Microsoft Word Ba�o ca�o �u˙o˙ 0 Nội dung Huỳnh Thị Ngọc Như Hoàng Thị Kiều Chinh Thiết kế Alex Chu Báo cáo Báo cáo cập nhật bức tranh toàn cảnh về tình hình sản xuất, biến động giá cả, tình hình tiêu[.]
Sản lượng
Theo công ty phân tích thị trường CovrigAnalytics, khu vực Trung Nam Brazil dự kiến sẽ sản xuất 34,2 triệu tấn đường trong niên vụ 2022 - 2023, tăng nhẹ so với 33,1 triệu tấn trong niên vụ hiện tại.
Dự báo vụ mía tại khu vực Trung Nam Brazil sẽ đạt 552 triệu tấn trong mùa vụ tới, tăng so với 532 triệu tấn của vụ hiện tại, nếu thời tiết trở lại bình thường sau đợt hạn hán khắc nghiệt.
Trong niên vụ 2021 - 2022, sản lượng đường của Brazil dự kiến giảm hơn 12%, đạt mức thấp nhất trong một thập kỷ do hạn hán và sương giá, khiến việc khôi phục sản xuất trong mùa vụ tới gặp khó khăn Ngược lại, Ấn Độ ghi nhận sản lượng đường tăng 5,6% tính đến cuối tháng 1/2022, với 507 nhà máy đang hoạt động và sản lượng đạt 18,7 triệu tấn, tăng 1 triệu tấn so với cùng kỳ niên vụ trước.
Theo ISMA, diện tích trồng mía tăng 11% có thể giúp sản lượng đường của Ấn Độ trong niên vụ 2021-2022 dự kiến đạt 31,5 triệu tấn, tăng 3% so với ước tính trước đó là 30,5 triệu tấn và cao hơn mức 31,2 triệu tấn của niên vụ 2020-2021.
Trong năm tài chính 2022, Chính phủ Ấn Độ đã điều chỉnh ngân sách cho ngành mía đường, tăng khoảng 25,1 tỷ Rupee (tương đương 334,7 triệu USD), nâng tổng ngân sách từ 43,4 tỷ Rupee lên 68,4 tỷ Rupee nhằm giải quyết khiếu nại của các nhà máy đường và hỗ trợ xuất khẩu.
Quyết định của Chính phủ nhằm hỗ trợ nông dân trồng mía là một bước đi tích cực, giúp giảm nợ giá mía của các nhà máy đối với người nông dân và mang lại lợi ích trực tiếp cho họ.
Để thúc đẩy Chương trình phối trộn Ethanol (EBP), Chính phủ Ấn Độ đã đầu tư 1,6 tỷ Rupee (21,4 triệu USD) trong năm tài chính 2022 và 3 tỷ Rupee (40 triệu USD) trong năm tài chính 2023 để hỗ trợ các nhà máy đường nâng cao năng lực sản xuất ethanol Sáng kiến này không chỉ giúp giảm lượng đường dư thừa mà còn cải thiện chất lượng không khí và giảm nhập khẩu dầu thô của Ấn Độ.
Chính phủ Ấn Độ đã quyết định áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt 2 Rupee (0,026 USD)/lít đối với xăng không phối trộn kể từ ngày 1/10/2022 Quyết định này không chỉ tăng nguồn cung ethanol mà còn giúp giảm lượng đường dư thừa, đánh dấu một bước đi tích cực trong chính sách năng lượng của nước này.
Liên đoàn các ngành công nghiệp Thái Lan (FTI) dự báo sản lượng mía đường của Thái Lan trong niên vụ 2021 - 2022 sẽ đạt từ 85 đến 90 triệu tấn, nhờ vào triển vọng kinh doanh khả quan trong ngành đường Sản lượng này có thể được chuyển đổi thành 9 đến 10 triệu tấn đường.
Ngành mía đường Thái Lan đang trên đà phục hồi với sản lượng mía tăng và giá cả cải thiện trên thị trường toàn cầu Giá đường đã tăng lên mức cao 18 US cents/lb, điều này hứa hẹn mang lại lợi ích cho ngành mía đường trong nước và nền kinh tế Ông Chalush Chinthammit, Chủ tịch Câu lạc bộ Công nghiệp Đường của FTI, nhận định rằng ngành mía đường đã vượt qua giai đoạn khó khăn và sẽ bước vào chu kỳ tăng trưởng mới trong thời gian tới.
