Pháp luật về Pháp luật về xử lý rác thải y tế và thực tiễn áp dụng tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 - Urenco 13 .Pháp luật về xử lý rác thải y tế và thực tiễn áp dụng tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 - Urenco 13 .Pháp luật về xử lý rác thải y tế và thực tiễn áp dụng tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 - Urenco 13 .Pháp luật về xử lý rác thải y tế và thực tiễn áp dụng tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 - Urenco 13 .Pháp luật về xử lý rác thải y tế và thực tiễn áp dụng tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 - Urenco 13 .Pháp luật về xử lý rác thải y tế và thực tiễn áp dụng tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 - Urenco 13 .Pháp luật về xử lý rác thải y tế và thực tiễn áp dụng tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 - Urenco 13 .xử lý rác thải y tế và thực tiễn áp dụng tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 - Urenco 13 .
TỔNG QUAN VỀ XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ VÀ PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ
Xử lý rác thải y tế
1.1.1 Khái niệm, đặc điểm a) Khái niệm:
Rác thải y tế là loại chất thải phát sinh từ hoạt động chăm sóc sức khỏe, bao gồm các vật liệu và sản phẩm không còn sử dụng, có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe con người và môi trường Để hiểu rõ về rác thải y tế, cần xem xét nguồn gốc và các quy định liên quan, như Thông tư liên tịch số 58 giữa Bộ trưởng Bộ Y tế và các cơ quan chức năng.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường định nghĩa chất thải y tế là các chất thải phát sinh từ hoạt động của các cơ sở y tế, bao gồm chất thải y tế nguy hại, chất thải y tế thông thường và nước thải y tế Tuy nhiên, định nghĩa này vẫn còn mang tính khái quát và chưa đầy đủ Một định nghĩa khác về chất thải y tế được quy định trong Thông tư của Bộ cần được xem xét để làm rõ hơn khái niệm này.
Theo quy định mới của y tế về quản lý chất thải y tế, Thông tư này thay thế Thông tư liên tịch và định nghĩa “chất thải y tế” bao gồm chất thải nguy hại, chất thải rắn thông thường, khí thải, chất thải lỏng không nguy hại và nước thải y tế Quy định này có hiệu lực từ ngày 10 tháng 01 năm 2022, bổ sung khí thải và chất lỏng không nguy hại vào danh mục chất thải y tế, khắc phục những thiếu sót của quy định trước đó.
Các tổ chức uy tín toàn cầu đã đưa ra các định nghĩa riêng về chất thải y tế Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chất thải y tế được xác định là những chất thải phát sinh từ các hoạt động y tế, bao gồm các vật liệu nguy hiểm có thể gây hại cho sức khỏe con người và môi trường.
Chất thải y tế là tất cả các loại chất thải phát sinh từ các cơ sở y tế, nghiên cứu và phòng thí nghiệm Ngoài ra, nó còn bao gồm chất thải từ các nguồn nhỏ và rải rác, chẳng hạn như từ các hoạt động chăm sóc y tế diễn ra tại nhà.
15 Khoản 1, Điều 3, Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT ngày 31/12/2015 của Bộ trưởng Bộ
Y tế và Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường
Theo Thông tư số 20/2021/TT-BYT, chất thải y tế được quản lý trong khuôn viên cơ sở y tế bao gồm các hoạt động như lọc máu và tiêm insulin Định nghĩa của Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) ngắn gọn hơn, coi chất thải y tế là mọi chất thải phát sinh từ hoạt động chăm sóc hoặc chẩn đoán y tế Dù có sự khác biệt về cách xác định nguồn thải, cả WHO và ICRC đều thống nhất rằng khoảng 75% - 90% chất thải y tế có tính chất giống như chất thải sinh hoạt thông thường, không chứa nguy cơ lây nhiễm Phần còn lại được xem là chất thải nguy hại, có nguy cơ lây nhiễm cao, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người.
Từ những định nghĩa đã nêu, cụm từ “rác thải y tế” sau đây sẽ được hiểu là
Tất cả các loại chất thải y tế, bao gồm cả chất thải nguy hại và chất thải y tế thông thường, phát sinh từ hoạt động của các cơ sở y tế Nội dung này phù hợp với phạm vi nghiên cứu của bài viết và thực tế hoạt động của Công ty Cổ phần Vật tư Thiết bị Môi trường 13 - Urenco 13.
