NỘI DUNG
Cơ sở lí luận
1.1 Lý luận về hoạt động trải nghiệm
1.1.1 Khái niệm hoạt động trải nghiệm
Hoạt động học tập trải nghiệm là quá trình mà người học tích cực tham gia vào việc xây dựng kiến thức và phát triển kỹ năng thông qua các hoạt động cá nhân trong môi trường xã hội, tự nhiên và cuộc sống Quá trình này dựa trên việc chuyển hóa kinh nghiệm sống thành kiến thức cá nhân, kết hợp giữa nhận thức và cảm xúc để hình thành năng lực.
1.1.2 Vai trò hoạt động trải nghiệm
Tổ chức cho học sinh học tập thông qua hoạt động trải nghiệm cá nhân là một phương pháp đổi mới giáo dục hiệu quả trong trường học Nhiều tổ chức nghiên cứu và các nhà khoa học trên thế giới đã chỉ ra rằng phương pháp này đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và dạy học.
UNESCO nhấn mạnh rằng học tập dựa trên trải nghiệm của học sinh sẽ tạo ra môi trường học tập suốt đời J Dewey và A Balleux cho rằng hoạt động trải nghiệm sáng tạo là yếu tố kết nối giữa nhà trường và cuộc sống M Lindeman cũng chỉ ra rằng hoạt động này giúp học sinh giải quyết các tình huống thực tế ngay từ khi còn học Đồng thời, J Piaget và D Kolb khẳng định rằng môi trường học tập đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển năng lực sáng tạo của học sinh, vì cuộc sống chính là nguồn cảm hứng và phát triển sự sáng tạo.
Sự phát triển năng lực của học sinh được thể hiện qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo, dựa trên những nhận định của các nhà khoa học như J Piaget, K Lewin và D Kolb Học sinh sẽ phát huy khả năng thích nghi và sáng tạo bằng cách huy động kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm cá nhân để phù hợp với bối cảnh và tình huống thực tiễn mà họ đang đối mặt.
1.1.3 Nội dung và hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm
Trong trường học, việc tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cần được định hướng và nghiên cứu kỹ lưỡng để tránh gây quá tải cho học sinh và đảm bảo sự liên kết chặt chẽ với mục tiêu giáo dục của môn học Một số định hướng quan trọng cho nội dung và hình thức tổ chức hoạt động trong nhà trường bao gồm việc xác định rõ ràng mục tiêu, lựa chọn hình thức phù hợp và đảm bảo tính khả thi trong việc triển khai.
+ Xây dựng chương trình của nhà trường gắn với phát triển nghề nghiệp, gắn với định hướng nghề nghiệp, kĩ năng sống của học sinh;
Xây dựng các chủ đề dạy học liên môn liên quan đến các vấn đề thời sự của địa phương và đất nước là cách hiệu quả để bổ sung vào kế hoạch dạy học và hoạt động giáo dục của nhà trường Việc tích hợp nội dung giáo dục này không chỉ giúp học sinh nắm bắt thông tin thời sự mà còn phát triển tư duy phản biện và khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.
+ Gắn với nghiên cứu khoa học - kĩ thuật trong nhà trường;
+ Gắn với văn hoá, đời sống, xã hội và đặc điểm truyền thống của địa phương, của cộng đồng;
Để tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn học một cách hiệu quả và không gây quá tải cho học sinh, cần lưu ý các yêu cầu nhất định Những hoạt động này nên gắn liền với sản xuất và kinh doanh truyền thống của địa phương, đồng thời đảm bảo tính giáo dục, giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên và thú vị.
+ Có tính thời sự, được truyền thông đăng tải nhiều lần trong một khoảng thời gian nhất định khi tổ chức chủ đề cho học sinh;
Nhiều học sinh đã nhận thức rõ về vấn đề này và cần có kiến thức cùng thông tin một cách có hệ thống để thu hút sự chú ý của tất cả học sinh trong các hoạt động.
Để giáo viên bộ môn trở thành chuyên gia trong việc hướng dẫn và giảng giải kiến thức cho học sinh, việc gắn liền với một môn học cụ thể là rất quan trọng Điều này không chỉ giúp tạo ra thời gian và không gian tổ chức trong chương trình giảng dạy mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học.
