Tính cấp thiết của đề tài
Tín dụng bán lẻ là hình thức cung cấp tín dụng của ngân hàng cho cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của ngân hàng và nền kinh tế Đây là một phần thiết yếu trong tín dụng ngân hàng, giúp ngân hàng thu hút một lượng khách hàng đa dạng và phổ biến Tín dụng bán lẻ không chỉ mang lại thu nhập cho ngân hàng thông qua chênh lệch lãi suất và phí bảo lãnh, mà còn tạo điều kiện cho ngân hàng phát triển các sản phẩm và dịch vụ khác như bảo hiểm, từ đó mở rộng thị phần và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Tín dụng bán lẻ mang lại nhiều lợi ích cho khách hàng, giúp họ có được khoản vay kịp thời để đáp ứng nhu cầu đầu tư, tiêu dùng và sản xuất kinh doanh Đây là nguồn huy động vốn nhanh chóng và tiện ích, cho phép phân bổ tài chính hiệu quả Hoạt động tín dụng bán lẻ không chỉ nâng cao hiệu quả hoạt động của ngân hàng mà còn cung cấp vốn cho người dân, góp phần ổn định và phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời chuyển giao vốn từ người có vốn sang người cần vốn.
Hiện nay, nhu cầu của khách hàng cá nhân về mua nhà, xe ô tô và đầu tư kinh doanh đang gia tăng Để đáp ứng nhu cầu này và tăng cường cạnh tranh với các ngân hàng khác, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Mỹ Đình đã triển khai các sản phẩm tín dụng bán lẻ phù hợp với từng đối tượng khách hàng Tuy nhiên, trong quá trình quảng cáo và marketing sản phẩm, ngân hàng vẫn gặp nhiều khó khăn về nguồn lực và các vấn đề khác.
Hai yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến sự phát triển tín dụng bán lẻ tại chi nhánh Để hiểu rõ hơn về hoạt động này, tác giả đã khảo sát tình hình kinh doanh và nhận thức được tầm quan trọng của phát triển tín dụng bán lẻ Nhằm áp dụng các nghiên cứu khoa học và thực tiễn kinh doanh, tác giả đã chọn đề tài “Phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Mỹ Đình” cho luận văn thạc sỹ của mình.
Tổng quan tình hình nghiên cứu
Các nghiên cứu nước ngoài
Nghiên cứu của Jim Marous (2021) trong hai bài viết “Retail Banking Year in Review 2020: A Reflection in 20 Charts” và “Top Digital Banking Transformation Trends For 2021” đã chỉ ra những thành tựu và hạn chế của ngân hàng bán lẻ trong đại dịch, cùng với phương hướng phát triển cho năm 2021, tập trung vào chuyển đổi số Các nghiên cứu này nhấn mạnh sự thiếu sót trong việc phát triển kênh ngân hàng số và đề xuất các chiến lược nhằm nâng cao khả năng tiếp cận và phổ biến ngân hàng số cho khách hàng, từ đó gia tăng lượng khách hàng sử dụng sản phẩm ngân hàng bán lẻ và tối ưu hóa lợi nhuận cho ngân hàng.
Nghiên cứu của Capgemini năm 2021 về "Top Trends in Retail Banking: 2022" đã chỉ ra các xu hướng nổi bật trong ngành ngân hàng, bao gồm việc tập trung vào khách hàng để phát triển các sản phẩm và dịch vụ với tính năng vượt trội.
Kênh ngân hàng tối ưu hướng tới sự phát triển bền vững và lâu dài, trong đó các tương tác giữa con người, từ phục vụ đến tư vấn, sẽ được hoàn thiện để thích ứng với công nghệ 5G mới.
Nghiên cứu của Deloitte về "Tương lai của ngân hàng bán lẻ" (2021) chỉ ra ba phương pháp chính để thúc đẩy hoạt động ngân hàng trong thời kỳ đại dịch: ngân hàng số, xây dựng trung tâm quan hệ khách hàng và cá nhân hóa cho từng phân đoạn khách hàng Những phương pháp này không chỉ thay đổi cách ngân hàng tương tác với khách hàng mà còn ảnh hưởng đến cách quản lý đội ngũ nhân viên và cách ngân hàng phục vụ từng phân khúc khách hàng với những ưu tiên riêng biệt.
