Một số vấn đề lý thuyết về an ninh lương thực
Khái niệm an ninh lương thực
1.2 Cơ sở thực tiễn nghiên cứu về an ninh lương thực châu Phi
1.2.1 Tổng quan về Châu Phi 1.2.1.1 Vị trí địa lý, diện tích, dân số 1.2.1.2 Điều kiện tự nhiên, khí hậu, đất đai 1.2.2 Thực trạng phát triển kinh tế, xã hội của châu Phi
Formatted: Font: 13 pt, Not Bold
Formatted: List Paragraph, Left, Level
1, Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Formatted: List Paragraph, Left, Level
1, Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Formatted: List Paragraph, Left, Level
1, Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Formatted: List Paragraph, Left, Level
Các cấp độ khác nhau của tình trạng mất an ninh lương thực
1.2 Cơ sở thực tiễn nghiên cứu về an ninh lương thực châu Phi
1.2.1 Tổng quan về Châu Phi 1.2.1.1 Vị trí địa lý, diện tích, dân số 1.2.1.2 Điều kiện tự nhiên, khí hậu, đất đai 1.2.2 Thực trạng phát triển kinh tế, xã hội của châu Phi
Formatted: Font: 13 pt, Not Bold
Formatted: List Paragraph, Left, Level
1, Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Formatted: List Paragraph, Left, Level
1, Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Formatted: List Paragraph, Left, Level
1, Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Formatted: List Paragraph, Left, Level
Cơ sở thực tiễn nghiên cứu về an ninh lương thực châu Phi
Tổng quan về Châu Phi
Formatted: Font: 13 pt, Not Bold
Formatted: List Paragraph, Left, Level
1, Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Formatted: List Paragraph, Left, Level
1, Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Formatted: List Paragraph, Left, Level
1, Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Indent: Left: 2,66 cm, Line spacing: single
Formatted: List Paragraph, Left, Level
Sản xuất lương thực và khả năng tiếp cận của người dân
Toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và vấn đề an ninh lương thực
Tác động của cạnh tranh cung cầu, vấn đề giá cả lương thực
2.1 Thực trạng phát triển nông nghiệp châu Phi
2.1.1 Tình hình phát triển nông nghiệp từ năm 2000 đến nay
2.1.2 Chính sách nông nghiệp của một số quốc gia
2.2 Sản xuất lương thực và khả năng tiếp cận của người dân
2.2.1 Tình hình sản xuất lương thực châu Phi
2.2.2 Khả năng tiếp cận lương thực tại một số khu vực điển hình
2.3 Toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và vấn đề an ninh lương thực
2.3.1 Tác động của toàn cầu hóa, hội nhập tới việc đảm bảo an ninh lương thực
2.3.2 Tác động cạnh tranh cung cầu, vấn đề giá cả lương thực
Hợp tác quốc tế trong đảm bảo an ninh lương thực tại châu Phi
Hỗ trợ của FAO
2.1 Thực trạng phát triển nông nghiệp châu Phi
2.1.1 Tình hình phát triển nông nghiệp từ năm 2000 đến nay
2.1.2 Chính sách nông nghiệp của một số quốc gia
2.2 Sản xuất lương thực và khả năng tiếp cận của người dân
2.2.1 Tình hình sản xuất lương thực châu Phi
2.2.2 Khả năng tiếp cận lương thực tại một số khu vực điển hình
2.3 Toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và vấn đề an ninh lương thực
2.3.1 Tác động của toàn cầu hóa, hội nhập tới việc đảm bảo an ninh lương thực
2.3.2 Tác động cạnh tranh cung cầu, vấn đề giá cả lương thực
2.4 Hợp tác quốc tế trong đảm bảo an ninh lương thực tại châu Phi
2.4.1 Hợp tác và viện trợ của Hoa Kỳ
2.4.2 Hợp tác và viện trợ của EU
2.4.31 Hỗ trợ của các tổ chức quốc tế:
2.4.13.1 Hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới (World Bank)
2.4.2 Hợp tác và viện trợ của EU
2.4.3 Hợp tác và viện trợ của Hoa Kỳ
Một số giải pháp
Bài Bài học kinh nghiệm Mô ̣t vài gơ ̣i ý cho Viê ̣t Nam
Bài học kinh nghiệm về những thành công trong đảm bảo an ninh lương thực tạicho Châu Phi
tại Châu Phicho Châu Phi
Bài học từ những trường hợp thất bại trong đảm bảo an ninh lương thực tại Một số kinh nghiệm cho Việt Nam trong việc phát triển và duy trì lợi thế cạnh tranh