+ Thiết thực với địa phương nơi học sinh sinh sống, người học có thể đã được thực hiện hoặc trải nghiệm một phần của vấn đề đó;
Hoạt động trải nghiệm trong giáo dục cần phù hợp với khả năng của học sinh, giúp các em vận dụng kiến thức đã học để giải quyết vấn đề thực tiễn Phương pháp tổ chức dạy học tích cực, kết hợp nội dung kiến thức và phong cách học tập đa dạng, cho phép học sinh học tập theo năng lực, sở trường và sở thích cá nhân Qua đó, các hoạt động này không chỉ phát huy mà còn bồi dưỡng toàn bộ năng lực của học sinh, bao gồm năng lực làm việc nhóm, khả năng sử dụng công nghệ thông tin, khả năng thích ứng và sáng tạo.
Các giai đoạn trong hoạt động trải nghiệm
Giai đoạn đầu tiên là xác định một nhiệm vụ phù hợp với khả năng của học sinh, nhằm tạo ra sản phẩm cụ thể để làm cơ sở đánh giá khi kết thúc hoạt động.
Giai đoạn thứ hai là thời điểm học sinh thực hiện nhiệm vụ giao phó thông qua trải nghiệm thực tiễn, từ đó chiếm lĩnh kiến thức và phát huy sự sáng tạo Cần xác định rõ hình thức trải nghiệm của học sinh, bao gồm cá nhân, nhóm nhỏ hay toàn lớp, và liệu có sự hướng dẫn từ người khác hay không Nếu có, người hướng dẫn có thể là giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên trong trường, phụ huynh hoặc các chuyên gia tại cơ sở mà học sinh tham gia trải nghiệm.
Giai đoạn thứ ba yêu cầu học sinh báo cáo kết quả hoạt động sau khi hoàn thành quá trình trải nghiệm Học sinh cần trình bày kết quả theo nhóm, bao gồm sản phẩm, quá trình hoạt động và học tập của nhóm Bên cạnh đó, mỗi cá nhân cũng phải chia sẻ kiến thức đã tiếp thu, cảm xúc cá nhân và kinh nghiệm tích lũy trong suốt trải nghiệm Điều này không chỉ giúp học sinh khẳng định giá trị bản thân mà còn tạo cơ hội để điều chỉnh hành vi và thái độ trong tập thể.
Giai đoạn thứ tư yêu cầu học sinh báo cáo nhiệm vụ và quá trình trải nghiệm của mình trước công chúng Việc tổ chức và lựa chọn công chúng cho buổi báo cáo có thể diễn ra trong hoặc ngoài nhà trường, với quy mô lớn hoặc nhỏ, nhằm tạo cơ hội cho học sinh khẳng định giá trị và kết quả hoạt động trải nghiệm sáng tạo của mình Đây là thời điểm quan trọng để học sinh thể chế hoá kiến thức, ghi nhận kết quả học tập và rút ra kinh nghiệm cá nhân từ hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
Giai đoạn cuối cùng của quá trình học tập là tổng kết hoạt động và nhiệm vụ của học sinh Trong giai đoạn này, giáo viên cần hệ thống hóa kiến thức theo mục tiêu đã đề ra, đồng thời đánh giá năng lực và kỹ năng của học sinh Học sinh cũng cần tham gia vào việc tự đánh giá kiến thức, kỹ năng và năng lực mà mình đã thu nhận được.
Nội dung và ý nghĩa các giai đoạn tổ chức hoạt động trải nghiệm
Cơ sở thực tiễn
2.1 Thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm trong trường trung học phổ thông Kỳ Sơn nói chung
Trường THPT Kỳ Sơn luôn nhận được sự hỗ trợ và quan tâm từ các cấp ủy đảng và chính quyền địa phương, đặc biệt là sự chỉ đạo trực tiếp từ Sở Giáo dục và Đào tạo cùng các phòng chuyên môn nghiệp vụ của sở.
Cán bộ giáo viên và nhân viên nhà trường luôn xem học sinh như con em trong gia đình, không chỉ giảng dạy mà còn quan tâm đến đời sống sinh hoạt của các em Họ chăm sóc và tư vấn để giúp học sinh lựa chọn môn học và ngành nghề phù hợp, đồng thời chia sẻ niềm vui, nỗi buồn trong học tập Đội ngũ nhà trường đoàn kết, có tinh thần trách nhiệm cao, tích cực xây dựng và phát triển trường, tiếp cận các phương pháp dạy học mới Học sinh chăm ngoan, có ý thức kỷ luật tốt và luôn phấn đấu vươn lên trong học tập và cuộc sống.
