TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ ĐỀ TÀI
Tính Cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Tỷ giá hối đoái là một vấn đề phức tạp và nhạy cảm, ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế toàn cầu Hiện nay, tình hình giữa Mỹ và Trung Quốc đang trở nên căng thẳng do Trung Quốc duy trì mức giá đồng NDT thấp, gây khó khăn cho các doanh nghiệp Mỹ Sự quan tâm đến tỷ giá hối đoái ngày càng gia tăng từ các nhà kinh tế và chính trị, trở thành chủ đề thảo luận sôi nổi không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới Tuy nhiên, câu trả lời hoàn chỉnh cho vấn đề này vẫn còn đang chờ được khám phá.
Trong những năm gần đây, Ngân hàng Nhà nước đã kiên định với chính sách ổn định đồng tiền Việt Nam so với đồng đô la Mỹ Tỷ giá trong năm 2010 diễn ra khá phức tạp, với hai lần điều chỉnh nâng tỷ giá liên ngân hàng vào tháng 2 và tháng 10 Tuy nhiên, khoảng cách giữa tỷ giá chính thức và tỷ giá trên thị trường tự do vẫn duy trì ở mức cao, có thời điểm tỷ giá chính thức thấp hơn tới 10% so với thị trường tự do Đến cuối tháng 11 năm 2010, tỷ giá trên thị trường tự do đã đạt mức 21.500 đồng/USD.
Cuối năm, tỷ giá ngoại tệ thường biến động mạnh, gây căng thẳng cho thị trường ngoại hối do bội chi cao, nhập siêu lớn và hiệu quả đầu tư công thấp, dẫn đến cầu ngoại tệ vượt cung Hiện tượng đầu cơ và tâm lý thị trường cũng tạo áp lực lên tỷ giá, gây khó khăn cho hoạt động xuất nhập khẩu Đồng tiền mất giá ảnh hưởng đến lạm phát trong nước khi giá hàng nhập khẩu tăng Trong bối cảnh lạm phát gia tăng và thị trường tiền tệ không ổn định, cần có cơ chế điều hành tỷ giá linh hoạt để kiềm chế lạm phát và ổn định thị trường.
Nhu cầu về xe tải tại Việt Nam, một quốc gia đang phát triển, đang ngày càng tăng cao do quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa Để đáp ứng nhu cầu sản xuất, bên cạnh các doanh nghiệp sản xuất ô tô trong nước, nguồn cung xe tải chủ yếu vẫn đến từ nhập khẩu Ô tô nhập khẩu không chỉ đáp ứng tiêu chí chất lượng mà còn có giá thành cạnh tranh so với ô tô sản xuất trong nước, vì vậy, việc nhập khẩu ô tô đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của Việt Nam.
Nghiên cứu ảnh hưởng của chính sách tỷ giá hối đoái đến các doanh nghiệp nhập khẩu là rất quan trọng, vì nó tác động trực tiếp đến giá cả hàng hóa nhập khẩu và lợi nhuận của nhà nhập khẩu, từ đó ảnh hưởng đến tình hình lạm phát trong nền kinh tế Việc phân tích chính sách tỷ giá hối đoái có thể giúp doanh nghiệp nhập khẩu giảm thiểu rủi ro Do đó, tôi quyết định chọn đề tài “Ảnh hưởng của chính sách tỷ giá hối đoái đến hoạt động nhập khẩu ô tô tải nhẹ từ thị trường Trung Quốc, lấy ví dụ minh họa tại chi nhánh công ty cổ phần thiết bị phụ tùng Đà Nẵng tại Hà Nội.”
Xác lập tuyên bố trong để tài
Bài viết nghiên cứu ảnh hưởng của chính sách tỷ giá hối đoái đến hoạt động nhập khẩu của doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là mặt hàng xe tải từ Trung Quốc Tác giả phân tích mức độ phản ứng của các doanh nghiệp nhập khẩu và đề xuất các biện pháp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của chính sách này Ngoài ra, bài viết cũng đánh giá ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến chi nhánh công ty cổ phần thiết bị phụ tùng Đà Nẵng tại Hà Nội và đưa ra giải pháp nhằm hạn chế những ảnh hưởng này.
