp học còn lộn xộn Cô khéo léo tạo ra các chủ đề về gia đình, bạn bè và thầy cô, giúp học sinh bày tỏ quan điểm và những khúc mắc trong lòng Từ đó, cô giáo chủ động trao đổi với phụ huynh để phối hợp giáo dục, kịp thời uốn nắn những sai lầm của học sinh Với phong cách giao tiếp chân thành, cởi mở và dễ gần, cô N.T.H có khả năng quan sát lớp nhanh chóng, phát hiện vấn đề và xử lý tình huống sư phạm một cách hiệu quả, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng học sinh.
Sự khác biệt trong cách học sinh phản ứng với giáo viên A và giáo viên B có thể được giải thích bằng những nguyên nhân sâu xa Để đạt được sự tôn trọng từ học sinh, mỗi giáo viên cần thực hiện những bước cụ thể Điều này không chỉ giúp xây dựng mối quan hệ tốt đẹp mà còn nâng cao hiệu quả giảng dạy trong lớp học.
Phong cách ăn mặc cần phải chuẩn mực và lịch sự, tránh những trang phục như váy xẻ cao, đồ quá mỏng hay váy quá ngắn Đồng thời, không nên mặc đồ âu quá chật trước lớp Trang điểm cũng nên nhẹ nhàng, và tóc không được nhuộm màu quá nổi bật.
Thái độ bình tĩnh và điềm đạm là rất quan trọng trong giao tiếp Việc nói từ tốn, chắc chắn giúp tạo sự tin tưởng và kết nối Đặc biệt, cần hiểu vấn đề theo hướng tích cực và xử lý mọi tình huống với tinh thần lạc quan Các cách xử lý tình huống nên mang tính giáo dục, nhằm tạo ra những bài học ý nghĩa cho bản thân và người khác.
Khi giao tiếp với học sinh, giáo viên cần duy trì sự hài hước và vui vẻ, nhưng vẫn phải nghiêm túc với vấn đề Trong quá trình giáo dục học sinh về lỗi lầm, giáo viên cần chỉ ra rõ ràng lỗi sai của học sinh, mức độ nghiêm trọng của lỗi, và những khía cạnh kém văn hóa liên quan Đồng thời, giáo viên cũng nên cho học sinh quyền lựa chọn hình thức phạt phù hợp.
Khi xử lý tình huống, cần nhanh chóng và hiệu quả, tránh kéo dài thời gian Không nên nhắc lại vấn đề cũ, đay nghiến hay chì chiết, mà nên tập trung vào giải quyết vấn đề hiện tại một cách rõ ràng và trực tiếp.
Trong giao tiếp, giáo viên cần thể hiện rõ ràng sự tôn trọng đối với học sinh và phụ huynh Điều này giúp học sinh và phụ huynh hiểu được ý định của giáo viên khi giải quyết các tình huống một cách hiệu quả và minh bạch nhất.
Tất cả các hoạt động của giáo viên trong lớp học cần diễn ra một cách tự nhiên và thoải mái, tránh sự gượng gạo hay cứng nhắc, đồng thời sử dụng ngôn ngữ phù hợp Để đạt được hiệu quả tốt nhất trong kỹ năng giao tiếp và ứng xử sư phạm, người giáo viên cần phải có khả năng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.
(b) Kỹ năng giải quyết vấn đề
Kỹ năng giải quyết vấn đề (Problem Solving skills) là khả năng xử lý và đưa ra quyết định trong các tình huống bất ngờ, rất quan trọng trong cuộc sống và công việc Những cá nhân có kỹ năng này sẽ tự tin hơn và không bị lúng túng trước đám đông Trong môi trường giáo dục, giáo viên cần phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề để ứng phó với các tình huống oái oăm, từ đó giữ cho học sinh không chán nản và duy trì niềm tin vào thầy cô Để thành thạo kỹ năng này, giáo viên cần có khả năng phân tích vấn đề, ra quyết định, giao tiếp hiệu quả và tư duy phản biện Trong những tình huống khó khăn, giáo viên nên nhắc nhở học sinh kiểm soát cảm xúc và tìm kiếm giải pháp hợp lý, đồng thời cung cấp các ví dụ về kết quả tốt và xấu trong việc xử lý tình huống để học sinh hiểu rõ hơn về quá trình giải quyết vấn đề.
Nhìn nhận vấn đề từ nhiều khía cạnh khác nhau để giải quyết vấn đề một cách toàn diện Ảnh: Internet
Dưới đây là kinh nghiệm để mỗi người có thể tìm phương án giải quyết vấn đề tốt nhất:
GV cần xác định rõ mức độ đúng sai và nghiêm trọng của sự việc để có phương án xử lý phù hợp Cần tránh tình trạng xử lý không công bằng, như việc nhẹ thì xử nặng và việc nặng lại được bỏ qua, vì điều này có thể khiến học sinh hiểu lầm rằng GVCN bao che cho một học sinh và trù dập học sinh khác.