Ngoài thời gian học tập chính thức, hoạt động trải nghiệm sáng tạo diễn ra trong và ngoài giờ học, đóng vai trò quan trọng trong giáo dục toàn diện học sinh về đức, trí, thể, mĩ Hoạt động này không chỉ giúp học sinh thể hiện bản thân mà còn tạo cơ hội giao lưu, học hỏi và trải nghiệm sáng tạo, từ đó xây dựng mối quan hệ thân thiện với môi trường sống Qua các hoạt động này, học sinh hòa nhập với bạn bè, rèn luyện khả năng ứng xử trong các tình huống thực tiễn, và tiếp thu những giá trị tích cực, góp phần tạo nên sự hòa nhập và thân thiện với cộng đồng, thầy cô, gia đình và xã hội.
Tại trường THPT Kỳ Sơn, các nhóm đã nghiên cứu và áp dụng những phương pháp giảng dạy mới, bao gồm hoạt động trải nghiệm trong nhiều môn học Học sinh được tham gia vào các hoạt động thực tiễn như đo đạc nhà cao tầng trong môn Toán, sử dụng máy tính cầm tay, đóng vai trong Văn học, lập trình trong Tin học, tham quan di tích lịch sử trong môn Lịch sử, và tra từ mới bằng điện thoại trong Tiếng Anh Mặc dù ban đầu giáo viên còn bỡ ngỡ trong cách tổ chức, nhưng họ đã dần quen với phương pháp giảng dạy mới, tạo ra sự hứng thú cho học sinh Hoạt động này đã trở thành một sự phối hợp đồng bộ giữa giáo viên và học sinh, giúp mọi người trao đổi và rút kinh nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả dạy học trải nghiệm trong nhà trường.
Trường THPT huyện Kỳ Sơn, nằm tại thị trấn Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An, là một trong 56 huyện nghèo của cả nước với địa hình hiểm trở và giao thông khó khăn Nhiều bản làng trong huyện vẫn chưa có điện lưới quốc gia, cách xa trung tâm huyện hàng trăm km Đây là nơi cư trú của các dân tộc ít người như H'mông, Thái, Khơ mú, Lào, với trình độ dân trí và đời sống của người dân nhìn chung còn thấp và không đồng đều Sự giao lưu văn hóa giữa các vùng miền hạn chế và tập quán đốt rừng làm nương rẫy vẫn còn tồn tại, tất cả những yếu tố này đều ảnh hưởng đến công tác giáo dục toàn diện của nhà trường.
Nhiệm vụ giáo dục tại các trường học là phát triển con người toàn diện về nhân, trí, thể, mỹ Để đạt được điều này, học sinh cần được trang bị các kỹ năng thiết yếu như giao tiếp xã hội, hoạt động học tập, trải nghiệm sáng tạo, làm việc nhóm, tổ chức công việc và quản lý thời gian Tuy nhiên, nhiều em còn thiếu thốn trong việc thực hiện nhiệm vụ độc lập, khả năng tập trung và chấp hành quy định còn hạn chế Do đó, việc hình thành những kỹ năng này là cần thiết để học sinh có thể hòa nhập tốt hơn với môi trường học tập và sinh hoạt.
Học sinh THPT bắt đầu quan tâm đến bản thân và phẩm chất nhân cách, thể hiện nhu cầu tự đánh giá và so sánh với người khác Ở độ tuổi này, các em dễ xúc động và thường xuyên trải qua những cảm xúc đan xen, do ảnh hưởng của sự phát dục và thay đổi tâm sinh lý Hoạt động của hệ thần kinh không cân bằng khiến các em khó kiềm chế cảm xúc Trong các hoạt động vui chơi, học tập và lao động, các em thể hiện tình cảm mạnh mẽ Tuy nhiên, do điều kiện địa lý và môi trường giao tiếp hạn chế, các em chưa phát huy được vai trò chủ động trong học tập và lao động Tâm lý nhút nhát và e dè cũng cản trở khả năng giao tiếp và tham gia hoạt động nhóm Động cơ học tập của học sinh THPT rất đa dạng nhưng chưa bền vững, thể hiện sự mâu thuẫn; mặc dù các em nhận thức được tầm quan trọng của việc học, nhưng thái độ và biểu hiện lại khác nhau.
