NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Đạo đức, xuất phát từ tiếng Latinh "mos, moris" và tiếng Hy Lạp "ethicos", đề cập đến lề thói và tập tục trong mối quan hệ giao tiếp giữa con người Ở phương Đông, triết lý đạo và đức của người Trung Quốc cổ đại định nghĩa Đạo là con đường tự nhiên và cách sống của con người trong xã hội, trong khi Đức thể hiện nhân đức và nguyên tắc luân lý Do đó, đạo đức được hiểu là các nguyên tắc, quy định và chuẩn mực xã hội điều tiết hành vi của con người, ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa con người với nhau, với tự nhiên và giữa cá nhân với xã hội, đồng thời phát triển dưới tác động của các chế độ khác nhau.
Cơ sở khoa học
Cơ sở lý luận
Danh từ "đạo đức" có nguồn gốc từ tiếng Latinh "mos, moris" và tiếng Hy Lạp "ethicos", đều mang nghĩa lề thói, tập tục, thể hiện mối quan hệ giữa con người trong giao tiếp hàng ngày Ở phương Đông, triết lý đạo và đức của người Trung Quốc cổ đại định nghĩa Đạo là con đường tự nhiên và đường sống của con người trong xã hội, trong khi Đức biểu thị nhân đức và nguyên tắc luân lý Do đó, đạo đức được hiểu là những nguyên tắc, quy định và chuẩn mực xã hội điều tiết hành vi con người, ảnh hưởng bởi các chế độ và văn hóa khác nhau.
Đạo đức, như một hình thái ý thức xã hội, phản ánh sự tồn tại xã hội và chịu ảnh hưởng từ các yếu tố kinh tế, nhưng mối quan hệ giữa kinh tế và đạo đức không phải là đơn giản và một chiều Sự biến đổi trong cơ sở kinh tế không nhất thiết dẫn đến sự thay đổi tương ứng trong đạo đức, và không phải mọi sự phát triển kinh tế đều mang lại tiến bộ đạo đức Thêm vào đó, đạo đức còn bị ảnh hưởng bởi triết học, chính trị, khoa học, nghệ thuật và tôn giáo, tức là toàn bộ đời sống tinh thần của con người Cuối cùng, đạo đức được thể hiện qua các nguyên tắc và chuẩn mực xã hội, người thực hiện đúng những chuẩn mực này sẽ được xã hội công nhận và tôn vinh.
Cơ sở thực tiễn
1 Tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức cho thanh niên
Thanh niên từ 16 đến 30 tuổi trải qua sự phát triển mạnh mẽ về thể chất, tâm lý và trí tuệ, đóng vai trò quan trọng trong mọi lĩnh vực xã hội và có mối liên hệ chặt chẽ với các giai cấp khác nhau Họ tiếp thu kiến thức từ gia đình và trường học để bắt đầu cuộc sống độc lập với nghề nghiệp cụ thể Thanh niên không chỉ tiếp nhận giáo dục xã hội mà còn hình thành quan điểm sống riêng, đồng thời thể hiện sự năng động, sáng tạo và nhu cầu giao lưu xã hội mạnh mẽ Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, thanh niên hiện nay cũng đối mặt với những thách thức như tính tự lập và kỷ luật chưa cao, dễ bị tác động bởi môi trường xung quanh Do đó, việc giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống cho thanh niên là vô cùng cần thiết để phát triển toàn diện.
Giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống cho thanh niên đóng vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng tri thức và tình cảm đạo đức Những giá trị này giúp thanh niên hiểu rõ về các chuẩn mực đạo đức, từ đó định hướng hành vi của họ trong mối quan hệ với người khác và cộng đồng Nhờ vào tri thức đạo đức, thanh niên có khả năng phân biệt giữa đúng và sai, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
Tri thức đạo đức tồn tại dưới hai dạng: kinh nghiệm và lý luận Tri thức kinh nghiệm cung cấp những hiểu biết thông thường về cái thiện, cái ác, và cách ứng xử trong xã hội, là điều kiện thiết yếu để mọi người tham gia vào đời sống đạo đức Trong khi đó, tri thức lý luận bao gồm các tư tưởng, khái niệm và học thuyết, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nhận thức và lựa chọn giá trị Sự biến chuyển trong kinh tế, xã hội và văn hóa hiện nay yêu cầu sự nâng cao nhận thức đạo đức, đặc biệt là qua giáo dục Giáo dục lý tưởng và đạo đức sẽ cung cấp cho thanh niên kiến thức cơ bản về xã hội và mối quan hệ giữa người với người, giúp họ nhận thức rõ ràng về hành vi nên và không nên có Để hiệu quả trong việc truyền đạt tri thức đạo đức, cần kết hợp lý thuyết với thực tiễn cuộc sống thông qua các phong trào xã hội, từ đó giúp thanh niên chuyển từ nhận thức tự phát sang tự giác và điều chỉnh hành vi cho phù hợp với chuẩn mực đạo đức.
Giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống cho thanh niên là cần thiết để khắc phục sự xuống cấp về các giá trị này trong một bộ phận thanh niên hiện nay Sự tác động tiêu cực từ nền kinh tế thị trường, toàn cầu hóa, hiện đại hóa, và văn hóa không phù hợp đã dẫn đến lối sống cá nhân chủ nghĩa, ích kỷ và thực dụng ở một số thanh niên Do đó, việc giáo dục sẽ giúp hình thành những chuẩn mực đạo đức tốt đẹp, khơi dậy tình yêu thương, lòng vị tha, và ý thức về cái tốt và cái xấu Qua đó, ý thức của thanh niên sẽ được chuyển biến tích cực, hướng tới lợi ích tập thể và tránh xa những cám dỗ trong xã hội.
7 nhận đúng đắn hành động của mình để sống tốt hơn cho bản thân, gia đình và xã hội
Giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao tinh thần và trách nhiệm của thanh niên trong học tập, lao động và nghiên cứu, giúp họ trở thành những người lao động – trí thức giỏi Thanh niên cần nhận thức rằng tri thức là hành trang cần thiết để bước vào đời, do đó, họ phải chăm chỉ học tập, lao động và sáng tạo Để đạt được kết quả tốt, thanh niên cần xác định mục tiêu, tìm ra phương pháp học hiệu quả và sáng tạo, kết hợp lý thuyết với thực hành nhằm chiếm lĩnh kiến thức phục vụ cho công việc và cuộc sống, góp phần xây dựng đất nước Đồng thời, các cấp, ngành cần tăng cường hoạt động củng cố niềm tin cho thanh niên vào sự lãnh đạo của Đảng và những đổi mới tích cực của đất nước, từ đó khuyến khích họ hăng say trong học tập, nghiên cứu và cống hiến cho xã hội.
Việc giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống cho thanh niên đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành phẩm chất đạo đức Nó giúp chuyển hóa các quan niệm và chuẩn mực đạo đức từ yêu cầu xã hội thành động lực nội tâm, giúp thanh niên nhận thức đầy đủ và đúng đắn về các quy tắc đạo đức Qua đó, giáo dục này góp phần điều chỉnh hành vi của thanh niên, đảm bảo phù hợp với yêu cầu xã hội.
2 Vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho thanh niên Việt Nam hiện nay
Đoàn là kênh quan trọng trong việc truyền đạt tri thức, lý tưởng và đạo đức cho thanh niên, góp phần giáo dục tình yêu quê hương và kiên định với con đường chủ nghĩa xã hội tại Việt Nam Đoàn giúp khẳng định những giá trị đạo đức tốt đẹp mà thanh niên cần hướng tới, đồng thời thức tỉnh những thanh niên sống thiếu lý tưởng và niềm tin Ngoài ra, Đoàn còn định hướng cho thanh niên gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống như lòng yêu thương, tinh thần đoàn kết và sự nhân nghĩa, nhằm khắc phục những tác động tiêu cực từ hội nhập và nền kinh tế thị trường, nơi dễ nảy sinh lối sống ích kỷ và vụ lợi.
Trong bối cảnh hiện nay, thanh niên cần nhận thức rõ về 8 thói hư, tật xấu và tệ nạn xã hội để từ đó rèn luyện, tu dưỡng đạo đức Việc phát huy tư duy năng động, sáng tạo, lạc quan và tự tin là rất quan trọng, giúp họ dám nghĩ, dám làm và vượt qua khó khăn Thanh niên cần có khát vọng cống hiến cho tương lai tươi sáng của dân tộc, sống nhân ái và có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội Điều này sẽ góp phần xây dựng những đức tính cần thiết, giúp họ thực hiện những hành vi phù hợp với quy tắc ứng xử và chuẩn mực xã hội.
Đoàn có vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền và giáo dục chuẩn mực lý tưởng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, góp phần tăng cường "sức đề kháng" cho họ trước những tiêu cực của xã hội và sự chống phá từ các thế lực thù địch, đặc biệt trên mạng xã hội Thông qua các hoạt động sinh hoạt, Đoàn khéo léo lồng ghép tuyên truyền chuẩn mực đạo đức, định hướng cho thanh niên những giá trị tốt đẹp của dân tộc, xây dựng niềm tin và lý tưởng cách mạng, đồng thời phê phán sự suy thoái đạo đức và khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Đoàn thanh niên Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng tình cảm đạo đức cho thanh niên, không chỉ qua giáo dục ý thức mà còn thông qua việc phát triển nhân tính, tình người và lòng nhân ái Giáo dục đạo đức không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn gắn liền với thực hành, giúp hình thành lối sống và nếp sống hàng ngày Các hoạt động này củng cố nhu cầu đạo đức, thực hiện chuẩn mực và quy tắc ứng xử, từ đó làm cho giá trị đạo đức trở nên bền vững Thông qua giáo dục đạo đức, mỗi cá nhân có thể tự giáo dục và hoàn thiện nhân cách, tạo niềm tin và tình cảm đạo đức, thúc đẩy hành vi và hành động theo các chuẩn mực đã lựa chọn.
Đoàn thanh niên chú trọng đến việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp và chính đáng của thanh niên, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để họ học tập, rèn luyện và phát triển bản thân Điều này nhằm khắc phục những hạn chế trong nhân cách của một bộ phận thanh niên Việt Nam hiện nay Giống như trong một gia đình, mỗi người con đều có tính cách riêng, xã hội cũng đa dạng với nhiều nét tính cách khác nhau trong giới trẻ.