Các nghiên cứu trong nước
Luận án tiến sĩ của Vũ Hồng Thanh (2020) về "Phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam" đã phân tích tầm quan trọng của việc phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ trong bối cảnh số hóa ngân hàng Nghiên cứu đã đánh giá những kết quả đạt được và những tồn tại trong phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại BIDV, đồng thời chỉ ra nguyên nhân của những vấn đề này Từ đó, luận án đề xuất các giải pháp nhằm phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại BIDV đến năm 2025, phù hợp với xu hướng số hóa trong ngành ngân hàng.
Luận văn thạc sỹ của Vũ Thị Thu tập trung vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Thăng Long Nghiên cứu này phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng bán lẻ và đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hiệu suất và tăng cường sự hài lòng của khách hàng Thông qua việc áp dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học, luận văn hy vọng đóng góp vào việc phát triển bền vững của ngân hàng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gia tăng.
Bài viết năm 2015 hệ thống hóa các khái niệm về chất lượng tín dụng bán lẻ và các chỉ tiêu đo lường hiệu quả hoạt động tín dụng này Luận văn cũng phân tích sâu về hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thăng Long, nêu bật các thành tích mà chi nhánh đạt được thông qua các biện pháp nâng cao hoạt động tín dụng Từ đó, bài viết đề xuất và bổ sung các giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động tín dụng bán lẻ tại ngân hàng.
Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Hữu Tiến nghiên cứu giải pháp phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Đông Hà Nội Bài viết tập trung vào việc phân tích thực trạng tín dụng bán lẻ, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động và mở rộng thị trường của ngân hàng Nội dung luận văn không chỉ có giá trị thực tiễn mà còn góp phần vào việc phát triển bền vững ngành ngân hàng Việt Nam.
(2012) với mục đích đưa ra các luận giải về những vấn đề cơ sở lý luận và thực tiễn
Để nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động tín dụng bán lẻ, cũng như tăng cường sức cạnh tranh cho các ngân hàng thương mại, đặc biệt là Chi nhánh Đông Hà Nội, cần triển khai một số giải pháp tích cực nhằm phát triển tín dụng bán lẻ tại đây.
Lý thuyết có tính kế thừa và khoảng trống nghiên cứu
2.3.1 Lý thuyết có tính kế thừa:
Qua tổng quan nghiên cứu các công trình trong nước và nước ngoài, tác giả nhận thấy:
Nhiều nghiên cứu trong nước đã tập trung vào các sản phẩm dịch vụ của ngân hàng bán lẻ, làm rõ khái niệm, vai trò, đặc điểm và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng bán lẻ Các nghiên cứu này đã đánh giá thực trạng tín dụng bán lẻ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, đồng thời phân tích tác động của cạnh tranh tự do và hội nhập kinh tế quốc tế Đặc biệt, một số nghiên cứu còn xem xét ảnh hưởng của làn sóng số hóa và cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đến hoạt động ngân hàng.
Các nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra sự đóng góp của ngân hàng bán lẻ đối với nền kinh tế toàn cầu, đồng thời phân tích các yếu tố ảnh hưởng và dự đoán xu hướng phát triển của lĩnh vực này Tuy nhiên, hiện vẫn thiếu một lý thuyết toàn diện về phát triển tín dụng bán lẻ trong bối cảnh hội nhập kinh tế xã hội.
Nhiều nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam đã khảo sát sự phát triển của tín dụng bán lẻ trong ngân hàng thương mại Các nghiên cứu quốc tế chủ yếu phân tích hoạt động ngân hàng bán lẻ và dự đoán xu hướng tương lai, trong khi các nghiên cứu trong nước tập trung vào các giải pháp phát triển dịch vụ bán lẻ tại các ngân hàng cụ thể Tuy nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu nào về phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - chi nhánh Mỹ Đình.
Nghiên cứu toàn diện về phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - chi nhánh Mỹ Đình nhằm đưa ra các giải pháp khoa học, từ đó áp dụng hiệu quả trong thực tiễn.
Mục tiêu, câu hỏi và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu
Bài viết phân tích thực trạng phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Mỹ Đình trong giai đoạn 2019-2021, nêu rõ những kết quả đạt được, các hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế đó Từ những phân tích này, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động tín dụng bán lẻ tại ngân hàng.
Câu hỏi nghiên cứu
- Thế nào là phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại?
- Để đánh giá sự phát triển của hoạt động tín dụng bán lẻ của ngân hàng thương mại, người ta sử dụng những tiêu chí nào?
- Thực trạng phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam- Chi nhánh Mỹ Đình trong giai đoạn 2019- 2021?