Mục tiêu nghiên cứu đề tài
• Phân tích các ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái tới hoạt động nhập khẩu của công ty
• Ảnh hưởng của sự thay đổi chính sách tỷ giá tới hoạt động nhập khẩu của các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô
• Những vấn đề của doanh nghiệp nhập khẩu xe ô tô gặp phải trước sự thay đổi của các chính sách tỷ giá
• Đưa ra một số giải pháp giúp các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô hạn chế các tác động tiêu cực của chính sách tỷ giá
Phạm vi nghiên cứu
Do thời gian và điều kiện hạn chế, cùng với kiến thức và kinh nghiệm nghiên cứu còn hạn chế, bài viết chỉ tập trung vào chính sách tỷ giá USD/VNĐ và tác động của nó đến việc nhập khẩu xe tải từ Trung Quốc Nghiên cứu sẽ được thực hiện qua ví dụ từ chi nhánh công ty cổ phần thiết bị phụ tùng Đà Nẵng tại Hà Nội trong giai đoạn 2007-2010.
Một số khái niệm và phân định nội dung của đề tài
1.5.1 Một số khái niệm chủ yếu liên quan đến đề tài
1.5.1.1 Khái niệm tỷ giá hối đoái
Tỷ giá hối đoái là số lượng đơn vị nội tệ cần để mua một đơn vị ngoại tệ trên thị trường ngoại hối, phản ánh mối quan hệ cung cầu giữa các loại tiền tệ.
Tỷ giá nội tệ (e) là lượng ngoại tệ cần thiết để mua một đồng nội tệ
Tỷ giá ngoại tệ (E) là lượng nội tệ cần thiết để mua một đồng ngoại tệ
Tỷ giá hối đoái danh nghĩa: là tỷ lệ mà tại đó đồng tiền của một nước được đổi lấy một đồng tiền của nước khác
Tỷ giá hối đoái danh nghĩa được xác định bằng cách so sánh giá trị của đồng tiền một quốc gia với đồng tiền của quốc gia khác Ví dụ, nếu 19,800 đồng đổi được 1 đô la Mỹ, thì tỷ giá hối đoái danh nghĩa là 19,800 đồng cho mỗi đô la Mỹ, tương đương với 0,0000505 đô la Mỹ trên một đồng.
Tỷ giá hối đoái thực tế là tỷ lệ cho phép một cá nhân trao đổi hàng hóa và dịch vụ giữa hai quốc gia khác nhau.
Các nhà kinh tế thường tập trung vào nền kinh tế tổng thể, do đó họ chú trọng đến mức giá chung thay vì từng loại giá cụ thể Để tính toán tỷ giá hối đoái thực tế, cần sử dụng chỉ số giá của từng quốc gia.
Tỷ giá hối đoái danh nghĩa × giá trong nước
Tỷ giá hối đoái thực tế Giá nước ngoài
Tỉ giá hối đoái (TGHD) có nhiều loại khác nhau, và việc phân loại chúng thường phụ thuộc vào các điều kiện cụ thể Tùy thuộc vào khía cạnh được quan tâm, người ta sẽ sử dụng tên gọi tương ứng để chỉ TGHD Các loại tỉ giá này được chia thành nhiều nhóm dựa trên các căn cứ khác nhau.
Căn cứ vào cơ chế điều hành chính sách Tỷ tỉ giá có 5 loại gồm có :
+ Tỷ giá chính thức : là TGHD do NHTW công bố, nó phản ánh chính thức về giá trị đối ngoại của đồng nội tệ
+ Tỷ giá chợ đen : là TGHD được hình thành bên ngoái hệ thống ngân hàng, do quan hệ cung – cầu trên thị trường chợ đen quyết định
Tỷ giá cố định là tỷ giá hối đoái được Ngân hàng Trung ương công bố và duy trì trong một khoảng dao động hẹp, chịu áp lực từ cung và cầu thị trường Việc này yêu cầu Ngân hàng Trung ương thường xuyên can thiệp để ổn định tỷ giá, dẫn đến sự biến động của dự trữ ngoại tệ quốc gia.
+ TGHD thả nổi hoàn toàn: là Tỷ giá được hình thành theo quan hệ cung – cầu trên thị trường, NHTW không hề can thiệp
+ TGHD thả nổi có điều tiết: là Tỷ giá được thả nổi nhưng NHTW tiến hành can
➢ Các cơ chế tỷ giá
Chế độ tỷ giá hối đoái là phương thức mà một quốc gia quản lý đồng tiền của mình so với các đồng tiền khác và điều tiết thị trường ngoại hối Mỗi quốc gia và thời kỳ có thể áp dụng các chế độ tỷ giá khác nhau, nhưng về cơ bản, chế độ này đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế.