châu PhiMô ̣t số kinh nghiê ̣m cho Viê ̣t Nam trong viê ̣c phát triển và duy trì lợi thế cạnh tranh an ninh lương thực
3.4 Cơ hô ̣i hơ ̣p tác an ninh lương thực giữa Châu Phi và Việt Nam3.3 Khả năng hợp tác Việt Nam - châu Phi trong vấn đề an ninh lương thực
Formatted: Font: 13 pt, Bold Formatted: Left
Formatted: Font: 13 pt, Bold Formatted: Font: 13 pt Formatted: Left, None Formatted: Font: 13 pt
Formatted: Left, None, Line spacing:
CHƯƠNG 1 CÁC VẤN ĐỀ LÝ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN VỀ AN NINH
1.1 Một số vấn đề lý thuyết
1.1.1 Một số vấn đề lý thuyết về khái niệm an ninh lương thực
An ninh lương thực là một khái niệm đa dạng, với hơn 200 định nghĩa khác nhau tùy thuộc vào góc độ nghiên cứu và yêu cầu thực tế Theo nghiên cứu của Maxwell & Smith (1992), khi đề cập đến an ninh lương thực trong các nghiên cứu, cần cung cấp các định nghĩa rõ ràng hoặc ngầm định phù hợp với thực tế Khái niệm này lần đầu tiên xuất hiện vào giữa những năm 70 của thế kỷ trước, phản ánh tình hình lương thực toàn cầu và là phản ứng trước cuộc khủng hoảng lương thực Ban đầu, sự quan tâm chủ yếu tập trung vào việc đảm bảo cung cấp lương thực và ổn định giá cả thực phẩm ở cấp độ quốc gia và quốc tế.
Mối quan ngại về cung cấp lương thực từ các tổ chức quốc tế xuất phát từ sự biến đổi của nền kinh tế lương thực toàn cầu, dẫn đến khủng hoảng Điều này đã kích thích các vòng đàm phán quốc tế, culminated in the tổ chức Hội nghị lương thực thế giới năm 1974 và thiết lập các hệ thống thể chế mới nhằm cung cấp thông tin, nguồn lực để đảm bảo an toàn lương thực và tạo ra các diễn đàn thảo luận chính sách.
An ninh lương thực là một khái niệm quan trọng trong chính sách công, phản ánh sự phức tạp của các vấn đề chính sách và kỹ thuật liên quan (FAO, 2003) Theo định nghĩa của Hội nghị thượng đỉnh lương thực thế giới năm 1974, an ninh lương thực được hiểu là việc đảm bảo luôn có đủ nguồn cung thực phẩm cơ bản để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng và bù đắp cho những biến động trong sản xuất và giá cả (UN, 1975).
Formatted: Indent: First line: 1,27 cm
Năm 1983, FAO đã mở rộng khái niệm an ninh lương thực, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo cho những người dễ bị tổn thương tiếp cận các nguồn thực phẩm sẵn có, đồng thời cần cân bằng giữa cầu và cung Báo cáo của Ngân hàng Thế giới năm 1986 đã phân biệt giữa mất an ninh lương thực kinh niên, liên quan đến nghèo đói lâu dài, và mất an ninh lương thực tạm thời do thiên tai, khủng hoảng kinh tế hoặc xung đột Đến giữa những năm 1990, an ninh lương thực đã trở thành một mối quan tâm toàn cầu, với khía cạnh "tiếp cận" không chỉ bao gồm đủ lương thực mà còn liên quan đến lo ngại về suy dinh dưỡng prôtêin Việc mở rộng khái niệm này cũng đề cập đến an toàn lương thực và cân bằng dinh dưỡng, nhấn mạnh tầm quan trọng của các yếu tố dinh dưỡng vi mô và vĩ mô cho một cuộc sống khỏe mạnh và năng động.
Để đảm bảo con em có chế độ dinh dưỡng cân bằng, các hộ gia đình cần chú trọng đến thực phẩm trong giai đoạn phát triển ban đầu Các tổ chức quốc tế như FAO, WHO, WFP và IFPRI khuyến nghị phát triển nguồn lương thực và thực phẩm đa dạng, góp phần vào đời sống khỏe mạnh Đồng thời, sự quan tâm đến sở thích ẩm thực theo truyền thống văn hóa và xã hội cũng ngày càng tăng, phản ánh sự phức tạp trong nhu cầu dinh dưỡng.
An ninh lương thực không chỉ đơn thuần là một mục tiêu, mà là một chuỗi các hành động nhằm đạt được một cuộc sống năng động và khỏe mạnh Báo cáo phát triển con người của UNDP năm 1994 đã thúc đẩy quan niệm về an ninh con người, bao gồm nhiều khía cạnh, trong đó có an ninh lương thực Quan niệm này còn gắn liền với quyền con người trong phát triển, ảnh hưởng sâu sắc đến các cuộc thảo luận về an ninh lương thực.