Giải pháp phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Mỹ Đình trong thời gian tới bao gồm việc nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng, áp dụng công nghệ số để tối ưu hóa quy trình cho vay, mở rộng các sản phẩm tín dụng linh hoạt và phù hợp với nhu cầu của khách hàng Đồng thời, ngân hàng cũng sẽ tập trung vào việc đào tạo đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, tăng cường các chương trình marketing để thu hút khách hàng mới và duy trì mối quan hệ tốt với khách hàng hiện tại.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Hệ thống hóa các vấn đề cơ bản liên quan đến lý luận và thực tiễn phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại ngân hàng thương mại là rất quan trọng Việc này giúp nâng cao hiệu quả quản lý và tối ưu hóa dịch vụ tín dụng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng Đồng thời, việc nghiên cứu và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng bán lẻ cũng sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngân hàng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.
Trong giai đoạn 2019-2021, hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Mỹ Đình đã có những bước phát triển đáng kể Bài viết phân tích thực trạng phát triển này, đánh giá các kết quả tích cực đã đạt được, đồng thời chỉ ra những hạn chế còn tồn tại Qua đó, nguyên nhân của những hạn chế này cũng được nêu rõ, nhằm tìm kiếm giải pháp khắc phục và nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng bán lẻ trong tương lai.
Dựa trên phân tích thực trạng phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Mỹ Đình Những giải pháp này sẽ giúp cải thiện chất lượng dịch vụ, tăng cường sự hài lòng của khách hàng và mở rộng thị trường tín dụng bán lẻ.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập số liệu
Nguồn dữ liệu cho luận văn được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm tài liệu nội bộ như báo cáo hoạt động kinh doanh của BIDV trong ba năm gần đây và kế hoạch kinh doanh năm 2022 của chi nhánh Mỹ Đình Bên cạnh đó, dữ liệu cũng được lấy từ các giáo trình, luận văn của các khóa trước có liên quan đến đề tài, cũng như các nguồn thông tin từ internet.
Phương pháp phân tích
Trong luận văn, các phương pháp nghiên cứu được áp dụng bao gồm tổng hợp, phân tích và so sánh số liệu cùng với kết quả từ các dự án đã và đang thực hiện Đặc biệt, phương pháp tương quan và hồi quy được sử dụng để phân tích chỉ tiêu định tính, nhằm đánh giá mức độ hài lòng của khách hàng.
Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được kết cấu theo 03 phần chính:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại
Chương 2: Thực trạng phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng
TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Mỹ Đình
Chương 3: Giải pháp phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng
TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Mỹ Đình.
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại, nêu bật đặc điểm và vai trò của hoạt động này Bên cạnh đó, luận án cũng bổ sung và hoàn thiện các chỉ tiêu quan trọng phản ánh sự phát triển tín dụng bán lẻ Đặc biệt, nghiên cứu tập trung vào những hạn chế trong hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Mỹ Đình, phân tích nguyên nhân của những tồn tại này để rút ra bài học kinh nghiệm cho các ngân hàng thương mại khác.
Luận văn phân tích thực trạng phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Mỹ Đình trong giai đoạn 2017-2021, bao gồm những kết quả đạt được, các hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó Dựa trên những phân tích này, luận văn đề xuất một số giải pháp cụ thể nhằm định hướng cho sự phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại ngân hàng trong giai đoạn tới, với mục tiêu nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng bán lẻ và cải thiện hiệu quả chung của ngân hàng.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Tổng quan về hoạt động tín dụng bán lẻ của Ngân hàng Thương mại
1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại và hoạt động tín dụng bán lẻ của Ngân hàng thương mại
1.1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại
Ngân hàng, theo Giáo sư Peter S Rose, là tổ chức tài chính cung cấp dịch vụ đa dạng nhất, bao gồm tín dụng, tiết kiệm và thanh toán, và thực hiện nhiều chức năng tài chính quan trọng trong nền kinh tế Ngân hàng thương mại (NHTM) đã tồn tại hàng trăm năm, gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế hàng hoá, hoạt động chủ yếu bằng cách nhận tiền gửi và cấp tín dụng Tại Việt Nam, theo Luật các Tổ chức tín dụng năm 2010, ngân hàng được định nghĩa là tổ chức tín dụng thực hiện các hoạt động ngân hàng theo quy định pháp luật, bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách và ngân hàng hợp tác xã Ngân hàng thương mại tập trung vào việc thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và kinh doanh khác nhằm mục tiêu lợi nhuận, theo quy định tại Nghị định số 59/2009/NĐ-CP của Chính phủ.
