Mục tiêu đề tài
Đề xuất các biện pháp sử dụng bộ tư liệu hỗ trợ trong quá trình dạy học chương trình Sinh học 10 nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập Việc áp dụng các tài liệu này không chỉ giúp giáo viên truyền đạt kiến thức hiệu quả hơn mà còn khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào quá trình học.
Ý nghĩa khoa học của đề tài
Việc xây dựng bộ tư liệu hỗ trợ cho dạy học Sinh học 10 THPT không chỉ cung cấp nguồn tài liệu tham khảo quý giá cho giáo viên và sinh viên sư phạm, mà còn là công cụ hiệu quả cho giáo viên trong việc biên soạn và giảng dạy Điều này sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học chương trình Sinh học 10 Hơn nữa, bộ tư liệu này còn hoàn thiện trang web tulieusinhhoc.weebly.com, tạo ra kho tài liệu phong phú cho môn Sinh học THPT, hỗ trợ đắc lực cho giáo viên và sinh viên trong quá trình học tập và giảng dạy.
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU
- Hệ thống hình ảnh, video, trò chơi ô chữ, bài tập, giáo trình
Quá trình dạy, học chương trình Sinh học 10_THPT.
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
- Hệ thống hóa cơ sở lí luận về phương tiện dạy học cũng như việc xây dựng và sử dụng bộ tư liệu hỗ trợ dạy học
Chúng tôi chuyên sưu tầm và biên tập hệ thống hình ảnh, video phong phú, sinh động, cùng với việc thiết kế các trò chơi dạy học và kiến thức mở rộng, nhằm hỗ trợ nội dung chương trình Sinh học 10 tại THPT.
- Đăng tải bộ tư liệu xây dựng được và hoàn thiện website: tulieusinhhoc.weebly.com
- Đề xuất các phương pháp sử dụng bộ tư liệu
- Đánh giá hiệu quả sử dụng của Bộ tư liệu được tích hợp trong website: tulieusinhhoc.weebly.com trong quá trình dạy học Sinh học,THPT.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.3.1 Phương pháp nghiên cứu lí thuyết
- Nghiên cứu các tài liệu về đổi mới giáo dục
- Nghiên cứu các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Nghiên cứu cấu trúc nội dung chương trình SGK Sinh học 10 và các giáo trình liên quan là nền tảng quan trọng cho việc sưu tầm và xây dựng tư liệu chương trình sinh học 10, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho học sinh lớp này.
Trao đổi và xin ý kiến từ giảng viên đại học về đề tài nghiên cứu là rất quan trọng Nghiên cứu này nhằm thăm dò ý kiến và thái độ của giáo viên trung học phổ thông về tính khả thi và hiệu quả của bộ tư liệu hình ảnh hỗ trợ giảng dạy chương trình Sinh học 10 Việc này không chỉ giúp cải thiện chất lượng giảng dạy mà còn nâng cao hiệu quả học tập của học sinh.
2.3.3 Phương pháp điều tra cơ bản
- Sử dụng phiếu điều tra giấy, phiếu điều tra bằng google Mục đích của phương pháp điều tra là:
+ Tìm hiểu thực trạng, nhu cầu về tư liệu dạy học
Trang web tulieusinhhoc.weebly.com đang ngày càng trở nên phổ biến trong việc hỗ trợ dạy và học môn sinh học tại trường THPT Sự hiệu quả của trang web này không chỉ nằm ở việc cung cấp tài liệu học tập phong phú mà còn giúp học sinh dễ dàng tiếp cận kiến thức sinh học một cách trực quan và sinh động Với giao diện thân thiện và nội dung chất lượng, tulieusinhhoc.weebly.com trở thành một nguồn tài nguyên hữu ích cho cả giáo viên và học sinh trong quá trình giảng dạy và học tập.
- Cung cấp đường truy cập vào website cho giáo vên và sinh viên sư phạm sử dụng
Sau khi phát phiếu điều tra và tiến hành phỏng vấn người dùng, chúng tôi đã đánh giá mức độ đáp ứng với các tiêu chí đã đề ra, cũng như hiệu quả của bộ tư liệu trong việc nâng cao chất lượng dạy học.
2.3.5 Phương pháp xử lí số liệu bằng toán thống kê
- Xử lí số liệu bằng phương pháp thống kê toán học được dùng trong khoa học giáo dục (sử dụng phần mềm Microsoft Excel 2010, phần mềm SPSS)
- Phân tích kết quả điều tra ( định tính và định lượng) để có cơ sở đánh giá hiệu quả của trang web a Xử lí định lượng
Để đánh giá mức độ hài lòng của giáo viên (GV) và sinh viên (SV) về trang web, chúng tôi đã lập bảng thống kê từ kết quả khảo sát Những số liệu thu được sẽ được trực quan hóa thông qua việc vẽ đồ thị, giúp dễ dàng nhận diện và phân tích mức độ hài lòng của người dùng.