Có hai nhóm thanh niên chính: nhóm tiên tiến với ý thức cao, đóng vai trò hạt nhân tạo ra tác động tích cực cho cộng đồng, và nhóm chậm tiến, bao gồm những thanh niên vi phạm pháp luật và có nhận thức chính trị chưa đúng đắn Đoàn TNCS Hồ Chí Minh không chỉ định hướng và phát huy vai trò của thanh niên qua các hoạt động mà còn tạo môi trường thuận lợi để họ thực hiện ước mơ và lý tưởng sống cao đẹp Chương trình “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam” tổ chức các buổi giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm giữa những người thành đạt và thanh niên, đặc biệt là những người đã từng lầm lỡ Đoàn cũng định hướng giá trị, kế thừa và duy trì các giá trị truyền thống như gia đình, tình nghĩa, tâm, tín, đạo hiếu, lễ nghĩa, nhằm hạn chế tính ích kỷ và thờ ơ của một số thanh niên dưới tác động của cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế Việc giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống cho thanh niên là rất quan trọng trong việc xây dựng và phát triển đất nước hiện nay.
Số liệu điều tra ban đầu
Để khảo sát thực trạng giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống văn hóa cho ĐV-TN tại trường THPT Diễn Châu 5, chúng tôi đã thực hiện cuộc điều tra với chủ đề: “Công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho ĐV-TN Trường THPT Diễn Châu 5” Đối tượng khảo sát là ĐV-TN trong nhà trường, diễn ra từ 15-20 tháng 12/2021 Kết quả thu được sẽ làm cơ sở khoa học để đề xuất các phương pháp giáo dục hiệu quả, phù hợp với tình hình mới.
Theo khảo sát, 80,7% học sinh và giáo viên nhận định rằng Tổ chức Đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống văn hóa cho đoàn viên thanh niên (ĐV-TN) trong trường học Tuy nhiên, 67% ĐV-TN cho rằng các hình thức giáo dục hiện tại chưa phong phú và đa dạng, trong khi 33% còn lại cho rằng chúng khá đa dạng và phong phú.
Theo khảo sát, có đến 88,25% ĐV-TN bày tỏ sự yêu thích tham gia các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng, trong khi chỉ có 11,75% ĐV-TN không hứng thú với những hoạt động thiện nguyện này.
Theo kết quả khảo sát về Phong trào Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong nhà trường hiện nay, có đến 52,65% người tham gia cho rằng phong trào này rất thiết thực.
Theo khảo sát, 47,35% người tham gia cho rằng các chương trình hiện tại chưa thực sự thiết thực và rộng khắp Về định hướng nghề nghiệp tương lai, 85% đoàn viên thanh niên đã có kế hoạch rõ ràng, trong khi 25% còn lại chưa xác định được hướng đi cho bản thân.
Một số phương pháp nâng cao công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho đoàn viên thanh niên trường THPT Diễn Châu 5… 10 I Đặc điểm tình hình
Đặc điểm tình hình nhà trường
Đoàn trường THPT Diễn Châu 5 hiện có 36 chi đoàn với 1458 đoàn viên thanh niên Được sự quan tâm chỉ đạo từ Huyện đoàn Diễn Châu, Chi bộ Đảng, Ban giám hiệu và Hội cha mẹ học sinh, phong trào Đoàn và thanh niên tại trường đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào thành tích chung của nhà trường và xây dựng phong trào Đoàn và thanh niên huyện Diễn Châu ngày càng vững mạnh.
Nhằm tạo điều kiện cho thanh niên học tập và rèn luyện trong môi trường năng động, trường THPT Diễn Châu 5 không chỉ chú trọng đến việc nâng cao trình độ chuyên môn mà còn tổ chức các hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên Qua đó, học sinh có cơ hội giao lưu, học hỏi và giải trí sau những giờ học căng thẳng, đồng thời được giáo dục về lý tưởng, đạo đức và lối sống Đội ngũ cán bộ Đoàn luôn nỗ lực trau dồi kiến thức và kỹ năng để truyền tải tình yêu quê hương, đất nước, giúp đoàn viên thanh niên hoàn thiện bản thân và trở thành những người có ích cho xã hội.
Đặc điểm Đoàn viên thanh niên nhà trường
Đoàn trường THPT Diễn Châu 5 hiện có 1458 đoàn viên thanh niên, trong đó phần lớn các ĐV-TN đều có đạo đức tốt, tri thức và bản lĩnh vững vàng Họ không ngừng xung kích trong mọi lĩnh vực, đóng góp quan trọng vào công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển quê hương, đất nước.
Dưới tác động của công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế, thanh niên trường THPT Diễn Châu 5 đang đối mặt với nhiều thách thức mới Những vấn đề này bao gồm việc thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ, nhu cầu nâng cao kỹ năng mềm, và khả năng cạnh tranh trong môi trường toàn cầu.