1.1.1.2 Khái niệm về hoạt động tín dụng bán lẻ của NHTM
Theo Luật các Tổ chức tín dụng năm 2010, Hoạt động cấp tín dụng là việc
Các thỏa thuận cho phép tổ chức cá nhân sử dụng khoản tiền hoặc cam kết sử dụng khoản tiền theo nguyên tắc hoàn trả bao gồm các nghiệp vụ như cho vay chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các hình thức cấp tín dụng khác.
Tín dụng bán lẻ, theo The Bank, là hình thức cung cấp sản phẩm tín dụng quy mô nhỏ trực tiếp đến khách hàng cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Hoạt động tín dụng bán lẻ của ngân hàng thương mại được hiểu là cung cấp các sản phẩm tín dụng quy mô nhỏ, nhằm phục vụ khách hàng cá nhân và hộ gia đình Các hình thức tín dụng bao gồm cho vay, chiết khấu, tái chiết khấu giấy tờ có giá và các công cụ chuyển nhượng.
1.1.2 Đặc điểm tín dụng bán lẻ của NHTM Đối tượng khách hàng đa dạng, phức tạp Đối tượng khách hàng của tín dụng bán lẻ chủ yếu là cá nhân, hộ gia đình kinh doanh nhỏ lẻ… Những đối tượng khách hàng trên là các thành phần kinh tế năng động, nhạy bén nhưng không có tính ổn định, bền vững Đối tượng khách hàng đa dạng, phức tạp do khách hàng chủ yếu là cá nhân, hộ gia đình nên có sự khác nhau về độ tuổi, mức thu nhập, nhu cầu mua sắm, tiêu dùng… Những thành phần kinh tế có thu nhập cao thì sẽ có nhu cầu vay cao hơn và việc trả nợ cũng phụ thuộc phần lớn vào ý thức trách nhiệm hoàn trả đầy đủ và đúng hạn của khách hàng
Nguồn trả nợ, khả năng tài chính thường khó chứng minh, không ổn định, thiếu minh bạch
Khi tiếp cận khách hàng mới, cán bộ tín dụng cần xem xét lịch sử tín dụng, thu nhập ổn định và phương án vay vốn phù hợp với nhu cầu của khách hàng Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc chứng minh tài chính và nguồn trả nợ theo quy định của ngân hàng gặp nhiều khó khăn Nhiều doanh nghiệp vẫn ưu tiên trả lương bằng tiền mặt, dẫn đến việc kiểm soát mức thu nhập trở nên khó khăn hơn.
Khách hàng gặp nhiều khó khăn trong việc vay vốn, đặc biệt là những người có thu nhập trung bình nhưng có nhu cầu đầu tư kinh doanh Các khoản vay nhỏ lẻ này tiềm ẩn rủi ro cao cho ngân hàng, do khó khăn trong việc đánh giá khả năng tài chính và ý thức trách nhiệm trả nợ của khách hàng Việc đánh giá hiệu quả phương án kinh doanh cũng gặp nhiều trở ngại, dẫn đến những quyết định cho vay không chính xác.
Số lượng khoản vay lớn, quy mô khoản vay nhỏ
Tín dụng bán lẻ chủ yếu hướng đến cá nhân và hộ gia đình, nhằm đáp ứng nhu cầu về nhà ở, ô tô và kinh doanh nhỏ lẻ Các khoản vay thường có quy mô nhỏ, thời gian vay dài, nhưng số lượng khoản vay lớn do nhu cầu cá nhân phát sinh nhiều hơn so với doanh nghiệp.
Tín dụng bán lẻ tại ngân hàng thương mại chịu ảnh hưởng lớn từ chu kỳ kinh tế Khi nền kinh tế phát triển mạnh, thu nhập của người dân tăng, dẫn đến nhu cầu mua sắm nhà ở, tài sản cố định và mở rộng kinh doanh gia tăng.
Hiệu quả sinh lời cao, chi phí vốn lớn, rủi ro cao nhưng phân tán rủi ro
Lãi suất cho vay từ tín dụng bán lẻ thường cao hơn so với tín dụng bán buôn, chủ yếu do thời gian vay thường là trung và dài hạn Điều này dẫn đến chi phí vốn lớn, vì nguồn vốn huy động chủ yếu là nguồn vốn dài hạn.
Tín dụng bán lẻ mang lại hiệu quả sinh lời cao nhưng cũng đối mặt với rủi ro lớn, tuy nhiên rủi ro này được phân tán Sự phát sinh nợ quá hạn thường xảy ra do phụ thuộc vào thu nhập không ổn định của khách hàng cá nhân Dù vậy, nhờ vào quy mô khoản vay nhỏ và đa dạng, rủi ro tín dụng bán lẻ được chia sẻ giữa nhiều người, giảm thiểu tác động tổng thể.