- Tham số trung bình cộng (X) là tham số xác định giá trị trung bình của dãy số thống kê, được tính theo công thức:
Trong đó: X i : Giá trị của mức độ i ni : Số người chọn cùng 1 mức độ đánh giá n : Tổng số phiếu b Xử lí định tính
Kết quả khảo sát sẽ được phân loại và tính toán theo tỷ lệ phần trăm ý kiến, từ đó đánh giá mức độ hài lòng của người dùng Qua đó, chúng ta có thể đánh giá chất lượng của trang web và bộ tư liệu Sinh học 10 mà nó cung cấp.
CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1 KẾT QUẢ XÂY DỰNG BỘ TƯ LIỆU HỖ TRỢ DẠY HỌC CHƯƠNG TRÌNH SINH HỌC 10 – THPT
3.1.1 Kết quả xây dựng cây thư mục cho các bài trong chương trình Sinh học 10 – THPT
Dựa trên nội dung bài học và quy trình thiết kế web, chúng tôi đã xây dựng cây thư mục cho các bài trong chương trình Sinh học 10, THPT, làm cơ sở cho việc sưu tầm và biên tập tài liệu dạy học.
Phần I: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ THẾ GIỚI SỐNG
Phần II: SINH HỌC TẾ BÀO
Thành phần hóa học của tế bào
Các nguyên tố hóa học và nước
Các cấp tổ chức của thế giới sống Các giới sinh vật
Giới thiệu chung về thế giới sống
Cấu trúc của tế bào
Vận chuyển các chất qua màng sinh chất
Thực hành: thí nghiệm co và phản co nguyên sinh
Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào
Khái quát về năng lượng và chuyển hóa vật chất
Emzyme và vai trò của emzyme trong quá trình chuyển hóa vật chất
Thực hành: Một số thí nghiệm về emzyme
Hô hấp tế bào Quang hợp
Chu kì tế bào và quá trình nguyên phân
Thực hành: Quan sát các kì nguyên phân trên tiêu bản rễ hành Ôn tập phần sinh học tế bào
Phần III: SINH HỌC VI SINH VẬT
Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật
Dinh dưỡng, chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật
Quá trình tổng hợp và phân giải các chất ở vi sinh vật
Thực hành: Lên men etilic và lên men lactic
Sinh trưởng và sinh sản của vi sinh vật
Sinh trưởng của vi sinh vật Sinh sản của vi sinh vật
Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
Thực hành: Quan sát một số vi sinh vật
Virut và bệnh truyền nhiễm
Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh và ứng dụng của virut trong thực tiễn
Bệnh truyền nhiễm và miễn dịch Ôn tập phần sinh học vi sinh vậtCấu trúc các loại virut
3.1.2 Kết quả xây dựng hệ thống hình ảnh, video, game, bài tập, giáo trình trong bộ tư liệu
Sau thời gian nghiên cứu chúng tôi đã xây dựng hoàn thiện bộ tư liệu sinh học 10 Kết quả thể hiện qua bảng 3.1
Bảng 3.1 Bảng kết quả xây dựng bộ tư liệu
Tư liệu xây dựng Hình ảnh Video Game Bài tập
Giới thiệu chung về thế giới sống
Thành phần hóa học của tế bào 96 20 3
Cấu trúc của tế bào 116 24 10 Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào 63 24 7
Sinh học vi sinh vật
Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật 35 8 7
Sinh trưởng và sinh sản của vi sinh vật 28 14 5
Virut và bệnh truyền nhiễm 87 26 10
Bộ tư liệu hoàn chỉnh bao gồm 493 hình ảnh, 152 video, 51 trò chơi, 20 giáo trình và 16 bộ bài tập, trong đó có 2858 bài tập trắc nghiệm và 35 bài tập tự luận Chúng tôi đã bổ sung hình ảnh sơ đồ tư duy tóm tắt kiến thức trọng tâm và hình ảnh mở rộng liên quan đến bài học Ngoài các trò chơi đã có trong chương trình sinh học 11 và 12, chúng tôi còn phát triển thêm nhiều thể loại trò chơi mới, giúp người sử dụng có nhiều lựa chọn hơn Các trò chơi được thiết kế trên PowerPoint, cho phép người dùng dễ dàng chỉnh sửa nội dung theo nhu cầu dạy học Bộ tư liệu cũng bao gồm giáo trình thực hành sinh học THPT, hỗ trợ giáo viên trong việc giảng dạy thực hành, cùng với các giáo trình mở rộng về ứng dụng sinh học 10 trong y học và công nghiệp, làm tài liệu tham khảo hữu ích cho giáo viên và sinh viên.
CÁCH TRUY CẬP VÀ SỬ DỤNG TƯ LIỆU TRÊN WEBSITE
3.2.1 Cách truy cập website Để sử dụng được bộ tư liệu thì người dùng chỉ cần truy cập vào trang web theo đường link sau: tulieusinhoc.weebly.com
Lúc này, TRANG CHỦ sẽ mở ra giao diện như hình sau đây:
Hình 3.1 Giao diện trang chủ website
Trang chủ của website có danh mục tư liệu giúp người dùng dễ dàng theo dõi thông tin Khi nhấp vào chuyên mục GIỚI THIỆU, bạn sẽ nhận được cái nhìn tổng quan về website này.