Học tập và hoạt động là nhu cầu thiết yếu của thanh niên, nhưng họ đang phải đối mặt với các tệ nạn xã hội như ma túy, mại dâm và tội phạm nguy hiểm Mặc dù có nhiều điều kiện thuận lợi hơn để phát triển, những vấn đề này vẫn ảnh hưởng tiêu cực đến một bộ phận thanh thiếu niên, từ đó tác động đến sự phát triển cá nhân và sự ổn định bền vững của địa phương và đất nước.
Năng lực hội nhập và kỹ năng xã hội của thanh niên hiện nay đã được nâng cao, nhưng vẫn chưa đủ để đáp ứng yêu cầu của quá trình hội nhập quốc tế Thanh niên đang thiếu hụt kiến thức về lịch sử và văn hóa dân tộc, cũng như kỹ năng tư duy độc lập Nhiều bạn trẻ còn thiếu hiểu biết về ngoại ngữ và tin học, chưa hình thành thói quen làm việc trong môi trường lao động, có tác phong công nghiệp yếu kém và thiếu rèn luyện thể lực Những vấn đề này ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và khả năng bảo tồn văn hóa dân tộc Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Niềm tin, đạo đức và lối sống của thanh niên hiện nay đang có những chuyển biến đáng chú ý Đại bộ phận thanh niên vẫn giữ vững lý tưởng của Đảng, sẵn sàng cống hiến vì lợi ích dân tộc và bảo vệ chủ quyền quốc gia Họ thể hiện tinh thần xung kích, tình nguyện vì cộng đồng, sống có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật Tuy nhiên, sự tác động từ tình hình chính trị, kinh tế, xã hội phức tạp cùng với những biểu hiện tiêu cực từ một bộ phận cán bộ, đảng viên đã khiến một số thanh niên dao động về lập trường tư tưởng, dẫn đến lệch lạc trong giá trị đạo đức và lối sống, đề cao hưởng thụ, sống ích kỷ, thiếu trách nhiệm và vi phạm pháp luật.
Kết quả đạt đƣợc
1.1 Công tác giáo dục, tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, Nghị quyết của Đảng, của Đoàn Đoàn trường tập trung chỉ đạo, triển khai công tác giáo dục, tuyên truyền với nhiều nội dung và cách làm sáng tạo, tạo ra sự chuyển biến tích cực trong giáo dục chính trị tư tưởng, lý tưởng cách mạng, lối sống cho cán bộ, ĐVTN
Quán triệt Nghị quyết 04 và Chỉ thị 05 của Trung ương Đảng cho ĐVTN thông qua tuyên truyền tờ tin sinh hoạt và chào cờ đầu tuần là nhiệm vụ quan trọng Đoàn trường sẽ tiếp tục truyền đạt nghị quyết Đại hội Đảng, Đoàn các cấp, đặc biệt là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đến với ĐVTN.
Ban chấp hành Đoàn trường đã tổ chức 02 Hội nghị để quán triệt Nghị quyết của Đảng và các cấp đoàn cho 81 cán bộ đoàn, bao gồm BCH Đoàn trường, Bí thư và lớp trưởng Trong nhiệm kỳ 2021–2022, 100% chi đoàn đã có tài liệu chính trị, sách và báo về Bác Hồ, Đảng, Đoàn để phục vụ sinh hoạt.
1.2 Công tác giáo dục truyền thống Đoàn trường chỉ đạo tuyên tuyền sâu rộng lịch sử truyền thống vẻ vang 91 năm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh(26/3/1931-26/3/2022) Chỉ đạo
100% ĐVTN tham gia Cuộc thi viết tìm hiểu 91 năm truyền thống vẻ vang của Đoàn do Huyện đoàn Diễn Châu tổ chức
BCH Đoàn trường xây dựng kế hoạch và chủ đề cho từng tháng nhằm kiểm tra và tổng kết phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” Qua đó, tổ chức giáo dục lối sống trong sáng, lành mạnh và thân thiện cho đoàn viên thanh niên Các chi đoàn chủ động chăm sóc di tích lịch sử, khu nghĩa trang liệt sĩ và thăm hỏi gia đình chính sách tại các địa phương trong vùng tuyển sinh.
Thông qua các hoạt động kỷ niệm những ngày lễ lớn, Đoàn trường không chỉ giáo dục truyền thống mà còn nâng cao đạo đức và lối sống lành mạnh cho đoàn viên thanh niên Đồng thời, Đoàn trường cũng chú trọng việc truyền đạt lịch sử và giá trị truyền thống của Nhà trường đến các thế hệ ĐVTN.
1.3 Triến khai việc học tập và làm theo lời Bác
Tiếp tục thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, cần đẩy mạnh xây dựng “Chi đoàn làm theo lời Bác” với các tiêu chí cụ thể như: Chi đoàn học tập tốt, không vi phạm tệ nạn xã hội, không vi phạm quy chế thi cử, và tự quản Qua đó, giúp cán bộ và ĐVTN thấm nhuần giá trị của tấm gương đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh, từ đó tự giác đề ra phương hướng phấn đấu và nâng cao ý thức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống.