Môn Sinh học và các môn khoa học tự nhiên đang gặp khó khăn trong việc khẳng định vị trí của mình trong nhà trường, chủ yếu do học sinh hiện nay tập trung vào thi tốt nghiệp và ưu tiên các môn xã hội, dẫn đến việc xem nhẹ môn Sinh học và kỹ năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn Hơn nữa, đa số giáo viên tại trường THPT Kỳ Sơn còn trẻ và thiếu kinh nghiệm, trong khi những giáo viên kỳ cựu thường chuyển về xuôi theo gia đình, tạo ra một khoảng trống trong chất lượng giảng dạy.
Học sinh đóng trên địa bàn Huyện đa phần thuộc hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, kinh phí của nhà Trường còn nhiều hạn chế
Những điều trên cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện hoạt động trải nghiệm trong nhà trường
2.2 Thực trạng của hoạt động trải nghiệm trong môn học Sinh học tại Trường trung học phổ thông Kỳ Sơn
Nhóm Sinh học Trường THPT Kỳ Sơn nhận được sự quan tâm sâu sát từ Ban giám hiệu và chuyên môn nhà trường, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động trải nghiệm môn Sinh học Sự chỉ đạo trực tiếp từ Sở Giáo dục và đội ngũ giáo viên cốt cán Nghệ An đã giúp nâng cao chất lượng giáo dục miền núi thông qua các hội thảo và báo cáo chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học Những hoạt động này mang lại ý nghĩa lớn cho giáo viên miền núi trong việc tiếp cận phương pháp giảng dạy mới, từ đó nâng cao chuyên môn và chất lượng môn Sinh học.
Tại Trường THPT Kỳ Sơn, nhóm Sinh học đã tổ chức họp để phát triển nội dung giảng dạy trải nghiệm nhằm tăng cường hứng thú cho học sinh Các thành viên đã thảo luận và lựa chọn những hình thức dạy học trải nghiệm phù hợp, triển khai giảng dạy ở nhiều lớp và khối khác nhau Những hoạt động cụ thể bao gồm trồng rau thủy canh bằng chai nhựa và ủ giá đỗ tại nhà Giáo viên tham gia trực tiếp vào các hoạt động trải nghiệm cũng đã tìm hiểu và trao đổi kinh nghiệm từ các trường bạn để nâng cao hiệu quả giảng dạy Học sinh tỏ ra rất hứng thú với phương pháp mới và tích cực tham gia vào tất cả các hoạt động được giao.
Trong quá trình tổ chức các hoạt động trải nghiệm, giáo viên bộ môn Sinh học luôn nhận được sự hỗ trợ và phối hợp chặt chẽ từ giáo viên chủ nhiệm Sự đồng tình này không chỉ tạo điều kiện về kinh phí mà còn giúp quản lý học sinh, đảm bảo các chuyến thăm quan thực tế diễn ra an toàn và hiệu quả.
Trường THPT Kỳ Sơn đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế, như đội ngũ giáo viên trẻ thiếu kinh nghiệm Nhiều giáo viên đến trường với mục đích tạm thời trước khi chuyển về xuôi, điều này ảnh hưởng đến sự tận tâm trong công tác giảng dạy và giáo dục học sinh.
Giáo viên chưa thực sự đầu tư vào việc đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, đặc biệt là trong các hoạt động trải nghiệm Nguyên nhân chính là do tư duy đổi mới của họ chưa thay đổi, thiếu sự sáng tạo trong giảng dạy Hơn nữa, các hoạt động trải nghiệm thường tốn nhiều thời gian, công sức và phức tạp, trong khi cơ sở vật chất của trường học còn thiếu thốn Bên cạnh đó, trình độ nhận thức và kỹ năng tư duy của học sinh còn hạn chế, khiến giáo viên gặp khó khăn và có thể dẫn đến việc quay lại với phương pháp dạy học truyền thống.
Giáo viên miền núi gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận và áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, mặc dù hàng năm Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức các khóa tập huấn Điều này dẫn đến việc thực hiện những phương pháp này trong thực tiễn còn hạn chế và thiếu hiệu quả.
