Môn Tài Chính Doanh Nghiệp Cơ chế quản lý tài chính tại Tập đoàn xăng dầu Việt Nam Petrolimex HÀ NỘI – T62022 ( MỤC LỤC ) ( 1 ) LỜI GIỚI THIỆU 3 CHUYÊN ĐỀ I CƠ CHẾ ĐẦU TƯ, SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH TẠI PETROLIMEX 5 Vốn kinh doanh 5 Đặc điểm của vốn kinh doanh 5 Phân loại vốn kinh doanh 5 Vai trò vốn kinh doanh 6 Cơ chế đầu tư, sử dụng vốn kinh doanh tại Petrolimex 6 Cơ chế sử dụng vốn kinh doanh 6 Cơ chế đầu tư 7 CHUYÊN ĐỀ 2 CƠ CHẾ HUY Đ.
Vốn kinh doanh
Đặc điểm của vốn kinh doanh
Là nguồn lực thiết yếu, nó thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo ra của cải vật chất mới và mang lại doanh thu, lợi nhuận cho cá nhân và doanh nghiệp.
VKD là yếu tố đầu tiên, tất yếu, có trước hoạt động SXKD.
VKD được quay vòng theo chu kỳ, và việc thu hồi vốn kinh doanh sau mỗi chu kỳ là cần thiết để đảm bảo cho chu kỳ hoạt động tiếp theo.
Kết thúc chu kỳ, VKD không được thu hồi đồng nghĩa với doanh nghiệp có nguy cơ phá sản.
Phân loại vốn kinh doanh
Phân loại vốn theo nguồn hình thành
Vốn chủ sở hữu: Vốn này được hình thành từ vốn của chủ sở hữu, vốn góp của các nhà đầu tư, vốn phát sinh trong quá trình SXKD.
Vốn góp: Khi một doanh nghiệp được thành lập, luôn có một khoản vốn góp lúc ban đầu do các chủ sở hữu góp vốn
Lợi nhuận không chia là nguồn vốn quan trọng cho doanh nghiệp trong quá trình vận hành và sản xuất kinh doanh Khi hoạt động kinh doanh hiệu quả, lợi nhuận không chia sẻ sẽ được tích lũy và tái đầu tư, giúp nâng cao khả năng phát triển và mở rộng quy mô hoạt động.
Các doanh nghiệp có thể tăng cường vốn của mình thông qua việc phát hành thêm cổ phiếu, nhằm huy động nguồn tài chính cần thiết cho hoạt động và phát triển.
Vay vốn: Doanh nghiệp có thể đi vay vốn ngắn hạn hoặc dài hạn để tiếp tục vận hành
Phân loại theo đặc điểm chu chuyển của nguồn vốn
Vốn cố định là nguồn vốn được hình thành trước để mua sắm tài sản cố định (TSCĐ) cho doanh nghiệp, phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh Quy mô của vốn cố định ảnh hưởng trực tiếp đến quy mô của TSCĐ, trong khi đó, TSCĐ lại quyết định khả năng chu chuyển của vốn trong doanh nghiệp.
Vốn lưu động là nguồn tài chính cần thiết để duy trì hoạt động của doanh nghiệp thông qua việc quản lý các tài sản lưu động như phải thu, hàng tồn kho và tiền mặt Trong số này, tiền mặt cần được tối thiểu hóa vì không sinh lời, nhưng vẫn phải đảm bảo một giá trị nhất định để doanh nghiệp có khả năng thanh toán kịp thời.
Vai trò vốn kinh doanh
VKD là yếu tố quan trọng quyết định sự thành lập, vận hành, tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp, đồng thời ảnh hưởng đến quy mô của doanh nghiệp đó, từ lớn, vừa đến nhỏ.
Vốn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển doanh nghiệp Để hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, doanh nghiệp cần có nguồn lao động, nguyên liệu, thiết bị và máy móc, tất cả đều đòi hỏi vốn để mua sắm và sử dụng Nếu thiếu vốn, doanh nghiệp không thể thành lập hoặc duy trì hoạt động sản xuất Do đó, vốn được coi là điều kiện tiên quyết cho sự vận hành của các hoạt động kinh doanh.