1.4 Công tác giáo dục pháp luật, đạo đức, lối sống, nếp sống Đoàn trường đã tổ chức tuyên truyền, quán triệt, bồi dưỡng cho ĐVTN về ý thức chấp hành pháp luật, nắm bắt những nội dung cơ bản của các bộ luật nhƣ: Luật giáo dục, Luật Thanh niên, Luật giao thông, Luật dân sự, Luật Hôn nhân và gia đình, Điều lệ trường phổ thôngv.v thông qua các hình thức như: Tọa đàm, thi tìm hiểu, bài viết, mạng Internet, tuyên truyền dưới cờ, thông qua các buổi sinh hoạt ngoại khóa, đọc báo sinh hoạt 10 phút đầu giờ, “Hoạt động ngoài giờ lên lớp”v v Đoàn trường đã giáo dục ĐVTN trong việc thực hiện nề nếp, nội quy của nhà trường, các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước Đoàn trường cũng đã kết hợp với nhà trường tổ chức cho ĐVTN tham gia ký cam kết không vi phạm Pháp luật và các tệ nạn xã hội, không vi phạm An toàn Giao thông (vào dịp khai giảng năm học mới và trước khi nghỉ tết Nguyên đán) Cam kết thực hiện tốt văn hóa trên mạng xã hội Tích cực tham gia cuộc thi “An toàn giao thông vì nụ cười ngày mai” do Bộ giáo dục – Đào tạo và Công ty Hon da tổ chức
1.5 Tình hình tư tưởng và dư luận xã hội trong ĐVTN
Trong nhiệm kỳ 2021 – 2022, ĐVTN của trường đã thể hiện tư tưởng vững vàng và ổn định, thực hiện hiệu quả các chủ trương của Đảng, Đoàn cấp trên, cũng như tuân thủ pháp luật của Nhà nước và nội quy của Nhà trường.
Đoàn trường đã chú trọng đến công tác nắm bắt tình hình tư tưởng và dư luận xã hội trong thanh niên học sinh, kịp thời xử lý thông tin và thu thập nhanh chóng các dữ liệu liên quan đến trật tự an ninh và tệ nạn xã hội, đặc biệt là từ mạng xã hội Để thực hiện nhiệm vụ này, Đoàn trường đã thành lập “Đội thăm dò dư luận” với sự tham gia của các bí thư chi đoàn và đội cờ đỏ Cuối mỗi kỳ và năm học, ĐVTN được khuyến khích góp ý về Nhà trường, Đoàn trường, các tổ chức trong trường và đặc biệt là cho các thầy cô giáo.
2 Kết quả tổ chức các phong trào phát huy thanh niên trường học trong xây dựng và bảo vệ tổ quốc
2.1 Phong trào Thanh niên tình nguyện Đoàn trường đã sớm xây dựng và ban hành Kế hoạch Tháng thanh niên
2022 và chỉ đạo các Chi đoàn thực hiện
BCH Đoàn trường đã tích cực triển khai các hoạt động tình nguyện theo chỉ đạo của Đoàn cấp trên, trong đó ủng hộ Quỹ xây dựng Sân bóng chuyền Huyện Diễn Châu với số tiền hơn 2.900.000 đồng Bên cạnh đó, đoàn cũng tổ chức 2 đợt mua tăm tre, quyên góp cho Hội người mù Diễn Châu với tổng số lượng 2.800 gói, trị giá 14.000.000 đồng.
Nhằm hỗ trợ những gia đình có hoàn cảnh khó khăn trong dịp Tết Nguyên Đán 2022, ĐVTN toàn trường đã phối hợp với Nhà trường và công đoàn quyên góp 43.000.000 đồng để tặng quà cho các đồng chí.
Cùng với các thầy cô giáo đã quyên góp ủng đồng bào miền trung năm
Năm 2021, Đoàn trường đã quyên góp hơn 23 triệu đồng và 01 tấn nhu yếu phẩm Đoàn trường cũng tổ chức 02 đợt vệ sinh toàn bộ khuôn viên vào các ngày lễ lớn và trong tháng Thanh niên, nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho các lớp Đối tượng Đoàn.
2022, cho ĐVTN tiến hành thu gom, xử lý rác thải khu vực trong và xung quang nhà trường
Trong nhiệm kỳ 2021 – 2022, đoàn viên thanh niên đã thực hiện một phần việc cấp trường với kinh phí hơn 14 triệu đồng, bao gồm việc trồng một cây hoa ban tím, bốn dàn hoa và 37 công trình thanh niên cấp Chi đoàn, như bồn hoa và cây cảnh trong khuôn viên trường.
Đoàn xã Diễn Thọ đã phối hợp thành lập Đội thanh niên tình nguyện nhằm hỗ trợ thí sinh và người nhà trong Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 và kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 tại trường.
2.2 Phong trào tuổi trẻ sáng tạo
Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân
1 Những tồn tại, hạn chế
Năng lực tổ chức và hoạt động của một số cán bộ chi đoàn còn hạn chế, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ tại một số chi đoàn chưa đạt hiệu quả như mong đợi.
17 một số đoàn viên thanh niên chƣa đạt kết quả tốt trong học tập và rèn luyện vẫn vi phạm các nội quy, quy định của trường
Học sinh vẫn tiếp tục vi phạm luật An toàn giao thông, đặc biệt là không đội mũ bảo hiểm khi điều khiển xe đạp điện, xe máy điện hoặc đi mô tô đến trường.
