Mục tiêu nghiên cứu
Chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang gây ra những ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là đối với Việt Nam Cuộc xung đột này không chỉ làm thay đổi các chuỗi cung ứng mà còn ảnh hưởng đến xuất khẩu và đầu tư nước ngoài tại Việt Nam Các doanh nghiệp cần nắm bắt kịp thời những biến động này để điều chỉnh chiến lược kinh doanh, nhằm tận dụng cơ hội và giảm thiểu rủi ro trong bối cảnh kinh tế thế giới đang biến động.
Chỉ ra được cơ hội và thách thức của Việt Nam, cùng với những chính sách, giải pháp đối với nhà nước và doanh nghiệp cùng nhau vượt qua.
Nắm vững và hoàn thành được môn học Kinh tế quốc tế.
Phương pháp nghiên cứu
Để nghiên cứu đề tài hiệu quả, nhóm chúng tôi áp dụng hai phương pháp chính: phương pháp thống kê kinh tế và phương pháp thu nhập tài liệu Phương pháp thống kê kinh tế cung cấp số liệu về tình hình của Hoa Kỳ và Trung Quốc, từ đó giúp hệ thống hóa thông tin và rút ra kết luận về nguyên nhân cuộc chiến tranh thương mại giữa hai cường quốc này Bên cạnh đó, phương pháp thu nhập tài liệu thu thập thông tin ảnh hưởng đến nền kinh tế thị trường toàn cầu và Việt Nam, sử dụng các nguồn như số liệu thống kê, công trình khoa học, báo cáo từ cơ quan nhà nước và Internet Qua đó, chúng tôi cụ thể hóa tác động của cuộc chiến và đề xuất các biện pháp, chính sách hiệu quả để giải quyết vấn đề.
Lịch sử hai nền kinh tế Mỹ - Trung
Kinh tế Hoa Kỳ là nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh mẽ với mức độ công nghiệp hóa cao Theo GDP danh nghĩa, Hoa Kỳ là nền kinh tế lớn nhất thế giới, trong khi nếu tính theo giá trị ngang giá sức mua, Hoa Kỳ đứng thứ hai Đồng USD, do đó, trở thành đồng tiền được sử dụng phổ biến nhất trong các giao dịch quốc tế.
Vào thế kỷ XVII và XVIII, người Anh bắt đầu di cư và định cư tại bờ biển phía đông Hoa Kỳ, hình thành nên các thuộc địa được gọi là “Mười ba thuộc địa.” Quá trình này không chỉ đánh dấu sự khởi đầu của nền kinh tế Hoa Kỳ mà còn dẫn đến việc các thuộc địa này giành được độc lập Sau khi đạt được độc lập, họ đã chuyển mình từ nền kinh tế thuộc địa sang một nền kinh tế tập trung vào sản xuất nông nghiệp.
Vào thế kỷ XIX, hơn 80% dân số Hoa Kỳ tập trung vào nông nghiệp, trong khi đất nước này sở hữu nguồn tài nguyên phong phú và tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng Đất đai màu mỡ và những đồng bằng rộng lớn đã thúc đẩy sự mở rộng trong các lĩnh vực như vận tải, công nghiệp và dịch vụ, dẫn đến tỷ lệ làm nông giảm xuống còn khoảng 50% vào năm 1860 Sang thế kỷ XX, Hoa Kỳ nâng cao đời sống nhân dân nhờ vào các phát minh kỹ thuật và sự phát triển của doanh nghiệp, đồng thời mở rộng mạng lưới thông tin liên lạc Đến năm 1920, Hoa Kỳ trở thành quốc gia có nền kinh tế lớn nhất theo GDP, nhưng vào ngày 24 tháng 10 năm 1929, thị trường chứng khoán sụp đổ.
Sự kiện này được coi là thảm khốc nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán Hoa Kỳ, diễn ra ngay sau sự sụp đổ của Sở giao dịch chứng khoán London vào tháng 9 năm 1929 Đây được xem như một lời cảnh báo về sự khởi đầu của cuộc Đại khủng hoảng kinh tế kéo dài 12 năm.
Vào năm 2001, Hoa Kỳ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng trong việc phục hồi việc làm, với tốc độ phục hồi chậm chưa từng thấy Đến tháng 1 năm 2005, nền kinh tế Mỹ mới trở lại mức việc làm như tháng 2 năm 2001 Các chương trình cứu trợ tài chính mang tên Keynesian đã được triển khai để khắc phục tình hình này.
2 đời tổng thống Bush và Obama nhằm phục hồi nền kinh tế nhà nước khi các hộ gia đình khi ấy đã trả được hết nợ trong giai đoạn 2009 – 2012
Kinh tế Trung Quốc đang phát triển mạnh mẽ theo hướng thị trường, kết hợp với các chính sách công nghiệp và kế hoạch chiến lược 5 năm.
Trong suốt hai thiên niên kỷ từ thế kỷ I đến thế kỷ XIX, Trung Quốc đã từng là cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới Vào cuối thế kỷ 18, GDP của Trung Quốc chiếm tới 30% tổng GDP toàn cầu, và khi cách mạng công nghiệp diễn ra tại Anh, con số này vẫn duy trì ở mức 1/3 tổng GDP toàn cầu.
Vào năm 1978, dưới sự lãnh đạo của Đặng Tiểu Bình, Trung Quốc bắt đầu thực hiện các chính sách cải cách kinh tế Những chính sách này đã giúp đất nước trở thành một cường quốc, với tốc độ tăng trưởng kinh tế trung bình đạt 10% trong suốt 30 năm, biến Trung Quốc thành nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới.
Sau 40 năm mở cửa và cải cách, GDP TQ đã tăng trưởng rất nhanh Vào
2017, GDP đã tăng lên đến 12.000 tỷ USD, đứng thứ hai thế giới chỉ sau Hoa
Kỳ Trung Quốc đóng góp vào GDP toàn cầu tăng từ 1,8% vào 1978 lên 15,2% vào 2017
Trung Quốc, với sự phát triển kinh tế nhanh chóng và đa dạng hóa nền kinh tế, đã trở thành một quốc gia quan trọng trong thương mại quốc tế Nước này có nhiều lĩnh vực cạnh tranh cao như khai khoáng, bán lẻ, sản xuất, dệt may, năng lượng xanh, thép và ô tô, cùng với các sản phẩm "made in China" Dự báo đến năm 2035, các thành phố như Thượng Hải, Bắc Kinh, Quảng Châu và Thâm Quyến sẽ nằm trong top mười thành phố lớn nhất thế giới về GDP danh nghĩa.