Thiếu giáo viên cốt cán trong bộ môn đã tạo ra khó khăn trong việc hướng dẫn và triển khai các hoạt động trải nghiệm một cách đồng bộ trong nhóm và khối lớp Mặc dù phần lớn học sinh đều yêu thích hoạt động này, vẫn tồn tại một số ít học sinh không tham gia do sức ì lớn.
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học môn sinh học 11 phần
3 Một số biện pháp nâng cao chất lƣợng dạy học môn sinh học 11 phần trao đổi vật chất và năng lƣợng ở thực vật
3.1 Quy trình tổ chức hoạt động trải nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả dạy học
Qua nghiên cứu, chúng tôi đề xuất quy trình hoạt động trải nghiệm về sự trao đổi vật chất và năng lượng ở thực vật cho học sinh lớp 11.
Cách thức triển khai Đặt tên cho hoạt động
Tên hoạt động cần phải rõ ràng, chính xác và ngắn gọn, đồng thời phản ánh đúng chủ đề và nội dung của hoạt động Điều này sẽ giúp tạo ấn tượng ban đầu tích cực cho học sinh.
Xác định mục tiêu hoạt động
Mục tiêu của hoạt động trải nghiệm là giúp học sinh lớp 11 phát triển kiến thức, thái độ và năng lực cần thiết Đối tượng tham gia bao gồm học sinh khối 11, cùng với đội ngũ hướng dẫn gồm giáo viên bộ môn sinh học, giáo viên chủ nhiệm, chủ trang trại và kỹ thuật viên trồng trọt.
Số tiết thực hiện trên lớp và thời gian thực hiện dự án tại nhà
Bước 1: Giáo viên đặt vấn đề
Giáo viên tạo ra các tình huống có vấn đề hoặc bài tập tình huống để giúp học sinh tiếp cận nội dung học tập một cách hiệu quả, đồng thời kích thích hứng thú và sự quan tâm của học sinh trong quá trình học.
Bước 2: Chia nhóm và giao nhiệm vụ
Giáo viên tổ chức phân chia lớp thành các nhóm theo tổ, nhóm này gọi là nhóm hợp tác
Phân công nhóm trưởng, thư kí và còn lại là thành viên
Giáo viên giao nhiệm vụ cho các nhóm để thực hiện trong quá trình trải nghiệm
Bước 3: Trải nghiệm cụ thể
Hoạt động 1: Tìm kiếm và xử lí thông tin
Trong giai đoạn này, học sinh tiến hành tìm kiếm thông tin liên quan đến các nhiệm vụ mà giáo viên giao phó Họ sử dụng nhiều nguồn tài liệu khác nhau, bao gồm sách giáo khoa, internet, báo chí và thư viện để thu thập dữ liệu cần thiết.
Thông tin tìm kiếm được từ các nguồn được tổng hợp, hệ thống bằng các sơ đồ tư duy, bảng biểu…
Hoạt động 2: Trải nghiệm cụ thể
Giai đoạn này gồm: Chuẩn bị; Cách tiến hành
Hoạt động 3: Xây dựng báo cáo của nhóm
Báo cáo sản phẩm gồm: Nội dung kiến thức liên quan đến chủ đề và sản phẩm của nhóm
Bước 4: Thảo luận chia sẻ
Học sinh tham gia thảo luận và chia sẻ để nhìn nhận lại toàn bộ quá trình trải nghiệm của mình Qua đó, các em sẽ phân tích và phản ánh về những gì đã học, đồng thời liên hệ những trải nghiệm này với chủ đề của hoạt động và các kỹ năng đã được phát triển.
Học sinh học cách diễn đạt và mô tả lại rõ ràng nhất các kết quả của trải nghiệm và mối tương quan của chúng
Hoạt động thảo luận nhóm không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn phát triển các năng lực cần thiết cho việc học tập và giao tiếp hiệu quả.
