TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài
Trong bối cảnh nền kinh tế phát triển và cạnh tranh khốc liệt giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước, việc tồn tại và phát triển trở nên khó khăn hơn bao giờ hết Để vượt qua những thách thức này, các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp thương mại, cần áp dụng nhiều biện pháp nhằm tăng cường công tác tiêu thụ hàng hóa và quản lý hiệu quả Một trong những giải pháp quan trọng và hiệu quả chính là kế toán bán hàng, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình tiêu thụ và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Kế toán bán hàng là bộ phận thiết yếu trong hệ thống thông tin kế toán của doanh nghiệp thương mại, đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích tình hình thực tế và phản ánh khả năng bán hàng, tiêu thụ hàng hóa cũng như kết quả kinh doanh Để đáp ứng nhu cầu cạnh tranh ngày càng gia tăng trên thị trường, kế toán bán hàng cần được cải tiến và nâng cao Sự thay đổi trong các chế độ, chuẩn mực và quyết định kế toán cũng ảnh hưởng đến công tác hạch toán tại doanh nghiệp Qua nghiên cứu tại công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC, tôi nhận thấy công ty đã đạt được nhiều thành công nhưng vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục Do đó, trong thời gian tới, việc nghiên cứu và hoàn thiện kế toán bán hàng là cần thiết để công ty có thể phát triển và cạnh tranh hiệu quả hơn.
Xác lập và tuyên bố vấn đề trong đề tài
Bài viết này xuất phát từ nghiên cứu thực tế tại công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC, kết hợp với kiến thức kế toán bán hàng đã tích lũy trong quá trình học tập Qua đó, tôi nhận thức rõ tầm quan trọng của nghiên cứu, đặc biệt là trong bối cảnh thực trạng công tác kế toán bán hàng tại công ty.
Chuyên đề tốt nghiệp của Khoa Kế toán - Kiểm toán nghiên cứu về "Kế toán bán hàng hạt nhựa" tại Công ty TNHH Giao nhận Vận tải Quốc tế EMC Đề tài này nhằm phân tích và đánh giá quy trình kế toán trong lĩnh vực bán hàng hạt nhựa, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh của công ty.
Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu này nhằm hoàn thiện lý luận về kế toán bán hàng, đồng thời phân tích thực tiễn công tác kế toán bán hàng hạt nhựa tại công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC Qua đó, bài viết chỉ ra những thành tựu đạt được và những hạn chế cần khắc phục trong công tác kế toán bán hàng Từ những phát hiện này, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kế toán bán hàng tại công ty, đặc biệt là trong lĩnh vực hạt nhựa.
Phạm vi nghiên cứu
Đề tài là kết quả khảo sát thực tế tại doanh nghiệp từ ngày 21/02/2011 đến hết ngày 03/06/2011 với:
✓ Nội dung nghiên cứu là kế toán bán hàng hạt nhựa tại công ty
✓ Thời gian nghiên cứu: số liệu sử dụng trong đề tài được lấy ở quý I năm
✓ Không gian nghiên cứu là tại công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC.
Một số lý luận về kế toán bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại
1.5.1 Một số khái niệm cơ bản
Bán hàng là giai đoạn cuối cùng trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thương mại, diễn ra khi quyền sở hữu hàng hóa được chuyển giao từ người bán sang người mua, đổi lại người bán nhận được tiền tệ hoặc quyền đòi nợ từ người mua Theo VAS 14, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ được định nghĩa là toàn bộ số tiền thu được hoặc sẽ thu được từ các giao dịch bán hàng hóa, bao gồm cả các khoản phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có).
Doanh thu thuần từ bán hàng và cung cấp dịch vụ là sự chênh lệch giữa tổng doanh thu và các khoản giảm trừ doanh thu, có thể thấp hơn doanh thu ban đầu do các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán hoặc hàng hóa bị trả lại Các khoản giảm trừ doanh thu bao gồm các yếu tố như chiết khấu và giảm giá, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu thuần.
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
Chiết khấu thương mại là khoản tiền mà doanh nghiệp giảm trừ hoặc thanh toán cho khách hàng khi họ mua hàng hóa hoặc dịch vụ với số lượng lớn, theo thỏa thuận chiết khấu được ghi trong hợp đồng.
Giảm giá hàng bán là số tiền giảm trừ cho khách hàng ngoài hóa đơn hoặc hợp đồng cung cấp dịch vụ, thường xuất phát từ các nguyên nhân như hàng hóa kém chất lượng, không đúng quy cách, giao hàng trễ hoặc không đúng địa điểm theo hợp đồng.