Chiến tranh thương mại là gì ?
Cuộc xung đột kinh tế giữa các quốc gia dẫn đến việc áp đặt chính sách bảo hộ mậu dịch, tạo ra rào cản thương mại như thuế quan, phá giá tiền tệ và hạn ngạch xuất khẩu Khi một quốc gia thiết lập các rào cản này, quốc gia còn lại thường phản ứng bằng cách áp dụng các chính sách trả đũa, từ đó hình thành nên cuộc chiến tranh thương mại.
Có 4 loại hình thức chiến tranh thương mại:
Chiến tranh tiền tệ là hiện tượng mà các quốc gia tham gia cố gắng bảo vệ quyền lợi kinh tế của mình bằng cách hạ giá trị đồng nội tệ so với đồng ngoại tệ của nước khác.
Chiến tranh thuế quan: hang hoá nước ngoài được nhập với mức thuế cao.
Cấm vận kinh tế là hình thức trừng phạt thương mại và tài chính mà các quốc gia áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân hoặc chính phủ của nước đối thủ.
Chiến tranh kinh tế là một chiến lược nhằm áp dụng các phương thức có khả năng làm suy yếu nền kinh tế của đối thủ Mục tiêu của chiến lược này là tạo ra tác động tiêu cực đến các nguồn lực và khả năng cạnh tranh của các phe đối lập.
Nguyên nhân gây ra chiến tranh thương mại
Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang trở nên ngày càng căng thẳng Dữ liệu từ Cục Tình báo Trung ương Mỹ dự báo rằng vào năm 2030, GDP danh nghĩa của Trung Quốc sẽ vượt qua Hoa Kỳ.
Hình 1: Số liệu Mỹ và Trung Quốc vào năm 2017
Theo Bảng 1, GDP của Trung Quốc theo sức mua tương đương (PPP) hiện đã vượt qua Hoa Kỳ, cho thấy sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa hai cường quốc thương mại này Hoa Kỳ đứng đầu thế giới về nhập khẩu và xếp thứ hai về xuất khẩu, trong khi Trung Quốc là nước xuất khẩu lớn nhất và đứng thứ hai về nhập khẩu toàn cầu.
Sức mạnh của Mỹ đang có dấu hiệu suy giảm, trong khi Trung Quốc thể hiện rõ tham vọng thay thế Mỹ trong việc thống trị thương mại toàn cầu Điều này dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt giữa hai cường quốc, với Mỹ mong muốn khôi phục vị trí thống lĩnh, còn Trung Quốc quyết tâm vượt mặt "ông lớn" Mỹ.
Cuộc chiến thương mại trở nên căng thẳng hơn khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2001, đánh dấu sự khởi đầu của một cuộc xung đột thương mại.
Sau đây sẽ là những lý do cụ thể dẫn đến cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ - Trung:
Thứ nhất, chính sách bảo hộ của chính quyền Tổng thống Trump
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã thực hiện chính sách bảo hộ thương mại với mục tiêu "Nước Mỹ trên hết", nhằm phục hồi và làm cho "Nước Mỹ vĩ đại trở lại".
Chiến tranh thương mại không chỉ diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc, mà còn lan rộng đến các đồng minh của Mỹ như EU, Nhật Bản và Hàn Quốc, cũng như các nước láng giềng như Canada và Mexico.
Thứ hai, thâm hụt thương mại lớn của Hoa Kỳ với Trung Quốc
“Đây chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến chiến tranh thương mại Hoa
Năm 2017, Mỹ ghi nhận thâm hụt thương mại với Trung Quốc lên tới 375 tỷ USD, khi nhập khẩu 506 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc nhưng chỉ xuất khẩu 131 tỷ USD sang nước này Sự gia tăng thâm hụt thương mại này càng trở nên rõ ràng hơn kể từ khi Trung Quốc gia nhập WTO.
“Thứ ba, tham vọng của Trung Quốc trở thành quốc gia công nghệ hàng đầu thế giới”
Trung Quốc đang nỗ lực trở thành một nền kinh tế tiên tiến toàn cầu với mục tiêu giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nhập khẩu Để đạt được điều này, quốc gia này đã đầu tư mạnh mẽ vào chương trình “Sản xuất tại TQ 2025”, tập trung phát triển các lĩnh vực như robot, ô tô điện, hàng không vũ trụ và trí tuệ nhân tạo.
Trung Quốc đang gặp khó khăn trong việc phát triển công nghệ và để thực hiện thành công chính sách “Sản xuất tại Trung Quốc 2025”, nước này cần dựa vào công nghệ cốt lõi từ Mỹ Do đó, Mỹ đã yêu cầu các công ty của mình chuyển giao công nghệ cho các đối tác Trung Quốc trong các liên doanh, mặc dù Trung Quốc đã bác bỏ những cáo buộc này Mỹ cũng cáo buộc rằng Trung Quốc đang thực hiện hành vi ăn cắp công nghệ từ nước này.
Kỳ bằng cách nhập khẩu công nghệ
Thứ tư, tình trạng vi phạm bản quyền ở Trung Quốc
Hoa Kỳ đã nhiều lần cáo buộc Trung Quốc về việc xâm phạm nghiêm trọng quyền sở hữu trí tuệ, và đây chính là hệ quả của nguyên nhân thứ ba.
Hình 2:Diễn biến xung đột thương mại Mỹ - Trung
Cuối cùng, các biện pháp hạn chế đầu tư của Trung Quốc
Mỹ đã phản ứng mạnh mẽ trước việc Trung Quốc không cung cấp quyền tiếp cận thị trường tương xứng cho các công ty nước ngoài Mặc dù Chính phủ Trung Quốc cam kết nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài trong nhiều lĩnh vực, Mỹ vẫn tỏ ra nghi ngờ về cam kết này do Trung Quốc đã nhiều lần hứa hẹn khi gia nhập WTO nhưng chưa thực hiện.
Những đặc điểm của cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung
Mỹ nhận thức được mối đe dọa to lớn từ Trung Quốc – chủ động đẩy cạnh tranh lên hình thái mới đối đầu toàn diện
Cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung bộc lộ các mâu thuẫn mang tính cấu trúc cần điều chỉnh, cụ thể hơn là:
Mâu thuẫn về định hướng phát triển
Mâu thuẫn về mô hình phát triển kinh tế
Mâu thuẫn về hình thức ý thức hệ
Mâu thuẫn về vai trò đi đầu lãnh đạo thế giới
Trong cạnh tranh này, xuất hiện những hình thái đối đầu, phân tách nguy hiểm Cạnh tranh Mỹ - Trung đang rơi vào tình trạng “Chiến tranh lạnh kiểu mới”
Chiến tranh thương mại Hoa Kỳ- Trung ảnh hưởng đến nền kinh tế thế giới
Nguy cơ suy thoái toàn cầu
Trong bối cảnh chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, ngân hàng Morgan Stanley cảnh báo về nguy cơ suy thoái toàn cầu Nếu các mâu thuẫn giữa hai bên tiếp tục leo thang, dự báo cho thấy mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể giảm xuống dưới 2,5% vào cuối năm 2020.