Rác thải y tế là một phần quan trọng trong chất thải y tế, bao gồm cả các loại rác thải nguy hại và rác thải thông thường Đây là những loại rác thải được thu gom thường xuyên nhất từ các hoạt động của cơ sở y tế.
Xử lý rác thải y tế là một quá trình quan trọng nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khỏe con người Rác thải y tế bao gồm nhiều loại chất thải thường xuyên phát sinh từ các cơ sở y tế, vì vậy việc xử lý chúng cần được thực hiện theo các phương pháp cụ thể và phù hợp Các cá nhân và đơn vị có trách nhiệm sẽ áp dụng các tác động vật lý hoặc hóa học để xử lý hiệu quả loại chất thải này.
17 https://www.who.int/water_sanitation_health/medicalwaste/002to019.pdf, truy cập ngày 06 tháng 12 năm 2021
18 https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/publications/icrc-002-4032.pdf, truy cập ngày 06 tháng 12 năm 2021
Luận văn Thạc sĩ của Phạm Hồng Ngọc năm 2016 tại Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội, nghiên cứu về pháp luật quản lý chất thải y tế, tập trung vào các phương pháp xử lý rác thải y tế cụ thể Bài viết sẽ phân tích các đặc điểm của chất thải y tế và cách thức quản lý hiệu quả trong bối cảnh thực tiễn của thành phố Hà Nội.
Rác thải y tế, giống như các loại chất thải khác, cần có quy trình xử lý riêng biệt do chứa các tác nhân gây hại và có nguy cơ lây nhiễm cao Quy trình này bắt đầu từ việc phân loại và thu gom, nhằm đảm bảo an toàn và giảm thiểu tác hại đến sức khỏe con người và môi trường sống.
Xử lý rác thải y tế là bước cuối cùng trong quản lý rác thải y tế, đòi hỏi sự chính xác và tuân thủ các quy định pháp luật cũng như quy định nội bộ của doanh nghiệp Dù chỉ một phần nhỏ là rác thải nguy hại, việc xử lý chúng không thể xem nhẹ, vì rác thải y tế nguy hại có nguy cơ lây lan mầm bệnh cao, chứa các vi khuẩn, virus, ký sinh trùng và nấm có thể gây hại cho sức khỏe cộng đồng và ô nhiễm môi trường Do đó, xử lý rác thải y tế cần tuân thủ các quy chuẩn nghiêm ngặt hơn so với xử lý rác thải thông thường.
Việc xử lý rác thải y tế phụ thuộc vào loại rác thải, có thể là rác thải y tế nguy hại hoặc thông thường Các cá nhân và đơn vị chịu trách nhiệm sẽ lựa chọn phương thức xử lý phù hợp nhằm đảm bảo an toàn và giảm thiểu tác hại của rác thải y tế.
Việc xử lý rác thải y tế yêu cầu quy trình nghiêm ngặt và tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật, do đó cần có cơ sở vật chất phù hợp Điều này dẫn đến sự khác biệt trong cách xử lý rác thải giữa các cơ sở y tế và cơ sở xử lý, phụ thuộc vào điều kiện kinh tế và cơ sở vật chất Các yếu tố như máy móc, trang thiết bị, kho bãi chứa rác thải và địa điểm chôn lấp cũng ảnh hưởng đến hiệu quả xử lý rác thải y tế.
Xử lý rác thải y tế cần phải phù hợp với nhu cầu và chính sách của từng địa phương, ảnh hưởng đến khả năng xử lý tại khu vực đó Những địa phương có quỹ đất trống và tiêu chuẩn kỹ thuật cho bãi chôn lấp sẽ dễ dàng trong việc vận chuyển và xử lý rác thải y tế, giảm nguy cơ rò rỉ ra bên ngoài Ngược lại, các địa phương thiếu điều kiện sẽ phải vận chuyển rác thải y tế đến tỉnh khác, gây tốn kém và gia tăng nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và môi trường.