Chế độ tỷ giá hối đoái có thể được phân loại thành hai loại chính: "thả nổi", nơi thị trường tự điều chỉnh tỷ giá hối đoái, và "cố định", trong đó nhà nước can thiệp để giữ tỷ giá ổn định Ngoài ra, còn tồn tại chế độ tỷ giá trung gian kết hợp giữa hai phương pháp này.
Cơ chế tỷ giá thả nổi
Chế độ tỷ giá thả nổi, hay còn gọi là tỷ giá linh hoạt, cho phép giá trị của đồng tiền dao động trên thị trường ngoại hối, và đồng tiền này được gọi là đồng tiền thả nổi Các nhà kinh tế thường cho rằng chế độ tỷ giá thả nổi có nhiều ưu điểm hơn so với tỷ giá cố định, vì nó nhạy cảm với biến động của thị trường, giúp làm giảm tác động của cú sốc và chu kỳ kinh doanh toàn cầu, đồng thời không gây méo mó cho các hoạt động kinh tế.
Tỷ giá ER được thị trường điều tiết thông qua cung cầu, với điểm cân bằng ban đầu tại ER0 và lượng Q0 Khi cầu tăng từ D0 lên D1, đường cầu dịch sang phải, dẫn đến sự thay đổi điểm cân bằng trên thị trường Theo quy luật cung cầu, lượng hàng hóa sẽ tăng lên tương ứng.
Khi tỷ giá chuyển từ ER0 lên ER1 và có biến động khiến đường cầu dịch sang trái, tỷ giá sẽ giảm Điều này dẫn đến việc cả tỷ giá và lượng giao dịch đều giảm xuống dưới mức cân bằng ban đầu là ER0 và Q0.
Cơ chế tỷ giá cố định
Tỷ giá hối đoái cố định, hay còn gọi là tỷ giá hối đoái neo, là chế độ trong đó giá trị của một đồng tiền được gắn với đồng tiền khác hoặc một rổ các đồng tiền khác, hoặc với một thước đo giá trị như vàng Khi giá trị tham khảo thay đổi, giá trị của đồng tiền neo cũng thay đổi theo Đồng tiền sử dụng chế độ này được gọi là đồng tiền cố định, trái ngược với tỷ giá hối đoái thả nổi Mặc dù tỷ giá hối đoái thả nổi hạn chế khả năng thực hiện chính sách tiền tệ độc lập, nhiều chính phủ vẫn ưa chuộng tỷ giá cố định vì nó mang lại sự ổn định Gần đây, Trung Quốc, Hong Kong và Malaysia đã duy trì thành công tỷ giá cố định để ổn định kinh tế Đồng euro cũng được xem là một hình thức tỷ giá cố định giữa các quốc gia châu Âu Tuy nhiên, tỷ giá cố định có thể quá cứng nhắc, che lấp thông tin cần thiết cho thị trường, dẫn đến sự không chắc chắn và tạo cơ hội cho các kẻ đầu cơ tấn công, như trường hợp của Thái Lan trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á.
Theo đồ thị 1.2, với chính sách tỷ giá cố định, tỷ giá được duy trì không đổi ở mức ER * ban đầu, tạo ra điểm cân bằng tại Q0 và ER * Nếu cầu tăng, đường cầu dịch chuyển từ D0 sang D1, theo quy luật cung cầu, tỷ giá và lượng sẽ tăng Tuy nhiên, vì tỷ giá cố định, cung sẽ phải giảm để quay về mức cân bằng.
Chế độ tỷ giá kết hợp là một hình thức tỷ giá hối đoái nằm giữa tỷ giá thả nổi và cố định Mặc dù lý thuyết cho rằng tỷ giá thả nổi mang lại lợi ích hơn, nhưng thực tế không có đồng tiền nào hoàn toàn thả nổi do sự bất ổn định Trong khi đó, tỷ giá cố định tạo ra sự ổn định nhưng khó duy trì và tốn kém, đồng thời làm giảm hiệu quả của chính sách tiền tệ Vì vậy, chỉ một số ít đồng tiền trên thế giới áp dụng chế độ tỷ giá cố định, trong khi hầu hết các đồng tiền đều thả nổi nhưng có sự can thiệp của chính phủ để hạn chế tác động hoàn toàn từ thị trường.