Bước 5: Đánh giá kết quả hoạt động
Các nhóm tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau bằng cách ghi thông tin đánh giá vào phiếu đánh giá
Công bố các thông tin đánh giá (về kiến thức bài học, thái độ, năng lực) của nhóm mình và các nhóm khác
Giáo viên nhận xét và đánh giá học sinh thông qua kết quả quan sát; Học sinh tự rút kinh nghiệm cho bản thân
3.2.1 Tổ chức trải nghiệm thông qua hoạt động thăm quan các mô hình sản xuất nông nghiệp ở Kỳ Sơn để phát triển kỹ năng quan sát, mô tả và năng lực vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học vào thực tiễn
Tham quan là hình thức học tập ngoài trời, giúp học sinh khám phá và hiểu biết về các sự vật, hiện tượng liên quan đến nội dung bài học trong chương trình giáo dục.
Thăm quan các mô hình sản xuất nông nghiệp là một phương pháp học tập thực tế hấp dẫn cho học sinh, tạo ra môi trường học tập thân thiện và giúp các em hiểu giá trị của lao động Hoạt động này không chỉ chia sẻ những khó khăn của nông dân mà còn tạo không khí học tập thoải mái, khuyến khích tính sáng tạo và tích cực của học sinh Học sinh có cơ hội gắn kết lý thuyết đã học với thực tiễn lao động, từ đó phát triển toàn diện, nâng cao kiến thức và kỹ năng sống Ngoài ra, việc thăm quan còn giúp các em phát triển khả năng sáng tạo cá nhân, hợp tác, làm việc nhóm và tương tác với cộng đồng.
Chủ đề “Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở thực vật” bao gồm 14 bài học cơ bản về sinh trưởng và phát triển của thực vật, được chia thành 3 chủ đề nhỏ: 1) Trao đổi nước và dinh dưỡng khoáng, 2) Quang hợp và năng suất cây trồng, 3) Hô hấp và bảo quản nông sản Việc học sinh trải nghiệm thực tiễn trồng trọt sẽ giúp các em hiểu sâu hơn về kiến thức lý thuyết, đồng thời phát triển phẩm chất và năng lực cá nhân.
Kỳ Sơn là huyện miền núi cao với địa hình bị chi phối bởi các dãy núi hiểm trở và khí hậu nhiệt đới gió mùa, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nông nghiệp Các xã Mường Lống và Tây Sơn nổi tiếng với những giống cây có giá trị kinh tế như dâu tây, Giảo cổ lam, sâm Ngọc Linh và bắp cải Do đó, trong dạy học môn Sinh học, đặc biệt là chủ đề “Trao đổi chất và năng lượng ở thực vật”, việc tổ chức cho học sinh tham quan và trải nghiệm tại các mô hình nông nghiệp là rất cần thiết Hoạt động trải nghiệm này không chỉ giúp học sinh học qua làm mà còn hình thành phẩm chất, năng lực và định hướng nghề nghiệp cho các em.
Thăm quan Mô hình trồng bắp cải ở xã Mường Lống và Mô hình trồng hồng Nhân Hậu tại xã Tây Sơn - huyện Kỳ Sơn
Xác định mục tiêu hoạt động
+ Nêu được hai con đường hấp thụ nước, đặc điểm của mỗi con đường
+ Trình bày được các điều kiện môi trường ảnh hưởng đến quá trình trao đổi nước ở thực vật
+ Giải thích được bón phân hợp lý tạo năng suất cây trồng
+ Trình bày được quá trình quang hợp chịu ảnh hưởng của các điều kiện môi trường
+ Giải thích được quá trình quang hợp quyết định đến năng suất cây trồng
+ Trình bày được các điều kiện môi trường như nước, phân bón, chế độ ánh sáng… ảnh hưởng đến năng suất bắp cải và hồng Nhân Hậu
+ Biết được kỹ thuật trồng và chăm sóc hồng Nhân Hậu
+ Yêu thích khoa học, say mê học bộ môn Sinh học
+ Tích cực, chủ động tham gia các hoạt động học tập
+ Có ý thức vận dụng các tri thức, kĩ năng học được vào cuộc sống, lao động, học tập
Yêu thích lao động và nhận thấy tiềm năng phát triển kinh tế từ các giống cây trồng phù hợp với địa phương, tôi đã định hướng cho việc học và nghề nghiệp của mình trong tương lai.
+ Năng lực tự chủ và tự học
+ Năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo
Năng lực giao tiếp và hợp tác là yếu tố quan trọng trong hoạt động của học sinh lớp 11C2, được chia thành 2 nhóm (nhóm 1 và nhóm 2) Đội ngũ hướng dẫn bao gồm giáo viên bộ môn sinh học, giáo viên chủ nhiệm, chủ trang trại và kỹ thuật viên trồng trọt, tất cả đều đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ và phát triển kỹ năng cho học sinh.