Khi kinh tế toàn cầu có dấu hiệu hồi phục, căng thẳng thương mại lại trở thành một mối nguy lớn đối với chu kỳ kinh doanh, theo nhận định của ông Chetan Ahya, chuyên gia kinh tế trưởng của Morgan Stanley Ông nhấn mạnh rằng cuộc chiến thuế quan giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của doanh nghiệp.
Không những vậy, Lindsey Piegza – nhà kinh tế trưởng tại Stifel cũng nói
Dự báo rằng có ít nhất 50% khả năng kinh tế Hoa Kỳ sẽ suy thoái vào năm 2020, với Văn phòng Ngân sách Quốc hội Hoa Kỳ ước tính thâm hụt 1 nghìn tỷ USD sớm hơn hai năm so với dự kiến Tình hình này sẽ có tác động lớn đến nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc Sự cạnh tranh giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới này không chỉ gây thiệt hại cho cả hai bên mà còn làm chậm lại sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu, ảnh hưởng đến các nhà xuất khẩu và sản xuất của cả Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Các doanh nghiệp và người tiêu dùng bị ảnh hưởng
Theo báo cáo của HIS Markit, hoạt động của các nhà máy đã giảm mạnh vào tháng 8 Jeffrey Sherman cũng chỉ ra rằng 75% nền kinh tế Hoa Kỳ đang gặp khó khăn.
Kỳ sẽ suy thoái trước cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2020
Giáo sư Katheryn Russ từ Đại học California cảnh báo rằng nếu Tổng thống Trump tiếp tục đánh thuế, điều này sẽ khiến các nhà đầu tư toàn cầu lo ngại về tác động tiêu cực đến người tiêu dùng Nhiều nhà bán lẻ, bao gồm cả Walmart và Macy, cho biết họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chuyển chi phí tăng lên cho người tiêu dùng, dẫn đến việc chi tiêu trung bình hàng năm của mỗi hộ gia đình có thể tăng thêm 800 USD.
Tác động đến thuế
Hoa Kỳ và Trung Quốc là hai thị trường thương mại lớn của Việt Nam, và việc áp dụng thuế cao giữa hai nước đã khiến hàng hóa không thể tiếp cận lẫn nhau Do đó, Hoa Kỳ đang tìm kiếm nguồn cung nông sản và dệt may từ Việt Nam để bù đắp sự thiếu hụt Đây là cơ hội lớn cho Việt Nam, khi xuất khẩu sang Hoa Kỳ đã tăng 1,7% trong bối cảnh chiến tranh thương mại Việt Nam có thể mở rộng thị trường xuất khẩu, nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm giá thành, từ đó tăng cường khả năng cạnh tranh so với các quốc gia khác.
Không thể so sánh trực tiếp giữa sản phẩm Việt Nam và Trung Quốc do Trung Quốc là cường quốc sản xuất với hệ thống quản lý chất lượng và năng suất lao động cao Khi xảy ra chiến tranh thương mại, Trung Quốc sẽ chú trọng vào tiêu thụ hàng hóa nội địa và tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới, điều này khiến cho sản phẩm Việt Nam khó có thể thay thế hàng hóa từ Trung Quốc.
Việc giảm lượng xuất khẩu của cả hai nước sẽ dẫn đến suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu và gia tăng chủ nghĩa bảo hộ Điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh chúng ta đang trong giai đoạn phát triển kinh tế mở.
Chiến tranh thương mại đã dẫn đến sự gia tăng các hành vi gian lận thuế và trốn thuế khi xuất khẩu sang Hoa Kỳ, khiến cho việc đưa sản phẩm của Việt Nam vào thị trường này trở nên khó khăn hơn Vào giữa năm 2019, Hải quan Việt Nam đã phát hiện và thu giữ một lượng lớn giấy tờ, tài liệu và giấy chứng nhận xuất xứ giả mạo, cùng với các trường hợp vận chuyển hàng hóa trái phép Những hành vi này đã ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh hàng hóa Việt Nam tại Hoa Kỳ.
Kỳ vọng rằng mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ trở nên chặt chẽ hơn, tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc sẽ có những điều khoản bắt buộc và khó khăn hơn cho Việt Nam, dẫn đến nhiều bất lợi, đặc biệt là trong lĩnh vực thuế quan.
Tác động đến xuất nhập khẩu
Chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã tạo ra những tác động tích cực và tiêu cực đối với nền kinh tế các quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam.
Khi Hoa Kỳ áp dụng thuế quan cao đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nước này đã tìm kiếm các thị trường thay thế, trong đó có Việt Nam Sự đa dạng về mặt hàng và nhu cầu cao từ Hoa Kỳ đã mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực nông thủy sản, dệt may và điện tử Việt Nam có khả năng đáp ứng nhu cầu về lương thực thực phẩm của Hoa Kỳ, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển xuất khẩu.
Tác động của thuế quan mà Hoa Kỳ áp lên Trung Quốc đã tạo cơ hội cho Việt Nam mở rộng khả năng xuất khẩu, đặc biệt là trong ngành dệt may, khi nhu cầu hàng hóa của thị trường tăng cao.
Cuộc chiến tranh thương mại đã giúp giảm giá nguyên liệu đầu vào, điều này ảnh hưởng tích cực đến chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm của Việt Nam, từ đó nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Hoa Kỳ cáo buộc Trung Quốc ăn cắp chất xám và công nghệ điện tử từ sản phẩm của Huawei, dẫn đến việc đưa Huawei vào danh sách cấm nhập khẩu Đồng thời, Hoa Kỳ kêu gọi các nước đồng minh tẩy chay và ngừng sử dụng sản phẩm này, điều này có thể làm gia tăng tiềm năng xuất khẩu trong ngành điện tử.
Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, nhưng cuộc chiến tranh giữa hai cường quốc đã gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế và tình hình xuất nhập khẩu của đất nước.