Sản lượng mía của Thái Lan đã giảm mạnh từ 134,9 triệu tấn trong niên vụ 2017 - 2018 xuống còn 74,8 triệu tấn trong niên vụ 2019 - 2020 và 66,6 triệu tấn trong niên vụ 2020 - 2021 Hiệp hội Công nghiệp Mía đường Thái Lan (FTI) dự đoán rằng sản lượng mía trong niên vụ 2022-2023 sẽ giữ mức tương đương với niên vụ 2021 - 2022.
Thái Lan đang đối diện với tình trạng thiếu hụt 100.000 công nhân, chủ yếu là người nhập cư từ các nước láng giềng, cho các đồn điền mía Nguyên nhân chính là do đại dịch đã ngăn cản họ di chuyển đến Thái Lan.
Công ty Green Pool, chuyên tư vấn về đường và nhiên liệu sinh học, đã điều chỉnh dự báo sản lượng đường của Trung Quốc cho năm 2021 - 2022 xuống mức thấp hơn.
10 triệu tấn do thời tiết La Nina dẫn đến nguy cơ băng giá gia tăng gây ảnh hưởng tiêu cực đến sản lượng của nước này
Green Pool dự báo sản lượng niên vụ hiện tại của Trung Quốc sẽ đạt 9,95 triệu tấn, giảm so với dự báo trước đó là 10,2 triệu tấn và thấp hơn 10,7 triệu tấn của niên vụ trước.
Sản lượng đường trong niên vụ này giảm so với năm trước, chủ yếu do lượng đường củ cải giảm 42% xuống còn 887.000 tấn, trong khi sản lượng đường mía chỉ giảm nhẹ 1% xuống 9,1 triệu tấn.
Nếu tình hình băng giá trở nên tồi tệ hơn, sản luợng đường của Trung Quốc thậm chí có thể chỉ đạt 9,5 triệu tấn
Còn theo Hiệp hội Mía đường Trung Quốc, sản xuất đường của nước này trong niên vụ
Tiêu thụ
Xuất khẩu đường của Brazil trong tháng đầu năm 2022 chỉ đạt 1,4 triệu tấn, giảm 32,6% so với cùng kỳ năm 2021 và giảm 30,5% so với tháng 12/2021 Đây là mức xuất khẩu thấp nhất kể từ năm 2019, theo dữ liệu từ Ban Thư ký Ngoại thương (Secex) thuộc Bộ Kinh tế Brazil.
Trong tháng 1, Brazil đã xuất khẩu 1,1 triệu tấn đường thô, giảm 33,4% so với tháng trước và 37,1% so với cùng kỳ năm ngoái Mặc dù lượng đường tinh luyện xuất khẩu giảm, giá trung bình đã tăng 1,3% so với tháng 12 và 15,3% so với cùng kỳ, đạt 412,84 USD/tấn Tổng lượng đường tinh luyện tiêu thụ trong tháng là 246.200 tấn, giảm 13,6% so với tháng 12 năm ngoái Các thị trường xuất khẩu chính của Brazil trong tháng 1 bao gồm Algeria, Maroc, Nigeria và Nga.
7 Ấn Độ:Theo Reuters, các nhà máy Ấn Độ đã ký hợp đồng xuất khẩu 4,6 triệu tấn đường trong niên vụ 2021-2022 mà không cần trợ cấp của Chính phủ
Việc tăng cường xuất khẩu sẽ hỗ trợ nhà sản xuất đường lớn thứ hai thế giới giảm bớt lượng dự trữ, mặc dù điều này có thể tác động đến giá đường toàn cầu.
Hiệp hội Thương mại Đường toàn Ấn Độ (AISTA) thông báo rằng từ đầu niên vụ hiện tại, bắt đầu từ ngày 1/10/2021, các nhà máy đã xuất khẩu 3,7 triệu tấn đường Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, việc vận chuyển đường gặp khó khăn do thiếu hụt chuyến tàu vận tải đường sắt, khiến các nhà máy phải nỗ lực nhiều hơn để đảm bảo giao hàng đúng hạn.
Cơ quan Thương mại Ấn Độ (AISTA) dự báo rằng Ấn Độ có khả năng xuất khẩu 6 triệu tấn đường trong năm nay, giảm so với 7,2 triệu tấn của năm trước Nguyên nhân của sự giảm sút này là do New Delhi đã ngừng trợ cấp cho xuất khẩu đường.