- Vẫn còn một số học sinh nam vi phạm luật phòng chống tác hại của thuốc lá
- Một số học sinh cá biệt thường xuyên vi phạm nội quy trường lớp, đã giáo dục nhắc nhở nhiều lần vẫn không thay đổi
- Hiện tƣợng học sinh tham gia tụ tập xích mích, gây rối trật tự an ninh, bạo lực học đường vẫn tồn tại
Sinh hoạt chi đoàn hiện tại chưa được tổ chức thường xuyên và chủ yếu mang tính hành chính, dẫn đến việc thiếu sức hấp dẫn và chiều sâu Ngoài ra, một số đoàn viên thanh niên vẫn chưa ý thức đầy đủ trong việc tu dưỡng và rèn luyện bản thân.
- Công tác quản lý ĐVTN chƣa đồng bộ, chƣa thực sự chặt chẽ
2.1 Nguyên nhân của những thành tựu
Trong thời gian qua, Đoàn Thanh niên đã đạt được nhiều thành tựu nhờ bám sát các chủ trương, nghị quyết của Đảng và sự chỉ đạo của các cấp ủy Đảng Đoàn kiên trì tổ chức các hoạt động giáo dục đạo đức cho đoàn viên, thanh niên thông qua phong trào hành động cách mạng, nêu gương và nhân rộng các điển hình Sự kết hợp giữa báo chí, mạng xã hội và đội ngũ tuyên truyền viên đã tạo ra những phương thức giáo dục hiệu quả, đồng thời đổi mới và sáng tạo các hình thức giáo dục sinh động, hấp dẫn, phù hợp với thực tiễn cuộc sống và từng đối tượng cụ thể.
Công tác nắm bắt tình hình tư tưởng của thanh niên đang được củng cố nhờ vào sự hoạt động của lực lượng nòng cốt, giúp Đoàn định hướng tư tưởng cho thanh niên trong trường học một cách kịp thời và hiệu quả.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa Huyện Đoàn, Ban giám hiệu và gia đình, nhà trường, xã hội là yếu tố quan trọng giúp Đoàn Thanh niên phát triển Từ đó, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống cho thanh niên, đạt hiệu quả cao trong việc chăm lo và phát triển thế hệ trẻ.
2.2 Nguyên nhân của những hạn chế
Dịch bệnh Covid-19 đã gây ra nhiều khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động, dẫn đến việc nhiều kế hoạch không thể thực hiện Các hoạt động tập trung đông người, đặc biệt là các cuộc thi và sân chơi nhằm rèn luyện đạo đức, kỹ năng sống và nâng cao tri thức cho đoàn viên thanh niên không thể diễn ra như dự kiến.
Một số cán bộ đoàn chƣa thực sự chuyên tâm, năng lực tổ chức còn hạn chế, tính tiên phong gương mẫu chưa cao
Môi trường xã hội có tác động lớn đến việc hình thành nhân cách và đạo đức của một bộ phận đoàn viên thanh niên (ĐVTN), dẫn đến lối sống không tích cực Nhiều ĐVTN chưa có ý thức tổ chức kỷ luật tốt, mục tiêu phấn đấu còn mờ nhạt và chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc học tập và rèn luyện bản thân.
Việc phối hợp với đoàn xã và các tổ chức tại địa phương đôi lúc chưa kịp thời trong việc quản lý và giáo dục ĐVTN.
Một số giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trường THPT Diễn Châu 5
1 Các bước thực hiện giải pháp mới
1.1 GIẢI PHÁP 1: Xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn đủ tiêu chuẩn, thực hiện tốt công giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho thanh niên
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh rằng cán bộ là yếu tố quan trọng trong bộ máy của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể nhân dân, và sự thành công hay thất bại của công việc phụ thuộc vào chất lượng cán bộ Đối với công tác cán bộ trong Đoàn, cần chú trọng quy hoạch và tạo nguồn cán bộ, đồng thời đổi mới phương pháp đào tạo, bồi dưỡng và huấn luyện Mục tiêu là biến tổ chức Đoàn thành một trong những đơn vị thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, có trình độ, kỹ năng và tâm huyết với công tác.
Cấp ủy cần chú trọng đến công tác quy hoạch cán bộ để đảm bảo nguồn cán bộ kế thừa có đủ phẩm chất, năng lực và trình độ, đồng thời kịp thời bổ sung cán bộ trẻ nhằm đáp ứng yêu cầu trẻ hóa Việc quản lý, tuyển dụng, bố trí và sử dụng cán bộ cần thực hiện theo cơ cấu 3 độ tuổi và đảm bảo tỷ lệ cán bộ trẻ Cán bộ Đoàn cần đáp ứng các tiêu chuẩn về chuyên môn, chính trị và độ tuổi theo quy định, đồng thời tích cực học tập nâng cao trình độ và đổi mới trong công tác Đặc biệt, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cần chú ý đến đội ngũ cán bộ Đoàn trong công tác tuyên truyền giáo dục đạo đức cho thanh niên, với mục tiêu xây dựng hình mẫu lý tưởng, có trách nhiệm và cống hiến cho xã hội.