Pháp luật về xử lý rác thải y tế
1.2.1 Khái niệm, đặc điểm pháp luật về xử lý rác thải y tế a) Khái niệm pháp luật về xử lý rác thải y tế:
Ô nhiễm môi trường là một vấn đề cấp bách kéo dài nhiều năm, với nhiều hội nghị và tổ chức được thành lập nhằm giải quyết Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, nhưng vẫn chưa tìm ra phương pháp hiệu quả để chấm dứt tình trạng này Trong bối cảnh nghiêm trọng, việc áp dụng pháp luật trở thành một giải pháp quan trọng Những quy định bắt buộc và chế tài răn đe hành vi vi phạm sẽ góp phần nâng cao hiệu quả, đồng thời giúp các cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn và định hướng cho các đối tượng thực hiện luật.
Hiện nay, Việt Nam sở hữu một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật phong phú về bảo vệ môi trường, bao gồm các luật, nghị định và thông tư Nổi bật trong số đó là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Luật Thuế bảo vệ môi trường, thể hiện cam kết của quốc gia trong việc bảo vệ và cải thiện chất lượng môi trường sống.
Nghị định số 155/2016/NĐ-CP của Chính phủ ban hành năm 2016 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, cùng với Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT năm 2015 về quản lý chất thải y tế giữa Bộ Y tế và Bộ Tài nguyên và Môi trường, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn môi trường và sức khỏe cộng đồng Các quy định này nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và quản lý chất thải y tế một cách hiệu quả.
Y tế - Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Pháp luật về xử lý rác thải y tế là một phần quan trọng trong tổng thể pháp luật bảo vệ môi trường, cụ thể nằm trong các quy định và chế tài của luật quản lý chất thải y tế Định nghĩa về pháp luật này có thể được xây dựng dựa trên khái niệm pháp luật nói chung và pháp luật chuyên ngành, nhằm xác định rõ vai trò và trách nhiệm trong việc quản lý và xử lý rác thải y tế một cách hiệu quả và an toàn.
Pháp luật về xử lý rác thải y tế là một phần quan trọng trong quản lý chất thải y tế, bao gồm các quy tắc bắt buộc điều chỉnh việc xử lý và các vấn đề liên quan Những quy định này được cơ quan có thẩm quyền ban hành và đảm bảo thực hiện bằng quyền lực nhà nước.
Pháp luật về xử lý rác thải y tế, mặc dù là một phần của hệ thống pháp luật quản lý chất thải y tế, vẫn thể hiện đầy đủ các đặc điểm và yếu tố ảnh hưởng của pháp luật thông thường.
Pháp luật là hệ thống quy tắc do Nhà nước ban hành, phản ánh ý chí xã hội và điều chỉnh theo từng giai đoạn Trong bối cảnh xử lý rác thải y tế, pháp luật cần được điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn và điều kiện của quốc gia Các yếu tố cơ bản và chủ đạo có ảnh hưởng lớn đến việc thay đổi quy định pháp luật về xử lý rác thải y tế bao gồm tình hình thực tế, nhu cầu xã hội và sự phát triển của công nghệ.
27 Phạm Hồng Ngọc, Pháp luật về quản lý chất thải y tế từ thực tiễn thành phố Hà Nội
Đường lối và chính sách của quốc gia trong từng thời kỳ phản ánh ý chí và định hướng của Nhà nước đối với xã hội Mỗi giai đoạn sẽ có những chính sách cụ thể phù hợp với thực tiễn và mục tiêu phát triển Để thực hiện các chính sách này, Nhà nước cần thể chế hóa chúng vào hệ thống pháp luật, thông qua các quy định cụ thể nhằm hướng dẫn và áp đặt thi hành Việc đưa định hướng vào các văn bản quy phạm pháp luật là rất quan trọng, vì chỉ khi đó, Nhà nước mới có thể sử dụng quyền lực chính trị để yêu cầu xã hội tuân thủ.
Nhà nước thường xuyên đánh giá tình hình phát triển kinh tế - xã hội để điều chỉnh các chính sách phù hợp với những biến động mới Trước đây, vấn đề rác thải y tế chưa được chú trọng, dẫn đến thiếu quy định cụ thể Tuy nhiên, khi nhận thấy tác động của ô nhiễm môi trường, đặc biệt từ rác thải y tế, các cấp quản lý đã bắt đầu xây dựng các quy định và văn bản luật nhằm giải quyết vấn đề này Sự kết hợp giữa phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường đã thúc đẩy việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về môi trường, đảm bảo thực hiện các mục tiêu mà Đảng và Chính phủ đề ra.