Hàng bán bị trả lại là số lượng hàng hóa đã được tiêu thụ nhưng bị khách hàng trả lại do không đáp ứng yêu cầu, tiêu chuẩn hoặc quy cách đã thỏa thuận trong hợp đồng Nguyên nhân có thể bao gồm hàng kém chất lượng hoặc không đúng chủng loại, dẫn đến việc người mua từ chối thanh toán.
1.5.2 Các phương thức bán hàng và phương thức thanh toán trong doanh nghiệp thương mại
1.5.2.1 Các phương thức bán hàng trong doanh nghiệp thương mại a Phương thức bán buôn hàng hóa
Bán buôn hàng hóa là hình thức cung cấp sản phẩm cho các đơn vị thương mại và doanh nghiệp sản xuất, nhằm phục vụ cho việc tiêu thụ hoặc gia công chế biến Phương thức này thường được thực hiện qua hai hình thức chính.
*Bán buôn hàng hóa qua kho
Bán buôn hàng hóa qua kho là một phương thức trong đó hàng hóa được xuất từ kho bảo quản của doanh nghiệp Phương thức này bao gồm hai hình thức chính.
Bán buôn qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp tại kho cho phép khách hàng cử người đại diện mang giấy ủy nhiệm đến kho của doanh nghiệp để nhận hàng Sau khi nhận hàng, đại diện bên mua sẽ ký xác nhận số lượng hàng hóa và thanh toán ngay hoặc ký nhận nợ.
Bán buôn theo hình thức gửi hàng là quá trình mà bên bán dựa vào hợp đồng kinh tế hoặc đơn đặt hàng của người mua để xuất kho và gửi hàng bằng phương tiện vận tải của mình hoặc thuê ngoài Chi phí vận chuyển hàng hóa bán sẽ được tính toán và thỏa thuận giữa hai bên.
Trong lĩnh vực kế toán và kiểm toán, quyền sở hữu hàng hóa trong hợp đồng kinh tế có thể thuộc về bên bán hoặc bên mua, tùy theo điều khoản đã thỏa thuận Hàng hóa gửi đi bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho đến khi bên mua nhận hàng, nhận chứng từ và hoàn tất việc thanh toán Chỉ khi đó, quyền sở hữu mới được chuyển giao từ người bán sang người mua.
*Phương thức bán buôn hàng hóa vận chuyển thẳng
Bán buôn vận chuyển thẳng là hình thức bán hàng mà doanh nghiệp không cần nhập kho hàng hóa từ nhà cung cấp, mà giao ngay cho khách hàng Phương thức này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí lưu kho, đồng thời có thể thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau.
Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức giao hàng trực tiếp (giao tay ba) là quá trình mà doanh nghiệp thương mại (DNTM) nhận hàng từ nhà cung cấp và giao bán trực tiếp cho khách hàng tại địa điểm đã thỏa thuận Sau khi giao hàng, đại diện bên mua ký nhận vào chứng từ bán hàng, đồng nghĩa với việc quyền sở hữu hàng hóa đã được chuyển giao và hàng hóa được xác định là đã tiêu thụ.
Bán buôn vận chuyển thẳng là hình thức mà doanh nghiệp thương mại (DNTM) mua hàng, nhận hàng và sử dụng phương tiện vận tải của mình hoặc thuê ngoài để giao hàng đến địa điểm đã thỏa thuận với bên mua Khi bên mua thanh toán hoặc xác nhận đã nhận hàng, hàng hóa được coi là đã tiêu thụ Phương thức này mang lại hiệu quả cao trong việc quản lý và tối ưu hóa quy trình giao nhận hàng hóa.
Bán lẻ hàng hóa là hình thức kinh doanh trực tiếp đến tay người tiêu dùng hoặc các tổ chức kinh tế, nhằm phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội bộ Các hình thức bán lẻ đa dạng, bao gồm cửa hàng truyền thống, siêu thị, và bán hàng trực tuyến.
* Hình thức bán lẻ thu tiền tập trung
* Hình thức bán lẻ thu tiền trực tiếp
* Hình thức bán hàng tự phục vụ
* Hình thức bán hàng trả góp
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán c Phương thức bán hàng đại lý
Phương thức bán hàng đại lý là hình thức trong đó doanh nghiệp thương mại (DNTM) giao hàng cho các cơ sở đại lý để bán trực tiếp Sau khi bán được hàng, các cơ sở đại lý sẽ thanh toán tiền hàng cho doanh nghiệp và nhận hoa hồng từ việc bán hàng Số hàng được chuyển giao vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho đến khi cơ sở đại lý hoàn tất thanh toán, lúc này nghiệp vụ bán hàng mới được coi là hoàn thành.