Theo AISTA, các nhà máy đường Ấn Độ đang đạt giá bán cao cho đường của họ, dao động từ 19,5 đến 20 cents/lb Tại Maharashtra và Karnataka, giá đường thô được bán trong khoảng 31 - 31,8 Rupee/kg.
Giá đường quốc tế hiện đang ở mức khoảng 18,3 cents/lb, và xu hướng thị trường sẽ phụ thuộc vào dự báo sản lượng đường cùng với điều kiện thời tiết tại Brazil trong thời gian tới, cũng như chính sách xăng dầu của quốc gia này.
AISTA cũng lo ngại tình trạng thiếu toa xe đường sắt để vận chuyển có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu đường của Ấn Độ
Tính đến cuối tháng 1/2022, Trung Quốc đã tiêu thụ tổng cộng 2,1 triệu tấn đường trong vụ ép hiện tại, đạt tỷ lệ bán lũy kế 39,4% Trong đó, đường mía chiếm 1,7 triệu tấn với tỷ lệ bán 36,9%, trong khi đường củ cải đạt 447.600 tấn với tỷ lệ tiêu thụ 53,1%.
Năm 2021, Trung Quốc đã nhập khẩu kỷ lục 5,7 triệu tấn đường, tăng 7,5% so với năm
2020 Nhưng lượng nhập khẩu trong tháng 12 giảm 55% so với cùng kỳ năm trước và ghi nhận sự sụt giảm trong tháng thứ 3 liên tiếp
Đến cuối tháng 12/2021, tồn kho của ngành mía đường Trung Quốc đạt 1,5 triệu tấn, giảm 565.000 tấn so với cùng kỳ năm trước Tình trạng tồn kho thấp đang trở thành một thách thức lớn đối với ngành mía đường tại Trung Quốc.
Cục Quản lý Đường Philippines (SRA) đã quyết định nhập khẩu 200.000 tấn đường nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước, sau khi sản lượng đường giảm do ảnh hưởng của cơn bão “Odette” (bão Rai).
Theo SRA, sản lượng đường tại Philippines có khả năng khan hiếm vào cuối vụ ép hiện tại, dẫn đến việc không đủ cung cấp cho nhu cầu tiêu thụ đường tinh luyện trong nước.
Cơn bão Odette đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho cây mía, ước tính lên tới 2,5 tỷ Peso, đồng thời ảnh hưởng đến lượng đường tồn kho tại các nhà máy.
Tính đến ngày 23/1, giá bán buôn đường thô tại Philippines đạt 2.000 Peso/bao (50 kg), trong khi giá đường tinh luyện là 2.900 Peso/bao, tăng đáng kể so với mức 1.700 và 2.150 Peso/bao của cùng kỳ năm ngoái Ngoài ra, giá đường tinh luyện hiện đang ở mức 57 Peso/kg, so với 50 Peso/kg năm trước.
Hiệp hội Doanh nghiệp Thực phẩm và Đồ uống Indonesia (Gapmmi) dự báo rằng nhu cầu về đường tinh luyện (GKR) tại Indonesia sẽ vượt quá 3,5 triệu tấn trong năm nay Sự gia tăng này chủ yếu do nhu cầu bán lẻ tăng cao và kỳ vọng vào sự tăng trưởng mạnh mẽ trong dịp lễ Eid.
Mức thiếu hụt dự kiến sẽ rơi vào khoảng 200.000–300.000 tấn, trong khi đó, không còn tồn kho từ đợt phân bổ năm ngoái khoảng 3,2 triệu tấn do nhu cầu tăng cao vào cuối năm.
Gapmmi đã báo cáo lên Bộ Công nghiệp và hy vọng rằng Chính phủ sẽ tạo điều kiện để mua thêm GKR trong trường hợp thiếu hụt
Giá cả và tồn kho
Theo thông tin từ tổ chức ISO, chỉ số giá giao dịch đường thô và đường trắng trong nửa đầu tháng 1 năm nay tiếp tục giảm, kéo dài xu hướng từ tháng 12 năm ngoái Nguyên nhân chính là lo ngại về sự gia tăng số ca nhiễm biến chủng Omicron tại nhiều quốc gia, điều này có thể dẫn đến giảm tiêu thụ đường.
Giữa tháng 1, giá dầu tăng cao cùng với lạm phát gia tăng đã khiến giá đường tăng lên Tuy nhiên, vào cuối tháng, thông tin tích cực về thời tiết thuận lợi tại các vùng trồng mía và củ cải đường ở Brazil và Ấn Độ đã dẫn đến tình trạng thừa cung, làm giảm giá đường xuống thấp hơn.