Một vai trò quan trọng của VKD là tác động đến sự thay đổi cơ sở vật chất, điều này là cần thiết để các nhà quản trị phát triển chiến lược hợp lý cho doanh nghiệp Từ đó, họ có thể đưa ra quyết định về việc nâng cấp máy móc, thiết bị và mở rộng sản xuất kinh doanh nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh với các doanh nghiệp khác.
Việc quản lý vốn và sử dụng vốn đóng vai trò rất quan trọng cho tương lai của doanh nghiệp đó.
Cơ chế đầu tư, sử dụng vốn kinh doanh tại Petrolimex
Cơ chế sử dụng vốn kinh doanh
Petrolimex là một trong những tập đoàn kinh tế hàng đầu tại Việt Nam, sở hữu tiềm lực tài chính vững mạnh Đến cuối năm 2021, tổng nguồn vốn của tập đoàn đạt 43.072 tỷ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững của công ty.
Tập đoàn đang quản lý 22.151 tỷ đồng với hệ số đòn bẩy thấp khoảng 0,94 lần Để tuân thủ các quy định của Bộ Công Thương và Bộ Tài Chính về hạch toán và trích lập các quỹ như quỹ bình ổn giá xăng dầu, quỹ khen thưởng, phúc lợi, và sử dụng thặng dư vốn cổ phần, tập đoàn chú trọng vào việc điều tiết và phân bổ vốn kinh doanh một cách hợp lý Mục tiêu của họ là tận dụng những ưu thế trong kinh doanh để tối đa hóa lợi nhuận.
Trong quản lý vốn, việc sử dụng lợi thế của hình thức thanh toán chậm thông qua mở L/C trả chậm cho nhập khẩu xăng dầu giúp giảm thiểu nhu cầu vay thương mại từ các tổ chức tín dụng và tối ưu hóa các khoản đầu tư.
TSCĐ/xây dựng cơ bản trung/dài hạn được tập đoàn tài trợ bằng vốn chủ sở hữu nhằm làm giảm chi phí tài chính.
Tập đoàn có bộ phận tài chính chuyên trách theo dõi các khoản phải thanh toán hàng tháng, đảm bảo thanh toán đúng hạn và hạn chế tiền gửi không kỳ hạn Đối với các khoản L/C chưa đến hạn nhưng đã có doanh thu, tập đoàn gửi tiền tại các TCTD với kỳ hạn ngắn Nhờ vậy, lãi tiền gửi của Petrolimex luôn chiếm tỷ trọng cao trong doanh thu tài chính hàng năm, đạt 535 tỷ đồng vào năm 2021, tương đương 30% doanh thu tài chính.
Hàng năm, sau khi trả cổ tức, lợi nhuận sau thuế sẽ được bổ sung vào vốn kinh doanh của tập đoàn Tỷ lệ chi trả cổ tức hàng năm sẽ do đại hội đồng cổ đông quyết định, thường được thực hiện bằng tiền mặt để đáp ứng nhu cầu thu ngân sách của nhà nước.
Vốn nhà nước đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu tài chính của Petrolimex, do đó, tập đoàn cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về quản lý và sử dụng vốn nhà nước Việc thay đổi cơ cấu cổ đông lớn hay tăng vốn chủ sở hữu không thể được quyết định một cách tự chủ Theo Quyết định 908/QĐ-TTg, các phương án và lộ trình cụ thể nhằm giảm tỷ lệ sở hữu Nhà nước, phù hợp với chủ trương của Chính phủ, sẽ giúp Petrolimex điều chỉnh linh hoạt hơn trong việc quản lý vốn đầu tư phát triển trong giai đoạn 2020-2030.
Cơ chế đầu tư
Petrolimex đã phân bổ tỷ trọng vốn lớn cho hoạt động kinh doanh xăng dầu, với tỷ lệ doanh thu từ xăng dầu chiếm tới 99,95% tổng doanh thu năm 2021, đạt 110.959 tỷ đồng, trong khi năm 2020 tỷ lệ này là 99,97% với doanh thu 85.250 tỷ đồng Đến cuối năm 2021, tài sản ngắn hạn của tập đoàn cũng ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể.