Tài sản bảo đảm phong phú, đa dạng nhưng phức tạp về tính chất pháp lý
Tín dụng bán lẻ chủ yếu hướng đến cá nhân và hộ gia đình với nhu cầu tiêu dùng, nhà ở, ô tô hoặc kinh doanh nhỏ, do đó tài sản bảo đảm rất phong phú Đối với các khoản vay tín chấp, khách hàng có thể linh hoạt trong việc sử dụng tài sản cá nhân để đảm bảo khoản vay.
Ngân hàng cấp tín dụng dựa vào sự tin tưởng và mối quan hệ với khách hàng, trong đó khoản vay tín chấp chủ yếu dựa vào trách nhiệm trả nợ của khách hàng Đối với khoản vay thế chấp hoặc cầm cố, ngân hàng yêu cầu tài sản đảm bảo từ chính tài sản của khách hàng, tài sản hình thành từ vốn vay hoặc tài sản bên thứ ba Tài sản đảm bảo có thể bao gồm giấy tờ có giá như trái phiếu, sổ tiết kiệm, bất động sản như nhà đất, hoặc động sản như ô tô Mỗi ngân hàng có quy định riêng về tỷ lệ cho vay và phương thức đăng ký giao dịch đảm bảo theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).
1.1.3 Vai trò của hoạt động tín dụng bán lẻ
Tín dụng bán lẻ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phân bổ hiệu quả nguồn lực tài chính và là công cụ điều tiết kinh tế xã hội của nhà nước Nó giúp lưu thông tiền tệ, ổn định giá trị đồng tiền, đồng thời chuyển giao vốn từ những người thừa vốn sang những người thiếu vốn, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Tín dụng bán lẻ mang lại lợi nhuận cao và đóng góp lớn vào tổng lợi nhuận của ngân hàng Qua hoạt động này, ngân hàng không chỉ mở rộng dịch vụ mà còn thu hút nhiều loại hình gửi tiền như tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn, kinh doanh ngoại tệ, cũng như thanh toán hóa đơn Điều này giúp ngân hàng đa dạng hóa hoạt động kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng lợi nhuận.
Phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ của Ngân hàng Thương mại
1.2.1 Quan điểm về phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ của Ngân hàng thương mại
Phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ (TDBL) tại ngân hàng thương mại là quá trình nâng cao chất lượng, số lượng và đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ nhằm phục vụ cá nhân và hộ gia đình Việc này không chỉ giúp ngân hàng thu hút một lượng lớn khách hàng mà còn gia tăng lợi nhuận, nâng cao khả năng cạnh tranh và phân tán rủi ro, đồng thời đảm bảo chất lượng tín dụng Hơn nữa, hoạt động TDBL cần được phát triển một cách bền vững, hài hòa và đồng bộ để đạt hiệu quả cao nhất.
Để phát triển hoạt động TDBL một cách bền vững, cần thực hiện từng bước vững chắc, đồng thời tạo ra những đột phá nhằm thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng Việc mở rộng thị trường và tìm kiếm thị trường mới phải được thực hiện song song với việc nuôi dưỡng và phát triển thị trường cũ Hai hành động này sẽ tạo ra tiềm năng cho sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động TDBL trong tương lai.
Để phát triển hoạt động tín dụng bất động sản (TDBL) hiệu quả, ngân hàng cần cân nhắc hài hòa giữa lợi ích của khách hàng và lợi ích của chính mình Trong giai đoạn kinh tế xã hội chưa phát triển, ngân hàng nên cung cấp các sản phẩm TDBL với mức phí và lãi suất ưu đãi, phù hợp với thu nhập chung, nhằm thu hút khách hàng và tăng dần nhu cầu sử dụng Việc xây dựng uy tín từ những bước đầu thành công sẽ tạo nền tảng vững chắc cho ngân hàng phát triển mạnh mẽ trong tương lai, đặc biệt khi nhu cầu về sản phẩm TDBL gia tăng trong bối cảnh kinh tế xã hội phát triển.
Hoạt động TDBL tại ngân hàng cần được thực hiện đồng bộ và hài hòa với các hoạt động khác như tín dụng bán buôn và sản phẩm dịch vụ phi tín dụng Việc này nhằm cung cấp cho khách hàng các sản phẩm tối ưu, thu hút thêm nhiều đối tượng khách hàng tiềm năng, từ đó gia tăng lợi nhuận và tạo mối liên hệ chặt chẽ giữa khách hàng và ngân hàng.