Hình 3.2 Giao diện giới thiệu chung về website
3.2.2 Sử dụng các tư liệu hình ảnh
Trên giao diện trang chủ, bạn có thể tìm mục HÌNH ẢNH để xem các hình ảnh của bài học Chỉ cần nhấp vào chuyên mục này trên thanh menu, sau đó chọn khối lớp mong muốn Trang web sẽ hiển thị nội dung chương trình sinh học của khối lớp đó, và bạn chỉ cần nhấp vào bài học mà bạn muốn xem.
- Cụ thể các thao tác:
+ Tìm ảnh: Click vào chuyên mục HÌNH ẢNH trên thanh menu để liên kết với trang có chứa hình ảnh
Ví dụ: Tìm hình ảnh của sinh học 10, bài 2: Các giới sinh vật Ta click theo quy trình sau: Hình ảnh (trên thanh menu) → Hình ảnh - Sinh học 10 → Phần
I GIỚI THIỆU VỀ THẾ GIỚI SỐNG → Bài 2 Các giới sinh vật → Chọn ảnh mong muốn
Để lưu ảnh vào thư mục, bạn chỉ cần kích chuột phải vào ảnh mong muốn, chọn "Lưu hình ảnh thành ", sau đó mở thư mục nơi bạn muốn lưu và hoàn tất bằng cách nhấn "Lưu".
Hình 3.3 Giao diện truy cập thư mục hình ảnh
Hình 3.4 Giao diện hình ảnh Bài 2 Các giới sinh vật
Hình 3.5 Cách download hình ảnh
3.2.3 Sử dụng các tư liệu video
Để tải video trên trang web, bạn cần chọn Video → Video – Sinh học 10 → Phần → Bài và chọn video mong muốn Nếu sử dụng trình duyệt Cốc Cốc, bạn chỉ cần nhấn vào nút TẢI XUỐNG ở thanh màu xanh phía trên màn hình video để tải video về máy một cách thuận tiện.
Hình 3.6 Giao diện video Bài 32 Bệnh truyền nhiễm và miễn dịch
Hình 3.7 Cách tải video tại trang web khi sử dụng trình duyệt Cốc Cốc
Nếu bạn sử dụng trình duyệt khác, bạn có thể tải video bằng cách nhấp vào video muốn tải, chọn "Xem trên YouTube", sau đó click vào đường link video và thêm "ss" trước chữ "youtube" trong đường link Tiếp theo, bấm "Enter" để truy cập trang tải video, sau đó chọn định dạng video và tải về máy.
Hình 3.8 Cách tải video tại trang web khi sử dụng trình duyệt bất kì
Chúng tôi cung cấp nhiều video bổ sung kiến thức mở rộng cho học sinh, bên cạnh các video minh họa bài học Đặc biệt, các video bài hát liên quan đến nội dung bài học giúp giáo viên truyền tải kiến thức một cách sinh động Hình thức này không chỉ giảm áp lực cho tiết học lý thuyết mà còn tạo hứng thú cho học sinh, giúp các em ghi nhớ tốt hơn nội dung bài học.
3.2.4 Sử dụng các tư liệu game
Để tìm game, bạn hãy nhấn vào chuyên mục GAME trên thanh menu, sau đó chọn Game – Sinh học 10 và tìm đến phần bài cần thiết Tại trang này, bạn sẽ được xem trước game Nếu bạn ưng ý với game trên website, hãy nhấn vào nút “download file” ở phía dưới để tải về.
Hình 3.9 Giao diện game bài 25 Sinh trưởng của vi sinh vật
3.2.5 Sử dụng tư liệu bài tập
Các bước tương tự như tải tài liệu game
Hình 3.10 Giao diện bài tập phần II: Sinh học tế bào
3.2.6 Sử dụng các tư liệu giáo trình
Các bước sử dụng tài liệu tương tự như các tư liệu khác Chúng tôi không sắp xếp giáo trình theo từng bài cụ thể mà theo chủ đề từng phần Khi truy cập, giao diện sẽ hiển thị tất cả giáo trình và sách liên quan đến nội dung phần đó Người dùng có thể nhấp vào giáo trình mong muốn để đọc mẫu thử, và nếu muốn đọc toàn bộ bài, họ có thể tải về bằng cách bấm vào “Download file” dưới mẫu đọc thử.