Tổng tài sản của tập đoàn đạt 29.212 tỷ đồng, chiếm 67,8% Để cải thiện tình hình tài chính, tập đoàn cần áp dụng biện pháp quản lý vốn chặt chẽ hơn nhằm giảm lượng vốn bị chiếm dụng, đặc biệt là các khoản phải thu khó đòi, đã tăng từ 58 tỷ đồng vào cuối năm 2020 lên 126 tỷ đồng vào cuối năm 2021.
Tận dụng tối đa nguồn tiền nhàn rỗi, Petrolimex đã đầu tư vào tiền gửi ngắn hạn để đảm bảo an toàn cho các khoản thanh toán và tạo ra doanh thu tài chính lớn, với tổng giá trị tiền và đầu tư tài chính ngắn hạn đạt 12.675 tỷ đồng vào cuối năm 2021, chiếm 43% tài sản ngắn hạn Để đảm bảo an ninh năng lượng, tập đoàn luôn duy trì lượng hàng tồn kho bình quân một tháng tiêu thụ, mặc dù quy định này có thể gây bất lợi trong thời điểm giá xăng dầu bất ổn Tuy nhiên, với cơ chế đầu tư linh hoạt, Petrolimex đã tăng dự trữ hàng tồn kho lên 10.037 tỷ đồng vào cuối năm 2021, so với 6.568 tỷ đồng vào cuối năm 2020, tạo lợi thế về giá trong bối cảnh giá đầu vào thấp do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Năm 2022, giá xăng dầu tăng liên tục, vì vậy tập đoàn cần thực hiện các đánh giá và dự đoán để giảm thiểu tổn thất tài chính từ việc trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho, với giá trị trích lập cuối năm 2021 đạt 211 tỷ đồng, tăng mạnh so với 13 tỷ đồng vào cuối năm 2020 Là một doanh nghiệp thương mại, tập đoàn không đầu tư nhiều vào tài sản cố định (với giá trị TSCĐ khoảng 0,8% tổng tài sản vào năm 2021), nhưng đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống phân phối qua 43 công ty xăng dầu trực thuộc và 9 công ty con khác, với tổng vốn đầu tư chiếm 23% tổng tài sản, tương đương 9.853 tỷ đồng, tạo nên mạng lưới hơn 2.500 cửa hàng xăng dầu và hệ thống đường ống/kho bãi trải rộng khắp cả nước.
Kết luận: Petrolimex đã xây dựng một cơ chế đầu tư và quản lý vốn kinh doanh hiệu quả, tạo ra tiềm lực tài chính vững mạnh, từ đó đảm bảo nguồn vốn cho sự phát triển bền vững trong hoạt động kinh doanh.
CHUYÊN ĐỀ 2: CƠ CHẾ HUY ĐỘNG, TẠO LẬP VỐN KINH DOANH, ĐIỀU HÒA VỐN TẠI PETROLIMEX
Các khái niệm liên quan
Vốn huy động là giá trị tiền tệ mà cá nhân, tổ chức hoặc doanh nghiệp thu được qua nhiều hình thức khác nhau Mục tiêu của việc huy động vốn là nhằm tăng cường nguồn lực tài chính cho các hoạt động đầu tư và kinh doanh của doanh nghiệp.
“Vốn huy động doanh nghiệp là vốn lưu động không có tính cố định.”
Vốn kinh doanh của doanh nghiệp thể hiện giá trị tài sản được huy động và sử dụng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, với mục tiêu chính là tạo ra lợi nhuận.
II Tình hình quản trị vốn kinh doanh của Petrolimex
Petrolimex quản lý vốn dựa trên nguyên tắc bảo toàn và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn, bao gồm vốn nhà nước, vốn cổ đông, vốn chiếm dụng thương mại và vốn vay từ các tổ chức tín dụng.
2.1 Những chính sách điều tiết (điều hòa) vốn của Tập đoàn
Tập đoàn đã bảo toàn và sử dụng hiệu quả vốn góp của chủ sở hữu, trong đó 77,3% là vốn nhà nước Từ 2015-2018, Tập đoàn liên tục vượt kế hoạch do Bộ Công Thương và Đại hội đồng cổ đông giao phó, với tỷ lệ trả cổ tức trung bình cao đạt 26% trong 4 năm Hơn 80% số tiền này được nộp về ngân sách nhà nước, và Tập đoàn đã chi gần 12.000 tỷ đồng để trả cổ tức cho các cổ đông.