Hoạt động TDBL nhằm đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ ngân hàng bằng cách nâng cao hiệu quả và chất lượng dịch vụ truyền thống Điều này bao gồm cải tạo và đơn giản hóa thủ tục giao dịch, áp dụng công nghệ để giảm thiểu sử dụng hồ sơ giấy, rút ngắn thời gian xử lý và nâng cao năng suất làm việc của nhân viên ngân hàng Kết quả là gia tăng mức độ hài lòng của khách hàng và đáp ứng tốt hơn kỳ vọng của người sử dụng.
Để phát triển hoạt động TDBL, ngân hàng cần xây dựng hệ thống sản phẩm TDBL chất lượng, an toàn và hiệu quả kinh tế cao Việc ứng dụng ngân hàng số và mở rộng mạng lưới phân phối là cần thiết để nhanh chóng cung cấp đầy đủ và tiện ích các sản phẩm đến khách hàng.
Tổng kết lại, việc phát triển hoạt động TDBL tại NHTM cần chú trọng đến cả chất lượng lẫn số lượng và đa dạng hóa các loại hình sản phẩm dịch vụ Sự phát triển này phải bền vững, cân bằng giữa việc tối đa hóa lợi ích cho khách hàng và ngân hàng, đồng thời cần tạo ra những bước đột phá để thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng trong bối cảnh thị trường truyền thống hiện có.
1.2.2 Sự cần thiết phải phát triển tín dụng bán lẻ của Ngân hàng Thương mại
* Đối với nền kinh tế:
TDBL cung cấp nhiều sản phẩm đa dạng và tiện lợi, đáp ứng nhu cầu của khách hàng, từ đó thu hút vốn đầu tư từ dân cư cho sự phát triển kinh tế Sự phong phú và dễ sử dụng của dịch vụ ngân hàng đã khuyến khích các gia đình và cá nhân gửi tiền nhàn rỗi vào hệ thống ngân hàng, tạo ra môi trường đầu tư hiệu quả cho sự phát triển kinh tế xã hội Đối với các nước đang phát triển như Việt Nam, việc thu hút vốn nhàn rỗi để phát triển kinh tế là một hướng đi thiết yếu và đúng đắn.
Sự phát triển của dịch vụ TDBL dẫn đến sự gia tăng số lượng tài khoản mở, phục vụ nhu cầu thanh toán ngày càng cao Điều này không chỉ thúc đẩy lưu thông tiền tệ trong nền kinh tế xã hội mà còn tăng cường vòng quay lợi nhuận từ dòng tiền, giúp giảm chi phí lưu thông Hơn nữa, nó tạo điều kiện thuận lợi cho Nhà nước trong việc thực thi các chính sách tiền tệ, đồng thời giảm thiểu các rủi ro và tiêu cực như rửa tiền và trốn thuế.
Tín dụng bán lẻ đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng Việc phát triển tín dụng bán lẻ không chỉ cần thiết mà còn cấp bách đối với các ngân hàng thương mại, góp phần đa dạng hóa hoạt động của họ.
Tín dụng bán lẻ là một trong hai bộ phận chính của ngân hàng, có tốc độ tăng trưởng nhanh, góp phần vào sự phát triển của dư nợ và tăng nguồn thu nhập Ngân hàng không chỉ đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ mà còn đơn giản hóa thủ tục, đồng thời phát triển thêm nhiều dịch vụ hỗ trợ để thu hút khách hàng, từ đó tối đa hóa lợi nhuận Để cạnh tranh hiệu quả trong khu vực, ngân hàng cần đáp ứng nhu cầu cao của khách hàng về sản phẩm và dịch vụ hậu mãi, điều này giúp ngân hàng hoàn thiện hơn và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Sự phát triển của các dịch vụ ngân hàng đa dạng đã tạo điều kiện thuận lợi cho mọi cá nhân tiếp cận ngân hàng dễ dàng hơn Với quy trình chặt chẽ và chế độ an toàn nghiêm ngặt, ngân hàng cung cấp nguồn thông tin đầy đủ và chính xác cao Điều này không chỉ giúp khách hàng tiết kiệm chi phí và thời gian mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định từ lãi suất tiền gửi, khẳng định ngân hàng là nơi an toàn để gửi tiền uỷ thác.
Khách hàng vay vốn không chỉ được hưởng lãi suất thấp từ các dịch vụ tín dụng bán lẻ và bán buôn, mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân Đồng thời, việc này hỗ trợ doanh nghiệp trong việc mở rộng hoạt động kinh doanh và hiện đại hóa trang thiết bị sản xuất.