19 giáo dục đạo đức cho thanh niên mới thực sự đi vào chiều sâu Cụ thể nhƣ sau:
Việc đổi mới công tác cán bộ Đoàn và xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn cần được thực hiện thường xuyên, liên tục và đồng bộ Cần chú trọng vào việc đánh giá đúng cán bộ để sử dụng hiệu quả, từ đó tạo động lực cho từng cán bộ trong học tập và công tác Đồng thời, chủ động tạo nguồn và chuẩn bị đội ngũ cán bộ từ sớm là điều cần thiết để tránh tình trạng bị động Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, với vai trò là tổ chức chính trị gần Đảng nhất, cần xác định rằng cán bộ của Đoàn là nguồn lực ưu tú, góp phần bổ sung cán bộ cho Đảng và Nhà nước, như quy chế đã nêu.
Công tác cán bộ đoàn đóng vai trò quan trọng trong hệ thống cán bộ của Đảng, nhằm phát triển đội ngũ cán bộ đoàn và cung cấp nguồn nhân lực cho hệ thống chính trị Do đó, việc xây dựng và chuẩn bị đội ngũ cán bộ đoàn cần sự quan tâm đặc biệt từ tổ chức Đoàn và cấp ủy Đảng các cấp.
Cán bộ Đoàn tại trường THPT Diễn Châu 5 hiện đang hoạt động chủ yếu theo hình thức kiêm nhiệm, dẫn đến nhiều khó khăn trong việc tổ chức hoạt động Một số cán bộ chưa xác định rõ vai trò và trách nhiệm của mình, do đó chưa thực sự là nòng cốt trong việc tập hợp đoàn viên, thanh niên Để khắc phục tình trạng này, cần tuyển chọn cán bộ Đoàn đúng quy trình và xây dựng kế hoạch tạo nguồn cán bộ lâu dài, vững chắc Cần kịp thời tham mưu kết nạp Đảng và nâng cao trình độ chính trị cho cán bộ Đoàn các cấp, đồng thời bồi dưỡng và tạo điều kiện cho cán bộ nguồn Trong quá trình đào tạo, cần xác định cán bộ Đoàn là những người có trách nhiệm chính trị, giáo dục thế hệ trẻ và là lãnh đạo tương lai, vì vậy yêu cầu về đạo đức rất cao: cần, kiệm, liêm, chính, trung thành với sự nghiệp cách mạng, dũng cảm, khiêm tốn, và có ý thức tổ chức kỷ luật cao.
Ba là, cần chú trọng phân công và phân cấp hợp lý trong quản lý cán bộ, đồng thời thường xuyên kiểm tra công tác tổ chức cán bộ của cơ sở Đoàn và các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Việc đổi mới tổ chức bộ máy và xây dựng đội ngũ cán bộ phải được thực hiện liên tục và đồng bộ trong toàn hệ thống Đoàn, tuân thủ quy định của Đảng và Nhà nước về công tác cán bộ Cần có hình thức khen thưởng và kỷ luật nghiêm minh đối với những hành vi vi phạm pháp luật, nhằm đảm bảo trách nhiệm và nghĩa vụ của cán bộ đoàn.
1.2 GIẢI PHÁP 2: Đổi mới nội dung, đa dạng hóa các hình thức giáo dục đạo đức cho thanh niên
Nội dung giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống cho thanh niên Để đạt được điều này, cần chú trọng vào việc phát triển chương trình giảng dạy phù hợp và hiệu quả, nhằm định hướng giá trị tích cực cho thế hệ trẻ.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trường THPT Diễn Châu 5 cần đa dạng hóa nội dung và hình thức giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống phù hợp với độ tuổi, trình độ và điều kiện sống của thanh niên Việc kết hợp lý luận với thực tiễn sẽ đáp ứng nhu cầu và tâm lý của thanh niên, đặc biệt tại các Chi đoàn Đoàn cần định hướng cho các cơ sở Đoàn nội dung giáo dục sát với nhiệm vụ chính trị địa phương, đồng thời chuyển hóa các vấn đề thời sự và hiện tượng xã hội thành nội dung giáo dục thực tiễn, sinh động và thuyết phục.
Giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống cho thanh niên thông qua các hoạt động thực tiễn và phong trào cách mạng là phương pháp trung tâm trong công tác giáo dục của Đoàn Cần đa dạng hóa các hoạt động, phong trào và chương trình phù hợp với điều kiện địa phương và đặc điểm của từng đối tượng thanh niên, đồng thời lồng ghép nội dung giáo dục đạo đức vào các hoạt động một cách rõ nét Ví dụ, các hoạt động tình nguyện có thể giáo dục thanh niên về lối sống đạo đức và tinh thần xung kích Ngoài ra, cần kết hợp giữa giáo dục và tự giáo dục, nâng cao nhận thức chính trị với hành động cụ thể trong học tập và lao động Hình thức hoạt động cần hấp dẫn và phù hợp với sở thích của giới trẻ, ưu tiên các loại hình thu hút đông đảo thanh niên tham gia Cần thành lập nhiều câu lạc bộ phù hợp với nhu cầu của đoàn viên, mỗi câu lạc bộ do một thành viên ban thường vụ phụ trách để phát triển khả năng của thanh niên Đồng thời, tổ chức các buổi tư vấn tâm lý cho đoàn viên thanh niên nhằm nắm bắt tâm tư và định hướng lý tưởng, lối sống cho họ.