Khi giải quyết vấn đề cần tìm hiểu rõ nguyên nhân, rồi phân tích, đánh giá
Tiến trình giải quyết vấn đề cần nhanh nhạy, sắc sảo, chuẩn mực từ ngôn ngữ tới hành động
Trong lớp 10A3, có một học sinh nữ tên Đ.T.Q, rất ham chơi và thường được mẹ nuông chiều Một ngày, mẹ của em đã liên hệ với giáo viên chủ nhiệm để xin phép cho em nghỉ học vì lý do đau đầu Nếu bạn là giáo viên chủ nhiệm của Đ.T.Q, bạn sẽ xử lý tình huống này như thế nào?
GVCN của em ấy hôm đó đã giải quyết nhanh như sau:
GVCN đã truyền đạt rõ ràng với phụ huynh về đặc điểm của học sinh Q, nhấn mạnh rằng họ không nên chiều theo những yêu cầu vô lý của em.
+) Thứ hai, GVCN nói rõ lý do em Q sáng nay muốn nghỉ ở nhà: lúc tối đi chơi khuya với các thanh niên khác
+) Thứ 3 nếu phụ huynh mong muốn con thay đổi theo hướng tích cực thì hãy giúp GVCN nói rõ với con là không nên nghỉ học tùy tiện
Hiệu quả thực hiện đề tài
Sau khi tổ chức thực hiện đề tài xây dựng lớp học hạnh phúc tại lớp chủ nhiệm, chúng tôi thu được kết quả sau: a Về phía giáo viên
Kết quả điều tra cảm nhận của giáo viên về “Lớp học hạnh phúc” năm học 2019-2020, 2020-2021 áp dụng các biện pháp xây dựng “Lớp học hạnh phúc”
1 Chưa bao giờ hạnh phúc 4,1 0
Theo bảng số liệu, tỷ lệ giáo viên cảm thấy được tôn trọng, yêu thương và an toàn khi đến trường đã tăng lên, trong khi tỷ lệ giáo viên không an toàn đã không còn, điều này cho thấy môi trường giáo dục đang cải thiện đáng kể.
- Cảm thấy một ngày đến trường với trẻ tràn ngập yêu thương
- Giữa cô và trò không còn khoảng cách mà vẫn giữ được sự tôn trọng
- Giáo viên được đảm bảo các quyền lợi, được quan tâm tới đời sống, chuyên môn nên đã tích cực trau dồi chuyên môn nghiệp vụ
- Giáo viên có tuổi không ngại đổi mới, tích cực học tập nâng cao kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy b Về phía học sinh
Kết quả điều tra cảm nhận của HS về “Lớp học hạnh phúc” năm học 2019-
2020 chưa áp dụng các biện pháp xây dựng lớp học hạnh phúc Được tôn trọng Yêu thương An toàn Không
Kết quả điều tra về cảm nhận của học sinh về "Lớp học hạnh phúc" trong năm học 2020-2021 cho thấy sự áp dụng biện pháp xây dựng lớp học này đã mang lại cảm giác được tôn trọng, yêu thương và an toàn cho học sinh Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường học tập tích cực và hạnh phúc.
Kết quả cho thấy tỉ lệ học sinh thường xuyên hạnh phúc đã tăng cao, không còn học sinh nào chưa bao giờ cảm thấy hạnh phúc, chứng tỏ rằng giáo viên chủ nhiệm đã thành công trong việc xây dựng môi trường lớp học dựa trên tiêu chuẩn hạnh phúc Trong lớp học này, học sinh có nhiều cơ hội để chia sẻ và bày tỏ cảm xúc, đồng thời cảm nhận được sự quan tâm, tôn trọng và lắng nghe từ thầy cô, bạn bè và mọi người xung quanh Học sinh nhận thức được lỗi lầm và hạn chế của bản thân để khắc phục và phát triển toàn diện Họ trở nên tích cực và chủ động hơn trong học tập, tự tin trước đám đông và không còn mặc cảm về những khuyết điểm của mình, từ đó phát huy được tiềm năng và điểm mạnh cá nhân.
- Học sinh rất thích thú và hào hứng thể hiện cá tính mình
- Học sinh thường xuyên, chủ động chia sẻ với giáo viên nhiều hơn
- Tình cảm giữa cô - trò, trò với trò ngày càng thắm thiết hơn
- Học sinh vui vẻ nhiệt tình, tích cực, chủ động sáng tạo thực hiện tốt các hoạt động học tập và rèn luyện thể chất, kỹ năng sống.
