BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG BÙI THỊ HỒNG THU NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM PHÂN LOẠI VÀ KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG CỦA LOÀI ĐÀN HƯƠNG (SANTALUM ALBUM L.) TRỒNG TẠI TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Thực vật học Phú Thọ, năm 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG BÙI THỊ HỒNG THU NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM PHÂN LOẠI VÀ KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG CỦA LOÀI ĐÀN HƯƠNG (SANTALUM ALBUM L.) TRỒNG TẠI PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Thực vật học Mã số: 8420111 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS Phạm Thanh Loan Phú Thọ, năm 2020 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu tơi nhóm nghiên cứu Các số liệu, kết nêu Luận văn trung thực chƣa có cơng bố cơng trình nghiên cứu trƣớc Tồn thơng tin trích dẫn Luận văn đƣợc rõ nguồn gốc xuất xứ Tác giả luận văn Bùi Thị Hồng Thu ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian thực luận văn thạc sĩ trường Đại học Hùng Vương, nhận giúp đỡ tận tình Nhà trường, Phịng đào tạo, thầy giáo Tơi xin bày tỏ lịng cảm ơn sâu sắc đến: TS Phạm Thanh Loan, Ths Hà Thị Tâm Tiến, Ths Hoàng Thị Lệ Thu Viện Nghiên cứu Ứng dụng & Phát triển, Trường Đại học Hùng Vương tận tình hướng dẫn tơi suốt q trình thực hồn thành luận văn Tơi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng đào tạo thầy cô giáo giảng dạy môn chuyên ngành thuộc Trường Đại học Hùng Vương Đặc biệt, xin cảm ơn tồn thể bạn bè gia đình, đồng nghiệp động viên, giúp đỡ tơi q trình thực đề tài này! Phú Thọ, ngày tháng 10 năm 2020 Tác giả luận văn Bùi Thị Hồng Thu iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT viii MỞ ĐẦU 1 Đặt vấn đề Mục tiêu đề tài Ý nghĩa khoa học thực tiễn PHẦN NỘI DUNG CHƢƠNG TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU 1.1 Giới thiệu loài Đàn hƣơng 1.1.1 Đặc điểm thực vật học loài Đàn hƣơng 1.1.2 Yêu cầu sinh thái loài Đàn hƣơng 1.1.3 Phân loại Đàn hƣơng 1.2 Phân bố giá trị sử dụng loài Đàn hƣơng 1.2.1 Phân bố Đàn hƣơng giới 1.2.2 Giá trị sử dụng loài Đàn hƣơng 1.3 Thực trạng Đàn hƣơng trắng 13 1.3.1 Trên giới 13 1.3.2 Ở Việt Nam 13 1.4 Một số nghiên cứu Đàn hƣơng trắng 13 1.5 Một số nghiên cứu hình thái giải phẫu lồi Đàn hƣơng 16 1.5.1 Nghiên cứu biến đổi hình thái loại Đàn hƣơng khác 16 1.5.2 Nghiên cứu hình thái hoa 17 1.5.3 Nghiên cứu giải phẫu rễ loài Đàn hƣơng 17 1.6 Một số loại sâu bệnh hại Đàn hƣơng trắng 20 iv 1.6.1 Bệnh nhiễm nấm rễ (Phellinus noxius) 20 1.6.2 Bệnh chấm đen 21 1.6.3 Bệnh xoăn 22 1.6.4 Sâu đục thân 22 1.6.5 Côn trùng hút nhựa 25 Chƣơng 2: NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 27 2.1 Vật liệu, địa điểm, thời gian nghiên cứu 27 2.1.1 Vật liệu nghiên cứu 27 2.1.2 Địa điểm thời gian nghiên cứu 27 2.2 Nội dung nghiên cứu 27 2.3 Giới thiệu chung khu vực nghiên cứu 27 2.3.1 Vị trí địa lí địa hình 27 2.3.2 Khí hậu - thủy văn 29 2.3.3 Đặc điểm đất đai khu vực trồng Đàn hƣơng 29 2.4 Phƣơng pháp nghiên cứu 31 2.4.1 Phƣơng pháp tiến hành nghiên cứu 31 2.4.2 Phƣơng pháp xử lý số liệu 36 Chƣơng 3:KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 38 3.1 Một số đặc điểm sinh học loài Đàn hƣơng (Santalum album L.) 38 3.1.1 Đặc điểm hình thái 38 3.1.2 Sinh học sinh thái 40 3.1.3 Phân bố 40 3.1.4 Giá trị bảo tồn 40 3.1.5.Giá trị sử dụng 40 3.2 Đặc điểm giải phẫu số phận Đàn hƣơng 47 3.2.1 Vi phẫu 47 3.2.2 Vi phẫu phần thân bánh tẻ mang 48 3.2.3 Vi phẫu rễ 49 v 3.3 Khả sinh trƣởng Đàn hƣơng trồng tỉnh Phú Thọ 50 3.4 Một số quy luật tƣơng quan 53 3.4.1 Tƣơng quan tiêu sinh trƣởng với tuổi 53 3.4.2 Tƣơng quan tiêu sinh trƣởng 56 3.5 Tình hình sâu bệnh hại Đàn hƣơng 59 Chƣơng 4: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 61 4.1 Kết luận 61 4.1.1 Hình thái