Để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức của Đoàn trong thời gian tới, cần phát huy và tận dụng các tiện ích từ phương tiện truyền thông hiện đại và mạng xã hội Các hoạt động giáo dục đạo đức cho thanh niên cần được đổi mới về nội dung, đa dạng về hình thức, và gắn liền với các chỉ thị quan trọng như Chỉ thị số 42-CT/TW về tăng cường lãnh đạo trong giáo dục lý tưởng cách mạng và đạo đức cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030, Chỉ thị 05-CT/TW về học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng với cuộc vận động xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên thời kỳ mới và Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII nhằm ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức.
21 đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ cụ thể nhƣ sau:
Để tăng cường giáo dục lý tưởng, đạo đức và lối sống cho đoàn viên, thanh niên, cần tổ chức các hoạt động tuyên truyền, học tập và nghiên cứu Nghị quyết của Đảng Nội dung học lý luận chính trị nên được biên soạn thành các chuyên đề ngắn gọn, phù hợp với từng đối tượng thanh niên, đồng thời áp dụng hình thức học tập đa dạng như diễn đàn, tọa đàm và clip để dễ tiếp cận Định kỳ tổ chức Hội thi Olympic các môn khoa học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, kết hợp với việc giáo dục truyền thống cách mạng và lịch sử Đảng Các hoạt động như hội trại, cuộc thi tìm hiểu lịch sử và thăm quan địa chỉ đỏ cũng cần được tổ chức thường xuyên, nhất là khi tình hình dịch bệnh được kiểm soát Việc kết hợp sinh hoạt chi đoàn tại các địa chỉ đỏ như bảo tàng sẽ giúp thanh niên hiểu rõ hơn về di tích lịch sử, đồng thời tham gia tặng quà cho gia đình chính sách Qua đó, thanh niên sẽ nhận thức rõ tầm quan trọng của việc duy trì và phát huy truyền thống cách mạng, văn hóa dân tộc.
Để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền và giáo dục, cần tích cực sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng và ứng dụng khoa học công nghệ Việc xây dựng và điều hành các trang mạng xã hội, trang web nhằm giới thiệu thành tựu của Đoàn và các chính sách của Đảng là rất quan trọng Đặc biệt, cần chú trọng xây dựng mạng lưới cộng tác viên và tổ nắm bắt dư luận xã hội để định hướng thông tin cho thanh niên Khuyến khích thanh niên chia sẻ hình ảnh, video về các hoạt động của Đoàn trên các nền tảng như Facebook, Zalo sẽ phát huy tác dụng tuyên truyền mạnh mẽ, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi các thế lực thù địch gia tăng chống phá Đảng và Nhà nước.
22 việc phát tán, tuyên truyền các thông tin, hình ảnh sai lệch, không đúng chủ trương của Đảng và Nhà nước ta trên mạng xã hội
Ba là, phối hợp xây dựng nội dung tuyên truyền giáo dục lòng yêu nước và tinh thần tự hào dân tộc cho thanh niên một cách trẻ trung và sinh động Thiết kế bộ công cụ tuyên truyền trực quan và bộ nhận diện cho các ngày lễ lớn và sự kiện của Đoàn, Hội, đăng tải trên mạng xã hội, đặc biệt là Facebook Định kỳ tổ chức các cuộc thi trò chơi giáo dục trực tuyến để tạo sân chơi hấp dẫn, khuyến khích thanh niên tham gia và ngăn chặn tệ nạn nghiện game online không lành mạnh.
Để nắm bắt kịp thời diễn biến tư tưởng của thanh niên, cần tăng cường hoạt động của đội ngũ báo cáo viên và các tổ nắm bắt dư luận xã hội thông qua mạng xã hội Công tác nắm bắt tình hình tư tưởng và tuyên truyền miệng là phần quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng Cán bộ Đoàn, Hội cần trở thành người bạn thân thiết của đoàn viên, hiểu rõ những khó khăn và nguyện vọng của thanh niên Tổ chức Đoàn phải là cầu nối giữa thanh niên với Đảng, đề đạt những vấn đề mới và chính đáng liên quan đến lợi ích của thanh niên như học tập, việc làm, khởi nghiệp và giải trí, từ đó đưa ra các nội dung giáo dục phù hợp và hiệu quả.
Hiện nay, các thế lực thù địch đang gia tăng các hoạt động chống phá Đảng và Nhà nước ta với nhiều thủ đoạn tinh vi Để nắm bắt tình hình tư tưởng của đoàn viên thanh niên, cần xây dựng lực lượng nòng cốt chính trị, đặc biệt là trên mạng xã hội, nhằm tăng cường tính linh hoạt và sáng tạo trong việc theo dõi tình hình xã hội Việc này không chỉ giúp phòng chống âm mưu “diễn biến hòa bình” mà còn hỗ trợ trong việc hiểu rõ tâm tư và nguyện vọng của thanh niên Do đó, việc tổ chức và định hướng hoạt động của lực lượng nòng cốt chính trị cần được thực hiện một cách bài bản, có quy chế rõ ràng và các chương trình tập huấn để nắm bắt kịp thời tình hình thanh niên trên địa bàn tỉnh.