Sự cạnh tranh thương mại giữa hai nước đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển kinh tế toàn cầu, với xu hướng bảo hộ làm giảm nhập khẩu hàng hóa từ các quốc gia khác, bao gồm cả Việt Nam Cụ thể, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam trong năm 2019 đã giảm 0,3% và dự báo sẽ tiếp tục giảm mạnh trong giai đoạn 2021-2023, trong khi nhập khẩu cũng giảm 0,6%.
Chiến tranh thương mại sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến các doanh nghiệp Việt Nam, bởi vì sản phẩm của nước ta chủ yếu nằm trong chuỗi giá trị toàn cầu, dẫn đến tác động xấu đến kinh tế xuất nhập khẩu của Việt Nam.
Việc Hoa Kỳ và Trung Quốc cùng áp dụng chiến lược thương mại chung sẽ ảnh hưởng đến cán cân thương mại toàn cầu, trong đó có Việt Nam Sự xếp hạng Việt Nam cùng với Trung Quốc có thể gây khó khăn trong việc xuất khẩu hàng hóa sang Hoa Kỳ, đồng thời tạo ra rào cản thương mại về chất lượng và quy định.
Khi đối mặt với khó khăn do Hoa Kỳ gây ra, Trung Quốc có thể thực hiện các chính sách nhằm phá giá và chuyển hàng hóa sang các nước láng giềng, trong đó có Việt Nam, để giải quyết tình trạng tồn kho và duy trì năng suất sản xuất Hành động này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cán cân thương mại Việt - Trung, làm gia tăng thâm hụt thương mại trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực đạt được sự cân bằng thương mại với Trung Quốc.
Tác động đến thị trường tài chính tiền tệ
Tác động đến thị trường ngoại hối, tỷ giá, lãi suất :
Cuộc chiến diễn ra với tình hình kinh tế Hoa Kỳ khá ổn, nên tỷ giá của Hoa
Kỳ hạn không chỉ giữ ổn định mà còn có xu hướng tăng lên, mặc dù chiến tranh thương mại đã tạo ra những biến động nhất định trong thị trường ngoại hối toàn cầu.
Vào cuối tháng 6 và đầu tháng 7 năm 2018, dấu hiệu chiến tranh thương mại gia tăng đã khiến tỷ giá USD/VND tăng mạnh, đạt đỉnh hơn 23.000 VND Tuy nhiên, sau đó tỷ giá đã giảm dần nhờ vào sự can thiệp kịp thời từ Ngân hàng Nhà nước.
2019, tỷ giá giao dịch ổn định trở lại, nhìn theo biểu đồ ta còn nhận thấy mức tăng nhẹ trong tỷ giá của VND.
Tỷ giá hối đoái sẽ chịu ảnh hưởng lâu dài từ các yếu tố vĩ mô như mức tăng trưởng GDP, cán cân thương mại, cán cân thanh toán, giá vàng và thu hút FDI Đặc biệt, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc chiếm khoảng 23% tổng kim ngạch, theo thống kê năm 2018, điều này càng làm tăng tính nhạy cảm của tỷ giá trong bối cảnh cạnh tranh thương mại.
Hình 3: Thị trường ngoại hối, tỷ giá, lãi suất tranh thương mại đồng CNY mất giá cũng làm cho đồng VND cũng giảm đi một lượng không nhỏ.
Trung Quốc và Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã thực hiện hiệu quả các biện pháp để ngăn chặn sự mất giá của đồng CNY, đồng thời tiếp tục thúc đẩy quá trình quốc tế hóa đồng tiền này Mặc dù vào tháng 5, đồng CNY đã trải qua sự giảm giá mạnh, nhưng Trung Quốc đã nhanh chóng triển khai các biện pháp kịp thời nhằm ổn định giá trị của đồng CNY, điều này cũng ảnh hưởng đến tiền tệ Việt Nam.
Dự đoán cho thấy tỷ giá USD/VND có khả năng tăng từ 2-3%, nhưng vẫn nằm trong mức chấp nhận được nhờ vào việc tăng cường nguồn lực ngoại hối và sự ổn định trong quan hệ cung cầu.
Trong bối cảnh chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc gia tăng căng thẳng, lãi suất của hai cường quốc này đã có những biến động nhất định Mặc dù không trực tiếp ảnh hưởng đến lãi suất Việt Nam, nhưng những thay đổi này đã tác động gián tiếp đến tỷ giá và lạm phát trong nước Cụ thể, khi tỷ giá USD/VND tăng, lạm phát tại Việt Nam cũng có xu hướng tăng theo, dẫn đến việc lãi suất chung có thể tăng nhẹ Tuy nhiên, nếu căng thẳng thương mại tiếp tục kéo dài, Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED) có thể điều chỉnh lãi suất để giảm áp lực lên tỷ giá USD/VND, từ đó lãi suất tại Việt Nam có thể giữ nguyên hoặc chỉ tăng nhẹ.
Tác động đến thị trường chứng khoán VN
Trong giai đoạn 2018-2019, thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận sự biến động rõ rệt nhưng vẫn thu hút mạnh mẽ vốn đầu tư nước ngoài Đặc biệt, đầu năm 2019, hoạt động góp vốn và mua cổ phần từ nhà đầu tư nước ngoài tăng mạnh, đạt tổng giá trị 7,14 tỷ USD, tương đương mức tăng 210% so với năm 2018 Đây là một dấu hiệu cho thấy sự phát triển đáng kể của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Mặc dù thanh khoản thị trường thấp, khối ngoại vẫn mua ròng mạnh mẽ với hơn 5.100 tỷ đồng vào đầu năm 2019, trong đó 85% đến từ các quỹ chỉ số ETFs Điều này cho thấy khả năng khối ngoại tiếp tục mua ròng, tạo động lực ổn định cho thị trường chứng khoán Trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ - Trung diễn biến phức tạp, dòng vốn FII vào các nước mới phát triển giảm, nhưng số liệu FII vào Việt Nam đầu năm 2019 là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế và thị trường chứng khoán Việt Nam.
Mặc dù có những tác động tích cực, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn phải đối mặt với những ảnh hưởng tiêu cực lâu dài Trong bối cảnh rủi ro vẫn tồn tại, các nhà đầu tư có xu hướng rút vốn khỏi những thị trường không an toàn để chuyển sang những nơi an toàn hơn Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Việt Nam cần chuẩn bị cho những tình huống xấu nhất và phát triển các giải pháp tối ưu để ứng phó kịp thời.