1.5.2.2 Các phương thức thanh toán
Hiện nay các DNTM thường áp dụng các phương thức thanh toán sau:
Phương thức thanh toán trực tiếp
Các quy định về kế toán bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại
1.6 1.Kế toán bán hàng theo chuẩn mực kế toán Việt Nam
❖ Chuẩn mực kế toán 01 “Chuẩn mực chung”:
VAS 01 được ban hành và công bố theo quyết định 165/2002/QĐ – BTC ngày 31/12/2001 của Bộ trưởng Bộ tài chính Mục đích của chuẩn mực này là quy định và hướng dẫn những chuẩn mực kế toán cơ bản Các nguyên tắc kế toán cơ bản:
Cơ sở dồn tích là phương pháp ghi nhận mọi nghiệp vụ kinh tế và tài chính của doanh nghiệp, bao gồm tài sản, nợ phải trả và nguồn vốn chủ sở hữu, mà không phụ thuộc vào thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền Báo cáo tài chính được lập trên cơ sở này sẽ phản ánh chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại và dự đoán tương lai.
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
Nguyên tắc phù hợp yêu cầu rằng việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải đồng nhất với nhau Khi ghi nhận doanh thu, cần phải ghi nhận chi phí tương ứng liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó Chi phí này bao gồm chi phí phát sinh trong kỳ tạo ra doanh thu và các chi phí từ kỳ trước hoặc chi phí phải trả nhưng có liên quan đến doanh thu của kỳ hiện tại.
Nguyên tắc giá gốc cho phép kế toán ghi nhận tài sản theo giá vốn ban đầu mà không cần điều chỉnh theo giá thị trường trong suốt thời gian tồn tại của tài sản đó tại đơn vị kế toán.
❖ Chuẩn mực kế toán số 14 “Doanh thu và thu nhập khác”
✓ Thời điểm ghi nhận doanh thu bán hàng
Theo VAS 14,đoạn 10: doanh thu được ghi nhận khi thỏa mãn đồng thời 5 điều kiện sau:
1 Doanh nghiệp chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua
2 DN không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu hoặc quyền kiểm soát hàng hóa
3 Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn
4 DN đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng
5 Xác định được các khoản chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng
Theo VAS 14,đoạn 05, 06, 07, 08 doanh thu được xác định như sau:
-Doanh thu được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu được
Doanh thu từ giao dịch được xác định dựa trên thỏa thuận giữa doanh nghiệp và bên mua hoặc bên sử dụng tài sản Doanh thu này được tính bằng giá trị hợp lý của các khoản thu thực tế hoặc dự kiến, sau khi đã trừ đi các khoản chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, giảm giá hàng bán và giá trị hàng hóa bị trả lại.
Đối với các khoản tiền hoặc tương đương tiền chưa nhận ngay, doanh thu được xác định bằng cách quy đổi giá trị danh nghĩa của khoản thu trong tương lai về giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu, dựa trên tỷ lệ lãi suất hiện hành.
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán nhấn mạnh rằng giá trị thực tế khi ghi nhận doanh thu có thể thấp hơn giá trị danh nghĩa dự kiến sẽ thu được trong tương lai.
Khi hàng hóa hoặc dịch vụ được trao đổi với nhau mà có giá trị và bản chất tương tự, giao dịch đó không được xem là tạo ra doanh thu Doanh thu trong trường hợp này được xác định dựa trên giá trị hợp lý của hàng hóa hoặc dịch vụ nhận được, sau khi điều chỉnh các khoản tiền hoặc tương đương tiền phát sinh thêm.
Doanh thu của doanh nghiệp được ghi nhận dựa trên giá bán hàng hóa, đảm bảo bù đắp giá vốn và chi phí đã bỏ ra đồng thời mang lại lợi nhuận định mức Giá bán hàng hóa được xác định trên nguyên tắc này, giúp doanh nghiệp có được khoản lợi nhuận mong muốn.
Giá bán hàng hóa = Giá mua thực tế + Thặng số thương mại
Hoặc : Giá bán hàng hóa = Giá mua thực tế * (1 + % thặng số thương mại)
❖ Theo VAS 02 “ hàng tồn kho”
Giá gốc hàng tồn kho bao gồm các chi phí mua hàng, chi phí chế biến, và những chi phí liên quan trực tiếp khác cần thiết để đưa hàng tồn kho đến vị trí và trạng thái hiện tại.
Theo chuẩn mực kế toán, hàng tồn kho được ghi nhận theo giá gốc Giá trị của hàng tồn kho được xác định dựa trên một trong các phương pháp kế toán đã quy định.