Hình 3.11 Giao diện giáo trình phần III: Sinh học vi sinh vật
Hình 3.12 Giao diện tải giáo trình
ĐỀ XUẤT PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG BỘ TƯ LIỆU TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC
Bộ tư liệu đa dạng có thể được sử dụng cho nhiều mục đích dạy học, giúp hình thành kiến thức mới, củng cố và kiểm tra kiến thức cũ, đồng thời đánh giá hiệu quả giảng dạy Với các tài liệu hình ảnh, giáo viên có thể thiết kế bài giảng điện tử hoặc in phóng to để phục vụ cho quá trình giảng dạy Ngoài việc hỗ trợ thiết kế bài học, bộ tư liệu còn cung cấp giáo trình, sách liên quan, mở rộng kiến thức cho chương trình THPT, giúp giáo viên tìm hiểu và nâng cao chuyên môn.
Giáo viên kiểm tra kiến thức cũ về tế bào nhân thực Để hỗ trợ quá trình giảng dạy, giáo viên có thể truy cập vào liên kết [tulieusinhhoc.weebly.com](http://tulieusinhhoc.weebly.com/bagravei-8.html) để tải hình ảnh Hình ảnh này sẽ được sử dụng để yêu cầu học sinh thực hành và củng cố kiến thức.
+ Hoàn thành sơ đồ cấu trúc của tế bào nhân thực ở hình bên
+ So sánh tế bào động vật và tế bào thực vật
Hình 3.13 Tế bào động vật
(Nguồn: http://staff.agu.edu.vn Biên tập SV Trần Thị Thanh Thúy)
Hình 3.14 Game Ai là triệu phú (bài 25)
Giáo viên có thể áp dụng trò chơi để đánh giá kiến thức cũ của học sinh, chẳng hạn như sử dụng trò chơi “Ai là triệu phú” để kiểm tra kiến thức về Bài 25: Sinh trưởng vi sinh vật.
GV có thể truy cập vào [tulieusinhhoc.weebly.com](http://tulieusinhhoc.weebly.com/bagravei-253.html) để tải game Giáo viên sẽ xác định các mốc điểm cho học sinh dựa trên số câu trả lời đúng, cụ thể là 5 câu, 10 câu và 15 câu Điểm số của học sinh sẽ được ghi nhận tùy theo số lượng câu hỏi mà các em trả lời chính xác.
Khi giảng dạy về đặc điểm của virus trong Bài 29: Cấu trúc các loại virus, giáo viên đã sử dụng hình ảnh thí nghiệm của Ivanovki Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát hình ảnh mô tả thí nghiệm và đặt câu hỏi gợi mở để học sinh tự rút ra kiến thức.
+ Theo em, vi khuẩn có phải tác nhân gây bệnh hay không Vì sao?
+ Em có nhận xét gì về kích thước của tác nhân gây bệnh?
Virus không tạo thành khuẩn lạc khi nuôi cấy trên thạch, nhưng khi xâm nhập vào cây khỏe mạnh, chúng có khả năng gây bệnh Điều này cho thấy virus không cần môi trường dinh dưỡng như vi khuẩn, mà thay vào đó, chúng phụ thuộc vào tế bào chủ để phát triển và sinh sản.
GV vào link: http://tulieusinhhoc.weebly.com/bagravei-292.html để tải hình ảnh
Hình 3.15 Thí nghiệm của Ivanopxki (Nguồn: http://i.tailieuhay123.com Biên tập SV Trần Thị Thanh Thúy)
Trong quá trình giảng dạy, những hình ảnh tĩnh không đủ để minh họa kiến thức bài học, vì vậy trang web tulieusinhhoc.weebly.com cung cấp cả hình động (flash) Giáo viên có thể sử dụng các hình động này để làm cho bài dạy trở nên sinh động và cụ thể hơn, giúp học sinh khai thác kiến thức một cách hiệu quả.
Khi dạy về vận chuyển các chất qua màng sinh chất, giáo viên mô tả các quá trình vận chuyển chủ động và thụ động Trong bài học về sự nhân lên của virus trong tế bào chủ, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát hình động và thảo luận nhóm để hoàn thành phiếu học tập Mục tiêu là tìm hiểu đặc điểm từng giai đoạn xâm nhập của virus vào tế bào chủ Giáo viên có thể truy cập thư mục hình ảnh hoặc liên kết để tải các tài liệu hỗ trợ cho việc giảng dạy.
Hình 3.16 Flash vận chuyển chủ động Hình 3.17 Quá trình xâm nhập của virut
(Nguồn flash 3.16:https://biology12-lum.wikispaces.com)
(Nguồn flash 3.17:http://binhnguyenbn.violet.vn)
Ví dụ 3: GV sử dụng video thí nghiệm để dạy các bài thực Như khi dạy Bài
Một số thí nghiệm về enzyme có thể được thực hiện trong lớp học Giáo viên có thể tải video mẫu tại [đây](http://tulieusinhhoc.weebly.com/ph7847n-ii-sinh-h7885c-t7871-bagraveo4.html) Trong quá trình dạy, thay vì hướng dẫn trực tiếp, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát các thao tác thí nghiệm trong video và trình bày lại các bước thực hiện thí nghiệm.