Giá đường thô giao ngay trung bình đạt 18,2 cents/lb, giảm so với 18,8 cents/lb vào tháng 12/2021 và 19,4 cents/lb vào tháng 11/2021 Đồng thời, chỉ số giá đường trắng ISO cũng giảm mạnh xuống 494,4 USD/tấn, so với 498,2 USD/tấn của tháng 12/2021 và 509,5 USD/tấn của tháng 11/2021.
Theo dữ liệu từ tradingeconomics.com, giá đường thô thế giới đã đạt mức cao nhất trong 4 năm qua, từ tháng 7/2021 đến đầu tháng 2/2022, mặc dù có sự giảm giá trong các tháng gần đây.
Biểu đồ 1: Diễn biến giá đường thế giới trong tháng 1/2022 (Nguồn: ISO)
Biểu đồ 2: Diễn biến giá đường thô thế giới so với các năm trước (ĐVT: USD/tấn
Còn theo thông tin của globalprice.info giá đường tại các siêu thị khu vực Bangkok trong tháng đầu năm nay vẫn ổn định ở mức 22 - 23 THB
Theo thông tin từ Cơ quan Quản lý Đường Philippines (SRA), giá đường luyện bán sỉ tại khu vực Metro Manila đã tăng mạnh 21% trong tháng 1.
Giá đường tại Indonesia đã tăng trong tháng đầu năm, tương tự như tình hình tại Philippines Theo thông tin từ Bộ Thương Mại Indonesia trên trang web SISKAPERBAPO.com, giá đường bình quân tại 38 thành phố và thị trấn ở khu vực Đông Java ghi nhận mức tăng đáng kể 11% trong tháng 1.
Tại Trung Quốc, theo thông tin từ sàn giao dịch hàng hóa Zhengzhou, giá đường trắng giao dịch (tính bằng nhân dân tệ RMB) ít biến động tháng 1/2022
Biểu đồ 3: Diễn biến giá đường Trung Quốc trong tháng 1/2022 (Nguồn: ISO) Đvt: peso Philippines Đvt: rupiah Indonesia
Dự báo
Theo các nhà phân tích từ StoneX, sự giảm sút sản lượng đường tại Trung Quốc có thể dẫn đến việc gia tăng thâm hụt đường toàn cầu trong niên vụ 2021-2022.
Trung Quốc, một trong những quốc gia nhập khẩu đường lớn nhất toàn cầu, đang đối mặt với sự sụt giảm sản lượng đường do các đợt băng giá gần đây tại Quảng Tây và việc nông dân chuyển đổi sang trồng các loại cây khác.
StoneX dự báo năm thứ ba liên tiếp sẽ ghi nhận thâm hụt cung - cầu trên thị trường đường toàn cầu, với mức thâm hụt 1,9 triệu tấn, tăng 0,1 triệu tấn so với dự báo tháng 11, nhưng vẫn thấp hơn mức 3 triệu tấn của niên vụ 2020-2021.
Sản lượng đường toàn cầu trong niên vụ 2021-2022 dự kiến sẽ tăng 1,5% đạt 186,5 triệu tấn, trong khi tiêu thụ cũng tăng 0,9% lên 188,4 triệu tấn Cuối vụ sản xuất, tồn kho đường toàn cầu được dự đoán sẽ đạt 72,4 triệu tấn.
Trong niên vụ 2021-2022, sản lượng đường của Trung Quốc dự kiến sẽ giảm 300.000 tấn xuống
Trong niên vụ 2021-2022, sản lượng đường của Trung Quốc dự kiến đạt 10 triệu tấn, giảm 6,3% so với niên vụ trước Sự sụt giảm này sẽ dẫn đến việc tăng nhập khẩu đường của Trung Quốc, có khả năng tăng từ 4,5 triệu tấn lên 5,5 triệu tấn.
StoneX dự báo rằng sản lượng đường tại Ấn Độ sẽ đạt 31,5 triệu tấn, trong khi Thái Lan dự kiến sản xuất 10,7 triệu tấn Đồng thời, sản lượng đường ở khu vực Trung Nam của Brazil sẽ giữ nguyên ở mức 31,4 triệu tấn.