Trong tiết học, giáo viên tổ chức chia nhóm cho học sinh, xác định địa điểm và thời gian tham quan Các em được giao nhiệm vụ nghiên cứu lý thuyết nhằm chuẩn bị cho hoạt động trải nghiệm sắp tới.
+ 02 buổi thăm quan tại 2 địa điểm: xã Mường Lống và xã Huồi Tụ
+ 01 tiết học sinh báo cáo sản phẩm
+ Thời gian tham quan cụ thể:
Chiều 7 ngày 30/10/2021 nhóm 1 thăm quan tại xã Mường Lống
Sáng chủ nhật, ngày 31/10/2021 nhóm 2 thăm quan tại xã Tây Sơn
Phương tiện tham quan: xe đạp điện, xe máy điện, xe máy… Địa điểm tham quan: Xã Mường Lống, Xã Tây Sơn - Kỳ Sơn
Kinh phí thực hiện: Các chi phí như xăng xe đi lại, đồ ăn, nước uống và các chi phí khác được tài trợ bởi giáo viên chủ lớp 11C2
Bước 1: Giáo viên đặt vấn đề
Kết quả đạt được
Sau khi thực hiện đề tài, chúng tôi nhận thấy rằng các giải pháp và phương pháp dạy học môn Sinh học rất phù hợp với học sinh miền núi, giúp các em tích cực hơn, hợp tác tốt trong giờ học và yêu thích bộ môn này hơn Đặc biệt, đề tài đã hình thành cho các em hệ thống kiến thức và năng lực chuyên biệt, giảm tỷ lệ học sinh yếu kém Việc đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo năng lực học sinh tạo ra không khí học tập thoải mái, thân thiện, đồng thời rèn luyện các kỹ năng sống cần thiết Với tính thực tiễn và hiệu quả cao, đề tài có thể áp dụng cho tất cả các lớp ở trường trung học phổ thông, đặc biệt là các trường THPT miền núi Đề tài này cũng giúp giáo viên vận dụng hiệu quả các phương pháp dạy học tích cực và đánh giá năng lực học sinh một cách cụ thể, từ đó điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp hơn với từng đối tượng học sinh.
Trong quá trình dạy cho học sinh trải nghiệm và sáng tạo tôi nhận thấy:
- Trải nghiệm sáng tạo luôn đem lại hứng thú học tập,học sinh được thể hiện mình, được trải nghiệm vào thực tế và tự do sáng tạo
Qua các tiết học trải nghiệm, học sinh trở nên tự tin hơn và ý thức hơn trong việc vận dụng kiến thức để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Để so sánh mức độ thu nhận kiến thức giữa các lớp thực nghiệm và đối chứng, chúng tôi đã tổ chức một bài kiểm tra sau hoạt động trải nghiệm, và kết quả thu được rất đáng chú ý.
Số lượng Tỉ lệ % Số lượng Tỉ lệ %
Số lượng Tỉ lệ % Số lượng Tỉ lệ %
Để khám phá hứng thú của học sinh trong việc học tập thông qua các hoạt động trải nghiệm do giáo viên tổ chức, chúng tôi đã tiến hành khảo sát 125 học sinh bằng phiếu hỏi Kết quả thu được cho thấy
Bảng khảo sát thái độ học tập của học sinh sau bài học
Sử dụng phương pháp của đề tài
Không sử dụng phương pháp của đề tài
Kết quả khảo sát cho thấy học sinh thể hiện sự thích thú với kiến thức và kỹ năng mới, đặc biệt là qua các hoạt động trải nghiệm mà họ tự tạo ra Học sinh tham gia tích cực vào thảo luận, lập kế hoạch và thu thập thông tin Tác giả ghi nhận nhiều biểu hiện tích cực như sự tập trung, hào hứng, và khả năng tranh luận của học sinh tại hai lớp thực nghiệm Họ ít làm việc riêng, không tỏ ra mệt mỏi, và chủ động hỏi ý kiến giáo viên về nhiệm vụ học tập Đây là tín hiệu tích cực đối với học sinh miền núi, đặc biệt tại trường THPT Kỳ Sơn, trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục toàn quốc.