Hình 3.18 Video thí nghiệm Bài 15 Một số thí nghiệm về emzyme
(Nguồn: https://www.youtube.com/watch?v=E-oXozUrIpE https://www.youtube.com/watch?v=Rn5QKj5-lRg&t7s)
3.3.3 Củng cố bài học Để củng cố bài học, thay vì GV nói sơ lược các nội dung trong bài học một cách đơn thuần thì GV có thể sử dụng hình ảnh sơ đồ tư duy để tóm tắt Hoặc có thể sử dụng các video bài hát
Ví dụ 1: GV khi dạy xong phần I Axit Đêôxiribônucleic ở Bài 6 Axit
Giáo viên có thể củng cố kiến thức về ADN bằng cách trình bày sơ đồ tư duy tóm tắt, giúp học sinh quan sát và tham khảo Sau đó, giáo viên khuyến khích học sinh tự tạo sơ đồ riêng của mình trong vở.
Hình 3.19 Sơ đồ tư duy Bài 6 Axit Nuclêic (Nguồn: http://www.blogsinhhoc.com)
Củng cố kiến thức cho học sinh sau khi hoàn thành Bài 10 về Tế bào nhân thực có thể thực hiện thông qua trò chơi trúc xanh hoặc ô chữ Những trò chơi này không chỉ giúp ôn tập nội dung của Bài 10 mà còn liên kết và củng cố kiến thức từ các bài 8 và 9, tạo sự hứng thú và khuyến khích sự tham gia của học sinh.
Hình 3.20.Giao diện trò chơi Bài 10 Tế bào nhân thực
Giáo viên có thể sử dụng trò chơi để củng cố kiến thức cho toàn bộ chương học Bằng cách truy cập vào mục GAME và nhấp vào bài ôn tập của từng phần, giáo viên có thể tải về các trò chơi nhằm tăng cường nội dung đã học.
Trong ví dụ 3, giáo viên hướng dẫn học sinh ôn tập phần II: Sinh học tế bào qua trò chơi rung chuông vàng Học sinh có thể truy cập game tại link: [http://tulieusinhhoc.weebly.com/bagravei-213.html](http://tulieusinhhoc.weebly.com/bagravei-213.html) Trò chơi này không chỉ giúp các em ôn tập kiến thức một cách chủ động mà còn tạo không khí thoải mái cho lớp học Cuối giờ, giáo viên sẽ tóm tắt lại nội dung, giúp học sinh khắc sâu kiến thức đã học.
Hình 3.21 Giao diện trò chơi rung chuông vàng Bài 21: Ôn tập Sinh học tế bào
KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ BỘ TƯ LIỆU KHI ĐƯỢC TÍCH HỢP TRÊN TRANG WEB: tulieusinhhoc.weebly.com
Sau khi hoàn thiện bộ tư liệu sinh học 10 và cập nhật lên trang web tulieusinhhoc.weebly.com, chúng tôi đã tiến hành khảo sát 15 giáo viên tại các trường THPT ở Đà Nẵng cùng 100 sinh viên từ hai lớp 13SS và 14SS Mục đích của khảo sát là đánh giá trang web cũng như bộ tư liệu sinh học 10 được tích hợp trên nền tảng này.
3.4.1 Mức độ phổ biến của trang web: tulieusinhhoc.weebly.com trong quá trình dạy và học bộ môn Sinh hoc
Trang web được phát triển bởi Phạm Thị Tuyến và Hoàng Thị Hồng Hạnh vào năm 2016, tuy nhiên mức độ phổ biến của nó vẫn chưa được xác định Sau khi hoàn thiện bộ tư liệu sinh học 10, chúng tôi tiến hành khảo sát để đánh giá mức độ sử dụng của giáo viên và sinh viên đối với trang web này Kết quả khảo sát cho thấy thông tin quan trọng về việc sử dụng trang web.
Biểu đồ 3.1: Mức độ phổ biến của trang web: tulieusinhhoc.weebly.com đối với GV và SV sư phạm sinh học
Kết quả nghiên cứu cho thấy trang web, mặc dù đã hoạt động một thời gian, vẫn chưa đạt được mức độ phổ biến cao Cụ thể, chỉ có 51,1% giáo viên và 48% sinh viên trong cuộc khảo sát cho biết họ biết đến trang web này.
Chưa từng biết đến Đã từng nghe qua nhưng chưa sử dụng Sử dụng vài lần Sử dụng khá thường xuyên
Chưa đến 30% giáo viên và 44% sinh viên biết đến trang web tulieusinhhoc.weebly.com, trong đó chỉ có 14,3% giáo viên và 8% sinh viên từng sử dụng trang web này để tìm kiếm tài liệu cho việc giảng dạy và học tập.
3.4.2 Mức độ hài lòng của người dùng khi tìm kiếm tư liệu dạy học trên trang web:tulieusinhoc.weebly.com
Chúng tôi sử dụng phiếu khảo sát trên Google để cập nhật đường link của trang web, cho phép người khảo sát truy cập và dùng thử trước khi đánh giá Phản ứng của người dùng sau khi trải nghiệm trang web rất tích cực, điều này được thể hiện qua kết quả khảo sát mà chúng tôi nhận được.
Biểu đồ 3.2 Mức độ hài lòng của người dùng về việc tìm kếm tư liệu trên trang web: tulieusinhhoc.weebly.com
Theo khảo sát, đa số người dùng đều hài lòng với chất lượng trang web tulieusinhhoc.weebly.com khi tìm kiếm tài liệu dạy học, trong đó có 14,3% giáo viên và 19,6% sinh viên rất hài lòng Tuy nhiên, vẫn có 5,9% sinh viên chưa hoàn toàn hài lòng với trang web này Dù vậy, khi được hỏi về ý định quay lại và sử dụng thường xuyên trang web, phản hồi vẫn tích cực.
Theo khảo sát, 57,1% giáo viên và 71,4% sinh viên bày tỏ ý định quay lại và sử dụng thường xuyên trang web để hỗ trợ cho quá trình dạy học Điều này cho thấy sự hài lòng của người dùng và là tín hiệu tích cực cho đề tài nghiên cứu của chúng tôi.
3.4.3 Mức độ hài lòng của người dùng về bộ tư liệu sinh học 10 trên trang web: tulieusinhhoc.weebly.com Để đảm bảo những thông tin phản hồi tốt nhất và kịp thời khắc phục bộ tư liệu để hỗ trợ tốt hơn cho GV và SV thì chúng tôi cũng đã khảo sát mức độ hài lòng của người dùng với từng tiêu chí cụ thể để đánh giá một bộ tư liệu đươc tích hợp trên trang web theo các mức độ: Hoàn toàn đồng ý = 4; Đồng ý một phần = 3;
Không đồng ý = 2; Hoàn toàn không đồng ý = 1 và thu được kết quả như bảng sau:
Bảng 3.2 Mức độ hài lòng của người dùng về bộ tư liệu sinh học 10 trên trang web: tulieusinhhoc.weebly.com
Hoàn toàn đồng ý (%) Đồng ý một phần (%)
GV SV GV SV GV SV GV SV GV SV
1 Giao điện đẹp, dễ sử dụng
2 Các mục hình ảnh, video, trò chơi được sắp xếp rõ ràng theo từng bài thuận lợi cho
3 Hình ảnh, video phong phú đáp ứng được nhu cầu sử dụng
4 Tài liệu giáo trình, tài liệu tham khảo phong phú
5 Tải tài liệu dễ dàng và không tốn kém
(Ghi chú: X là giá trị trung bình)
Theo thống kê, người sử dụng đánh giá cao giao diện trang web với giá trị trung bình GV: 3 và SV: 3,6, cho thấy họ dễ dàng tìm kiếm tài liệu được phân chia theo chương và bài học Mặc dù vậy, bộ tư liệu lớp 10 vẫn chưa phong phú, dẫn đến mức độ hài lòng thấp (GV: 3; SV: 3,2) Người dùng đề xuất cần thêm hình ảnh, video và tài liệu cập nhật thực tiễn, cùng với nhiều bài tập trắc nghiệm hơn để phù hợp với chương trình THPT Quốc gia Chúng tôi ghi nhận những ý kiến đóng góp của giáo viên và sinh viên để cải thiện và hoàn thiện trang web hơn nữa.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
KẾT LUẬN
Chúng tôi đã nghiên cứu và thiết kế bộ tư liệu hỗ trợ dạy học chương trình sinh học 10 tại THPT, bao gồm 493 hình ảnh, 152 video, 53 trò chơi, 20 giáo trình, 16 bộ bài tập với 2858 bài tập trắc nghiệm và 35 bài tập tự luận Ngoài ra, chúng tôi đề xuất các phương pháp sử dụng bộ tư liệu nhằm tích cực hóa hoạt động của học sinh Đồng thời, chúng tôi cũng đã hoàn thiện nội dung trang web tulieusinhhoc.weebly.com và sử dụng phiếu điều tra Google để đánh giá hiệu quả của trang web đối với giáo viên và sinh viên sư phạm sinh Kết quả khảo sát cho thấy người dùng phản hồi tích cực, hầu hết đều cho rằng trang web hỗ trợ rất nhiều cho công việc của họ và họ sẽ quay lại sử dụng thường xuyên.
Dựa trên phản hồi của người dùng trong khảo sát, chúng tôi nhận thấy rằng bộ tư liệu cần được nghiên cứu và phát triển liên tục, với việc cập nhật các tài liệu mới để trở nên phong phú hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dùng Mặc dù trang web có hiệu quả sử dụng cao, nhưng vẫn chưa được phổ biến rộng rãi Do đó, chúng tôi sẽ chia sẻ đường link trang web đến giáo viên tại các trường THPT và sinh viên ngành sư phạm sinh học tại các trường đại học, nhằm tăng cường sự nhận biết và mở rộng phạm vi sử dụng trang web.
[1] Hoàng Thị Hồng Hạnh (2016), Xây dựng và ứng dụng bộ tư liệu hỗ trợ dạy - học chương trình Sinh học 11, THPT Khóa luận tốt nghiệp
Lê Huy Hoàng (2008) đã trình bày về thiết bị dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục đại học Tài liệu này cung cấp kiến thức cần thiết cho việc bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên tại các trường đại học và cao đẳng.
[3] Ngô Văn Hưng (2009) (Chủ biên), Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng trong chương trình giáo dục phổ thông môn sinh học lớp 10 (cấp THPT),Bộ
Huỳnh Thị Vân Kiều (2015) đã thực hiện nghiên cứu về việc xây dựng và ứng dụng bộ tư liệu hỗ trợ dạy - học cho chương "Chuyển hóa vật chất và năng lượng" trong môn Sinh học 11 tại trường THPT Khóa luận tốt nghiệp này nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập, cung cấp tài liệu hữu ích cho giáo viên và học sinh.
Trương Thị Thanh Mai (2007) đã nghiên cứu và đề xuất phương pháp sử dụng bộ tư liệu và trò chơi ô chữ nhằm nâng cao hiệu quả dạy và học kiến thức về Tiến hóa cho học sinh lớp 12 tại các trường THPT Đề tài này thuộc chương trình Nghiên cứu Khoa học cấp trường, góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy trong lĩnh vực giáo dục.
Trương Thị Thanh Mai, Nguyễn Thị Hải Yến và Đỗ Thị Trường (2012) đã thực hiện đề tài "Xây dựng bộ tư liệu hỗ trợ việc dạy và học thí nghiệm thực hành môn Sinh học – THPT", nhằm cung cấp nguồn tài liệu hữu ích cho giáo viên và học sinh trong quá trình giảng dạy và học tập môn Sinh học tại trường trung học phổ thông.
Nguyễn Thị Nhung (2012) đã thực hiện nghiên cứu về việc xây dựng hệ thống các bài thực nghiệm trong lĩnh vực phần hóa đại cương vô cơ nhằm mục đích huấn luyện học sinh giỏi cấp quốc gia và quốc tế Luận văn thạc sĩ này đóng góp vào việc nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển năng lực cho học sinh trong môn hóa học.
Hóa lý thuyết và Hóa lý, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên ĐHQG Hà Nội
[8] Hoàng Phê (2000) (chủ biên), Từ điển tiếng Việt, nhà xuất bản Đà Nẵng, trung tâm Từ điển học, Hà Nội - Đà Nẵng
[9] Nguyễn Thanh Phương (2014), Thiết kế tư liệu dạy học phần thực hành hóa học phân tích định lượng ở trường THPT chuyên Luận văn thạc sĩ Giáo dục học,
Trường đại học sư phạm TP Hồ Chí Minh
[10] Võ Hồng Thi (2009), Hướng dẫn thí nghiệm hóa phân tích, Đại học Kỹ thuật công nghệ TP Hồ Chí Minh
Nguyễn Thị Hồng Trang (2009) đã nghiên cứu ứng dụng phần mềm Flipalbum để xây dựng và sử dụng ngân hàng hình ảnh trong giảng dạy môn sinh học lớp 10 Nghiên cứu này nhằm tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh, góp phần nâng cao hiệu quả học tập Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục của tác giả cung cấp những phương pháp mới trong việc sử dụng công nghệ hỗ trợ dạy học.
[12] Phạm Thị Tuyến (2016), Xây dựng và ứng dụng bộ tư liệu hỗ trợ dạy - học chương trình Sinh học 12, THPT Khóa luận tốt nghiệp
Nguyễn Thị Thanh Uyên (2009) đã thực hiện luận văn thạc sĩ về việc xây dựng và sử dụng website hỗ trợ dạy học cho phần kiến thức "phương pháp tọa độ trong không gian" trong chương trình hình học nâng cao lớp 12 tại trường THPT Nghiên cứu này nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập thông qua ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục.
[14] Phan Gia Anh Vũ (1998), Phương tiện dạy học, ĐHSP Huế
[15] Trần Xuân Bách – Bùi Việt Phú – Lê Quang Sơn, 2016 “Quản lý hành chính nhà nước và quản lý ngành giáo dục đào tạo”, NXB Giáo dục Việt Nam
[16] Việt báo, 2004, “Ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục” http://pda.vietbao.vn/Vi-tinh-Vien-thong/Ung-dung-cong-nghe-thong-tin-trong- giao-duc/40025771/217/
[17] H Cherif, Ph.D và ctv, 2014 College Students' Use of YouTube Videos In Learning Biology and Chemistry Concepts Pinnacle Educational Research & Development ISSN: 2360-9494
[18] Lester P.M, Syntactic Theory of Visual Communication (n.d.) Retrieved April
24, 2012, from http://commfaculty.fullerton.edu/lester/writings/viscomtheory.ht ml
[19] Lombard, F (2008) Information Technology (IT) to change biology teaching, or teaching IT-changed biology
[20] Samreen Akram et al, 2012 Use of audio visual aids for effective teaching of biology at secondary schools level Elixir Leadership Mgmt 50 10597-10605
Phụ lục 1: Phiếu khảo sát, điều tra dùng trong quá trình thực hiện đề tài
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM, ĐHĐN Số phiếu:………… KHOA SINH - MÔI TRƯỜNG Ngày khảo sát:… / …/……
PHIẾU HỎI Ý KIẾN ( Dành cho giáo viên)
Kính gửi quý Thầy/Cô! Chúng tôi đang tiến hành nghiên cứu nhằm xây dựng và ứng dụng bộ tư liệu hỗ trợ dạy học Sinh học lớp 10 THPT Rất mong nhận được sự cộng tác và ý kiến đóng góp từ quý Thầy/Cô về một số vấn đề liên quan.
Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý thầy, cô!
Tổ chuyên môn:……… Thâm niên công tác:………
PHẦN B: Nội dung khảo sát
Thầy cô cho biết ý kiến của mình bằng các đánh dấu (X) vào các mục mà thầy cô đồng ý
Câu 1: Thầy cô có thường xuyên sử dụng phương tiện trực quan trong quá trình dạy học phần sinh học 10 hay không
Rất hiếm Chưa bao giờ
Trong quá trình chuẩn bị bài dạy, giáo viên thường tìm kiếm và sử dụng tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm hình ảnh, video, trò chơi, và giáo trình tham khảo Việc này giúp làm phong phú thêm nội dung bài học và tạo sự hấp dẫn cho học sinh.
Khi sử dụng và tìm kiếm tư liệu trên các trang web, thầy cô thường gặp phải nhiều khó khăn Một trong số đó là việc tìm kiếm hình ảnh, video, trò chơi không phù hợp với nội dung sách giáo khoa, dẫn đến việc tốn thời gian để biên tập lại Ngoài ra, việc sử dụng ứng dụng vào bài giảng điện tử có thể phát sinh nhiều chi phí cho hình ảnh và tài liệu Thêm vào đó, nguồn tư liệu không phong phú cũng là một trở ngại lớn trong quá trình giảng dạy.
Thầy cô có mong muốn sở hữu một trang web cung cấp tư liệu sinh học cho bậc THPT, bao gồm hình ảnh, video, trò chơi và giáo trình tham khảo, nhằm hỗ trợ hiệu quả trong quá trình giảng dạy của mình không?
Rất mong muốn, sẽ giúp ích rất nhiều
Bình thường, không cần thiết có cũng được không có cũng được
Không cần thiết Ý kiến khác:………
Thầy cô đã từng biết đến trang web tulieusinhhoc.weebly.com chưa? Một số người có thể đã nghe qua nhưng chưa sử dụng, trong khi những người khác có thể đã sử dụng vài lần hoặc sử dụng khá thường xuyên Đây là đường link đến trang web: [tulieusinhhoc.weebly.com](http://tulieusinhhoc.weebly.com/).
Thầy cô vui lòng truy cập sử dụng thử và cho biết ý kiến của mình về trang web này bằng cách trả lời một số câu hỏi sau:
Câu 6: Thầy cô vui lòng đánh giá mức độ hài lòng của thầy cô đối với trang web này: ất hài lòng
Câu 7: Đánh giá mức độ hài lòng của thầy cô khi sử dụng bộ tư liệu sinh học 10 trên trang web này
Hoàn toàn đồng ý Đồng ý một phần
1 Giao diện đẹp, dễ sử dụng
2 Các mục hình ảnh, video, trò chơi được sắp xếp rõ ràng theo từng bài thuận lợi cho tìm kiếm
3 Hình ảnh, video phong phú đáp ứng được nhu cầu sử dụng
4 Tài liệu giáo trình, tài liệu tham khảo phong phú
5 Doalown tài liệu dễ dàng và không tốn kém
Thầy cô có dự định quay lại và thường xuyên sử dụng trang web tulieusinhhoc.webbly.com không? Họ sẽ quay lại thường xuyên, thỉnh thoảng hoặc có thể sử dụng những trang khác.
Câu 9: Thầy cô có góp ý gì cho trang web: tulieusinhhoc.webbly.com ngày càng hoàn thiện hơn
Chân thành cảm ơn sự hợp tác của quý thầy (cô) giáo!
Mọi thông tin thắc mắc xin vui lòng liên hệ:
Trần Thị Thanh Thúy – Lớp 13SS, Khoa Sinh – Môi trường, trường Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng
SĐT: 01262637687 Email: thanhthuy23spsh@gmail.com
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM, ĐHĐN Số phiếu:………… KHOA SINH - MÔI TRƯỜNG Ngày khảo sát:… / …/……
PHIẾU HỎI Ý KIẾN (Dành cho sinh viên)