✓ Phương pháp tính theo giá đích danh
✓ Phương pháp bình quân gia quyền
✓ Phương pháp nhập trước, xuất trước
✓ Phương pháp nhập sau, xuất trước
1.6.2 Kế toán bán hàng trong DNTM theo quyết định 48/2006/QĐ-BTC
Kế toán bán hàng trong DNTM sử dụng các chứng từ kế toán sau:
Hóa đơn giá trị gia tăng (HĐ GTGT), hóa đơn bán hàng, và phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ là những tài liệu quan trọng trong quá trình giao dịch Ngoài ra, phiếu xuất kho hàng đại lý, bảng kê bán lẻ hàng hóa, và hóa đơn cước phí vận chuyển cũng đóng vai trò không thể thiếu Hóa đơn thuê kho bãi và thuê bốc dỡ hàng hóa trong quá trình bán hàng, cùng với bảng thanh toán hàng, giúp quản lý và theo dõi các giao dịch hiệu quả hơn.
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán bao gồm các nội dung quan trọng như đại lý, báo cáo bán hàng, bảng kê nhận hàng và thanh toán tiền hàng, cùng với giấy nộp tiền Ngoài ra, các chứng từ liên quan như phiếu thu, phiếu chi, và giấy báo có cũng được đề cập, nhằm đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong hoạt động kế toán.
❖ Danh mục các tài khoản
Kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thương mại theo quyết định số 48/2006/ QĐ- BTC sử dụng các tài khoản sau:
➢ TK 511 “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ”
Tài khoản này dùng để phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp trong kỳ
Tài khoản 511 không có số dư cuối kỳ
Tài khoản 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, có 4 tài khoản cấp 2:
- Tài khoản 5111 - Doanh thu bán hàng
- Tài khoản 5112 - Doanh thu bán các thành phẩm
-Tài khoản 5113 - Doanh thu cung cấp dịch vụ
- Tài khoản 5118 - Doanh thu khác
➢ Tài khoản 521 “các khoản giảm trừ doanh thu”
Tài khoản này bao gồm các tài khoản con như:
+ Tài khoản 5211 _ chiết khấu thương mại
+ Tài khoản 5212_ Hàng bán bị trả lại
+ Tài khoản 5213_Giảm giá hàng bán
➢ Tài khoản 632 “Giá vốn hàng bán”
Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá trị thực tế của một số sản phẩm hàng hóa, dịch vụ đã được xác định tiêu thụ
Tài khoản 632 không có số dư cuối kỳ
Ngoài ra còn sử dụng các tài khoản khác như: Tài khoản 157 “ hàng gửi bán”
Tài khoản 131 “Phải thu khách hàng” Tài khoản 111, 112, 138, 338,642
Trường hợp doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán a Kế toán bán buôn hàng hóa
Khi xuất kho bán hàng hóa, kế toán dựa vào hóa đơn GTGT để ghi Nợ TK tiền mặt (111), tiền gửi ngân hàng (112) hoặc phải thu khách hàng (131) theo giá thanh toán của hàng hóa Đồng thời, kế toán ghi Có TK doanh thu bán hàng (511) theo giá chưa có thuế GTGT và ghi Có TK thuế GTGT phải nộp (3331) Ngoài ra, kế toán cũng ghi nhận giá vốn hàng bán bằng cách ghi Nợ TK giá vốn hàng bán (632).
TK hàng hóa(156) theo giá trị thực tế hàng xuất kho
Trong trường hợp xuất hàng gửi bán, kế toán cần căn cứ vào Phiếu xuất kho (PXK) để phản ánh giá trị thực tế của hàng gửi bán Cụ thể, ghi Nợ tài khoản hàng gửi bán (TK 157) và ghi Có tài khoản hàng hóa (TK 156) theo giá trị thực tế của hàng xuất kho.
PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CÁC KẾT QUẢ PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG KẾ TOÁN BÁN HÀNG HẠT NHỰA TẠI CÔNG TY TNHH
Phương pháp nghiên cứu
2.1.1 Phương pháp thu thập dữ liệu
❖ Phiếu điều tra trắc nghiệm
Phiếu điều tra được thiết kế bao gồm các câu hỏi trắc nghiệm và bao gồm 2 phần cơ bản là phần chung và phần cụ thể
Mục tiêu của phần chung là khám phá thông tin cơ bản về mô hình tổ chức bộ máy kế toán của công ty, cụ thể là mô hình tập trung Mô hình này cần được đánh giá xem có phù hợp với quy mô, trình độ, cơ cấu và đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp hay không.
Phần riêng của bài viết tập trung vào việc điều tra tình hình kế toán bán hàng của công ty, nhằm xác định sự phù hợp với chế độ kế toán hiện hành và các quy định của chuẩn mực kế toán Qua đó, bài viết tìm hiểu chính sách kế toán mà công ty áp dụng, bao gồm phương pháp tính thuế GTGT, các phương thức thanh toán trong kế toán bán hàng như thanh toán trực tiếp và thanh toán trả chậm, cùng với đơn vị tiền tệ sử dụng trong ghi sổ kế toán là Việt Nam đồng.