1.5.1.2 Khái niệm về chính sách tỷ giá
Chính sách tỷ giá hối đoái là tập hợp các công cụ nhằm tác động đến quan hệ cung cầu ngoại hối, từ đó điều chỉnh tỷ giá hối đoái để đạt được các mục tiêu kinh tế cần thiết Chủ yếu, chính sách này tập trung vào hai vấn đề lớn: quản lý tỷ giá và ổn định kinh tế vĩ mô.
+ vấn đề lựa chọn chế độ (hệ thống) tỷ giá hối đoái (cơ chế vận động của tỷ giá hối đoái)
+ vấn đề điều chỉnh tỷ giá hối đoái
➢ Mục tiêu của chính sách tỷ giá hối đoái
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CÁC KẾT QUẢ PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CỦA CHÍNH SÁCH TỶ GIÁ ĐẾN HOẠT ĐỘNG NHẬP KHẨU MẶT HÀNG XE TẢI CỦA CÔNG TY
Phương pháp hệ nghiên cứu vấn đề
2.1.1 phương pháp thu thập dữ liệu
2.1.1.1 Các dữ liệu sử dụng trong nghiên cứu
- Dữ liệu sơ cấp: sử dụng các số liệu qua tổng hợp từ các bảng phỏng vấn trắc nghiệm và phỏng vấn chuyên sâu
Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo về chính sách tỷ giá, biến động tỷ giá VND/USD và kim ngạch nhập khẩu, bao gồm thông tin từ các báo, tạp chí và báo cáo tài chính, cũng như bản cáo bạch của công ty Ngoài ra, bài viết còn khai thác thông tin từ các trang web liên quan đến chính sách tỷ giá và hoạt động nhập khẩu ô tô.
2.1.1.2 Nguồn dữ liệu và phương pháp thu thập số liệu
Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua phỏng vấn trắc nghiệm và phỏng vấn chuyên sâu với các thành viên trong công ty, bao gồm phó giám đốc, giám đốc chi nhánh và trưởng phòng Những số liệu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về tác động của tỷ giá và chính sách tỷ giá đối với hoạt động nhập khẩu của công ty.
Phương pháp phỏng vấn là một kỹ thuật thu thập thông tin nhanh chóng thông qua việc đặt câu hỏi cho đối tượng phỏng vấn Bài nghiên cứu này áp dụng năm phiếu phỏng vấn chuyên sâu với năm người quản lý trong công ty để tìm hiểu về các vấn đề liên quan đến chính sách tỷ giá.
+ khi có biến động của tỷ giá hối đoái thì có ảnh hưởng đến hoạt động nhập khẩu của công ty không ?
+ xin ông bà cho vài ý kiến đánh giá cụ thể về tác động của chính sách tỷ giá đến hoạt động nhập khẩu của công ty ?
Trước sự biến động của chính sách tỷ giá hối đoái gần đây, công ty đã triển khai các giải pháp nhằm hạn chế tác động tiêu cực đến hoạt động nhập khẩu Những biện pháp này bao gồm việc tăng cường quản lý rủi ro tỷ giá, đa dạng hóa nguồn cung ứng và tìm kiếm các hợp đồng dài hạn với đối tác Qua đó, công ty không chỉ bảo vệ lợi nhuận mà còn duy trì ổn định trong hoạt động kinh doanh.
Phương pháp sử dụng phiếu điều tra là một trong những phương pháp thu thập số liệu phổ biến nhất trong nghiên cứu kinh tế Phương pháp này cho phép thu thập thông tin từ một số lượng lớn đối tượng trên một phạm vi rộng Để đạt được hiệu quả cao, phiếu điều tra cần đảm bảo thu thập thông tin đầy đủ, cần thiết và dễ hiểu cho người tham gia khảo sát.
Dữ liệu thứ cấp là quá trình thu thập thông tin từ các nguồn đã được phân tích và diễn giải, bao gồm tài liệu sơ cấp Loại dữ liệu này thường được thu thập từ các báo cáo tài chính, bảng cân đối kế toán và các số liệu về kim ngạch nhập khẩu từ các phòng ban của công ty cũng như từ tổng cục thống kê.