Hội nghị lương thực thế giới năm 1996 định nghĩa "an ninh lương thực" là trạng thái mà mọi người, ở mọi cấp độ từ cá nhân đến toàn cầu, đều có thể tiếp cận một cách vật lý và kinh tế với nguồn lương thực đầy đủ, an toàn và dinh dưỡng Điều này nhằm đáp ứng nhu cầu bữa ăn và sở thích của họ, từ đó đảm bảo một cuộc sống năng động và khoẻ mạnh.
An ninh lương thực được định nghĩa là tình trạng mà mọi người luôn có thể tiếp cận về mặt vật lý, xã hội và kinh tế đối với nguồn lương thực đầy đủ, an toàn và dinh dưỡng, nhằm đáp ứng nhu cầu ăn uống và duy trì cuộc sống khỏe mạnh Điều này liên quan đến tình trạng dinh dưỡng của các thành viên trong gia đình và rủi ro không đạt được hoặc suy yếu tình trạng này Rủi ro này có thể xuất hiện dưới dạng tổn thương kinh niên hoặc tạm thời, trong đó tình trạng mất an ninh lương thực tạm thời thường ít được chú ý hơn Nguyên nhân chính của tình trạng này, theo Ngân hàng Thế giới năm 1986, bao gồm sự biến động hàng năm của giá nông sản quốc tế, nguồn ngoại tệ, sản xuất lương thực trong nước và thu nhập của các hộ gia đình.
Sự liên kết giữa các yếu tố này có ảnh hưởng lớn đến khả năng sản xuất và mua sắm lương thực cũng như nhu yếu phẩm Khi khả năng này tạm thời giảm sút, sự phát triển lâu dài sẽ bị suy yếu và gây tổn thất về nguồn vốn con người, điều này cần nhiều năm để phục hồi (FAO, 2003).
An ninh lương thực được xác định bởi ba yếu tố chính: sự sẵn có, khả năng tiếp cận và cách sử dụng thực phẩm Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng mọi người có thể tiếp cận và sử dụng thực phẩm một cách hiệu quả.
Đảm bảo sẵn có lương thực là việc cung cấp đủ khối lượng lương thực với chất lượng phù hợp, được sản xuất từ các nguồn trong nước hoặc các đầu vào khác.
Tiếp cận lương thực là khả năng của cá nhân có được nguồn tài nguyên và tài sản cần thiết để đảm bảo chế độ ăn uống dinh dưỡng hợp lý "Tài sản sở hữu" bao gồm các hàng hóa mà người dân có quyền kiểm soát theo bối cảnh pháp lý, chính trị, kinh tế và xã hội của cộng đồng, bao gồm cả quyền truyền thống sử dụng nguồn tài nguyên chung Ở cấp quốc gia, việc tiếp cận lương thực phụ thuộc vào giá cả thực phẩm nhập khẩu và tỷ lệ chi cho lương thực nhập khẩu so với thu từ xuất khẩu Ổn định lương thực nghĩa là mọi cá nhân, hộ gia đình hay dân tộc luôn có sẵn nguồn lương thực phù hợp, không bị ảnh hưởng bởi các cú sốc bất thường như khủng hoảng khí hậu hay kinh tế, cũng như các hiện tượng chu kỳ như mất an ninh lương thực theo mùa Bên cạnh những tranh cãi về khả năng của môi trường trong việc đáp ứng nhu cầu lương thực toàn cầu, còn có nhiều yếu tố mới ảnh hưởng đến sự ổn định của nguồn cung thực phẩm.
Biến đổi khí hậu cùng với những biến động hàng năm đang gây ra những tác động tiêu cực đến sự ổn định sản lượng nông nghiệp, làm gia tăng nguy cơ mất an ninh lương thực.
Formatted: Indent: First line: 1,27 cm
• Tình trạng suy thoái ở mức độ báo động về môi trường cũng như là tính tự túc của hệ thống sinh thái và nông-sinh thái toàn cầu;
Cải cách thương mại có thể ảnh hưởng đến giá cả và sản lượng nông sản, đặc biệt là do sự thay đổi mùa vụ Tuy nhiên, tác động tiêu cực đến an ninh lương thực ở khu vực nông thôn có thể xảy ra nếu giá cả thực tế giảm theo hướng bất lợi cho nông dân trong nước.
Tiêu dùng lương thực hợp lý là yếu tố quan trọng để đảm bảo dinh dưỡng, bao gồm chế độ ăn uống cân đối, nước sạch và vệ sinh an toàn thực phẩm Để đáp ứng đầy đủ nhu cầu tâm sinh lý, các yếu tố phi lương thực cũng đóng vai trò không kém trong việc đảm bảo an ninh lương thực.