Phương pháp điều tra được thực hiện qua các bước:
- Bước 1: Chọn đối tượng điều tra (là ông Nguyễn Xuân Đức – Giám đốc công ty,
Bà Nguyễn Thị Ánh – kế toán trưởng và các nhân viên phòng kế toán tài chính trong công ty)
- Bước 2: Xây dựng mẫu phiếu điều tra
(Mẫu phiếu điều tra – trình bày ở phụ lục Biểu 2.1)
- Bước 3: Phát phiếu điều tra (Phát phiếu điều tra cho các đối tượng điều tra đã trình bày ở trên Số lượng phát ra 05 phiếu)
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
- Bước 4: Thu lại phiếu điều tra Sau thời gian 01 tuần thu lại phiếu điều tra, số phiếu thu về 05 phiếu
Phương pháp phỏng vấn trực tiếp là một cách hiệu quả để thu thập thông tin nhanh chóng từ các đối tượng liên quan Qua việc đặt câu hỏi, chúng ta có thể tìm hiểu về tình hình kế toán bán hàng hạt nhựa, bao gồm việc ghi nhận doanh thu, xác định doanh thu và quy trình lưu chuyển chứng từ Phương pháp này đặc biệt hữu ích khi làm việc với dữ liệu thứ cấp.
Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ nhiều nguồn như sách, giáo trình, tạp chí, báo cáo tổng kết hàng năm, tài liệu kế toán của năm trước và báo cáo tài chính trong ba năm từ 2008.
Phương pháp thu thập thông tin được áp dụng trong bài viết này là cách tiếp cận cơ bản nhằm nghiên cứu vấn đề một cách khách quan, toàn diện và hợp lý.
2.1.2 Phương pháp phân tích dữ liệu Để phân tích các dữ liệu mà đã thu thập được, em sử dụng phương pháp thống kê, phương pháp so sánh để có những đánh giá về tình hình hoạt động kinh doanh cũng như công tác kế toán của công ty
Phương pháp tổng hợp bao gồm việc thu thập và thống kê các tài liệu đã được nghiên cứu Quá trình này tổng hợp kết quả từ phiếu điều tra phỏng vấn theo từng nội dung cụ thể, nhằm đưa ra những nhận xét và đánh giá chính xác (Chi tiết có tại biểu 2.2)
Phương pháp so sánh là một công cụ quan trọng trong việc phân tích công tác kế toán bán hàng của doanh nghiệp Bằng cách đối chiếu các tài liệu thu thập được với lý luận, cũng như so sánh kết quả đạt được qua các kỳ và năm, chúng ta có thể xác định những ưu điểm và hạn chế còn tồn tại Việc đối chiếu số liệu giữa chứng từ gốc và bảng phân bổ, cũng như so sánh số liệu cuối kỳ giữa sổ cái và bảng tổng hợp chi tiết, giúp đảm bảo tính chính xác khi lập báo cáo tài chính.
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đánh giá tổng quan tình hình và ảnh hưởng nhân tố môi trường đến kế toán bán hàng hạt nhựa tại công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC
2.2.1 Tổng quan tình hình khách thể nghiên cứu của các công trình năm trước
Kế toán bán hàng đóng vai trò quan trọng trong quản lý tài chính doanh nghiệp, dẫn đến nhiều nghiên cứu về lĩnh vực này Mỗi nghiên cứu thể hiện đặc trưng riêng phù hợp với bối cảnh cụ thể, nhưng vẫn thống nhất trong việc áp dụng các chuẩn mực và chế độ kế toán Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã kế thừa thành tựu từ các nghiên cứu trước để làm cơ sở lý luận, đồng thời so sánh tình hình vận dụng và mô hình áp dụng của công ty với các đơn vị khác.
Luận văn “Kế toán bán hàng bàn ghế mẫu giáo tại công ty TNHH thiết bị giáo dục và nội thất Tín Nghĩa” của tác giả Phạm Thị Minh The, dưới sự hướng dẫn của Tiến Sĩ Nguyễn Viết Tiến, đã phân tích các vấn đề kế toán bán hàng tại DNTM và chỉ ra những tồn tại cần khắc phục, như việc công ty không trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho và dự phòng phải thu khó đòi Việc hạch toán hàng hóa vào tài khoản 156 mà không phân biệt giữa nhập kho và giao bán ngay không phản ánh đúng bản chất nghiệp vụ Tương tự, đề tài “Kế toán bán hàng xe ô tô tại công ty cổ phần An Dân” của tác giả Hoàng Thị Dệt cũng đã đưa ra các giải pháp khắc phục, như tăng mức trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho so với niên độ trước, nhằm cải thiện quy trình kế toán tại công ty.