2.1.2 Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
2.1.2.1 Phương pháp phân tích tổng hợp
Để nghiên cứu hiệu quả tác động của biến động tỷ giá hối đoái đến hoạt động nhập khẩu của công ty, cần thu thập tài liệu từ sách báo, tạp chí và internet Sau khi tổng hợp thông tin, tiến hành phân tích để làm rõ ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến kết quả kinh tế của công ty Việc này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về sự biến động của thị trường mà còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về chiến lược nhập khẩu phù hợp.
2.1.2.2 Phương pháp biểu đồ Đó là sử dụng các bảng thống kê số liệu , các biểu đồ mô tả Bằng phương pháp này các chỉ tiêu sẽ được mô hinh hóa cụ thể cho việc hình dung nên vấn đề, các xu thế phát triển của các chỉ tiêu nghiên cứu
Phương pháp này là một kỹ thuật nghiên cứu khoa học, nhằm phân tích và so sánh sự tương đồng và khác biệt giữa các đối tượng nghiên cứu hoặc giữa các đối tượng nghiên cứu với những đối tượng khác.
Phương pháp này cho phép so sánh và đối chiếu số liệu của công ty qua các năm, đồng thời phân tích sự biến động của các yếu tố bên ngoài như giá cả thị trường và thu nhập dân cư, nhằm đánh giá thực trạng hoạt động của công ty và đưa ra dự báo chính xác cho tương lai.
Đánh giá tổng quan tình hình và ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến vấn để nghiên cứu
2.2.1 Tổng quan tình hình kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
2.2.1.1 Các vấn đề kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến vấn đề nghiên cứu
Năm 2010, kinh tế Việt Nam phục hồi nhanh chóng với tốc độ tăng trưởng GDP ấn tượng, đạt 6,7% cho cả năm, vượt kế hoạch đề ra Tăng trưởng GDP quý I là 5,83%, quý II đạt 6,4%, quý III tăng lên 7,14% và quý IV đạt 7,41% Mặc dù kinh tế thế giới phục hồi chậm và trong nước gặp khó khăn, thành công này cho thấy sức mạnh của nền kinh tế Việt Nam Giai đoạn 2006-2010, GDP trung bình tăng 7%/năm, với thu nhập quốc dân bình quân đạt 1.160 USD/người Ngành công nghiệp tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng, với giá trị sản xuất công nghiệp tăng 13,8% trong 9 tháng đầu năm và 14% so với năm 2009 Ngành dịch vụ cũng phục hồi, nhưng ở mức độ thấp hơn, với tốc độ tăng trưởng 7,24% trong 9 tháng đầu năm.
Năm 2010, nền kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng 7,5%, tuy nhiên lĩnh vực nông nghiệp gặp nhiều khó khăn do hạn hán, nắng nóng và mưa lũ Sự phát triển của ngành công nghiệp và nông nghiệp tạo ra nhu cầu cao về các yếu tố đầu vào sản xuất, trong đó máy móc thiết bị nhập khẩu là rất cần thiết Nhu cầu nhập khẩu của Việt Nam sẽ gia tăng, đặc biệt là đối với xe tải, sản phẩm đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh hiện nay Do đó, nhu cầu nhập khẩu xe tải sẽ rất cao trong bối cảnh kinh tế hiện tại.
Năm 2010, lạm phát diễn biến phức tạp với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) ổn định ở mức thấp từ đầu năm đến cuối tháng 8, ngoại trừ hai tháng đầu năm do ảnh hưởng của Tết Tuy nhiên, từ tháng 9, CPI bắt đầu tăng mạnh, gây lo ngại về lạm phát Đến hết tháng 11, chỉ số giá tiêu dùng đã tăng tới 9,58%, khiến mục tiêu kiềm chế lạm phát dưới 8% mà Quốc hội đề ra không thể thực hiện được.
Lạm phát và giá cả cao năm 2010 xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm sự phục hồi kinh tế làm tăng nhu cầu hàng hóa và thiên tai ở miền Trung Giá hàng nhập khẩu tăng do phục hồi kinh tế toàn cầu, khiến chi phí sản xuất tăng Việc điều chỉnh tỷ giá làm đồng nội tệ mất giá, dẫn đến tăng chi phí nhập khẩu và giảm lượng hàng nhập vào Việt Nam Điều này tạo ra thách thức cho doanh nghiệp nhập khẩu, đặc biệt là trong lĩnh vực xe tải Ngoài ra, tình trạng thiếu kỷ luật tài chính trong đầu tư công và hoạt động của doanh nghiệp nhà nước vẫn tồn tại, kích thích lạm phát Cuối năm 2010, việc tăng lãi suất cơ bản và lãi suất cho vay sẽ tiếp tục gây áp lực lên lạm phát, có thể kéo dài đến năm 2011.