1.2.3 Các chỉ tiêu phản ánh sự phát triển tín dụng bán lẻ của NHTM
Theo báo cáo hàng tháng của BIDV về hoạt động tín dụng bán lẻ, các chỉ tiêu định lượng quan trọng phản ánh sự phát triển của lĩnh vực này bao gồm tốc độ tăng quy mô hoạt động tín dụng bán lẻ.
Tốc độ tăng quy mô hoạt động của TDBL là một chỉ tiêu quan trọng để đánh giá sự phát triển của ngân hàng Chỉ tiêu này phản ánh số lượng sản phẩm dịch vụ mà ngân hàng cung cấp, danh mục sản phẩm TDBL và dư nợ TDBL Để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng, ngân hàng cần phải đa dạng hóa và cải tiến sản phẩm, đồng thời phát triển thêm nhiều sản phẩm mới nhằm mang lại những dịch vụ tiện ích tối đa cho người dân.
Tỉ lệ (tốc độ) tăng trưởng là thước đo hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng khi tiến hành phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ
Tiêu chí này được đo lường như sau:
Tốc độ tăng quy môhoak
Quy mô dư nợ tín dụng năm n - Quy mô dư nợ tín dụng năm n -1
Quy mô dư nợ tín dụng năm n -1 b Chỉ tiêu 2: Tốc độ tăng trưởng khách hàng và thị phần
Kinh nghiệm về phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại một số chi nhánh
1.3.1 Kinh nghiệm về phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại một số chi nhánh NHTM a) Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank)- chi nhánh Hà Nội
Với mục tiêu trở thành ngân hàng bán lẻ số 1 tại Việt Nam và dẫn đầu về mức độ hài lòng của khách hàng, Vietcombank, đặc biệt là chi nhánh Hà Nội, đã triển khai nhiều giải pháp nhằm tối ưu hóa mô hình ngân hàng bán lẻ Những giải pháp này bao gồm phân khúc khách hàng và chính sách chăm sóc khách hàng, áp dụng mô hình phân phối đa kênh, tổ chức lại mô hình tại chi nhánh, cũng như phát triển mô hình tín dụng bán hàng theo hành trình của khách hàng, đảm bảo đáp ứng đầy đủ các yêu cầu cần thiết của hệ thống để triển khai dự án hiệu quả.
Vào năm 2019, Vietcombank chi nhánh Hà Nội đã đạt doanh thu dịch vụ dòng bán lẻ lên tới 120 tỷ đồng, nhờ vào chiến lược cạnh tranh giá phí hiệu quả Giá bán vốn nội bộ của ngân hàng này thấp hơn từ 0,2% đến 0,5% mỗi năm so với các ngân hàng khác trong gói tín dụng bán lẻ Đến ngày 31/12/2021, dư nợ bán lẻ của chi nhánh đã gần chạm mốc 6.000 tỷ đồng.
Xây dựng cơ chế điều hành kinh doanh tại phòng giao dịch là cần thiết, trong đó khối bán lẻ xác định mô hình kinh doanh phù hợp cho từng PGD Họ cũng có quyền tham gia ý kiến về việc phân bổ và số lượng nhân sự tại từng PGD nhằm đảm bảo hiệu quả hoạt động bán lẻ.
25 b) Ngân hàng Công thương Việt Nam (Vietinbank)- chi nhánh Bắc Từ Liêm
VietinBank hướng đến mục tiêu lọt vào Top 5 ngân hàng hiệu quả hàng đầu khu vực ASEAN và châu Á Để đạt được mục tiêu này, toàn hệ thống ngân hàng VietinBank, đặc biệt là chi nhánh Bắc Từ Liêm, đã triển khai nhiều giải pháp nhằm phát triển hoạt động TDBL.
Triển khai chiến lược tổng thể về hoạt động tín dụng bán lẻ, ngân hàng chú trọng đẩy mạnh số hóa bằng cách thành lập trung tâm ngân hàng số Ngân hàng cũng hợp tác với Viettel để triển khai eKYC, giúp xác thực khách hàng điện tử Bên cạnh đó, phối hợp với Grab nhằm tiếp cận gần 5 triệu khách hàng cá nhân sử dụng dịch vụ Grab, từ đó phân tích hành vi khách hàng để thực hiện cho vay hiệu quả.