Còn theo Green Pool, thâm hụt đường toàn cầu sẽ ở mức thấp trong niên vụ 2022 - 2023 với khoảng 742.000 tấn so với dự báo thâm hụt 2,03 triệu tấn của niên vụ 2021 - 2022
Trong niên vụ 2022 - 2023, sản lượng đường toàn cầu dự kiến tăng 2% đạt 189 triệu tấn nhờ vào sự gia tăng sản xuất tại Trung Nam Brazil và Thái Lan Đồng thời, tiêu thụ đường toàn cầu cũng được dự báo tăng 1,3% lên 188,7 triệu tấn.
Từ cuối năm ngoái đến nay, sản lượng đường của Ấn Độ và Thái Lan tăng, cùng với thời tiết thuận lợi tại Brazil, đã tạo áp lực giảm giá đường toàn cầu Tuy nhiên, sự tăng cao của giá dầu thô đã phần nào hỗ trợ thị trường đường.
Tính đến ngày 12/2, giá dầu thô ngọt nhẹ WTI đạt 93,78 USD/thùng và Brent là 95,02 USD/thùng, mức cao nhất trong 7 năm qua Sự gia tăng này chủ yếu do lo ngại về khả năng Nga tấn công Ukraina, dẫn đến những lo ngại về nguồn cung toàn cầu bị thắt chặt.
Giá dầu thô tăng cao có thể khiến các nhà máy mía đường ở Brazil chuyển sang sản xuất ethanol thay vì đường trong niên vụ 2022 - 2023 bắt đầu từ tháng 4 tới Tuy nhiên, các nhà phân tích quốc tế cho rằng giá đường khó có khả năng phục hồi về mức trước đó.
20 - 20,5 cents/lb trước đó và có thể sẽ dao động dưới mức 19,5 cents/lb do đà bán ra của Ấn Độ
Nhu cầu đường giảm do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, trong khi nguồn cung dồi dào từ đường nhập khẩu chính ngạch và đường nhập lậu đã tạo áp lực lớn lên giá đường trong nước Kết quả là, giá đường đã giảm từ 200 đến 500 đồng/kg trong tháng 1.
Tình hình sản xuất, tiêu thụ, giá đường
Trong tháng 1, hầu hết các nhà máy đường tại Việt Nam đã bắt đầu vụ ép mía, với tổng lượng mía đã ép đạt 1.900.000 tấn và sản lượng đường sản xuất đạt 180.000 tấn.
Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA), trong tháng 1, sản xuất hàng hóa phục vụ Tết giảm do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, đặc biệt là các sản phẩm có sử dụng đường, dẫn đến sức cầu đường giảm mạnh so với các năm trước.
Nguồn cung đường đã tăng mạnh với sự xuất hiện đồng loạt của nhiều nguồn cung mới Từ cuối tháng 12 năm ngoái, đường nhập lậu từ các tỉnh biên giới Campuchia và Lào đã tràn vào với số lượng lớn và giá cả thấp hơn so với đường nhập khẩu chính thức Điều này, cùng với việc các loại đường từ các nước ASEAN nhập khẩu để lẩn tránh thuế chống bán phá giá và trợ cấp, đã chiếm lĩnh thị trường Thêm vào đó, đường nhập khẩu theo hạn ngạch năm 2021 cũng đã được đưa về, khiến giá đường giảm so với tháng 12/2021.
Các nhà máy đường đã nâng giá mua mía lên mức cao nhất trong 5 năm qua và áp dụng các biện pháp hỗ trợ nông dân để khôi phục trồng mới vùng nguyên liệu Tuy nhiên, điều này đã dẫn đến việc giá thành đường tăng so với vụ trước, khiến sản phẩm khó cạnh tranh với đường nhập lậu và đường nhập khẩu, buộc các nhà máy phải chấp nhận tình trạng tồn kho.
Giá đường sản xuất từ mía trong nước thay đổi tùy thuộc vào phẩm cấp (chất lượng và cỡ hạt), trong khi giá đường nhập khẩu từ các nước ASEAN (bao gồm VAT) cũng có sự biến động.
Như vậy, giá đường tại thị trường nội địa trong tháng 1 so với các nước trong khu vực như ASEAN và Trung Quốc đã thấp hơn đáng kể
Bảng 1: Giá đường tại Việt Nam trong tháng 1/2022 (Đơn vị: đồng/kg đã bao gồm VAT
Bảng 2: So sánh giá đường trên thị trường nội địa các nước lân cận
(Đơn vị: đồng/kg Nguồn: VSSA.)