Năm 2010, xuất nhập khẩu của Việt Nam ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng với tổng kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 70,8 tỷ USD, tăng 24,9% so với năm 2009, mặc dù các thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản và EU phục hồi chậm Sự gia tăng này chủ yếu nhờ vào các mặt hàng công nghiệp chế biến và sự phục hồi của kinh tế toàn cầu, giúp hàng nông, lâm, thủy sản được hưởng lợi về giá Tuy nhiên, Việt Nam vẫn phải đối mặt với thách thức lớn là sự phụ thuộc vào các mặt hàng khoáng sản, nông, lâm, thủy sản, dệt may và da giày, trong khi các sản phẩm công nghiệp chế biến chủ yếu vẫn mang tính chất gia công.
Xuất khẩu hiện nay chủ yếu dựa vào lợi thế so sánh sẵn có, chưa phát triển được các ngành công nghiệp liên kết chặt chẽ, dẫn đến việc chưa hình thành chuỗi giá trị gia tăng xuất khẩu lớn hơn.
Tổng kim ngạch nhập khẩu năm 2010 ước đạt 82,6 tỷ USD, tăng 19,8% so với năm 2009 Tuy nhiên, trong số 43 mặt hàng, có 6 mặt hàng ghi nhận sự giảm kim ngạch so với cùng kỳ năm trước, trong đó clinke giảm mạnh tới 33% Các mặt hàng khác như ô tô nguyên chiếc, phân bón và xe máy nguyên chiếc cũng giảm từ 10% đến trên 20%.
Sự gia tăng nhập khẩu chủ yếu do nền kinh tế phục hồi, dẫn đến nhu cầu nhập khẩu nguyên phụ liệu cho sản xuất, chiếm khoảng 80% tổng nhập khẩu Năm 2010, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam đạt 18,59 tỷ đô la, phản ánh tín hiệu tích cực cho nền kinh tế trong bối cảnh khủng hoảng toàn cầu Kể từ năm 1992, Việt Nam luôn rơi vào tình trạng nhập siêu, với nguồn nhập chủ yếu là máy móc kỹ thuật phục vụ sản xuất mà trong nước chưa sản xuất được.
Giá nhập khẩu bình quân đã tăng so với cùng kỳ, góp phần làm tăng kim ngạch nhập khẩu trong năm nay Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng nhập khẩu trong năm 2010 đã chững lại vào nửa cuối năm, và vẫn thấp hơn so với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu, dẫn đến tỷ lệ nhập siêu so với tổng kim ngạch xuất khẩu giảm dần.
Xe tải hiện đang chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam, nhưng trong năm nay, kim ngạch này đang giảm mạnh, tạo ra khó khăn cho các doanh nghiệp nhập khẩu xe tải trong nước.
Chính sách của nhà nước bao gồm các quy định quản lý về kinh tế và xã hội, ảnh hưởng đến mọi hoạt động của doanh nghiệp Các chính sách như tỷ giá, tiền tệ, thuế quan, và quản lý, cùng với các pháp luật liên quan đến doanh nghiệp, đều có tác động mạnh mẽ đến hoạt động kinh doanh Mức độ ảnh hưởng của các chính sách này thay đổi tùy thuộc vào từng lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp.
2.2.1.2 Đặc điểm thị trường ngoại hối việt nam
Theo IMF, thị trường ngoại hối của một quốc gia chủ yếu là thị trường liên ngân hàng, khác với thị trường chứng khoán Trong thị trường ngoại hối, giao dịch được thực hiện qua các cặp tỷ giá như USDVND, EURVND, GRBVND, thay vì các mã cổ phiếu Giao dịch ngoại hối diễn ra một cách phi tập trung, nơi các nhà đầu tư giao dịch với ngân hàng thông qua các nhà môi giới Các ngân hàng sau đó mua bán ngoại tệ với nhau qua các sàn EBS hoặc Reuters để duy trì trạng thái ngoại hối của mình.