giải phẫu 61 4.1.2 Sinh trƣởng Đàn hƣơng 62 4.2 Đề nghị 62 TÀI LIỆU THAM KHẢO 63 vi DANH MỤC BẢNG ảng 1.1 So sánh giá trị kinh tế Đàn hƣơng trắng Đàn huơng đỏ 12 Bảng 2.1 Khảo sát yếu tố tự nhiên cho địa điểm trồng Đàn hƣơng khu 12, Đào Xá - Thanh Thủy - Phú Thọ 28 Bảng 2.2 Kết phân tích đất khu vực khảo sát trồng Đàn hƣơng Phú Thọ 31 Bảng 3.1 Sinh trƣởng Đàn hƣơng trồng tỉnh Phú Thọ năm 2020 50 Bảng 3.2 Tƣơng quan đƣờng kính gốc với tuổi Đàn hƣơng 53 Bảng 3.3 Tƣơng quan chiều cao vút với tuổi Đàn hƣơng 54 Bảng 3.4 Tƣơng quan đƣờng kính tán với tuổi Đàn hƣơng 55 Bảng 3.5 Tƣơng quan chiều cao vút với đƣờng kính gốc 56 Bảng 3.6 Tƣơng quan chiều cao vút với đƣờng kính tán 57 Bảng 3.7 Tƣơng quan đƣờng kính tán với đƣờng kính 58 Bảng 3.8 Thành phần sâu hại Đàn hƣơng 60 vii DANH MỤC HÌNH Hình 3.1 Cây trồng 42 Hình 3.2 Đàn hƣơng năm tuổi 42 Hình 3.3 Hình thái Đàn hƣơng 42 Hình 3.4 Thân, cành 43 Hình 3.5 Hoa Đàn hƣơng 43 Hình 3.6 Quả Đàn hƣơng 43 Hình 3.7 Hạt 44 Hình 3.8 Cây 44 Hình 3.9 Gỗ Đàn hƣơng năm tuổi Đắk Lắk 44 Hình 3.10 Gỗ lõi 45 Hình 3.11 ộ rễ 45 Hình 3.12 Ký sinh trùng nốt sần rễ 45 Hình 3.13 Cây ký chủ: Rau rệu 46 Hình 3.14 Cây ký chủ: Lạc dại 46 Hình 3.15 Cây ký chủ: Đậu triều 46 Hình 3.16 Cây ký chủ: Keo tai tƣợng 46 Hình 3.17 Vi phẫu gân Đàn hƣơng 47 Hình 3.18 Vi phẫu phiến Đàn hƣơng 48 Hình 3.19.Vi phẫu thân bánh tẻ Đàn hƣơng 49 Hình 3.20.Vi phẫu rễ Đàn hƣơng 50 viii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Giải thích BNNPTNT Bộ nông nghiệp phát triển nông thôn Doo Đƣờng kính gốc Dt Đƣờng kính tán Hvn Chiều cao vút QCVN Quy chuẩn Việt Nam TB Trung bình TT Thứ tự IUCN Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên Tài nguyên Thiên nhiên ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 7.475 7.475 Residual 1.484 148 010 Total 8.959 149 F Sig 745.227 000 The independent variable is Duong kinh tan Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Duong kinh tan (Constant) Std Error Beta 3.438 126 -1.610 034 913 27.299 000 -47.419 000 The dependent variable is ln(Chieu cao vut ngon) Exponential Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 913 834 833 100 The independent variable is Duong kinh tan ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 7.475 7.475 Residual 1.484 148 010 Total 8.959 149 F Sig 745.227 000 The independent variable is Duong kinh tan Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Duong kinh tan (Constant) Std Error 3.438 126 200 007 The dependent variable is ln(Chieu cao vut ngon) Beta 913 27.299 000 29.444 000 Logistic Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 913 834 833 100 The independent variable is Duong kinh tan ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 7.475 7.475 Residual 1.484 148 010 Total 8.959 149 F Sig 745.227 000 The independent variable is Duong kinh tan Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Duong kinh tan (Constant) Std Error 032 004 5.005 170 The dependent variable is ln(1 / Chieu cao vut ngon) Beta 401 7.940 000 29.444 000 Dt/D0 Model Description Model Name Dependent Variable Equation MOD_4 Duong kinh tan Linear Logarithmic Inverse Quadratic Cubic Compound Power S Growth 10 Exponential 11 Logistic a a a a a a Independent Variable Duong kinh goc Constant Included Variable Whose Values Label Observations in Plots Unspecified Tolerance for Entering Terms in Equations a The model requires all non-missing values to be positive .0001 Duong kinh tan Linear Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 859 737 735 034 The independent variable is Duong kinh goc ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 466 466 Residual 166 148 001 Total 632 149 F Sig 415.117 000 The independent variable is Duong kinh goc Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Std Error Beta Duong kinh goc 354 017 (Constant) 028 