Để tránh tình trạng thương mại căng thẳng và những rủi ro xấu, Chính phủ, doanh nghiệp và các ngành cần theo dõi sát sao biến động của thị trường tài chính toàn cầu Việc này giúp đưa ra các kịch bản kịp thời và giải pháp linh hoạt, giữ cho tình hình luôn trong tầm kiểm soát Đồng thời, cần tăng cường dự trữ ngoại hối và sử dụng các công cụ quản lý tỷ giá, lãi suất nhằm tạo ra cơ hội và giảm thiểu rủi ro cho thị trường tài chính Việt Nam.
Tác động đến dòng vốn đầu tư của các doanh nghiệp FDI
Việt Nam, với vị trí chiến lược, nguồn lao động chi phí thấp, và môi trường chính trị ổn định, đã thu hút các nhà đầu tư nhờ vào việc gia nhập các hiệp định thương mại tự do như CPTPP và EVFTA Sự gia tăng chi phí sản xuất tại Trung Quốc đã tạo cơ hội cho Việt Nam trở thành điểm đến thay thế cho các nhà đầu tư Đồng thời, Việt Nam đang nâng cấp công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao, hứa hẹn thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài Tuy nhiên, sự gia tăng dòng vốn FDI từ Trung Quốc gây lo ngại do nhiều dự án công nghệ lạc hậu, dẫn đến ô nhiễm môi trường Ngoài ra, có nguy cơ Trung Quốc gia tăng đầu tư vào Việt Nam để lợi dụng các ưu đãi thuế từ Hoa Kỳ thông qua hiệp định thương mại mới Nếu không cảnh giác, Việt Nam có thể đối mặt với các biện pháp trừng phạt từ Hoa Kỳ đối với cả các công ty trong nước và Trung Quốc.
Cơ hội
Việt Nam là một quốc gia phụ thuộc vào đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và đã đạt được mức tăng trưởng kinh tế ấn tượng, trung bình trên 6% mỗi năm.
Trong 20 năm qua, Việt Nam đã thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), góp phần vào sự phát triển kinh tế mặc dù bắt đầu từ mức rất thấp Với thặng dư thương mại trong 6 năm gần đây và hơn 70% kim ngạch xuất khẩu đến từ khu vực đầu tư nước ngoài, Việt Nam đang tận dụng tốt các cơ hội từ thương mại và đầu tư quốc tế Hoa Kỳ và Trung Quốc là hai đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam, do đó, cuộc chiến thương mại giữa hai nước này sẽ mang lại cả cơ hội lẫn thách thức cho nền kinh tế Việt Nam.
1.1 Xét về hoạt động xuất nhập khẩu:
Cuộc chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã mở ra nhiều cơ hội cho hoạt động thương mại xuất nhập khẩu của Việt Nam Với mối quan hệ thương mại sâu rộng giữa hai nước này, Việt Nam trở thành một điểm trung gian lý tưởng cho việc chuyển hướng đầu tư, giúp hàng hóa dễ dàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ và nhập khẩu từ Trung Quốc mà không phải chịu thuế cao Nếu cuộc chiến tiếp tục, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam sẽ có thêm cơ hội mở rộng thị trường, gia tăng xuất khẩu sang Hoa Kỳ và nhập khẩu công nghệ cao từ Trung Quốc Nghiên cứu cho thấy Việt Nam có tiềm năng lớn trong việc thay thế hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ và ngược lại, mang lại lợi ích kinh tế ngắn hạn cho đất nước.
Hình 4:Thị trường xuất nhập khẩu của Việt Nam qua các năm
Trước đây, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ chủ yếu là các sản phẩm tiêu dùng như giày dép, hàng may mặc, điện thoại và đồ gỗ Theo dữ liệu từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ, trong bốn tháng đầu năm 2019, lượng điện thoại di động nhập khẩu từ Việt Nam đã tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.
Trong năm 2018, nhập khẩu máy tính tăng 79% so với cùng kỳ năm trước Đồng thời, số lượng hàng dệt may của Việt Nam cũng ghi nhận sự gia tăng, cùng với đó là sự xuất khẩu đồ gỗ và cá khô sang Hoa Kỳ.
Trong bối cảnh cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đã ghi nhận mức tăng 27,3% trong nửa đầu năm 2019, nhờ vào việc chuyển hướng các mặt hàng trước đây được chế biến tại Trung Quốc Trong khi đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc chỉ tăng nhẹ 0,3% so với cùng kỳ.
Sự gia tăng xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc diễn ra chậm hơn nhiều so với mức tăng xuất khẩu sang Hoa Kỳ.
Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam sang Trung Quốc bao gồm điện tử, chất bán dẫn, may mặc, giày dép, đồ thể thao và nội thất Việt Nam thường đóng vai trò OEM cho Trung Quốc, xuất khẩu nguyên liệu thô hoặc đầu vào trung gian Theo Yasuyuki Sawada, chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Phát triển, Việt Nam hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại với Trung Quốc khi hàng hóa Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi thuế quan Điều này cho phép Việt Nam xuất khẩu trực tiếp sang Hoa Kỳ, giành thị phần từ sản phẩm Trung Quốc bị áp thuế Đồng thời, Việt Nam có thể thu hút thêm vốn FDI, gia tăng việc làm, xuất khẩu và cải thiện cán cân thương mại.
1.2 Xét về phương diện đầu tư
Theo các chuyên gia kinh tế, Hoa Kỳ và Trung Quốc có khả năng gia tăng đầu tư FDI vào Việt Nam để giảm thiểu tổn thất từ cuộc chiến thương mại Việt Nam trở thành điểm đến quan trọng cho dòng FDI dịch chuyển khỏi Trung Quốc nhờ vị trí địa lý chiến lược, chi phí nhân công thấp, nguồn nhân lực dồi dào và môi trường chính trị ổn định Bên cạnh đó, Việt Nam có tăng trưởng tốt, tỷ giá ổn định, lạm phát thấp và dự trữ ngoại hối cao Việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do cũng giúp các nhà sản xuất tiếp cận tốt hơn các thị trường xuất khẩu Do đó, các nhà đầu tư đang chuyển hướng từ Trung Quốc sang Việt Nam để tận dụng chi phí sản xuất thấp hơn.
Các công ty đa quốc gia như Foxconn, Samsung và Daikin đang chuyển hướng mở các nhà máy mới tại Việt Nam thay vì Trung Quốc Tuy nhiên, quá trình này sẽ diễn ra với quy mô vừa phải, vì sản xuất tại Trung Quốc vẫn hấp dẫn nhờ vào lực lượng lao động có kỹ năng và hạ tầng hiện đại.