Tất cả giao dịch giữa nhà đầu tư và ngân hàng, cũng như giữa các ngân hàng với nhau, đều diễn ra độc lập với các tỷ giá riêng Tuy nhiên, do cạnh tranh giữa các môi giới và ngân hàng, các mức tỷ giá này thường tương đồng Cạnh tranh cũng dẫn đến mức chênh lệch giữa tỷ giá mua và bán (bid-ask spread) mà các ngân hàng áp dụng thường thấp Tỷ giá liên ngân hàng thường mang tính ước lệ, được niêm yết bởi các ngân hàng hoặc thu thập bởi các hãng thông tấn trên thị trường liên ngân hàng.
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đóng vai trò quan trọng như một nhà tạo lập thị trường trong lĩnh vực liên ngân hàng Bằng cách thực hiện các giao dịch mua và bán ngoại tệ với các ngân hàng thương mại, NHNN có khả năng điều chỉnh tỷ giá trên thị trường, hướng tới mức mục tiêu mà ngân hàng này mong muốn đạt được.
2.2.1.3 Chính sách tỷ giá ở Việt Nam
Sau khủng hoảng tài chính khu vực năm 1997, Việt Nam đã chuyển sang cơ chế tỷ giá thả nổi có điều tiết, từ bỏ cơ chế tỷ giá neo mềm Theo đó, tỷ giá thị trường được giao dịch xung quanh tỷ giá chính thức do Ngân hàng Nhà nước công bố, cùng với một biên độ đã được ấn định.
Các kết quả phân tích dữ liệu về ảnh hưởng của chính sách tỷ giá đến hoạt động nhập khẩu mặt hàng xe tải từ thị trường Trung Quốc của công ty cổ phần thiết bị phu tùng Đà Nẵng
2.3.1 Kết quả phân tích dữ liệu sơ cấp
2.3.1.1 Kết quả điều tra trắc nghiệm Điều tra trắc nghiệm về tác động của chính sách tỷ giá đến hoạt động nhập khẩu của công ty qua phỏng vấn các chuyện gia với số lượng là 5 phiếu ta có kết quả chạy phần mềm SPSS như sau (bảng kết quả xem phần phụ lục)
Các chuyên gia cho rằng, sự biến động tỷ giá là nhân tố ảnh hưởng lớn nhất đến hoạt động nhập khẩu gần đây, dẫn đến việc tăng giá hàng nhập khẩu và giảm cầu đối với sản phẩm do chi phí cao hơn Hệ quả là lợi nhuận của các công ty cũng bị giảm sút.
2.3.1.2 Kết quả phỏng vấn chuyên sâu Điều tra phỏng vấn chuyên sâu về tác động của chính sách tỷ giá đến hoạt động nhập khẩu của chi nhánh công ty CP thiết bị phụ tùng Đà Nẵng tại Hà Nội thông qua phỏng vấn các chuyên giá(5 phiếu) (bảng câu hỏi xem phụ lục)
Tất cả 100% người được hỏi đều cho rằng biến động tỷ giá hối đoái ảnh hưởng đến hoạt động nhập khẩu của công ty Đa số chuyên gia nhận định rằng tỷ giá làm gia tăng giá thành nhập khẩu, từ đó giảm nhu cầu nhập khẩu của người tiêu dùng Hơn nữa, các chính sách tỷ giá còn tác động đến nền kinh tế chung, ảnh hưởng sâu sắc đến các doanh nghiệp nhập khẩu.
Theo kết quả khảo sát, 60% ý kiến cho rằng tỷ giá hối đoái có tác động tiêu cực đến hoạt động nhập khẩu, trong khi 40% cho rằng nó mang lại lợi ích bằng cách tăng cường tính cạnh tranh của sản phẩm do giá thành tương đối rẻ hơn.
Công ty áp dụng ba giải pháp chính để quản lý rủi ro tài chính, bao gồm ký kết các hợp đồng ngắn hạn, ủy thác và nhận nợ từ ngân hàng Bên cạnh đó, công ty còn sử dụng các công cụ giảm thiểu rủi ro mà ngân hàng cung cấp, như hợp đồng kỳ hạn và quyền chọn mua.