Nhập khẩu đường và nạn nhập lậu
Năm 2021, dữ liệu từ Tổng cục Hải Quan Việt Nam cho thấy lượng đường nhập khẩu từ Thái Lan đã giảm mạnh, chỉ còn 369.595 tấn, so với 1,3 triệu tấn của năm 2020.
Lượng đường nhập khẩu từ 5 quốc gia ASEAN (Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia và Myanmar) đã đạt 864.976 tấn, tăng gấp 4 lần so với năm 2020 Điều này cho thấy biện pháp áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với đường Thái Lan tạm thời chưa hiệu quả, theo thông tin từ VSSA.
Trong tháng 1/2022, giá đường giảm do nguồn cung dồi dào, trong khi nhu cầu tiêu dùng trực tiếp và sản xuất bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch bệnh COVID-19.
Trong tháng qua, sự gia tăng nguồn cung đường nhập lậu, chủ yếu từ Thái Lan, đã khiến giá đường giảm xuống dưới mức giá thành sản xuất từ mía.
Trong vụ ép mía 2021-2022, các nhà máy đường đã tăng giá mua mía lên mức cao nhất trong 5 năm qua Tuy nhiên, họ đang gặp phải khó khăn lớn do không thể tiêu thụ đường, dẫn đến tình trạng thiếu tiền để trả cho nông dân.
Theo số liệu từ Cơ quan Hải quan Thái Lan, trong năm 2021, Thái Lan đã xuất khẩu gần 3,6 triệu tấn đường, giảm 35,2% so với năm 2020 Đặc biệt, xuất khẩu đường sang Việt Nam chỉ đạt 365.904 tấn, giảm 71,1% so với 1,3 triệu tấn năm 2020 Nguyên nhân chính cho sự sụt giảm này là do việc áp thuế CBPG và CTC tại Việt Nam.
Lượng đường mà Thái Lan xuất khẩu sang Indonesia, nước nhập khẩu đường lớn nhất từ Thái Lan cũng giảm mạnh 50,2% trong năm 2021 vừa qua, chỉ đạt 1,1 triệu tấn
Tuy nhiên, xuất khẩu đường của Thái Lan sang các nước ASEAN khác lại tăng như: Campuchia tăng vọt 31,9%, Lào tăng 23,2%, Malaysia tăng 10%
Theo nghiên cứu của chúng tôi, trong khu vực ASEAN, chỉ có Thái Lan là quốc gia xuất khẩu đường với khối lượng lớn hàng năm, trong khi hầu hết các nước còn lại đều phải nhập khẩu đường để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước.
Kể từ khi Việt Nam mở cửa thị trường đường vào năm 2020, với việc xoá bỏ hạn ngạch nhập khẩu và giảm thuế xuống 5% cho các mặt hàng đường từ các nước tham gia Hiệp định Thương mại và Hàng hóa ASEAN (ATIGA), lượng đường nhập khẩu từ Thái Lan và các nước ASEAN khác đã tăng mạnh Đặc biệt, đường nhập khẩu từ Campuchia, Lào, Myanmar và Malaysia đã có sự gia tăng đáng kể.
Kể từ khi đường Thái Lan bị áp thuế chống bán phá giá và thuế tự vệ, xu hướng nhập khẩu đường từ Indonesia vào Việt Nam đã gia tăng mạnh mẽ Sự bất thường này dấy lên nghi vấn liệu đường Thái Lan có thể tìm cách né thuế bằng cách chuyển hướng sang các nước ASEAN trước khi vào Việt Nam.
Một số quốc gia như Campuchia, Lào, Myanmar, Malaysia và Indonesia không đủ sản lượng đường để cung cấp cho thị trường nội địa nhưng vẫn xuất khẩu số lượng lớn vào Việt Nam, cho thấy sự bất thường trong nguồn gốc đường nhập khẩu từ các nước này.
Việt Nam áp dụng mức thuế nhập khẩu đường khác nhau cho các quốc gia, với mức thuế 47,64% đối với Thái Lan, 80-85% đối với Ấn Độ và Brazil, trong khi chỉ 5% cho các nước ASEAN khác Điều này tạo điều kiện cho đường giá rẻ từ các quốc gia này có thể dễ dàng vào Việt Nam thông qua ASEAN.