Ngoài các công trình nghiên cứu đã đề cập, tôi cũng đã tham khảo nhiều tài liệu từ các trang web chuyên môn như danketoan.com, tapchiketoan.com và tailieu.vn trong quá trình nghiên cứu.
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
2.2.3 Các nhân tố ảnh hưởng tới kế toán bán hàng hạt nhựa tại công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC
Công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC chuyên cung cấp nguyên liệu cho ngành sản xuất hàng công nghiệp tiêu dùng, đặc biệt là hạt nhựa cho các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày Môi trường vĩ mô có tác động đáng kể đến hoạt động kinh doanh của công ty, ảnh hưởng đến khả năng cung ứng và phát triển bền vững.
Môi trường kinh tế vĩ mô tác động mạnh mẽ đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến khả năng tiêu thụ hàng hóa, chi phí bán hàng và các chi phí liên quan khác Sự biến động của các yếu tố kinh tế vĩ mô như lạm phát, tỷ giá hối đoái và chính sách tài khóa có thể làm thay đổi chiến lược kinh doanh và hiệu quả hoạt động của các công ty Do đó, việc nắm bắt và phân tích các yếu tố này là rất quan trọng để doanh nghiệp có thể tối ưu hóa hoạt động và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Sau cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, nền kinh tế Việt Nam đang phục hồi và tăng trưởng mạnh mẽ, với mức tăng trưởng đạt 6,78% trong năm 2010 và thu nhập bình quân đầu người khoảng 1.200 USD Sự phục hồi này đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp.
Từ đầu năm 2011, tỷ lệ lạm phát tại Việt Nam đã tăng cao, với mức trung bình 12,79% trong quý I và chỉ số giá tiêu dùng CPI đạt 17,8% Sự gia tăng giá cả hàng hóa đã làm chi phí sản xuất kinh doanh tăng lên Đồng thời, việc nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài gặp khó khăn do tỷ giá đồng Đô La Mỹ tăng và tình trạng khan hiếm ngoại tệ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh và công tác kế toán của doanh nghiệp.
Hiện nay, nhu cầu tiêu dùng sản phẩm từ nhựa cao cấp đang gia tăng do tính tiện dụng, mẫu mã đẹp và giá cả hợp lý, bên cạnh việc sử dụng các mặt hàng gia dụng truyền thống như gỗ, sắt, mây tre đan Xu hướng này mở ra cơ hội cho các công ty tăng khả năng tiêu thụ hạt nhựa, nguyên liệu chính để sản xuất các sản phẩm nhựa.
2.2.3.2 Môi trường nội bộ của doanh nghiệp
Môi trường nội bộ của doanh nghiệp ảnh hưởng khá lớn tới công tác kế toán bán hàng Cụ thể:
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
Tổ chức bộ máy kế toán, nguồn nhân lực và trang thiết bị là những yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả và hiệu quả công tác kế toán trong doanh nghiệp Nếu bộ máy kế toán không được tổ chức hợp lý, hoặc nguồn nhân lực không đủ về số lượng và chất lượng, cùng với trang thiết bị không đầy đủ, sẽ dẫn đến việc giảm sút hiệu quả công tác kế toán của công ty.
Thưc trạng kế toán bán hàng hạt nhựa tại công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC
2.3.1 Đặc điểm hoạt động bán hàng hạt nhựa tại công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC
Doanh thu được xác định dựa trên giá trị hợp lý của các khoản thu đã nhận hoặc sẽ nhận, sau khi trừ đi các khoản giảm trừ như chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, giá trị hàng bán bị trả lại và chiết khấu thanh toán.
Doanh thu được ghi nhận theo giá bán hàng hóa
❖ Phương thức bán hàng và thời điểm ghi nhận doanh thu
Công ty chủ yếu hoạt động theo phương thức bán buôn, phục vụ các tổ chức và đơn vị kinh tế cần mua hạt nhựa để sản xuất hàng hóa quy mô lớn Các hoạt động bán buôn tại Công ty được thực hiện qua nhiều phương thức khác nhau.
Hình thức giao hàng trực tiếp tại kho cho phép công ty xuất hàng và giao tận tay cho bên mua Hàng hóa được coi là đã bán khi bên mua nhận hàng, ký xác nhận trên hóa đơn và thanh toán ngay hoặc ký nhận nợ Bộ phận kho sẽ đại diện cho công ty để chuyển giao hàng hóa, thực hiện giao nhận dựa trên hợp đồng kinh tế và Phiếu xuất kho Thủ kho sẽ xuất hàng theo đúng số lượng, mẫu mã và chủng loại đã thỏa thuận Phiếu xuất kho là căn cứ để thủ kho ghi vào thẻ kho, theo dõi số lượng hàng hóa nhập xuất trong ngày theo từng danh điểm.