012 859 20.374 000 2.379 019 Logarithmic Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 872 760 758 032 The independent variable is Duong kinh goc ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 481 481 Residual 152 148 001 Total 632 149 The independent variable is Duong kinh goc F 468.887 Sig .000 Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Std Error ln(Duong kinh goc) 245 011 (Constant) 370 006 Beta 872 21.654 000 65.492 000 Inverse Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 882 778 776 031 The independent variable is Duong kinh goc ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 492 492 Residual 140 148 001 Total 632 149 The independent variable is Duong kinh goc F 518.563 Sig .000 Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B / Duong kinh goc (Constant) Std Error Beta -.163 007 523 012 -.882 -22.772 000 44.520 000 Quadratic Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 880 775 772 031 The independent variable is Duong kinh goc ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 490 245 Residual 142 147 001 Total 632 149 F Sig 252.896 000 The independent variable is Duong kinh goc Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Std Error Beta Duong kinh goc 1.484 228 3.595 6.496 000 Duong kinh goc ** -.807 163 -2.743 -4.957 000 (Constant) -.345 076 -4.537 000 Cubic Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 880 775 772 031 The independent variable is Duong kinh goc ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 490 245 Residual 142 147 001 Total 632 149 F Sig 252.896 000 The independent variable is Duong kinh goc Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Std Error Beta Duong kinh goc 1.484 228 3.595 6.496 000 Duong kinh goc ** -.807 163 -2.743 -4.957 000 (Constant) -.345 076 -4.537 000 Excluded Terms Beta In t Sig Partial Correlation Minimum Tolerance Duong kinh goc ** a 19.961 5.137 000 a The tolerance limit for entering variables is reached Compound Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 821 674 672 The independent variable is Duong kinh goc .153 391 000 ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 7.222 7.222 Residual 3.486 148 024 10.708 149 Total F Sig 306.576 000 The independent variable is Duong kinh goc Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Duong kinh goc (Constant) Std Error Beta 4.034 321 101 005 2.273 12.555 000 18.516 000 The dependent variable is ln(Duong kinh tan) Power Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 839 704 702 146 The independent variable is Duong kinh goc ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 7.541 7.541 Residual 3.168 148 021 10.708 149 Total F Sig 352.316 000 The independent variable is Duong kinh goc Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Std Error ln(Duong kinh goc) 969 052 (Constant) 389 010 Beta 839 18.770 000 38.706 000 The dependent variable is ln(Duong kinh tan) S Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 854 730 728 140 The independent variable is Duong kinh goc ANOVA Sum of Squares df Mean Square F Regression 7.815 7.815 Residual 2.893 148 020 10.708 149 Total Sig 399.725 000 The independent variable is Duong kinh goc Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Std Error / Duong kinh goc -.651 033 (Constant) -.333 053 The dependent variable is ln(Duong kinh tan) Beta -.854 -19.993 000 -6.235 000 Growth Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 821 674 672 153 The independent variable is Duong kinh goc ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 7.222 7.222 Residual 3.486 148 024 10.708 149 Total F Sig 306.576 000 The independent variable is Duong kinh goc Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Duong kinh goc (Constant) Std Error Beta 1.395 080 -2.294 054 821 The dependent variable is