Việc hội nhập quốc tế là yêu cầu thiết yếu cho sự phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia, giúp tiếp cận tiến bộ khoa học - kỹ thuật thông qua giao lưu với các quốc gia khác Mỗi diễn đàn, tổ chức quốc tế đều có những quy định riêng mà các quốc gia tham gia phải tuân thủ, không chỉ trên giấy tờ mà còn thông qua những cam kết thực hiện Để tạo ra một sân chơi chung không phân biệt giữa các quốc gia, hệ thống pháp luật cần điều chỉnh để phù hợp với các cam kết đã ký kết, như các Hiệp định Thương mại Tự do thế hệ mới mà Việt Nam tham gia như CPTPP và EVFTA, trong đó có cả cam kết về bảo vệ con người và môi trường Pháp luật về xử lý rác thải y tế cũng có những đặc điểm tương đồng với pháp luật thông thường, với các quy định cơ bản riêng biệt nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả trong xử lý loại rác thải này.
Thứ nhất, là hệ thống các quy tắc xử sự và mang tính chất bắt buộc chung
Pháp luật tạo ra các chuẩn mực và quy định mà mọi người phải tuân theo để sống và làm việc trong cộng đồng Hệ thống quy tắc này đảm bảo sự bình đẳng giữa tất cả mọi người, không phân biệt giới tính, độ tuổi hay tình trạng kinh tế Mọi cá nhân đều phải chịu trách nhiệm như nhau trước pháp luật nếu vi phạm Đặc biệt, các quy định về xử lý rác thải y tế là bắt buộc đối với các cơ sở y tế và xử lý, nhằm đảm bảo an toàn và vệ sinh Việc không tuân thủ những quy định này sẽ dẫn đến các hình thức xử phạt tương ứng.
Tất cả các văn bản quy phạm pháp luật phải được ban hành bởi cơ quan có thẩm quyền của nhà nước để có hiệu lực Những quy định không do cơ quan có thẩm quyền ban hành sẽ không có tính bắt buộc chung, chỉ áp dụng cho một số đối tượng nhất định Ví dụ, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 được Quốc hội Việt Nam ban hành, trong khi Nghị định số 155/2016/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường do Chính phủ ban hành Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT về quản lý chất thải y tế được Bộ trưởng Bộ Y tế và Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường thống nhất ban hành Mỗi loại văn bản quy phạm pháp luật tương ứng với một cơ quan có thẩm quyền khác nhau.
Thứ ba, thể hiện ý chí của Nhà nước.
Nhà nước sử dụng pháp luật để điều chỉnh các quan hệ xã hội cần thiết, nhằm bảo vệ lợi ích của giai cấp lãnh đạo Mỗi quy định pháp luật phản ánh quan điểm của Nhà nước về các vấn đề như phân loại và xử lý rác thải y tế Đồng thời, Nhà nước áp dụng các biện pháp xử phạt để răn đe những hành vi vi phạm, bảo vệ lợi ích công cộng Tất cả những điều này nhằm duy trì quyền lực và đảm bảo trật tự xã hội theo ý chí của Nhà nước.
Thứ tư, đảm bảo thực hiện bằng quyền lực Nhà nước.
Pháp luật do các cơ quan Nhà nước ban hành nhằm bảo vệ lợi ích và quyền lực chính trị, đồng thời duy trì trật tự và công bằng xã hội Các cá nhân, tổ chức vi phạm pháp luật sẽ phải chịu chế tài xử phạt thích đáng, từ phạt tiền, yêu cầu bồi thường đến phạt tù nếu hành vi vi phạm gây tổn hại nghiêm trọng đến lợi ích quốc gia và xã hội.
1.2.2 Sự cần thiết phải điều chỉnh xử lý rác thải y tế bằng pháp luật
Rác thải y tế có tác động tiêu cực rõ rệt đến môi trường sống, và việc để cá nhân, tổ chức tự xử lý mà không có sự giám sát của cơ quan chức năng có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng Hành vi thu gom rác thải y tế tự phát hoặc xả thải chưa qua xử lý ra môi trường có thể làm lây lan bệnh truyền nhiễm, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng Do đó, việc điều chỉnh xử lý rác thải y tế bằng pháp luật là cần thiết, nhằm ngăn chặn các hành vi tự phát gây hại cho môi trường và sức khỏe con người Một hệ thống quy định pháp luật chặt chẽ là cần thiết để quản lý hiệu quả vấn đề này.
