TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 10
1 1 Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Việc nghiên cứu các chính sách liên quan đến hiến, ghép mô và BPCTN là vô cùng cần thiết Tác giả luận án đã tìm hiểu các nghiên cứu trước đó để xác định những điểm có thể kế thừa cũng như những khía cạnh cần bổ sung và phát triển Phần tình hình nghiên cứu sẽ được tiếp cận theo ba nội dung chính.
- Một số nghiên cứu về chính sách công,
- Một số nghiên cứu về hiến, lấy, ghép mô, BPCTN,
- Một số nghiên cứu về chính sách hiến, lấy, ghép mô, BPCTN
1 1 1 Các công trình nghiên cứu về chính sách công
Chính sách hiến, lấy, ghép mô và bảo tồn tế bào nhân tạo (BPTCN) là một phần quan trọng của chính sách công, vì vậy việc nghiên cứu về chúng cần phải dựa trên các nghiên cứu về chính sách công Chủ đề này đã được khai thác sâu rộng với nhiều công trình nghiên cứu đáng chú ý, tuy nhiên, trong phạm vi luận án, việc trình bày chi tiết về tất cả các nghiên cứu này là rất khó khăn.
Cuốn sách "Understanding Public Policy" của Thomas R Dye (1972) làm sáng tỏ các vấn đề cơ bản của chính sách công và cung cấp cái nhìn tổng quan về các mô hình phân tích mà các nhà khoa học chính trị sử dụng Tác phẩm này không chỉ giúp người đọc hiểu rõ về chính sách công mà còn cung cấp công cụ để phân tích các chính sách cụ thể Nó tập trung vào việc tìm hiểu lý do mà các chính phủ theo đuổi các chính sách nhất định và hậu quả của những chính sách đó Cuốn sách cũng giới thiệu các mô hình phân tích hiện hành, cho phép khám phá các chính sách công trong nhiều lĩnh vực quan trọng.
Cuốn sách "Giới thiệu về phân tích chính sách công" của William N Duron (2007) cung cấp cái nhìn toàn diện về phân tích chính sách, bao gồm khái niệm, quy trình hoạch định, và vai trò của phân tích chính sách như một khoa học Tác phẩm này đề cập đến logic tích hợp trong phân tích chính sách, các tranh luận chính sách và công khai, cũng như các vấn đề liên quan đến chính sách cơ cấu và dự báo tương lai Nó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu bối cảnh chính trị và áp dụng phân tích chính sách vào các thách thức mà chính phủ đối mặt trong xã hội phức tạp Cuốn sách tích hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực như khoa học chính trị, hành chính công, kinh tế, phân tích quyết định và lý thuyết chính trị xã hội, tạo thành một tài liệu đa lĩnh vực về phân tích chính sách hiện nay.
Cuốn sách "Giới thiệu về quy trình chính sách: lý thuyết, khái niệm và mô hình" của Thomas A Birkland (2011) cung cấp cái nhìn tổng quan sâu sắc về quy trình chính sách, làm rõ các vấn đề liên quan đến hệ thống hoạch định chính sách, bối cảnh lịch sử và cấu trúc của chính sách công Nó cũng đề cập đến các khía cạnh như hoạch định và thực thi chính sách Đây là tài liệu tham khảo hữu ích với nhiều định nghĩa trong từng chương, thư mục chú thích phong phú, và hướng dẫn đến các trang web nghiên cứu chính sách công quan trọng và đáng tin cậy.
Nghiên cứu về chính sách công tại Việt Nam vẫn còn đang trong giai đoạn phát triển, nhưng đã có nhiều công trình nghiên cứu đáng chú ý từ cả lý luận lẫn thực tiễn.
Cuốn sách "Những vấn đề cơ bản về chính sách và quy trình chính sách" của tác giả Lê Chi Mai (2001) cung cấp cái nhìn sâu sắc về lý luận chính sách công và quy trình thực hiện chính sách Tác giả định nghĩa chính sách công là chuỗi quyết định hành động của nhà nước nhằm giải quyết các vấn đề xã hội và kinh tế theo mục tiêu cụ thể Ngoài ra, sách cũng phân tích các giai đoạn trong quá trình thực thi chính sách và các yếu tố ảnh hưởng đến nó, nhấn mạnh rằng chính sách công không chỉ là ý định của nhà hoạch định mà còn bao gồm các hành vi thực hiện những ý định đó.