2.3.3 Kết quả phân tích dữ liệu thứ cấp về ảnh hưởng của chính sách tỷ giá đến hoạt động nhập khẩu mặt hàng xe tải
2.3.3.1 Ảnh hưởng đến lợi nhuận công ty
Biểu đồ 2.2: Doanh thu, chi phí, lợi nhuận của công ty từ 2007-2010
Bảng 2.5: báo cáo kết quả kinh doanh của công ty từ 2007-2010 Đơn vị: tỷ VND
Chỉ tiêu Năm 2007 Năm 2008 Năm 2009 Năm 2010
(nguồn: phòng kế toán công ty)
Tỷ giá ảnh hưởng rõ rệt đến doanh thu và lợi nhuận của công ty qua các năm Năm 2007, với tỷ giá 16.000 VND/USD, công ty đạt lợi nhuận hơn 1 tỷ đồng Năm 2008, mặc dù có biến động nhỏ, tỷ giá đạt 19.400 vào tháng 6, giúp lợi nhuận tăng lên 2.5 tỷ đồng Tuy nhiên, năm 2009, tỷ giá tăng liên tục quanh mức gần 18.000, dẫn đến lợi nhuận không tăng nhiều so với năm trước Đến năm 2010, tình hình kinh tế ổn định cùng với các gói kích thích và chính sách tỷ giá của chính phủ đã giúp lợi nhuận tăng lên 3.2 tỷ đồng, mặc dù giá đô la Mỹ có tăng nhưng vẫn giữ ổn định.
2.3.3.2 Ảnh hưởng đến chi phí của công ty
Biểu đồ 2.3: Kết quả hoạt động nhập khẩu cuả công ty từ 2007-2010
Bảng 2.6 : chi phí nhập khẩu từ năm 2007-2010 Đơn vị: triệu VND chỉ tiêu Năm 2007 Năm 2008 Năm 2009 Năm 2010
(nguồn : phòng kế toán công ty)
Tỷ giá có ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận của công ty, đặc biệt là trong ngành nhập khẩu xe tải Năm 2007, chi phí nhập khẩu chiếm 87.7% tổng chi phí Tuy nhiên, vào năm 2008, tỷ giá biến động nhẹ làm chi phí nhập khẩu tăng lên 25.7 tỷ, chiếm 91.1% Năm 2009, mặc dù tỷ giá tăng liên tục khiến cầu giảm mạnh, chi phí nhập khẩu vẫn chiếm 92% Đến năm 2010, với tỷ giá giữ quanh mức 19.000 và chính sách ổn định kinh tế vĩ mô, lượng hàng nhập tăng nhưng chi phí nhập khẩu lại tăng lên 95.6%.
2.3.3.3 Ảnh hưởng tới kết quả hoạt động nhập khẩu của công ty
Biểu đồ 2.4 : kim ngạch nhập khẩu của công ty
Bảng 2.7 : kim ngạch nhập khẩu của công ty từ năm 2007-2010
Năm Kim ngạch thực tế (USD)
Mức tăng giảm so với năm trước
Giá trị (USD) Tỷ lệ
(Nguồn : phòng kế toán công ty)
Biểu đồ và bảng số liệu cho thấy tỷ giá ảnh hưởng đến kim ngạch nhập khẩu Năm 2007, kim ngạch nhập khẩu đạt 1,2 triệu đô la, trong khi năm 2008 tăng lên 1,4 triệu đô la Sự gia tăng này được ghi nhận trong bối cảnh tỷ giá giảm nhẹ trong bốn tháng đầu năm 2008, duy trì ở mức khoảng 15.500 đồng Tuy nhiên, từ tháng 6 đến tháng 8, tỷ giá tăng mạnh lên 19.400 đồng, trước khi giảm trở lại quanh mức 16.600 đồng từ tháng 8 đến hết năm.
Năm 2009, kim ngạch xuất nhập khẩu giảm xuống chỉ còn 1 triệu đô do tỷ giá tăng cao, từ 17.700 đồng đầu năm lên 19.500 đồng cuối năm, làm giảm cầu thị trường Tuy nhiên, năm 2010, nhờ sự ổn định của nền kinh tế, kim ngạch đã tăng trở lại đạt 1,1 triệu đô Mặc dù tỷ giá cao có lúc đạt 21.000 đồng, nhưng giá trị nhập khẩu vẫn tăng thêm 100.000 đô so với năm 2009.
Biểu đồ 2.5: cơ cấu nhập khẩu của công ty