Tập đoàn đã thiết lập một hệ thống quy định thống nhất để quản lý và phân cấp điều hành cho tất cả các công ty đầu tư 100% vốn và các công ty con mà Tập đoàn kiểm soát, bao gồm các quy chế quản lý tài chính và quản lý công nợ.
Tập đoàn quản trị tiền bán hàng của các công ty Xăng dầu hoạt động theo quy tắc tập trung, với việc tất cả tiền hàng sẽ được nộp về công ty Mẹ qua hệ thống ngân hàng vào cuối ngày Công ty Mẹ sẽ phê duyệt và đảm bảo nguồn vốn cho các nhu cầu như nộp thuế và đầu tư xây dựng cửa hàng Hình thức quản lý vốn tập trung này giúp hạn chế tối đa rủi ro thất thoát tiền hàng tại các cửa hàng, đặc biệt khi hệ thống có tới 2.500 cửa hàng và trình độ công nhân không đồng đều, đòi hỏi quản lý chặt chẽ để tránh những hệ lụy không mong muốn cho toàn bộ hệ thống.
Thời gian trả nợ trung bình của Tập đoàn giảm dần, cho thấy tình hình thanh toán nợ tương đối tốt Với nguồn tài chính lành mạnh và vốn dồi dào, Tập đoàn hoàn thành nghĩa vụ thanh toán với nhà cung cấp đúng hạn, chủ yếu thông qua hình thức thanh toán L/C Mặc dù kỳ hạn nợ với nhà cung cấp thường là 30 ngày, nhưng tỷ trọng các khoản vay và nợ tài chính chiếm khoảng 40% trong tổng nợ phải trả, dẫn đến việc kéo dài thời gian trả nợ trung bình của Tập đoàn.
Vòng quay vốn lưu động của Tập đoàn đã tăng đều qua các năm, cho thấy hiệu quả sử dụng vốn lưu động ngày càng cao Sự gia tăng tốc độ vòng quay vốn không chỉ rút ngắn kỳ luân chuyển vốn mà còn chứng tỏ khả năng luân chuyển hàng hóa và vốn được cải thiện rõ rệt.
Vào thứ sáu, công ty ghi nhận sự gia tăng trong hiệu suất sử dụng vốn cố định, cho thấy rằng khả năng sinh lời từ các khoản đầu tư vào tài sản cố định ngày càng được cải thiện, với mỗi đồng vốn đầu tư mang lại doanh thu cao hơn qua các năm.
Tỷ suất sinh lời trên tổng vốn của công ty đã tăng đều qua các năm, cho thấy hiệu quả trong việc sử dụng vốn kinh doanh Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt trong ngành xăng dầu và sự biến động phức tạp của giá dầu toàn cầu, nỗ lực bảo toàn vốn và gia tăng lợi nhuận của Tập đoàn là rất đáng ghi nhận.
2.3 Những tồn tại trong quản trị vốn kinh doanh của Petrolimex
Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, quản trị vốn kinh doanh của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục.
+ Thứ nhất, giá trị các khoản phải thu khách hàng ngắn hạn của Tập đoàn năm
Năm 2021, Petrolimex ghi nhận giảm 1.188 tỷ đồng so với cuối năm 2020, trong khi giá trị phải thu vẫn cao ở mức 4.626 tỷ đồng Sự chênh lệch này buộc công ty phải tìm kiếm các nguồn vốn khác để bù đắp cho khoản phải thu bị chiếm dụng, dẫn đến việc tăng thêm gánh nặng tài chính cho Petrolimex.
Vào năm 2021, khoản dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi của tập đoàn tăng từ 58 tỷ đồng lên 126 tỷ đồng, cho thấy tình trạng chiếm dụng vốn với chất lượng phải thu kém Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến nguồn vốn kinh doanh, vì khách hàng không thanh toán đúng hạn có thể dẫn đến rủi ro mất vốn, gây thiệt hại và ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh.
Việc quản trị hàng tồn kho của Tập đoàn hiện vẫn gặp một số hạn chế, dẫn đến việc trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho lớn, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận.
Nguồn vốn kinh doanh chủ yếu của Petrolimex đến từ Nhà nước, điều này dẫn đến áp lực về hiệu quả kinh doanh chưa được thể hiện rõ ràng.