Cuốn "Hoạch định và phân tích chính sách công" do Nguyễn Hữu Hải chủ biên (2008) cung cấp kiến thức lý luận về chính sách công, bao gồm đặc điểm, vai trò, phân loại và cấu trúc nội dung của chính sách công Sách trình bày chu trình chính sách, nguyên tắc, căn cứ, bước và phương pháp hoạch định chính sách công, cũng như yêu cầu và hình thức tổ chức thực thi Ngoài ra, cuốn sách còn đề cập đến nguyên tắc, tiêu chí, quy trình và phương pháp phân tích, đánh giá chính sách công, cùng với tổ chức công tác phân tích và đánh giá Tài liệu không chỉ trang bị kiến thức cơ bản mà còn phát triển kỹ năng hoạch định, phân tích, tổ chức thực thi, kiểm tra và đánh giá chính sách công cho học viên và sinh viên.
Cuốn sách "Phân tích chính sách công ở Việt Nam" của tác giả Hồ Tấn Sáng và Nguyễn Thị Tâm tập trung vào việc khảo sát một số quận huyện tại thành phố Đà Nẵng Tác phẩm này cung cấp cái nhìn sâu sắc về các chính sách công và tác động của chúng đối với sự phát triển địa phương Qua nghiên cứu, tác giả phân tích những thách thức và cơ hội trong việc thực hiện chính sách, từ đó đề xuất giải pháp cải thiện hiệu quả quản lý công.
Cuốn sách năm 2014 cung cấp cái nhìn sâu sắc về lý thuyết và thực tiễn phân tích chính sách công tại Việt Nam, đồng thời phân tích những vấn đề cốt lõi trong nghiên cứu chính sách công ở quốc gia này.
Bài viết này phân tích thực trạng việc xây dựng và thực hiện chính sách công tại Việt Nam, cụ thể qua khảo sát một số quận, huyện của thành phố Đà Nẵng Từ đó, bài viết đề xuất các định hướng nhằm nâng cao tính khoa học và thực tiễn của chính sách công tại các quận, huyện trên toàn quốc hiện nay.
Cuốn sách "Tổng quan về chính sách công" của tác giả Đỗ Phú Hải (2017) cung cấp kiến thức cơ bản về chính sách công và phân tích thực tiễn các chính sách chuyên ngành tại Việt Nam Tác phẩm hệ thống hóa lý thuyết khoa học về chính sách công, giải thích khái niệm, bản chất, mục đích và nguyên tắc của chính sách công, đồng thời xem xét quá trình ban hành và các chủ thể liên quan Ngoài ra, cuốn sách còn phân tích các vấn đề cụ thể trong việc xây dựng, thực hiện và đánh giá chính sách công ở Việt Nam.
Cuốn giáo trình “Chính sách công” của Khoa Khoa học quản lý, Đại học Kinh tế Quốc dân (2019) là tài liệu hữu ích cho sinh viên ngành kinh tế, khoa học quản lý và quản lý công Sách cung cấp kiến thức cơ bản về chính sách công, quy trình hình thành chính sách và phương pháp phân tích chính sách công.
Cuốn sách trình bày các chính sách công cơ bản có liên quan đến thực tiễn tại Việt Nam, đặc biệt nhấn mạnh vào nhóm bài viết của tác giả Võ Khánh Vinh.
Mô hình nghiên cứu chính sách công ở Việt Nam đã được trình bày trong các bài viết trên tạp chí Nhân lực khoa học xã hội, bao gồm "Mô hình nghiên cứu chính sách công ở Việt Nam" (số 8/2016), "Quy trình chính sách công: một số vấn đề lý luận" (số 9/2016), và "Khoa học chính sách công: một số vấn đề cơ bản" (số 10/2016) Ngoài ra, bài viết "Chính sách pháp luật: khái niệm và các dấu hiệu" cũng được đăng trên tạp chí này, đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về các khía cạnh của chính sách công và pháp luật tại Việt Nam.
11/2015; “Các m ục tiêu, các ưu tiên và các nguyên tắc c ủa chính sách pháp lu ật
Việ t Nam hi ệ n nay ” tạ p chí Nhân l ự c khoa h ọc xã h ội, s ố 12/2015; Tác gi ả Hồ Viết
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA CHÍNH SÁCH VỀ HIẾN, LẤY, GHÉP MÔ, BỘ PHẬN CƠ THỂ NGƯỜI 30
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA CHÍNH SÁCH VỀ HIẾN, LẤY, GHÉP MÔ, BỘ PHẬN CƠ THỂ NGƯỜI
2 1 Các k hái niệm liên quan
2 1 1 Khái niệm chính sách công
Cuộc tranh luận về định nghĩa chính sách công vẫn đang diễn ra sôi nổi trên toàn cầu, và việc đạt được sự đồng thuận rộng rãi là điều khó khăn Một số học giả quốc tế đã đưa ra những định nghĩa tiêu biểu về thuật ngữ "chính sách công".
Theo Thomas Dye, "Chính sách công là bất kỳ những gì nhà nước lựa chọn làm hoặc không làm." Định nghĩa này nhấn mạnh rằng Nhà nước là chủ thể chính trong việc ban hành và thực hiện chính sách công, bao gồm cả các hành động cụ thể và sự lựa chọn không hành động Quan niệm về "không làm gì" cho thấy Nhà nước có thể quyết định không triển khai một chương trình mới hoặc duy trì tình trạng hiện tại của các quá trình kinh tế - xã hội Điều này cho thấy rằng quyết định không hành động cũng mang tính quan trọng tương đương với quyết định hành động.
William Jenkin định nghĩa chính sách công là tổng hợp các quyết định liên quan của một cá nhân hoặc nhóm chính trị, nhằm lựa chọn mục tiêu và giải pháp để đạt được những mục tiêu đó.
Theo William Jenkins, chính sách công không chỉ là một sự lựa chọn mà là một quá trình phức tạp, bao gồm "một tập hợp các quyết định có liên quan với nhau" Trong thực tế, nhà nước hiếm khi giải quyết một vấn đề công bằng một quyết định đơn lẻ; thay vào đó, thường phải xem xét nhiều quyết định khác nhau Do đó, để hiểu rõ về chính sách của nhà nước, cần phân tích tất cả các quyết định của cá nhân và cơ quan nhà nước liên quan đến lĩnh vực công mà chính sách hướng tới.
B Guy Peters định nghĩa chính sách công là toàn bộ các hoạt động của nhà nước ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến cuộc sống của người dân Định nghĩa này nhấn mạnh rằng Nhà nước là chủ thể ban hành và thực hiện chính sách công, đồng thời khẳng định tác động của chính sách đến đời sống cộng đồng Quan niệm của B Guy Peters đã bổ sung một khía cạnh quan trọng, đó là sự ảnh hưởng của chính sách công đến đời sống xã hội.
Kraft & Furlong định nghĩa “Chính sách công là t ập h ợp các hành động hoặc không hành động c ủa chính ph ủ nhằm gi ải quy ế t các v ấn đề công c ộng” [112]
Xem xét chính sách từ góc độ này nhấn mạnh các hành động cụ thể trong việc thực hiện chính sách của các cơ quan công quyền Điều này không chỉ đơn thuần là các tuyên bố chính thức về mục tiêu chính sách, mà còn bao gồm các phương tiện được xác định trong luật và các biểu đạt của chính sách công.
Chính sách công được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào quan niệm của từng tác giả, mỗi định nghĩa nhấn mạnh vào những đặc trưng riêng biệt Những đặc trưng này phản ánh bản chất của chính sách công, bao gồm các quyết định lựa chọn hành động hoặc không hành động, cũng như các hành động mang tính quyền lực nhà nước được thực thi bởi các cơ quan nhà nước Mục tiêu của chính sách công là đạt được các mục đích cụ thể và giải quyết những vấn đề đặc thù trong cộng đồng Hiện nay, ở Việt Nam, có nhiều cách hiểu khác nhau về thuật ngữ chính sách công.
Chính sách công được hiểu là tổng thể các quan điểm, mục tiêu, định hướng và chương trình cụ thể Theo Đinh Dũng Sỹ, chính sách là những tư tưởng và mong muốn cần đạt được Trong khi đó, các tác giả của Từ điển Bách khoa Việt Nam định nghĩa chính sách là các chuẩn tắc cụ thể nhằm thực hiện đường lối và nhiệm vụ trong một khoảng thời gian nhất định, tùy thuộc vào tính chất của các lĩnh vực chính trị, kinh tế và văn hóa.
Chính sách kinh tế - xã hội, theo định nghĩa của các tác giả cuốn giáo trình “Chính sách trong quản lý kinh tế - xã hội” của Khoa Khoa học quản lý trường Đại học Kinh tế Quốc dân, là tổng thể các quan điểm, chuẩn mực, biện pháp và thủ thuật mà Nhà nước sử dụng để đạt được các mục tiêu chiến lược chung của đất nước Tác giả Vũ Anh Tuấn nhấn mạnh rằng chính sách công là định hướng hành động được Nhà nước lựa chọn, phù hợp với đường lối chính trị, nhằm giải quyết những vấn đề chung của xã hội trong một thời kỳ nhất định Nhìn chung, các tác giả đều xem chính sách công như là những tư tưởng, quan điểm và chiến lược của Nhà nước nhằm giải quyết các vấn đề công trong đời sống kinh tế - xã hội.
Trách nhiệm của nhà nước được hiểu là tập hợp các quyết định nhằm giải quyết vấn đề vì lợi ích chung của cộng đồng Theo tác giả Hồ Việt Hạnh, “Chính sách công là những quyết định cụ thể được trao quyền lực công nhằm giải quyết những vấn đề vì lợi ích chung của cộng đồng.” Tác giả Đỗ Phú Hải cũng nhấn mạnh rằng “Chính sách công là một tập hợp các quyết định chính trị có liên quan để lựa chọn mục tiêu và giải pháp, công cụ chính sách nhằm giải quyết các vấn đề theo mục tiêu của đảng chính trị cầm quyền.” Ngoài ra, các tác giả của cuốn “Pháp luật chính sách công” cho rằng “Chính sách công là tập hợp các quyết định có liên quan do nhà nước ban hành, bao gồm các mục tiêu và giải pháp để giải quyết một vấn đề công nhằm thúc đẩy xã hội phát triển theo định hướng nhất định.”
Chính sách công là sự cụ thể hóa các chủ trương và đường lối của đảng cầm quyền thành những quyết định liên quan, nhằm giải quyết các vấn đề thuộc chức năng và nhiệm vụ của nhà nước Nó bao gồm một tập hợp các quyết định với mục tiêu, giải pháp và công cụ cụ thể để giải quyết các vấn đề công.
Tác giả luận án nhận định rằng cả hai cách tiếp cận về chính sách công đều có những giá trị nhất định, nhưng chưa phản ánh đầy đủ "địa vị hiện thực của các sự vật" Cách tiếp cận đầu tiên coi chính sách công là các tư tưởng, quan điểm và mục tiêu, tuy nhiên, chúng chỉ là tiền đề cho chính sách mà chưa phải là chính sách thực sự Trong khi đó, cách tiếp cận thứ hai định nghĩa chính sách là tập hợp các quyết định nhằm giải quyết vấn đề công, nhưng vẫn chưa đầy đủ vì chính sách cần có hành động từ con người để chuyển hóa các quyết định thành hiện thực Nếu không có sự thực hiện chính sách, chúng chỉ đơn thuần là những khẩu hiệu mà thôi.
Cách hiểu này cũng phù hợp với cách hiểu của một số tác giả khác Tác giả
Võ Khánh Vinh nhấn mạnh rằng chính sách pháp luật không chỉ đơn thuần là tư tưởng hay quan điểm, mà thực chất là hoạt động thực hiện những tư tưởng và quan điểm đó Chính sách pháp luật được hình thành dựa trên các tư tưởng và quan điểm chiến lược, tạo thành một cơ sở nền tảng cho các hoạt động thực tiễn.
Tác giả Lê Chi Mai nhận định rằng "Chính sách công" là một chuỗi quyết định hành động của nhà nước, nhằm giải quyết các vấn đề chung trong đời sống kinh tế - xã hội theo những mục tiêu cụ thể.
Chính sách công, theo tác giả Nguyễn Hữu Hải trong giáo trình “Hoạch định và phân tích chính sách công”, được định nghĩa là những hành động của nhà nước nhằm giải quyết các vấn đề trong cộng đồng, thể hiện qua nhiều hình thức khác nhau để thúc đẩy sự phát triển xã hội Điểm chung của các định nghĩa này là nhấn mạnh vai trò của hành động thực hiện chính sách, cho thấy rằng cần có sự can thiệp của con người để các chủ trương và quyết định trở thành hiện thực, không còn chỉ là lý thuyết.