ln(Duong kinh tan) Exponential Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 821 674 672 The independent variable is Duong kinh goc ANOVA 153 17.509 000 -42.478 000 Sum of Squares df Mean Square Regression 7.222 7.222 Residual 3.486 148 024 10.708 149 Total F Sig 306.576 000 The independent variable is Duong kinh goc Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Duong kinh goc (Constant) Std Error Beta 1.395 080 101 005 821 17.509 000 18.516 000 The dependent variable is ln(Duong kinh tan) Logistic Model Summary R R Square Adjusted R Square Std Error of the Estimate 821 674 672 153 The independent variable is Duong kinh goc ANOVA Sum of Squares df Mean Square Regression 7.222 7.222 Residual 3.486 148 024 10.708 149 Total The independent variable is Duong kinh goc F 306.576 Sig .000 Coefficients Unstandardized Coefficients Standardized t Sig Coefficients B Duong kinh goc (Constant) Std Error 248 020 9.915 535 The dependent variable is ln(1 / Duong kinh tan) Beta 440 12.555 000 18.516 000 Phụ biểu tiêu sinh trƣởng Tháng 1/2020 Descriptive Statistics N Minimu Maximum Mean Std Deviation Skewness Kurtosis m Statistic Statistic 30 48 53 5057 00290 01591 -.103 427 -.952 833 30 30 40 3420 00466 02552 108 427 -.397 833 Duong kinh tan 30 14 19 1653 00270 01479 067 427 -1.029 833 Valid N (listwise) 30 Duong kinh goc Chieu cao vut ngon Statistic Statistic Std Error Statistic Statistic Std Error Statistic Std Error Tháng 2/2020 Descriptive Statistics N Minimum Maximum Statistic Statistic Statistic Mean Statistic Std Deviation Std Error Statistic Skewness Statistic Kurtosis Std Error Statistic Std Error Duong kinh goc 30 49 55 5200 00299 01640 101 427 -.910 833 Chieu cao vut ngon 30 35 50 4067 00582 03188 880 427 1.086 833 Duong kinh tan 30 20 27 2247 00377 02063 530 427 -.820 833 Valid N (listwise) 30 Tháng 3/2020 Descriptive Statistics N Minimum Maximum Statistic Statistic Statistic Mean Statistic Std Deviation Std Error Statistic Skewness Statistic Kurtosis Std Error Statistic Std Error Duong kinh goc 30 55 63 5897 00367 02008 021 427 -.373 833 Chieu cao vut ngon 30 52 61 5563 00466 02553 307 427 -.649 833 Duong kinh tan 30 24 32 2730 00362 01985 743 427 295 833 Valid N (listwise) 30 Tháng 4/2020 Descriptive Statistics N Minimum Maximum Statistic Statistic Statistic Mean Statistic Std Deviation Std Error Statistic Skewness Statistic Kurtosis Std Error Statistic Std Error Duong kinh goc 30 72 83 7817 00557 03052 -.154 427 -.866 833 Chieu cao vut ngon 30 55 67 5973 00551 03016 726 427 024 833 Duong kinh tan 30 27 36 3043 00389 02128 1.087 427 1.128 833 Valid N (listwise) 30 Std Error 427 427 427 Statistic 2.968 066 -.692 Tháng 5/2020 Descriptive Statistics N Duong kinh goc Chieu cao vut ngon Duong kinh tan Valid N (listwise) Minimum Statistic 30 30 30 30 Statistic 85 57 30 Maximum Statistic 1.00 70 40 Mean Statistic 9007 6253 3413 Std Error 00553 00614 00488 Std Deviation Statistic 03028 03360 02675 Skewness Statistic 986 710 241 Kurtosis Std Error 833 833 833 Phú Thọ, ngày… tháng… năm 2020 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC HỌC VIÊN TS PHẠM THANH LOAN BÙI THỊ HỒNG THU ... DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG BÙI THỊ HỒNG THU NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM PHÂN LOẠI VÀ KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG CỦA LOÀI ĐÀN HƯƠNG (SANTALUM ALBUM L. ) TRỒNG TẠI PHÚ THỌ LUẬN... Phƣơng pháp nghiên cứu 2.4.1 Phương pháp tiến hành nghiên cứu 2.4.1.1 Đặc điểm phân loại loài Đàn hương (Santalum album L. ) Mẫu vật đƣợc thu thập từ khu vực trồng Đàn hƣơng phía ắc: Phú Thọ, Hịa... sinh trƣởng loài Đàn hƣơng (Santalum album L. ) trồng tỉnh Phú Thọ? ?? Mục tiêu đề tài Đánh giá đƣợc đặc điểm sinh học, giải phẫu, khả sinh trƣởng loài Đàn hƣơng trồng tỉnh Phú Thọ 3 Ý nghĩa khoa