Việt Nam đang đón nhận công nghệ hiện đại và tiên tiến, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn FDI trong lĩnh vực công nghệ cao Căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ dự kiến sẽ thúc đẩy các nhà đầu tư chuyển hướng sang Đông Nam Á và Ấn Độ, trong đó Việt Nam nổi bật với nhiều ưu điểm hấp dẫn Nền kinh tế ổn định, chính phủ hỗ trợ và mức lương cạnh tranh là những lợi thế mà Việt Nam sở hữu Thêm vào đó, vị trí địa lý gần gũi với Trung Quốc và trong khu vực ASEAN giúp các công ty dễ dàng bán và chuyển thiết bị qua biên giới, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng kinh doanh trong khu vực.
Thách thức
Chiến tranh thương mại mang lại nhiều cơ hội cho nền kinh tế Việt Nam, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức mà chúng ta cần vượt qua.
Việt Nam, với nền kinh tế nhỏ nhưng phụ thuộc lớn vào xuất nhập khẩu, đang chịu tác động mạnh mẽ từ mối quan hệ thương mại với Hoa Kỳ và Trung Quốc Khi xảy ra chiến tranh thương mại giữa hai đối tác này, hàng hóa Trung Quốc sẽ tràn vào thị trường Việt Nam do đồng CNY suy giảm và thuế xuất khẩu cao sang Hoa Kỳ Để duy trì phát triển, Trung Quốc cần tìm kiếm thị trường mới và áp dụng chính sách bán phá giá, trong đó Việt Nam là mục tiêu tiềm năng Điều này tạo ra sức ép lớn cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc cạnh tranh với hàng hóa giá rẻ Đồng thời, hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc cũng gặp khó khăn do nước này ưu tiên tiêu thụ sản phẩm nội địa, dẫn đến việc hạn chế nhập khẩu và tạo áp lực cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam.
2.2 Quản lý về việc gian lận trong thương mại của Chính Phủ.
Cuộc chiến tranh thương mại đã tạo ra thách thức lớn cho Việt Nam trong việc xử lý vấn đề hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng từ Trung Quốc Trung Quốc có thể xuất khẩu sản phẩm giá thấp vào Việt Nam, sau đó chuyển tiếp sang Hoa Kỳ, gây rủi ro về gian lận xuất xứ Nếu doanh nghiệp Việt Nam hợp tác với Trung Quốc chỉ vì lợi nhuận, Việt Nam có thể trở thành điểm trung chuyển hàng hóa Trung Quốc, dẫn đến việc hàng hóa mang nhãn "made in Việt Nam" nhưng thực chất là hàng Trung Quốc Điều này không chỉ đe dọa đến lợi ích kinh tế mà còn ảnh hưởng đến uy tín của các công ty Việt Nam, khiến hàng hóa xuất khẩu sang Hoa Kỳ phải chịu thuế cao hơn.
2.3 Cơ sở hạ tầng do sự biến đổi đột ngột của FDI
Việt Nam nhận thức rõ những lợi ích từ đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nhưng cũng không thể xem nhẹ những tác động tiêu cực mà FDI mang lại, gây áp lực cho đất nước Vấn đề về cơ sở hạ tầng, chất lượng nguồn nhân lực, và đất đai để xây dựng nhà máy vẫn đang là thách thức lớn đối với Việt Nam.
Tình hình vốn FDI của Trung Quốc vào Việt Nam hiện chưa ổn định và cần cải thiện Nếu Chính phủ không có những biện pháp điều chỉnh kịp thời, sự gia tăng này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường kinh doanh và đầu tư tại Việt Nam trong dài hạn.
2.4 Nhà quản lý môi trường và an ninh xã hội
Sự gia tăng đầu tư từ Trung Quốc vào thị trường Việt Nam, cùng với việc di dời các nhà máy sản xuất, đã tạo ra tác động tiêu cực đến môi trường Việt Nam Mặc dù việc này dẫn đến sự gia tăng xuất khẩu và FDI trong ngắn hạn, nhưng đồng thời cũng khiến Việt Nam trở thành một trung tâm ô nhiễm Hơn nữa, việc chuyển giao nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam có thể gây ra tình trạng thất nghiệp tại Trung Quốc, buộc nhiều lao động phải tìm kiếm việc làm ở các nước láng giềng, trong đó có Việt Nam Điều này không chỉ ảnh hưởng đến nền kinh tế Việt Nam mà còn đặt ra thách thức về an ninh xã hội.
2.5 Thị trường tài chính tiền tệ:
Trong bối cảnh cuộc chiến tranh thương mại, tỷ giá hối đoái CNY/USD và VND/USD có sự biến động rõ rệt, với USD có xu hướng tăng giá trong khi CNY giảm giá, điều này tác động trực tiếp đến VND do sự phụ thuộc vào tỷ giá giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc Tính đến ngày 31/7, tỷ giá do Ngân hàng Nhà nước công bố đạt 22.669 đồng, tăng 10 đồng so với phiên giao dịch trước đó, và đã tăng tổng cộng 19 đồng so với đầu tháng 7, đánh dấu mức cao nhất kể từ khi cơ chế tỷ giá này được áp dụng vào năm 2015 Việc tăng lãi suất VND làm giảm nhu cầu nắm giữ USD, nhưng cũng đồng thời ảnh hưởng đến lãi suất cho vay, tăng chi phí vốn cho doanh nghiệp, và tác động đến giá bán sản phẩm trong nước.
Thách thức từ sự phụ thuộc vào hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt trong các ngành sản xuất hàng xuất khẩu như dệt may, da giày và linh kiện Chi phí nguyên liệu đầu vào tăng cao, với xuất khẩu hàng hóa đạt khoảng 22,08 tỷ USD vào tháng 1/2019, tăng 12,4% so với tháng 12/2018 Trong khi đó, nhập khẩu chỉ đạt trên 21,26 tỷ USD, với mức tăng khiêm tốn 4% so với tháng 12/2018 Điều này dẫn đến thiệt hại lớn cho các nhà xuất, nhập khẩu tại Việt Nam Hơn nữa, việc Trung Quốc phá giá đồng CNY khiến cho hàng hóa Việt Nam trở nên đắt đỏ hơn, gây khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu và tiềm ẩn nguy cơ thâm hụt thương mại.
Tỷ giá hối đoái biến động ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn vốn đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Điều này dẫn đến khả năng các nhà đầu tư nước ngoài thực hiện rút ròng lớn tại những quốc gia có tiền tệ giảm giá.
Các nhà đầu tư từ Trung Quốc đang chuyển hướng đầu tư sang thị trường chứng khoán Việt Nam bằng cách mua cổ phần tại các công ty sản xuất lớn Điều này tạo ra các sản phẩm có nguồn gốc từ Việt Nam để xuất khẩu sang Hoa Kỳ, nhằm tránh thuế suất cao áp dụng cho hàng hóa Trung Quốc Nhờ đó, thị trường chứng khoán Việt Nam dự kiến sẽ “tăng nhiệt” trong thời gian tới.
2.7 Chuỗi cung ứng toàn cầu: Đa số các sản phẩm sẽ bị đảo lộn, trì hoãn do tranh chấp thương mại giữa hai cường quốc có nền kinh tế lớn trên toàn cầu và chính sách bảo hộ gia tăng của các quốc gia Các công ty Việt Nam đã và đang thực hiện tích cực vào những chuỗi cung ứng toàn cầu với các vai trò khác biệt nên sẽ phải chịu sự tác động tiêu cực đến hoạt động thương mại, và sự đóng góp cho việc phát triển nền kinh tế Việt Nam sẽ hạn chế.
Cuộc chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc mở ra nhiều cơ hội cũng như thách thức cho nền kinh tế Việt Nam Để phát triển bền vững, Việt Nam cần tận dụng thời cơ này và đồng thời ngăn chặn các tác động tiêu cực từ những thách thức do cuộc chiến thương mại gây ra Việc này sẽ giúp nền kinh tế Việt Nam phát triển vững chắc và lâu dài.
Đối với Nhà nước
Nhà nước cần theo dõi sát sao tình hình kinh tế thế giới, đặc biệt là chính sách thương mại và tỷ giá của Trung Quốc, để đưa ra các phân tích và dự báo chính xác Cần cập nhật thông tin về các mặt hàng bị áp thuế giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc để đảm bảo tất cả các bên trong chuỗi giá trị xuất nhập khẩu đều nắm rõ, nhằm ổn định tâm lý thị trường Để giảm thiểu rủi ro từ tranh chấp thương mại, Việt Nam cần tăng cường khả năng tiếp cận thị trường và khuyến khích doanh nghiệp đa dạng hóa, mở rộng xuất khẩu, đặc biệt vào các thị trường mà Việt Nam đã ký kết FTA như CPTPP và EVFTA.
Chuỗi cung ứng của Việt Nam vẫn chưa phát triển đầy đủ, phụ thuộc nhiều vào việc nhập khẩu nguyên liệu thô và thiếu các ngành công nghiệp hỗ trợ Nhà nước cần tháo gỡ những trở ngại này để tận dụng lợi ích từ các FTA sắp tới Đầu tư vào cơ sở hạ tầng và công nghệ cao sẽ giúp doanh nghiệp kết nối tốt hơn với chuỗi cung ứng toàn cầu Chính phủ cũng cần xem xét thoái vốn các doanh nghiệp nhà nước kém hiệu quả và cải thiện quản trị doanh nghiệp để đạt tiêu chuẩn quốc tế Để thu hút FDI, Việt Nam cần có chính sách linh hoạt và cởi mở hơn, chủ động tìm kiếm và mời gọi đầu tư để duy trì tăng trưởng bền vững Cuối cùng, nhà nước cần hỗ trợ nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu về chất lượng, mẫu mã và giá cả cạnh tranh để vững vàng tham gia vào thị trường Hoa Kỳ.
Trước khi hàng hóa Trung Quốc "đổ bộ" vào Việt Nam, cần nghiên cứu kỹ lưỡng để tránh tình trạng lợi dụng nhãn mác Việt Nam nhằm xuất khẩu sang Hoa Kỳ và né thuế cao Nhà nước cần tăng cường kiểm soát các mặt hàng "đội lốt" này để bảo vệ xuất khẩu, nhất là khi Hoa Kỳ đang siết chặt các biện pháp chống lẩn tránh hàng hóa Trung Quốc qua Việt Nam.
Chuẩn bị kỹ lưỡng các phương án và thông tin cần thiết, đồng thời thực hiện sớm các biện pháp phòng vệ thương mại, đầu tư và tài chính tiền tệ là rất quan trọng để ứng phó hiệu quả với tình hình căng thẳng thương mại leo thang giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Đối với Doanh Nghiệp
Doanh nghiệp Việt Nam cần nhận thức rõ ràng về những tác động tiêu cực từ chiến tranh thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc, đặc biệt là qua vụ việc gian lận xuất xứ của FINEWOOD VN Công ty này đã bị Hải quan Hoa Kỳ phát hiện khi nhập khẩu gỗ dán từ Trung Quốc, sau đó thay đổi nhãn mác thành xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu sang Hoa Kỳ Ngoài ra, DINEWOOD cũng đã làm giả giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) để trốn thuế, dẫn đến việc gỗ dán bị cảnh báo ở mức độ cao nhất.
Các doanh nghiệp Việt Nam cần nhận thức rõ ràng và nghiên cứu kỹ lưỡng về thị trường Hoa Kỳ để có thể thích ứng và phát triển.
Kỳ và Trung Quốc trong bối cảnh chiến tranh thương mại.
Các doanh nghiệp Việt Nam cần hợp tác chặt chẽ với Nhà nước để đối phó hiệu quả với những ảnh hưởng từ mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc Việc này không chỉ giúp bảo vệ lợi ích kinh tế mà còn tạo ra cơ hội phát triển bền vững cho nền kinh tế trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Việt Nam cần hỗ trợ doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nội địa trong việc thu thập thông tin chính xác về thị trường Hoa Kỳ, một thị trường khó tính, đặc biệt về hàng hóa áp thuế Điều này giúp doanh nghiệp tìm ra cơ hội như nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng mẫu mã và cân bằng giá cả để tăng sức cạnh tranh Khi thị trường Hoa Kỳ và Trung Quốc bị ảnh hưởng, doanh nghiệp Việt Nam cần tiếp cận nhanh các nhà đầu tư FDI lớn tại Trung Quốc để thu hút đầu tư Tuy nhiên, doanh nghiệp cần thận trọng với hàng hóa Trung Quốc khi xuất khẩu sang Hoa Kỳ để tránh rủi ro Mỗi doanh nghiệp nên xây dựng chiến lược xuất nhập khẩu bền vững và phát triển cả chiều rộng lẫn chiều sâu Đồng thời, cần chuẩn bị thông tin để đối phó với tình hình thương mại, đặc biệt nếu chiến tranh thương mại với Hoa Kỳ lan rộng, và Chính phủ cần cung cấp thông tin liên quan đến tình hình này.
Trung bao gồm các động thái và danh mục sản phẩm bị áp thuế, yêu cầu doanh nghiệp theo dõi thông tin để điều chỉnh phương thức sản xuất, lựa chọn thị trường và đối tác phù hợp Doanh nghiệp cần chuẩn bị các đối sách nhằm ứng phó với tác động của thương mại cả trong và ngoài nước.