Biểu đồ 4: Xuất khẩu đường (HS: 1701) của Thái Lan sang Việt Nam và một số nước ASEAN trong năm 2021 (ĐVT: tấn Nguồn: Cơ quan Hải quan Thái Lan)
Indonesia đã chứng kiến sự bùng nổ trong xuất khẩu đường, từ mức dưới 5.000 tấn/năm trước năm 2019, tăng lên 45.587 tấn vào năm 2020 nhờ xuất khẩu sang Việt Nam, và tiếp tục tăng mạnh gấp 8 lần, đạt 361.665 tấn trong năm 2021.
Năm 2021, Indonesia đã xuất khẩu 356.566 tấn đường, trong đó 99% được vận chuyển đến Việt Nam, chỉ có hơn 5.000 tấn xuất khẩu sang các nước khác Để đáp ứng nhu cầu trong nước, Indonesia đã nhập khẩu 5,5 triệu tấn đường từ các quốc gia, với Ấn Độ, Australia, Brazil và Thái Lan là những nhà cung cấp lớn nhất, cung cấp lần lượt 1,94 triệu tấn, 1,3 triệu tấn, 1,1 triệu tấn và 1 triệu tấn.
Indonesia nhập từ Ấn Độ tăng gấp 3 lần so với năm 2020, trong khi lượng đường nhập khẩu từ Brazil và Thái Lan lại suy giảm
Biểu đồ 5 thể hiện sự thay đổi trong xuất khẩu đường (HS: 1701) của Indonesia trước và sau khi Việt Nam mở cửa ngành đường đối với các nước ASEAN Dữ liệu được cung cấp từ Cơ quan Thống kê Indonesia cho thấy lượng xuất khẩu đường của Indonesia đã có những biến động đáng kể.
Theo VSSA, trong tháng 1/2022, hoạt động gian lận thương mại đường gia tăng mạnh mẽ, đặc biệt tại các tỉnh Tây Ninh, Long An (khu vực Bình Hiệp), Bình Phước, Kiên Giang và Quảng Trị (tuyến Đường 9 Lao Bảo) Khu vực Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị, nổi bật với tình trạng buôn lậu qua tuyến sông.
Dự báo
Nguồn cung đường trên thị trường hiện nay chủ yếu đến từ việc nhập khẩu chính ngạch và đường gian lận thương mại qua biên giới Tây Nam, cùng với đường sản xuất từ vụ ép.
Bảng 4: Xuất khẩu đường từ Thái Lan đến Campuchia và Lào năm 2021 (Nguồn: Nguồn: VSSA)
VSSA dự báo rằng nguồn cung đường sẽ dồi dào trong tháng 2/2022 và các tháng tiếp theo, không có khả năng xảy ra tình trạng thiếu hụt Thị trường vẫn nghiêng về các loại đường nhập khẩu, trong khi giá đường trong nước sẽ chịu ảnh hưởng từ biến động giá đường thế giới.
Giá đường trong thời gian tới sẽ phụ thuộc vào nỗ lực kiểm soát gian lận thương mại đường nhập lậu Nếu việc kiểm soát này hiệu quả, giá đường sẽ gần với mức giá của các nước trong khu vực, nhưng vẫn thấp hơn Ngược lại, nếu kiểm soát không hiệu quả, giá đường có thể giảm xuống dưới giá thành sản xuất từ mía, dẫn đến nguy cơ phá hủy chuỗi liên kết sản xuất mía đường.
Tại hội thảo về phát triển bền vững ngành mía đường Việt Nam, ông Nguyễn Vinh Quang từ Forest Trends đã cảnh báo rằng nếu không có sự liên kết chặt chẽ, minh bạch giữa nông dân và doanh nghiệp, Việt Nam có thể rơi vào tình trạng phụ thuộc vào đường nhập khẩu như Malaysia và Đài Loan Để ngành mía đường có thể tồn tại và phát triển trong tương lai, cần thực hiện những thay đổi vĩ mô nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh.
Ông Quang cảnh báo rằng trong giai đoạn 2017 - 2020, Việt Nam trung bình mỗi năm phải nhập khẩu từ 1,2 đến 1,8 triệu tấn đường, với tỷ lệ nhập khẩu chính ngạch chiếm từ gần 30% đến 90%.
Khoảng 10-70% lượng đường tiêu thụ tại Việt Nam là do nhập lậu, chủ yếu từ Thái Lan qua Campuchia và Lào Kể từ ngày 1/1/2020, khi Việt Nam chính thức tham gia hiệp định ATIGA, lượng đường nhập khẩu đã tăng vọt lên 1,5 triệu tấn, gấp gần 4,4 lần so với năm 2019 và gấp đôi sản lượng đường nội địa Trong khi đó, ngành mía đường trong nước đang có dấu hiệu suy giảm, với diện tích trồng mía giảm hơn 45% so với niên vụ 2016-2017, từ 274.000 ha xuống còn 151.000 ha, do lợi ích kinh tế từ cây mía thấp hơn nhiều so với các loại cây trồng khác.
Sản lượng đường giảm từ 1,2 triệu tấn xuống còn 77.000 tấn, tương đương mức giảm 38%
Sự sụt giảm cũng thể hiện trong khâu chế biến, từ 38 nhà máy vào năm 2017 xuống còn 29 như hiện nay
Diện tích trồng mía đang giảm sút do nông dân, mặc dù là người sản xuất và cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến, nhưng lại là những người chịu thiệt thòi nhất Ông Hồ Thành Biên, một nông dân trồng mía ở Tây Ninh, cho biết rằng sự thiếu minh bạch trong việc quản lý trữ đường và lợi nhuận từ sản phẩm của các nhà máy khiến người trồng mía gặp khó khăn trong việc cạnh tranh và duy trì sản xuất.
Ông Biên cho biết, hiện vẫn có nhà máy thu mua mía nguyên liệu với giá dưới 1 triệu đồng/tấn Ông đã mang mẫu mía Tây Ninh đi kiểm tra chữ đường và kết quả cho thấy dao động từ 11 đến 13 CCS, chênh lệch 4 đến 5 CCS so với số liệu của nhà máy Điều này khiến người nông dân chỉ nhận được 11% lợi nhuận, trong khi 89% còn lại rơi vào tay các nhà máy đường, một thực trạng hết sức bất hợp lý.
Ông Biên nhấn mạnh sự cần thiết phải có một đơn vị độc lập để đánh giá chất lượng đường từ mía, thay vì hoàn toàn phụ thuộc vào các nhà máy Điều này sẽ giúp bảo vệ quyền lợi cho nông dân và khôi phục sự quan tâm của họ đối với cây trồng này.
Ông Võ Văn Lương, đại diện Công ty TNHH Mía đường Nghệ An (Nasu), cho biết công ty đang sử dụng hệ thống đo hồng ngoại để đánh giá chữ đường, giúp nâng cao độ chính xác và tạo sự minh bạch, tin tưởng giữa Nasu và các đối tác.
Nasu hỗ trợ nông dân trong việc cơ giới hóa sản xuất và giảm thiểu sử dụng phân bón để tiết kiệm chi phí Đồng thời, công ty cũng cam kết mua mía với giá cao khoảng 1,2 triệu đồng/tấn và chi gần 3 tỷ đồng để thưởng cho nông dân có năng suất và chất lượng mía cao.
Ông Nguyễn Vinh Quang cho rằng để tạo sự hài hòa giữa nông dân trồng mía và doanh nghiệp, Chính phủ cần ban hành chính sách đặc thù cho ngành mía, đảm bảo nông dân thu được 60 - 70% lợi nhuận, trong khi 30 - 40% còn lại thuộc về các nhà máy chế biến Ngoài ra, Chính phủ cũng cần tăng cường kiểm soát đường nhập lậu nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành mía đường Việt Nam.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh đã chỉ đạo Bộ Công an và các Ban Chỉ đạo 389 tại các tỉnh, thành phố về việc tăng cường công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại, đặc biệt đối với mặt hàng thuốc lá và đường cát, theo thông tin từ báo Hải Quan Online.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công an phối hợp với các lực lượng chức năng như Hải quan, Biên phòng và Quản lý thị trường để xác minh thông tin từ Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam và Hiệp hội Mía đường Việt Nam Mục tiêu là triệt phá các đường dây buôn lậu và xử lý nghiêm các hành vi buôn bán trái phép thuốc lá điếu và đường cát, báo cáo kết quả cho Thủ tướng Chính phủ trong quý III/2022 Đồng thời, Ban Chỉ đạo 389 các địa phương cần tăng cường tuần tra, kiểm soát khu vực biên giới và thị trường nội địa để phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi buôn lậu và gian lận thương mại.
Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đã nhận được kiến nghị từ Hiệp hội Mía đường Việt Nam và Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam về tình hình gian lận liên quan đến đường cát nhập khẩu và công tác chống buôn lậu thuốc lá Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam, tình hình gian lận mặt hàng đường cát nhập khẩu đang diễn ra phức tạp và cần có biện pháp kiên quyết để xử lý.
