ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ CẨM THÚY PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP THEO HƢỚNG BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ Hà Nội - 2021 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ CẨM THÚY PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP THEO HƢỚNG BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Kinh tế trị Mã số: 9310102.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Phạm Thị Túy PGS TS Đinh Văn Thông Hà Nội – 2021 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận án “Phát triển Nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội” cơng trình nghiên cứu tơi, nghiên cứu thực Các số liệu luận án trích dẫn có nguồn gốc Các kết trình bày luận án trung thực chưa tác giả khác công bố Hà Nội, ngày 10 tháng 12 năm 2021 NGHIÊN CỨU SINH Nguyễn Thị Cẩm Thúy LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập, nghiên cứu Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, hoàn thành luận án Trong thời gian học tập thực luận án này, nhận nhiều quan tâm, giúp đỡ, góp ý nhiều tập thể cá nhân trường Đại học Kinh tế - Đại học quốc gia Hà Nội Xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, Khoa, Phòng chức năng, trực tiếp Lãnh đạo phịng Đào tạo, Chủ nhiệm Khoa Kinh tế trị, thầy cô giáo Nhà trường, thầy, cô Khoa Kinh tế trị, đào tạo, bồi dưỡng, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để NCS học tập, nghiên cứu hoàn thành luận án Với tình cảm chân thành lịng biết ơn sâu sắc, xin gửi lời cảm ơn đến PGS, TS Phạm Thị Túy PGS.TS Đinh Văn Thông - người hướng dẫn khoa học tận tình giúp đỡ NCS kiến thức, phương pháp nghiên cứu, quan tâm đạo, hướng dẫn, uốn nắn, đóng góp ý kiến quý báu trình thực luận án này, với NCS khắc phục khó khăn hồn thành luận án Xin cảm ơn quan, ban, ngành thành phố Hà Nội, đặc biệt Sở Nông nghiệp Phát triển nơng thơn thành phố Hà Nội, Phịng Kinh tế quận, huyện thành phố, doanh nghiệp cá nhân giúp đỡ tơi hồn thành luận án Xin chân thành cảm ơn! MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT i DANH MỤC CÁC BẢNG ii DANH MỤC BIỂU ĐỒ iii DANH MỤC HÌNH ẢNH iii MỞ ĐẦU Chƣơng TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CĨ LIÊN QUAN VÀ CƠ SỞ PHƢƠNG PHÁP LUẬN 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án 1.1.1 Những cơng trình nghiên cứu ngồi nước có liên quan đến phát triển nơng nghiệp theo hướng bền vững .7 1.1.2 Những cơng trình nghiên cứu nước liên quan đến phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 14 1.1.3 Những cơng trình nghiên cứu liên quan đến phát triển nông nghiệp, phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội 19 1.1.4 Một số nhận xét, đánh giá chung cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 21 1.2 Phương pháp nghiên cứu đề tài 24 1.2.1 Cơ sở phương pháp luận 24 1.2.2 Các phương pháp nghiên cứu cụ thể 25 Tiểu kết chương 31 Chƣơng CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP THEO HƢỚNG BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ 32 2.1 Cơ sở lý luận phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố 32 2.1.1 Quan niệm phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố 32 2.1.2 Đặc điểm phát triển nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững thành phố lớn, thành phố trực thuộc trung ương 40 2.1.3 Các chủ thể tham gia vào phát triển nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững 42 2.1.4 Nội dung phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 44 2.1.5 Chỉ tiêu đánh giá phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 54 2.1.6 Các nhân tố tác động đến phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 56 2.2 Kinh nghiệm thực tiễn phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 61 2.2.1 Kinh nghiệm quốc tế 61 2.2.2 Kinh nghiệm phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững số tỉnh, thành phố nước 64 2.2.3 Bài học phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững cho thành phố Hà Nội 72 Tiểu kết chương 77 Chƣơng THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP THEO HƢỚNG BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI 78 3.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội thành phố Hà Nội ảnh hưởng tới phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 78 3.1.1 Điều kiện tự nhiên thành phố Hà Nội 78 3.1.2 Điều kiện kinh tế, xã hội thành phố Hà Nội 83 3.1.3 Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội ảnh hưởng tới phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội 86 3.2 Thực trạng phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2011-2020 89 3.2.1 Thực trạng phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững gắn với đảm bảo nông nghiệp tăng trưởng hiệu 89 3.2.2 Thực trạng đảm bảo mặt xã hội phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội 120 3.2.3 Thực trạng đảm bảo môi trường sinh thái phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2011 - 2020 126 3.3 Đánh giá chung thành tựu, hạn chế vấn đề đặt phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững thành phố Hà Nội giai đoạn 2011- 2020 132 3.3.1 Những thành tựu đạt phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững thành phố Hà Nội giai đoạn 2011 - 2020 132 3.3.2 Những hạn chế nguyên nhân phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững thành phố Hà Nội giai đoạn 2011 - 2020 134 3.3.3 Vấn đề đặt phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội thời gian tới 136 Tiểu kết chương 141 Chƣơng PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP THEO HƢỚNG BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2030 142 4.1 Bối cảnh định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 142 4.1.1 Bối cảnh đặt phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 142 4.1.2 Những thuận lợi thách thức phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững Hà Nội 145 4.1.3 Phương hướng phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2030 148 4.2 Giải pháp nhằm phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2030 152 4.2.1 Giải pháp quy hoạch cho phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội 152 4.2.2 Giải pháp sách phát triển nơng nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội 155 4.2.3 Giải pháp khoa học công nghệ cho phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn Hà Nội 156 4.2.4 Giải pháp đẩy mạnh phát triển hình thức liên kết, hợp tác sản xuất với tiêu thụ sản phẩm hướng tới phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 158 4.2.5 Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 159 Tiểu kết chương 164 KẾT LUẬN 165 DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ 168 TÀI LIỆU THAM KHẢO 169 PHỤ LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nguyên nghĩa ATTP An toàn thực phẩm BCH Ban Chấp hành CNH, HĐH Cơng nghiệp hóa, đại hóa GRDP Chỉ tiêu đánh giá phát triển kinh tế địa phương HTX Hợp tác xã KH-KT Khoa học - kỹ thuật KTTT Kinh tế thị trường LLSX Lực lượng sản xuất DNVVN Doanh nghiệp vừa nhỏ i DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng Bảng 3.1 Bảng 3.2 Bảng 3.3 Bảng 3.4 Bảng 3.5 Bảng 3.6 Nội dung Biến động sử dụng đất đai thành phố Hà Nội 20172020 Diện tích, dân số trung bình, mật độ dân số thành phố Hà Nội Một số văn PTNN THBV Trung ương thành phố Hà Nội Mức độ phù hợp quy hoạch đất đai phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững thành phố Hà Nội Giá trị nội ngành nông nghiệp thành phố Hà Nội Ảnh hưởng từ việc xác lập cấu kinh tế nông nghiệp hướng tới PTNN THBV Trang 81 84 89 93 98 100 Tác động từ sách hỗ trợ khoa học công nghệ Bảng 3.7 tới phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 109 thành phố Hà Nội Bảng 3.8 Ý kiến doanh nghiệp hộ nông dân mức độ phù hợp hỗ trợ đào tạo phát triển nguồn nhân lực 113 Tác động từ hỗ trợ Đào tạo phát triển nguồn nhân Bảng 3.9 lực tới phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững 114 thành phố Hà Nội 10 Bảng 3.10 11 Bảng 3.11 Tác động từ nguồn lực tài tới phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững thành phố Hà Nội Tình trạng lao động độ tuổi phân theo giới tính phân theo thành thị, nơng thơn thành phố Hà Nội 118 122 Thu nhập bình quân người dân khu vực nông thôn 12 Bảng 3.12 ngoại thành so với thành phố Hà Nội giai đoạn 2015-2019 ii 124 ... Phương hướng phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2030 148 4.2 Giải pháp nhằm phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội. .. VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP THEO HƢỚNG BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ 2.1 Cơ sở lý luận phát triển nông nghiệp theo hƣớng bền vững địa bàn thành phố 2.1.1 Quan niệm phát triển nông nghiệp theo hướng. .. quy hoạch cho phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội 152 4.2.2 Giải pháp sách phát triển nơng nghiệp theo hướng bền vững địa bàn thành phố Hà Nội