Các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động khai thác lợi ích từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đang diễn ra căng thẳng Dù đã chuẩn bị kỹ lưỡng và nhận được sự hỗ trợ từ Nhà nước, doanh nghiệp vẫn không thể hoàn toàn tránh khỏi rủi ro từ cuộc chiến này Các FTA mang lại cơ hội tiếp cận nhiều thị trường lớn nhỏ, góp phần bù đắp thiệt hại do chiến tranh thương mại gây ra.
Cuối cùng, các doanh nghiệp cần chủ động liên kết với các thị trường
Để khai thác thị trường Trung Quốc, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động hợp tác với các đối tác Trung Quốc nhằm phát triển các phương pháp xuất nhập khẩu hiệu quả và thiết lập liên doanh, đồng thời xâm nhập vào hệ thống phân phối bán buôn Đối với thị trường Hoa Kỳ, các doanh nghiệp lớn cần nắm bắt nhu cầu khắt khe và cơ hội để gia tăng số lượng sản phẩm, đặc biệt là trong các thị trường ngách Doanh nghiệp nhỏ và vừa nên liên kết để tạo ra sức mạnh chung và thương hiệu cho từng loại hàng hóa Thị trường Hoa Kỳ rất chú trọng đến sự đa dạng trong nông sản, và Việt Nam có lợi thế với các sản phẩm nông sản nhiệt đới, do đó cần có kế hoạch xuất nhập khẩu hợp lý để thâm nhập vào thị trường này.
Doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao nhận thức và năng lực để thực hiện đúng các quy định về nguồn gốc xuất xứ và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, nhằm đáp ứng yêu cầu cao của thị trường.
Cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang có những diễn biến khó lường, ảnh hưởng sâu sắc đến ngành chế xuất của Việt Nam Trong bối cảnh này, việc xác định cơ hội và rủi ro trở nên cấp bách Do đó, các doanh nghiệp và bên liên quan cần ưu tiên phòng ngừa và hạn chế rủi ro thương mại, đặc biệt là vấn đề gian lận xuất xứ.
1 https://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/chien-tranh-thuong-mai-my-trung- va-mot-so-tac-dong-den-viet-nam-309898.html? fbclid=IwAR3GgFYjW9XdxyZYZ2-C_vSSVrOxgWO7vdeOW- mdT7GViKACA7fSl17DoTk
2 https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/chien-tranh-thuong-mai-my-trung-va- nhung-tac-dong-den-thi-truong-xuat-khau-cua-viet-nam-67861.htm? fbclid=IwAR1d9NPHUb1iMDHglFxRstUM5oRfa9gmQjgqBfq9VcA-
3 https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-quoc-te/chien-tranh-thuong-mai-my-trung- nguyen-nhan-va-phuong-thuc-cac-nuoc-ap-dung-301016.html
4 https://tapchicongsan.org.vn/web/guest/the-gioi-van-de-su-kien/-/
2018/820419/dac-diem-moi-cua-canh-tranh-chien-luoc-my -trung-quoc-va- doi-sach-cua-viet-nam.aspx
5 https://bytuong.com/tong-hop/nguyen-nhan-chien-tranh-thuong-mai-my-trung- quoc.html
6 http://nfsc.gov.vn/vi/nghien-cuu-trao-doi/chien-tranh-thuong-mai-my-trung-tac- dong-the-nao-den-thi-truong-tai-chinh-chung-khoan-tien-te-viet-nam/? fbclid=IwAR1iqJiz7B4CQPz5rWkMdg_dO9ruwat2cGXLUfBbltx_v3PMUjuM OCEEVrs
7 https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/chien-tranh-thuong-mai-trung-my-va-anh- huong-doi-voi-viet-nam-69628.htm? fbclid=IwAR2dz3j16uIF6epjx_0qQPSFYq7CuVBY0ETOJWMNJs_FgL- PH_heFYxBv_Q
8 https://trungtamwto.vn/chuyen-de/13615-chien-tranh-thuong-mai-my trung- va-mot-so-tac-dong-den-viet-nam? fbclid=IwAR2la9kyxht4CAQfxLFtOCsbIEnrPHoVuq060P6Ba1bemJhl3vIb5t_UNXw
9 https://fulbright.edu.vn/vi/toan-canh-chien-tranh-thuong-mai-my-trung-phan- tich-anh-huong-toi-vn/? fbclid=IwAR3AJUBPqRVZAZh9C3zKkc4NnTInsNu2tSFoZ3sTitOZl_C39Te Ubl7vyfY
10 https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-quoc-te/nhung-tac-dong-tu-chien-tranh- thuong-mai-my-trung-301002.html? fbclid=IwAR2dz3j16uIF6epjx_0qQPSFYq7CuVBY0ETOJWMNJs_FgL- PH_heFYxBv_Q
11 https://www.sggp.org.vn/than-trong-voi-hang-hoa-doi-lot-made-in-viet-nam- 548685.html
12 https://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/thach-thuc-dat-ra-doi-voi-nen- kinh-te-viet-nam-tu-cuoc-chien-tranh-thuong-mai-my-trung-141565.html
13 https://trungtamwto.vn/file/17885/4.%20Nhung%20tac%20dong%20cua
%20chien%20tranh%20thuong%20mai%20My%20Trung%20Quoc%20den
14 https://www.tapchicongsan.org.vn/quoc-phong-an-ninh-oi-ngoai1/-/
2018/54033/viet-nam-dung-truoc-thoi-co-va-thach-thuc-cua-cuoc-chien- thuong-mai-my -trung.aspx
15 http://nghiencuuquocte.org/2014/12/22/khai-quat-ve-nen-kinh-te/
16 https://tcnn.vn/news/detail/41652/Trung-Quoc-Nhin-lai-qua-trinh40-nam-cai- cach-mo-cua.html
17 https://vietnambiz.vn/chien-tranh-thuong-mai-trade-war-la-gi-loi-ich-va-tac- hai-cua-chien-tranh-thuong-mai-20191002120057026.htm
18 Irwin, D.A (2018) Trade Policy in American Economic History The Oxford Handbook of American Economic History, 2, 305.
20 https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/chien-tranh-thuong-mai-trung-my-va-anh- huong-doi-voi-viet-nam-69628.htm
21 http://baokiemtoannhanuoc.vn/goc-nhin-chuyen-gia/tac-dong-cua-chien-tranh- thuong-mai-my -trung-den-viet-nam-141725