Công ty xuất hàng từ kho đến bên mua theo thời gian và địa điểm ghi trong hợp đồng Doanh thu chỉ được ghi nhận khi bên mua đã nhận hàng và chứng từ, đồng thời thực hiện thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán.
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
Bán buôn vận chuyển thẳng trực tiếp, hay còn gọi là giao hàng tay ba, là hình thức mà công ty nhận hàng từ bên bán và giao ngay cho khách hàng Quá trình tiêu thụ tại đầu nguồn, như ga hoặc cảng, được giám sát bởi nhân viên điều độ tại các trạm đầu nguồn Doanh thu sẽ được ghi nhận khi bên mua nhận đủ hàng, ký nhận vào hóa đơn bán hàng và thực hiện thanh toán ngay hoặc ký nhận nợ.
Công ty hiện nay chủ yếu áp dụng phương thức thanh toán theo hình thức
+ Thanh toán từng phần hoặc chấp nhận thanh toán
2.3.2 Tổ chức công tác kế toán tại công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC
+ Chế độ kế toán áp dụng: công ty áp dụng chế độ kế toán theo quyết định 48/2006/QĐ-BTC Áp dụng hình thức kế toán Nhật Ký Chung
+ Kỳ kế toán: từ ngày 01/01 đến 31/12 hàng năm
+ Đơn vị tiền tệ sử dụng trong ghi chép kế toán: đồng Việt Nam (VNĐ)
+ Nguyên tắc và phương pháp chuyển đổi các đồng tiền khác sang đồng Việt Nam theo tỷ giá thực tế trên thị trường liên ngân hàng
+ Tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ
+ Phương pháp kế toán hàng tồn kho:
• Xác định giá vốn hàng tồn kho: theo phương pháp bình quân gia quyền
• Phương pháp hạch toán hàng tồn kho: kê khai thường xuyên
❖ Tổ chức bộ máy kế toán
Mô hình tổ chức bộ máy kế toán tại công ty được thiết lập theo hình thức tập trung, trong đó tất cả các hoạt động kế toán như thu nhận, xử lý, luân chuyển chứng từ, ghi sổ kế toán và lập báo cáo tài chính đều được thực hiện tại phòng kế toán của công ty.
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán của công ty:
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán của Công ty
2.3.3 Thực trạng kế toán bán hàng hạt nhựa tại công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC
2.3.3.1 Chứng từ kế toán sử dụng
Trong quá trình bán hàng kế toán công ty sử dụng các chứng từ sau:
- Hóa đơn giá trị gia tăng
- Báo cáo bán hàng hàng ngày
- Giấy nộp tiền vào ngân hàng
- Bảng kê hóa đơn bán hàng
- Báo cáo sử dụng hóa đơn
Trình tự luân chuyển chứng từ:
Khi phát sinh các nghiệp vụ bán hàng, chứng từ sẽ được lập để phản ánh nội dung kinh tế tại thời điểm xảy ra Chứng từ bán hàng gốc sẽ được tập trung tại bộ phận kế toán của đơn vị, nơi mà các nhân viên kế toán sẽ tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng Sau khi xác minh tính chính xác của chứng từ, chúng mới được sử dụng để ghi sổ kế toán Quy trình kiểm tra chứng từ bao gồm nhiều nội dung quan trọng.
(Kế toán công nợ, kế toán thanh toán)
Kế toán TSCĐ, kế toán tiền lương
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
+ Kiểm tra tính rõ ràng, đầy đủ và trung thực các chỉ tiêu phản ánh trên chứng từ
+ Kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
+ Kiểm tra tính chính xác của các số liệu, thông tin trên chứng từ
+ Kiểm tra việc chấp hành quy chế quản lý nội bộ của người lập, kiểm tra xét duyệt đối với từng loại nghiệp vụ kinh tế tài chính
Hàng ngày, các chứng từ đã được kiểm tra sẽ được chuyển đến phòng kế toán và các bộ phận liên quan để làm căn cứ ghi sổ Kế toán có trách nhiệm ghi sổ theo hình thức NKC, và các chứng từ này sẽ được lưu trữ tại công ty.
2.3.3.2 Tài khoản kế toán sử dụng
Kế toán bán hàng của công ty sử dụng các tài khoản sau:
Tài khoản 511 “ Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ” Kế toán mở sổ chi tiết
TK 511 được sử dụng để theo dõi tình hình tiêu thụ của từng mặt hàng và nhóm hàng, bao gồm tài khoản cấp 2 như TK 5111 - doanh thu bán hàng hóa và TK 5118 - doanh thu khác Ngoài ra, tài khoản 521 ghi nhận các khoản giảm trừ doanh thu.