Triển khai cơ chế quản lý điều hành bán lẻ với việc phân quyền mạnh mẽ cho khối bán lẻ, mỗi chi nhánh sẽ có bộ phận phát triển kinh doanh riêng, có quyền giao và đánh giá các chỉ tiêu bán lẻ Khối bán lẻ cũng có quyền đề xuất việc đóng, mở các PGD dựa trên hiệu quả mạng lưới PGD, đồng thời có khả năng phê duyệt và điều chỉnh mô hình kinh doanh bán lẻ tại các PGD, đảm bảo tính an toàn và hiệu quả thông qua việc phê duyệt nhân sự tương ứng với từng vị trí trong mô hình.
Tập trung vào tăng trưởng bền vững bằng cách phát triển khách hàng làm trung tâm, sử dụng đa kênh và đặt mục tiêu đạt số lượng khách hàng lũy kế vào năm 2025.
12 triệu khách hàng phổ thông, 580.000 khách hàng giàu có, trung lưu; Hợp tác với Fintech để mở rộng kênh bán; Tập trung vào cho vay tiêu dùng cá nhân
1.3.2 Bài học kinh nghiệm rút ra cho BIDV- Chi nhánh Mỹ Đình
Hiện nay, phát triển dịch vụ TDBL trở thành xu hướng tất yếu cho các ngân hàng trong và ngoài nước Dựa trên kinh nghiệm thực tiễn của một số chi nhánh ngân hàng thương mại tại Hà Nội, BIDV chi nhánh Mỹ Đình đã rút ra nhiều bài học quý giá.
Tiếp cận khách hàng theo từng phân khúc là một chiến lược quan trọng trong việc phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ Bằng cách xác định và phân tích đặc điểm của từng nhóm khách hàng, doanh nghiệp có thể xây dựng các chính sách tiếp thị phù hợp, từ đó nâng cao hiệu quả tiếp cận và tăng cường sự hài lòng của khách hàng.
Đề xuất các chính sách cụ thể và rõ ràng cho từng phân khúc khách hàng, nhằm thúc đẩy bán chéo các sản phẩm bán lẻ phù hợp với nhu cầu của từng nhóm khách hàng khác nhau.
Xây dựng biểu phí ưu đãi cho khách hàng tại chi nhánh là một chiến lược quan trọng nhằm thu hút khách hàng giao dịch tại quầy Phòng Giao dịch khách hàng và các phòng khách hàng cá nhân sẽ phối hợp đề xuất biểu phí cạnh tranh hơn so với mức phí do Hội sở chính ban hành Điều này không chỉ giúp nâng cao dịch vụ mà còn gia tăng thu nhập từ dịch vụ ròng cho chi nhánh.
Chi nhánh đã phân giao Phó giám đốc đầu mối phụ trách bán lẻ, người có trách nhiệm quyết định mô hình làm việc cho các phòng giao dịch và khối bán lẻ, với sự tư vấn từ lãnh đạo các phòng ban liên quan Mỗi phòng giao dịch sẽ có mô hình hoạt động riêng, phù hợp với vị trí và đặc điểm riêng biệt của mình, từ đó nâng cao hiệu suất hoạt động của toàn bộ chi nhánh.
BIDV chi nhánh Mỹ Đình đã triển khai phân giao chỉ tiêu hoạt động tín dụng bán lẻ từ năm 2018, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng cán bộ quản lý khách hàng Để thúc đẩy sự tăng trưởng, Ban giám đốc đã áp dụng cơ chế thưởng cho những cán bộ đạt chỉ tiêu, khuyến khích họ không chỉ hoàn thành mà còn vượt chỉ tiêu để nhận thưởng cá nhân Ngoài việc phát triển khách hàng mới, chi nhánh cũng chú trọng chăm sóc khách hàng hiện hữu trong các dịp lễ, Tết và sinh nhật, từ đó nâng cao uy tín, hình ảnh thương hiệu và sự chuyên nghiệp của ngân hàng.
Chương 1 đã làm rõ về cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại NHTM, cụ thể là BIDV Tác giả đã đưa ra khái niệm, đặc điểm, vai trò, các sản phẩm dịch vụ và phương thức của hoạt động TDBL đồng thời nêu ra quan điểm, sự cần thiết, các nhân tố ảnh hưởng và các chỉ tiêu định lượng, định tính phản ánh sự phát triển hoạt động TDBL Đây là cơ sở cho việc phân tích đánh giá thực trạng các nhân tố, chỉ tiêu liên quan đến TDBL tại chương 2 Bên cạnh đó, tác giả cũng đã đưa ra một số kinh nghiệm về phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại một số chi nhánh NHTM từ đó rút ra được một số bài học kinh nghiệm cho Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam- chi nhánh Mỹ Đình