Tài khoản này bao gồm các tài khoản con như:
+ Tài khoản 5211 - Chiết khấu thương mại
+ Tài khoản 5212- Hàng bán bị trả lại
+ Tài khoản 5213-Giảm giá hàng bán
Tài khoản 131 "Phải thu khách hàng" được sử dụng để theo dõi các khoản phải thu từ khách hàng, bao gồm tình hình nợ và thanh toán của từng đối tượng khách hàng Mỗi khoản nợ sẽ được ghi chép chi tiết trên sổ chi tiết của tài khoản 131 Ví dụ, tài khoản 131 của công ty TNHH T.Sơn sẽ theo dõi khoản phải thu từ công ty TNHH Thái Sơn, giúp quản lý hiệu quả tình hình tài chính và dòng tiền của doanh nghiệp.
Tài khoản 156 “Hàng hóa” được theo dõi chi tiết cho từng mặt hàng bán và mỗi loại có mã xác định
Tài khoản 632 “Giá vốn hàng bán” Dùng phản ánh trị giá hàng hóa đã tiêu thụ trong kỳ
Ngoài ra kế toán còn sử dụng một số tài khoản như: TK111 “Tiền mặt”, TK112
“Tiền gửi ngân hàng”, TK 3331 “Thuế GTGT đầu ra phải nộp”, TK 6422 “ chi phí bán hàng”
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
Do tính chất hàng hóa dễ bị hao hụt, công ty chỉ áp dụng phương thức bán buôn trong hoạt động kinh doanh của mình.
❖ Kế toán bán buôn qua kho
+ Ghi nhận doanh thu của hàng bán
Sau khi lập PXK và hóa đơn thuế GTGT, kế toán ghi tăng tiền bằng cách nợ tài khoản tiền mặt hoặc tiền gửi (111, 112) hoặc nợ tài khoản phải thu khách hàng (131) theo tổng giá thanh toán Đồng thời, kế toán ghi tăng doanh thu bán hàng (511) theo giá bán chưa thuế và ghi tăng thuế GTGT đầu ra phải nộp vào ngân sách nhà nước (3331).
Nợ TK 111, 112, 131: Tổng giá thanh toán
Có TK 511:Doanh thu bán hàng theo giá chưa có thuế GTGT
TK 3331 đại diện cho thuế GTGT đầu ra phải nộp, trong khi kế toán sử dụng phiếu xuất kho (PXK) để ghi nhận giá vốn hàng bán Cụ thể, kế toán ghi tăng giá vốn hàng bán bằng cách ghi Nợ TK giá vốn hàng bán (632) và ghi Có TK hàng hóa (156) theo trị giá xuất kho.
Nợ TK 632: Trị giá hàng hóa thực tế xuất kho
Trong quá trình bán hàng, nếu phát sinh chi phí mà công ty phải chịu, kế toán sẽ dựa vào phiếu chi và chứng từ hợp lệ để hạch toán tăng chi phí bán hàng vào tài khoản chi phí bán hàng (6421) Đồng thời, ghi tăng thuế GTGT đầu vào được khấu trừ vào tài khoản thuế GTGT đầu vào (133) và ghi tăng khoản phải thanh toán vào tài khoản phải trả người bán (331) nếu công ty còn nợ Nếu thanh toán bằng tiền mặt, ghi giảm vào tài khoản tiền mặt (111), hoặc nếu thanh toán bằng tiền gửi ngân hàng, ghi giảm vào tài khoản tiền gửi ngân hàng (112).
Nợ TK 6421: Chi phí chưa có thuế
Nợ TK 133: Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kiểm toán
Có TK 111, 112, 331: Giá thanh toán
Khi phát sinh các khoản giảm trừ doanh thu, nếu có chứng từ hợp lệ thì kế toán ghi nhận các khoản làm giảm trừ doanh thu Cụ thể:
Vào ngày 10/01/2011, công ty TNHH giao nhận vận tải quốc tế EMC đã xuất kho 4.000 kg hạt nhựa PP528 cho Công ty TNHH Thái Sơn theo hợp đồng số 01/CP – CDCĐ, với giá bán 22.783đ/kg và thuế suất 10% Giá vốn của số hạt nhựa này là 80.758.900đ Sau khi đồng ý bán hàng, kế toán đã lập hóa đơn GTGT số EB/2011B 0007532, và thủ kho đã lập phiếu xuất kho tương ứng.
022622, giao liên 2 cho khách hàng Dựa vào 2 chứng từ là hóa đơn GTGT và PXK, kế toán ghi nhận doanh thu:
Có TK 3331: 9.113.200đ Đồng thời kế toán ghi nhận giá vốn hàng bán:
