Bộ đề thi ngữ văn vào lớp 10 năm 2021 có hướng dẫn chấm chi tiết sẽ là bộ đề luyện thi vào 10 môn ngữ văn rất bổ ích cho thầy và trò cùng luyện. Đề và đáp án thi vào 10 môn ngữ văn năm 2021 được trình bày khoa học, đẹp. Tổng hợp đề thi vào 10 môn ngữ văn có đáp án, đề thi ngữ văn vào 10 có hướng dẫn chấm
ĐỀ THI VÀO LỚP 10 THPT 2021 – HÀ NAM
Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
PHẦN I ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn trích:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
(Sách giáo khoa Ngữ văn 9, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019, tr.56)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1 Đoạn trích trên thuộc văn bản nào? Tác giả là ai? Nêu hoàn cảnh sáng tác của văn bản
Câu 2 Trong đoạn trích, những hình ảnh nào thể hiện ước nguyện của nhà thơ?
Câu 3 Chỉ ra và nêu hiệu quả của một biện pháp tu từ trong hai câu thơ sau:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Câu 4 Thông điệp nào trong đoạn trích có ý nghĩa nhất đối với em? Vì sao? Trình bày bằng một đoạn văn khoảng 5-7 dòng.
PHẦN II LÀM VĂN (7,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa sự cống hiến
Cảm nhận của em về nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm Chuyện người con gái Nam
Xương (trích Truyền kì mạn lục) của Nguyễn Dữ Từ đó, hãy nhận xét về tình cảm của nhà văn dành cho nhân vật
HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ THANG ĐIỂM
Cán bộ chấm thi cần hiểu rõ hướng dẫn chấm và đáp án để đánh giá bài làm của thí sinh một cách tổng quát Trong quá trình chấm, họ nên tránh việc chỉ đếm ý để cho điểm, đồng thời khuyến khích những bài viết thể hiện cảm xúc và sự sáng tạo.
- Bài thi được chấm theo thang điểm 10; làm tròn theo quy tắc đến 0,25 điểm.
B HƯỚNG DẪN CỤ THỂ VÀ BIỂU ĐIỂM
- Đoạn trích trên thuộc văn bản Mùa xuân nho nhỏ
- Hoàn cảnh sáng tác của văn bản: sáng tác năm 1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời.
- Trong đoạn trích những hình ảnh thể hiện ước nguyện của nhà thơ: con chim hót, cành hoa, nốt trầm xao xuyến, mùa xuân nho nhỏ.
(Thí sinh chỉ trả lời đúng 01 hình ảnh: không cho điểm; trả lời đúng 02 hình ảnh: cho 0,25 điểm; trả lời đúng từ 03 hình ảnh trở lên: cho 0,5 điểm).
3 - Thí sinh chỉ ra một biện pháp tu từ có trong hai câu thơ Có thể tham khảo:
+ Liệt kê: con chim, cành hoa + Ẩn dụ: con chim, cành hoa
+ Phép điệp (điệp từ ta, điệp ngữ ta làm, điệp cấu trúc Ta làm…)
+ Làm cho câu thơ giàu sức gợi, biểu cảm; giàu nhịp điệu.
+ Thể hiện, nhấn mạnh khát vọng được sống có ích, được cống hiến những gì tốt đẹp nhất của cuộc đời mình cho cuộc đời chung.
- Về hình thức: Đoạn văn khoảng 5-7 dòng, diễn đạt lưu loát, mạch lạc
+ Thí sinh rút ra một thông điệp trong đoạn trích có ý nghĩa nhất đối với mình Có thể tham khảo một trong các thông điệp sau:
++ Sống cống hiến, hi sinh.
++ Sống khiêm nhường, bình dị…
+ Lí giải hợp lí, thuyết phục, không vi phạm chuẩn mực đạo đức, pháp luật.
Khi học sinh đưa ra lý giải không thuyết phục, sẽ chỉ được cho 0,25 điểm Đối với những lý giải không thuyết phục và vi phạm chuẩn mực đạo đức hoặc pháp luật, học sinh sẽ không được cho điểm.
1 Từ nội dung đoạn trích ở phần đọc hiểu, viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa sự cống hiến
2,0 a Đảm bảo hình thức của đoạn văn nghị luận 0,25 b Xác định đúng vấn đề nghị luận: ý nghĩa sự cống hiến 0,25 c Triển khai vấn đề nghị luận:
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng phải làm rõ được vấn đề cần nghị luận Dưới đây là một hướng giải quyết:
Cống hiến là hành động tự nguyện sử dụng sức lực, tài năng và trí tuệ của bản thân để đóng góp những giá trị tốt đẹp nhất cho lợi ích chung của cộng đồng.
- Khẳng định cống hiến có ý nghĩa, giá trị lớn lao:
+ Là phẩm chất tốt đẹp, là một trong những chuẩn mực đánh giá nhân cách, sự trưởng thành của mỗi người.
+ Tạo nên những thành quả, những giá trị có ý nghĩa cho cuộc
+ Người biết cống hiến được mọi người yêu mến, cảm phục; tâm hồn thanh thản; cuộc sống hạnh phúc, tốt đẹp…
+ Lan tỏa giá trị của sự cống hiến làm cho xã hội phát triển, văn minh.
(Thí sinh lấy dẫn chứng thực tế để chứng minh)
- Phê phán những biểu hiện sống ích kỉ, chỉ mưu cầu lợi ích cá nhân, quên đi trách nhiệm của bản thân đối với cộng đồng…
Nhận thức đúng đắn về ý nghĩa của sự cống hiến và thực hiện các hành động thiết thực để thể hiện điều đó là rất quan trọng Đồng thời, cần chú ý đến việc đảm bảo chính tả và ngữ pháp tiếng Việt, vì bài viết sẽ không được chấm điểm nếu mắc quá nhiều lỗi chính tả và ngữ pháp.
Sáng tạo trong nghị luận thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về vấn đề, cùng với cách diễn đạt mới mẻ và cảm xúc phong phú Điều này không chỉ thể hiện suy nghĩ sâu sắc mà còn khả năng phản biện, tạo nên những liên hệ sâu sắc với thực tiễn.
Thang điểm: Đối với yêu cầu c
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (1,0 điểm).
- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5-0,75 điểm).
Lập luận thiếu chặt chẽ và không thuyết phục thường xuất phát từ việc sử dụng lí lẽ không xác đáng, không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận Ngoài ra, việc thiếu dẫn chứng hoặc sử dụng dẫn chứng không phù hợp cũng góp phần làm giảm tính thuyết phục của lập luận.
2 Cảm nhận của em về nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm
Chuyện người con gái Nam Xương (Trích Truyền kì mạn lục ) của Nguyễn Dữ Từ đó, hãy nhận xét tình cảm của nhà văn dành cho nhân vật.
Để viết một bài văn nghị luận hiệu quả, cần đảm bảo cấu trúc rõ ràng: Mở bài cần khái quát vấn đề nghị luận, thân bài phải triển khai và làm rõ vấn đề, trong khi kết bài nên đánh giá và tổng kết lại nội dung đã thảo luận.
0,5 b Xác định đúng vấn đề: Cảm nhận về nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương (Trích
Truyền kì mạn lục) của Nguyễn Dữ Nhận xét tình cảm của nhà văn dành cho nhân vật.
0,25 c Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm:
Để viết bài hiệu quả, thí sinh cần hiểu rõ vấn đề và triển khai ý tưởng một cách linh hoạt Việc trình bày bài viết có thể đa dạng, nhưng phải đảm bảo tuân thủ các yêu cầu cơ bản.
* Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Dữ, tác phẩm
Chuyện người con gái Nam Xương, nhân vật Vũ Nương.
* Cảm nhận về nhân vật Vũ Nương
+ Là người phụ nữ có tư dung tốt đẹp, đảm đang, tháo vát.
+ Người con dâu hiếu nghĩa; người vợ thủy chung, luôn giữ gìn khuôn phép; người mẹ yêu thương con hết mực
+ Người phụ nữ nặng tình nghĩa, trọng danh dự
=> Những vẻ đẹp của Vũ Nương tiêu biểu cho vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam
- Số phận, cuộc đời bất hạnh:
+ Nạn nhân của chiến tranh phi nghĩa: chồng đi lính, một mình cáng đáng, lo toan mọi việc (nuôi dạy con thơ, phụng dưỡng mẹ chồng…)
Nạn nhân của chế độ nam quyền thường phải chịu đựng sự nghi ngờ từ chồng mà không có cơ hội để biện minh, bị bạo hành và đuổi khỏi nhà Danh dự và nhân phẩm của họ bị xâm phạm nghiêm trọng, dẫn đến những quyết định bi thảm như tự tử để minh oan Tuy nhiên, ngay cả khi được giải oan, họ vẫn không thể trở lại cuộc sống bình thường.
Vũ Nương là biểu tượng tiêu biểu cho vẻ đẹp phẩm chất và số phận bi thảm của phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ phong kiến Hình ảnh của cô phản ánh những khó khăn, bất công mà phụ nữ phải đối mặt, đồng thời thể hiện sức mạnh và sự kiên cường trong cuộc sống.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật:
+ Đặt nhân vật vào nhiều hoàn cảnh, tình huống khác nhau để làm nổi bật vẻ đẹp phẩm chất và số phận bất hạnh.
+ Tâm lí, tính cách nhân vật được khắc họa rõ nét
+ Kết hợp ngôn ngữ đối thoại và lời tự bạch của nhân vật làm nổi bật tính cách nhân vật.
+ Sử dụng yếu tố kì ảo làm cho nhân vật hiện lên vừa chân thực đời thường, vừa mang đặc điểm của nhân vật truyện truyền kì
* Nhận xét về tình cảm của nhà văn dành cho nhân vật:
- Cảm thông, thương xót trước số phận bất hạnh, cuộc đời đau
- Phát hiện, trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp của Vũ Nương từ hình thức, phẩm chất đến những ước mơ, những khát vọng chân chính.
Tình cảm mà nhà văn dành cho Vũ Nương phản ánh lòng trân trọng và yêu thương mà Nguyễn Dữ muốn gửi gắm tới phụ nữ trong xã hội phong kiến, thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc của ông.
0,5 d Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt (không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp)
Nguyễn Dữ thể hiện sự sáng tạo độc đáo qua cách diễn đạt mới mẻ và sâu sắc trong các tác phẩm của mình Ông khéo léo vận dụng kiến thức lý luận văn học để phân tích và đánh giá, đồng thời so sánh với các tác phẩm khác nhằm làm nổi bật những đóng góp riêng biệt của mình Văn phong của Nguyễn Dữ không chỉ giàu hình ảnh mà còn tràn đầy cảm xúc, tạo nên sức hấp dẫn cho người đọc.
- Đối với yêu cầu cảm nhận vẻ đẹp phẩm chất; số phận, cuộc đời của Vũ Nương:
Bài viết cần được phân tích một cách chi tiết với các luận điểm rõ ràng và mạch lạc để đạt điểm cao (1,75-2,0 điểm) Nếu phân tích có định hướng nhưng luận điểm chưa rõ ràng hoặc các luận điểm rõ ràng nhưng phân tích chưa sâu, điểm số sẽ bị hạn chế (1,0-1,5 điểm).
+ Phân tích chung chung không có định hướng (0,25-0,75 điểm)
- Đối với yêu cầu cảm nhận nghệ thuật xây dựng nhân vật:
+ Thí sinh trả lời đúng 02 ý có nhấn mạnh yếu tố kì ảo: cho 0,25 điểm
+ Thí sinh trả lời đúng từ 03 ý có nhấn mạnh yếu tố kì ảo: cho 0,5 điểm
ĐỀ THI VÀO LỚP 10 THPT 2021- BÌNH ĐỊNH
Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề)
Phần I (4,0 điểm) Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Không có gì tự đến đâu con.
Quả muốn ngọt phải tháng ngày tích nhựa Hoa sẽ thơm khi trải qua nắng lửa.
Mùa bội thu phải một nắng hai sương,
Không có gì tự đến dẫu bình thường.
Phải bằng cả bàn tay và nghị lực Như con chim suốt ngày chọn hạt, Năm tháng bao dung khắc nghiệt lạ kỳ.
(Trích Không có gì tự đến đâu con – Nguyễn Đăng Tấn, Tuyển tập thơ Lời ru vầng trăng, NXB Lao động, năm 2020, trang 42)
Câu 1 Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ.
Câu 2 Em hiểu thế nào về những câu thơ:
Quả muốn ngọt phải tháng ngày tích nhựa Hoa sẽ thơm khi trải qua nắng lửa.
Mùa bội thu phải một nắng hai sương,
Câu 3 Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ: Như con chim suốt ngày chọn hạt.
Câu 4 Viết một đoạn văn trình bày cảm nhậ của em về nỗi lòng của cha mẹ được gửi gắm qua đoạn thơ (khoảng 10 – 15 dòng).
Cháu có nhiệm vụ đo gió, mưa, nắng và tính mây để dự báo thời tiết phục vụ sản xuất và chiến đấu Các thiết bị của cháu bao gồm thùng đo mưa, máy nhật quang kí để xác định mức độ nắng, và máy vin để đo gió Vào ban đêm, cháu không thể nhìn thấy mây, nhưng có thể quan sát gió lay lá và các vì sao để dự đoán thời tiết Cháu báo cáo số liệu về “nhà” qua máy bộ đàm vào các giờ cố định trong ngày Công việc này đòi hỏi sự chính xác, nhưng khó khăn nhất là việc ghi chép vào lúc một giờ sáng, khi thời tiết lạnh giá và mưa tuyết Dù đang nằm trong chăn, cháu vẫn phải ra ngoài trong cái lạnh thấu xương, cảm nhận sự im lặng đáng sợ và sức mạnh của gió Sau khi hoàn thành công việc, cháu không thể ngủ lại.
Trước đây, khi chưa làm nghề, tôi thường nghĩ những ngôi sao trên bầu trời đen kịt là lẻ loi, nhưng giờ đây, công việc đã giúp tôi nhận ra rằng tôi không đơn độc Công việc của tôi gắn liền với sự nỗ lực của nhiều đồng nghiệp khác, và nếu thiếu nó, tôi sẽ cảm thấy trống trải Ai mà không thèm muốn sự kết nối, đúng không? Tôi tự hỏi về nỗi nhớ mà tôi cảm nhận khi lái xe qua trạm, liệu đó có phải chỉ là nỗi nhớ những điều xa hoa hay không Dù tôi ở trong trạm nhiều tháng, nhưng vẫn có những lúc tôi từ chối xuống xe khi bác lái dừng lại Cuối cùng, bác lái đã phải lên trạm để gặp tôi, và tôi nhận ra rằng sự kết nối với mọi người mới thực sự quan trọng.
(Trích Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long,
Ngữ văn 9, tập 1, NXB GD Việt Nam, 2018, trang 138, 185)
Nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích thể hiện sức trẻ đầy nhiệt huyết và khát vọng cống hiến cho đất nước Hình ảnh của anh không chỉ phản ánh tinh thần của thế hệ trẻ Việt Nam mà còn gợi mở những giá trị đẹp đẽ như lòng yêu nước, sự chăm chỉ và ý chí vươn lên trong cuộc sống Qua đó, ta nhận thấy thế hệ trẻ hiện nay cũng mang trong mình những ước mơ và hoài bão lớn lao, luôn sẵn sàng đối mặt với thử thách để xây dựng tương lai tươi sáng cho đất nước Sức trẻ Việt Nam hiện tại vẫn giữ được vẻ đẹp của sự nhiệt tình và sáng tạo, góp phần vào sự phát triển chung của xã hội.
HƯỚNG DẪN CHẤM – THANG ĐIỂM
Để viết một bài văn hay, cần có kiến thức văn học và xã hội phong phú, kỹ năng viết tốt cùng với bố cục rõ ràng và kết cấu chặt chẽ Diễn đạt cần trong sáng, giàu hình ảnh và sức gợi cảm, đồng thời hạn chế tối đa lỗi chính tả và ngữ pháp.
Để đáp ứng yêu cầu đổi mới trong kiểm tra và đánh giá, cần hướng tới phát triển năng lực học sinh với hướng dẫn chấm thi chủ yếu mang tính chất định tính Giám khảo cần linh hoạt trong việc chấm điểm, không chỉ tập trung vào kiến thức và kỹ năng mà còn chú ý đến thái độ và cảm xúc của thí sinh Khuyến khích sự sáng tạo và tìm tòi trong nội dung và hình thức bài làm, đồng thời chấp nhận các quan điểm khác nhau miễn là có tính hợp lý và thuyết phục.
Tổng điểm tối đa cho toàn bài là 10,0 điểm, với các mức điểm lẻ là 0,25 điểm Giám khảo sẽ dựa vào hướng dẫn chấm cho từng câu, từng ý để thống nhất và xác định các thang điểm cụ thể khác nhau.
II YÊU CẦU CỤ THỂ
Yêu cầu cần đạt Điể m
Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm
- HS trả lời đúng đáp án: 0,5 điểm
- HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm
Sự thành công trong cuộc sống không bao giờ dễ dàng, vì luôn có những khó khăn, thử thách và trở ngại Để đạt được thành công, mỗi người cần phải vượt qua những chướng ngại này.
- HS trả lời như đáp án: 0,5 điểm
- HS trả lời như 1 / 2 đáp án: 0,25 điểm
- HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm
Câu thơ: Như con chim suốt ngày chọn hạt
- Biện pháp tu từ: so sánh
+ Tạo cho câu thơ thêm sinh động, gợi cảm
Hình ảnh con người được so sánh với những chú chim chăm chỉ làm việc suốt cả ngày, nhấn mạnh rằng để đạt được thành công, con người cần có nghị lực, sự cố gắng và kiên trì.
- HS trả lời như đáp án hoặc có cách diễn đạt tương tự: 1,0 điểm
- HS trả lời được nhưng còn thiếu 1 ý so với đáp án: 0,75 điểm
- HS trả lời được 1 / 2 đáp án: 0,5 điểm
- HS trả lời sơ sài nhưng có ý và thiếu ý: 0,25 điểm
Thí sinh cần đảm bảo các yêu cầu cơ bản sau:
Viết một đoạn văn (khoảng 10 – 15 dòng) trình bày cảm nhận về nỗi lòng của cha mẹ dành cho con cái qua đoạn thơ
* Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn
Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo kiểu diễn dịch, quy nạp, tổng- phân-hợp, móc xích, song hành
* Xác định vấn đề cần nghị luận: Thể hiện được cảm nhận chân thành, sấu sắc về nỗi lòng của cha mẹ dành cho con 0,25
Thí sinh có thể lựa chon thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách Có thể theo hướng sau:
- Những lời khuyên nhủ, chia sẻ nhẹ nhàng, tình cảm của cha mẹ danh cho con
- Thể nhiện sự quan tâm, yêu thương sâu sắc của cha mẹ, sự lo lắng cho con trước những thử thách của cuộc đời.
- Niềm tin tưởng vào người con sẽ kiên trì đi đến mục tiêu cuộc đời.
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác đáng: 1,0 điểm
- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác đáng: 0,75 điểm
- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: 0,5 điểm
Lưu ý: HS có thể bày tỏ cảm nhận và cách lập luận khác nhưng phải phù hợp.
* Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt
Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.
* Sáng tạo: Thể hiện cảm nhấn sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.
Hướng dẫn chấm yêu cầu người viết huy động kiến thức và trải nghiệm cá nhân khi thảo luận, đồng thời thể hiện cái nhìn sâu sắc và chân thành về vấn đề Bài viết cần có sự sáng tạo trong cách diễn đạt và lập luận, giúp cho lời văn trở nên sống động và thuyết phục hơn.
Trong đoạn trích, nhân vật anh thanh niên hiện lên với những phẩm chất đáng quý, thể hiện sức trẻ đầy nhiệt huyết và lòng yêu nước sâu sắc Anh không chỉ là biểu tượng của thế hệ trẻ Việt Nam mà còn là hình mẫu cho sự cống hiến và khát vọng vươn lên trong cuộc sống Qua hình ảnh của anh, chúng ta có thể liên hệ với thực tế cuộc sống ngày nay, nơi mà thế hệ trẻ tiếp tục phát huy tinh thần sáng tạo, dũng cảm và trách nhiệm với xã hội Vẻ đẹp của sức trẻ Việt Nam không chỉ nằm ở sự năng động mà còn ở ý chí vượt khó, sẵn sàng đóng góp cho sự phát triển của đất nước Từ những cảm nhận về nhân vật anh thanh niên, ta thấy rõ hơn giá trị và tiềm năng của thế hệ trẻ trong việc xây dựng tương lai tươi sáng cho dân tộc.
0,5 c Triển khai vấn đề thành các luận điểm
Thí sinh nên triển khai bài viết bằng nhiều phương pháp khác nhau, nhưng cần chú trọng vào việc sử dụng hiệu quả các thao tác lập luận Việc kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng là rất quan trọng để đáp ứng các yêu cầu đề ra.
* Giới thiểu những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm, phần trích 0,5
- Nguyễn Thành Long (1925 – 1991), quê ở Duy Xuyên, Quảng Nam, viết văn từ thời kì kháng chiến chống Pháp, là cây bút chuyên viết truyện ngắn và kí
- Lặng lẽ Sa Pa sáng tác năm 1970, trong chuyến đi thực tế của tác giả ở Lào
Cai, in trong tập Giữa trong xanh (1972).
Tác giả khéo léo xây dựng hình ảnh nhân vật anh thanh niên, biểu trưng cho những giá trị tốt đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam, thể hiện lòng nhiệt huyết và tinh thần cống hiến trong công cuộc xây dựng đất nước.
* Cảm nhận về nhân vật anh thanh niên trong phần trích:
- Có ý thức trách nhiệm và tình yêu với công việc:
+ Làm công việc âm thầm, lặng lẽ trong hoàn cảnh thời tiết khắc nghiệt nhưng anh luôn tự giác hoàn thành nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm cao;
+ Nhận thức sâu sắc về ý nghĩa của công việc: có ích cho cuộc đời, cho cuộc sống chung của đất nước, lấy công việc làm niềm vui.
- Có lí tưởng sống cao đẹp:
+ Phải vì mọi người, vì quê hương, đất nước;
+ Hạnh phúc vì đã có đóng góp, cống hiến sức mình cho sự nghiệp chung.
- HS cảm nhận đầy đủ, sâu sắc: 2,0 – 2,5 điểm
- HS cảm nhận đầy đủ nhưng chưa sâu sắc: 1,0 – 1,75 điểm
- HS cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện: 0,25 – 0,75 điểm
Lưu ý: Không cho điểm tối đa với những bài làm cảm nhận toàn bộ tác phẩm
Anh thanh niên là hình ảnh tiêu biểu của thế hệ trẻ Việt Nam những năm 70 của thế kỷ XX, thể hiện vẻ đẹp bình dị mà cao cả Anh sống với lý tưởng, biết hy sinh cho nhân dân và đất nước trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội và kháng chiến chống ngoại xâm.
- Đánh giá về nghệ thuật: ngôn ngữ tự nhiên, sinh động, có kết hợp giữa tự sự, trữ tình với bình luận…
Thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay thể hiện sức trẻ đầy sức sống qua những phẩm chất ưu tú như lòng nhiệt huyết, tinh thần cống hiến và sự dấn thân Họ không chỉ xây dựng đất nước mà còn bảo vệ quê hương, góp phần tạo nên vẻ đẹp của sức trẻ trong thực tế đời sống.
- HS trình bày được 3 ý: 1,0 điểm
- HS trình bày được 2 ý: 0,75 điểm
- HS trình bày được 1 ý: 0,5 điểm
1,0 d Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt 0,5
Hướng dẫn chấm điểm bài làm: Không chấm điểm cho những bài có quá nhiều lỗi chính tả và ngữ pháp Đối với tiêu chí sáng tạo, cần thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận và có cách diễn đạt mới mẻ, độc đáo.
ĐỀ THI VÀO LỚP 10 THPT 2021– QUẢNG BÌNH
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
I ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc và bản sau và trả lời các câu hỏi nêu ở dưới:
Một lưới ăn xin đã già Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi Ông chìaa tay xin tôi.
Tôi lục tìm khắp nơi nhưng không thấy một đồng nào, không có cả khăn tay hay vật gì khác Dù vậy, ông vẫn kiên nhẫn chờ đợi tôi Tôi cảm thấy bối rối và không biết phải làm gì, bàn tay tôi run rẩy nắm chặt lấy bàn tay ông.
- Xin ông đừng giận cháu! Cháu không có gì cho ông cả Ông nhìn tội chăm chăm, đôi môi nở như cười:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó của ôong.
(Theo Tuốc-ghê-nhép, trich Ngữ Văn 9, tập 1, tr.22, NXB Giáo dục, 2010)
Câu 1 (0,5 điểm) Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
Câu 2 (0,5 điểm) Hãy chỉ ra 02 từ láy được sử dụng trong văn bản.
Ông lão cảm ơn nhân vật “tôi” dù không nhận được tiền, vì ông hiểu rằng giá trị không chỉ nằm ở vật chất mà còn ở sự quan tâm và lòng tốt Câu nói “Như vậy là cháu đã cho lão rồi” thể hiện sự trân trọng của ông đối với những điều không thể đo đếm bằng tiền bạc, như tình cảm và sự sẻ chia.
Câu 4 (1,0 điểm) Hãy nhận xét ngắn gọn về nhân vật "tôi" trong câu chuyện trên.
Từ nội dung phần Đọc hiểu, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 100 chữ) trình bày suy nghĩ về cách ứng xử với những người bất hạnh.
Phân tích vẻ đẹp của hình ảnh người lính trong đoạn thơ sau:
Trong đêm lạnh giá, anh và tôi cùng trải qua những cơn ớn lạnh, với mồ hôi lấm tấm trên trán Trang phục của chúng tôi tả tơi, áo anh rách vai, quần tôi có vài mảnh vá Dù miệng cười nhưng vẫn buốt giá, chân không giày, chúng tôi nắm chặt tay nhau, thể hiện tình thương trong hoàn cảnh khó khăn Đêm nay, giữa rừng hoang sương muối, chúng tôi đứng bên nhau, chờ giặc tới, dưới ánh trăng treo trên đầu súng.
(Trích Đồng chí, Chính Hữu, Ngữ văn 9, tập 1, tr.128, NXB Giáo dục, 2010)
Giám khảo sẽ đánh giá và cho điểm học sinh dựa trên các mức điểm đã được xác định, tập trung vào nội dung trình bày và kỹ năng diễn đạt của học sinh, từ đó quyết định điểm tối đa hoặc thấp hơn.
- Khuyến khích những bài thể hiện sự sáng tạo mà hợp lý trong cảm nhận và lập luận.
- Điểm toàn bài tính đến 0,25
- Phần trong ngoặc […] chỉ mang tính gợi ý
II HƯỚNG DẪN CỤ THỂ
I 1 Phương thức biểu đạt chính là tự sự 0,5
2 Từ láy: giàn giụa, tả tơi, run run, run rẩy, chăm chăm 0,5
3 Bởi vì: Ông lão đã cảm nhận được những tình cảm chân thành và sự tôn trọng mà nhân vật “tôi” dành cho mình.
(HS có thể diễn đạt khác)
4 HS có thể có những nhận xét khác nhau về nhân vật “tôi” (Là người giàu tình cảm, người tốt bụng, người sâu sắc: ) 1.0
Từ nội dung phần Đọc hiểu, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 100 chữ) trình bày suy nghĩ về cách ứng xử với những người bất hạnh
1.1 Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn 0.25
1.2 Xác định đúng vấn đề cán nghị luận: cách ứng xử với những người bất hạnh
Học sinh có thể trình bày vấn đề nghị luận về cách ứng xử với những người bất hạnh bằng nhiều phương pháp khác nhau như diễn dịch, quy nạp hoặc song hành Việc lựa chọn thao tác lập luận phù hợp sẽ giúp làm nổi bật ý kiến và quan điểm cá nhân về vấn đề này, từ đó tạo ra một đoạn văn mạch lạc và thuyết phục.
- Người bất hạnh là những người chịu nhiều thiệt thòi, thiếu may mắn và không có được hạnh phúc trong cuộc sống.
- Người bất hạnh thường tự ti, mặc cảm, dễ bị tổn thương Vì vậy, cần ứng xử chân thành, quan tâm và tế nhị trong giao tiếp ]
1.4 Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuân chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
1.5 Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận có cách diễn đạt mới mẻ 0.25
2 Phân tích vẻ đẹp của hình ảnh người lính trong đoạn thơ 5,0
2.1 Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Mở bài nêu được vấn đề,
Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài kết thúc được vấn đề 0,25
2.2 Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Vẻ đẹp của hình ảnh người lính được thể hiện qua đoạn thơ 0,25
Học sinh có thể triển khai vấn đề nghị luận bằng nhiều phương pháp khác nhau, tuy nhiên cần chú trọng vào việc vận dụng các thao tác lập luận một cách hiệu quả Việc kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng là rất quan trọng để đảm bảo tính thuyết phục của bài viết, đồng thời đáp ứng đầy đủ các yêu cầu đặt ra.
- Có những hiểu biết cơ bản về tác giả, tác phẩm
- Phân tích đoạn thơ để làm nổi bật vẻ đẹp của hình ảnh người
Vẻ đẹp của tỉnh đồng chí, đồng đội thể hiện qua tình yêu thương, sẻ chia và đồng cảm trong những hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn về vật chất Họ luôn sát cánh bên nhau, sẵn sàng chiến đấu vì lý tưởng chung, tạo nên sức mạnh tinh thần vững chắc trong cuộc sống.
Vẻ đẹp của tinh thần lạc quan và tâm hồn lãng mạn thể hiện qua việc sống vui vẻ và cởi mở trước mọi tình huống Điều này giúp chúng ta cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của cuộc sống và thiên nhiên xung quanh Tinh thần tích cực không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp ta khám phá những điều thơ mộng trong từng khoảnh khắc.
- Nhận xét được một vài nét đặc sắc về nghệ thuật: ngôn ngữ chân thực, giản dị, giàu sức biểu cảm, hình ảnh vừa hiện thực, vừa lãng mạn;
Hình ảnh người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp thể hiện vẻ đẹp bình dị nhưng cao cả, phản ánh tinh thần và nhân cách của anh bộ đội cụ Hồ Tác phẩm không chỉ mang dấu ấn thời đại mà còn thể hiện sự sáng tạo độc đáo của Chính Hữu, góp phần khắc họa rõ nét hình ảnh người lính trong lòng dân tộc.
2.4 Chinh tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng 0.25
2.5 Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ 0.25
ĐỀ THI VÀO LỚP 10 THPT 2021– HÀ TĨNH
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
Câu 1 (2,0 điểm) Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:
Nay xa cách lòng tôi luôn nhớ về hình ảnh chiếc thuyền rẽ sóng giữa biển khơi, với màu nước xanh và cá bạc lấp lánh Mùi nồng mặn của biển cả làm tôi thêm da diết, nhắc nhớ những kỷ niệm khó quên.
Trong đoạn thơ của Tế Hanh, những từ thuộc trường từ vựng về biển bao gồm "màu nước xanh," "cá bạc," và "chiếc buồm vôi." Nội dung của đoạn thơ thể hiện nỗi nhớ quê hương và tình yêu biển cả của tác giả Một biện pháp tu từ nổi bật trong hai câu thơ "Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ/ Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi" là phép liệt kê, giúp tạo ra hình ảnh sinh động và gợi cảm, từ đó khắc sâu tâm trạng nhớ quê của tác giả.
Viết bài văn (khoảng 300 chữ) thể hiện tình cảm của em đối với quê hương, đất nước.
Cảm nhận vẻ đẹp của đoạn thơ sau:
Giữa dòng sông xanh, một bông hoa tím biếc nở rộ, thu hút sự chú ý của con chim chiền chiện đang hót vang trời Những giọt sương long lanh rơi xuống, tôi đưa tay ra để hứng lấy vẻ đẹp tự nhiên ấy.
Mùa xuân, người cầm súng mang theo lộc đầy trên lưng, ra đồng để trải dài lộc trên nương mạ Tất cả đều hối hả và xôn xao trong không khí mùa xuân.
(Thanh Hải, Mùa xuân nho nhỏ, Ngữ văn 9, tập hai, tr.55,56, NXB GDVN, 2017) -HẾT -
HƯỚNG DẪN CHẤM – THANG ĐIỂM Câu 1. Ý Nội dung Điể m 2.0 a
Trong đoạn thơ, những tư thuộc trường từ vựng về biển: nước, cá, buồm, thuyền, sông, khơi, nồng, mặn (thí sinh chỉ ra đúng 02 từ được
0,25 điểm, chỉ đúng 03 từ trở lên được 0,5 điểm; chỉ ra 01 từ đúng hoặc không chỉ ra được từ nào: 0 điểm).
Bức tranh thiên nhiên trong đoạn thơ thể hiện vẻ đẹp tuyệt vời và tình yêu, nỗi nhớ quê hương của tác giả Một biện pháp tu từ nổi bật được sử dụng là liệt kê, với các hình ảnh như màu nước xanh, cá bạc và chiếc buồm vôi, tạo nên sự sinh động và cảm xúc cho tác phẩm.
Nhà thơ khéo léo sử dụng biện pháp tu từ để tạo nên hiệu quả nghệ thuật sâu sắc, thông qua việc liệt kê những hình ảnh bình dị và thân thuộc của làng chài Những hình ảnh này không chỉ đặc trưng cho cuộc sống nơi đây mà còn hằn sâu trong nỗi nhớ của tác giả, từ đó thể hiện rõ nét tình cảm sâu sắc mà ông dành cho quê hương.
Học sinh có thể tự do chọn hình thức viết bài văn phù hợp để thể hiện tình cảm với quê hương, đất nước Bài viết cần tuân thủ dung lượng quy định và có thể kết hợp nhiều kiểu văn bản cũng như phương thức biểu đạt khác nhau.
Để bày tỏ tình cảm với quê hương và đất nước, học sinh có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau trong bài viết của mình Dưới đây là một số gợi ý cơ bản giúp các em triển khai nội dung một cách hiệu quả.
1 Giới thiệu vấn đề: Thí sinh biết giới thiệu vấn đề theo yêu cầu của đề bài 0.25
Tình cảm của em đối với quê hương đất nước
- Thí sinh thể hiện tình cảm của bản thân đối với quê hương, đất nước:
Tư tôn, tự hào; yêu quý, gắn bó, biết trân trọng, nâng niu những giá trị cao đẹp của quê hương đất nước.
Thí sinh cần nhận thức rõ ràng rằng việc thể hiện tình cảm đối với quê hương, đất nước không chỉ là biểu hiện của lòng yêu nước mà còn góp phần bồi dưỡng và hoàn thiện nhân cách, phẩm chất, và tâm hồn con người Những tình cảm này khuyến khích con người nỗ lực học tập, tu dưỡng, và phấn đấu, đồng thời thể hiện trách nhiệm trong việc xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp Hơn nữa, việc lan tỏa vẻ đẹp của quê hương, đất nước và con người Việt Nam là một phần quan trọng trong việc phát triển bản thân và cộng đồng.
Tình cảm đối với quê hương, đất nước là điều quý giá, nhưng không ít người lại không biết trân trọng giá trị này, dẫn đến việc làm xấu hình ảnh quê hương và đi ngược lại những truyền thống tốt đẹp Sự phê phán này nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc gìn giữ và phát huy tình cảm yêu nước, cũng như trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc bảo vệ giá trị văn hóa và hình ảnh của quê hương.
Khẳng định tình cảm của em đối với quê hương, đất nước
Nhận thức rõ ràng về tầm quan trọng của quê hương và đất nước đối với bản thân, tôi luôn dành những tình cảm sâu sắc và chân thành cho quê hương Sự gắn bó này không chỉ thể hiện lòng yêu nước mà còn là động lực để tôi cống hiến cho sự phát triển của đất nước.
0.25 Đảm bảo: cấu trúc của một bài văn, chuẩn chính tả, từ ngữ, ngữ pháp, thể hiện sự sáng tạo trong cảm nhận và diễn đạt 0.5
Học sinh cần nắm vững hình thức và kỹ năng viết bài văn nghị luận về đoạn thơ, bao gồm việc xác định đúng chủ đề, xây dựng bố cục hợp lý, lập luận chặt chẽ và trình bày các ý tưởng một cách rõ ràng, mạch lạc.
Thí sinh cần thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về nội dung và nghệ thuật trong đoạn thơ, có thể áp dụng nhiều cách làm bài khác nhau để làm nổi bật vẻ đẹp của tác phẩm Dưới đây là một số gợi ý giúp thí sinh phát triển ý tưởng và phân tích một cách hiệu quả.
1 Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm và đoạn thơ 0,5
2 Cảm nhận vẻ đẹp của đoạn thơ: 3,5
Mùa xuân ở Huế mang đến vẻ đẹp thiên nhiên rực rỡ với gam màu nhẹ nhàng và tươi sáng, khiến tác giả say mê trước cảnh sắc quê hương Tình yêu với mùa xuân thể hiện rõ qua khát khao níu giữ những khoảnh khắc đẹp đẽ của cuộc sống, tạo nên một bức tranh sống động và tràn đầy sức sống.
Vẻ đẹp thiên nhiên hòa quyện với con người trẻ trung, hối hả và đầy sức sống, thể hiện sự hồi sinh của đất nước vừa thoát khỏi chiến tranh Hình ảnh con người hăng say xây dựng và bảo vệ Tổ quốc không chỉ ca ngợi sức mạnh tinh thần mà còn tôn vinh vẻ đẹp của quê hương đang nảy nở và sinh sôi.
+ Qua đoạn thơ, tác giả thể hiện tình yêu, niềm tự hào sâu sắc trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước, con người…
ĐỀ THI VÀO LỚP 10 THPT 2021– VĨNH PHÚC
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
I PHẦN TRẮC NGHIỆM (2,0 điểm) Đọc đoạn văn sau và viết ra tờ giấy thi chữ cái in hoa trước đáp án đúng:
Chợt ông lão lặng hẳn đi, chân tay nhủn ra, tưởng chừng như không cất lên được…
Trong không gian tĩnh lặng, tiếng nói léo xéo từ gian trên vang lên, đó chính là âm thanh của mụ chủ Ông lão cảm thấy hồi hộp, tim đập thình thịch, nín thở để lắng nghe những gì đang diễn ra bên ngoài.
(Ngữ văn 9, Tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam 2016)
Câu 1: Đoạn văn trên được trích trong tác phẩm nào?
A Chuyện người con gái Nam Xương B Chiếc lược ngà
C Lặng lẽ Sa Pa D Làng
Câu 2 Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên là gì?
Câu 3 Đoạn văn trên có mấy từ láy ?
Câu 4 Xét theo mục đích nói, câu ‘‘Ông lão nín thở, lắng tai nghe ra bên ngoài…” thuộc kiểu câu gì?
A Câu nghi vấn B Câu trần thuật
C Câu cảm thán D Câu cầu khiến
II PHẦN TỰ LUẬN (8,0 điểm)
Tinh thần trách nhiệm là một trong những giá trị quan trọng trong cuộc sống _Trước hết_, nó giúp chúng ta nhận thức rõ ràng về nghĩa vụ của bản thân đối với gia đình, công việc và xã hội _Hơn nữa_, tinh thần trách nhiệm còn thúc đẩy chúng ta hành động một cách tích cực, góp phần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với những người xung quanh _Cuối cùng_, khi mỗi người đều có ý thức trách nhiệm, xã hội sẽ trở nên văn minh và phát triển hơn.
Cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
Bỗng nhận ra hương ổiPhả vào trong gió seSương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã,
Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu”.
(Trích Sang thu – Hữu Thỉnh, Ngữ văn 9, Tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam 2016)
II PHẦN TỰ LUẬN (8,0 điểm)
Câu 5 (3 điểm) Ý Nội dung Điể m
Tinh thần trách nhiệm là một yếu tố quan trọng trong cuộc sống, giúp chúng ta nhận thức rõ ràng về nhiệm vụ và nghĩa vụ của mình _Đầu tiên_, nó tạo ra sự tin cậy trong các mối quan hệ, khiến người khác cảm thấy an tâm khi giao phó công việc cho chúng ta _Hơn nữa_, tinh thần trách nhiệm còn thúc đẩy cá nhân phát triển bản thân, bởi khi chúng ta chấp nhận trách nhiệm, chúng ta cũng đang học hỏi và trưởng thành hơn _Cuối cùng_, nó góp phần xây dựng một xã hội văn minh, nơi mọi người đều ý thức về vai trò của mình và cùng nhau hướng đến những mục tiêu chung.
1 Yêu cầu về hình thức
- Về hình thức viết đúng hình thức đoạn văn.
- Về kiến thức Tiếng Việt : trong đoạn văn có sử dụng có sử dụng phép liên kết nối, gạch chân dưới từ ngữ thực hiện phép liên kết ấy
2 Đảm bảo các ý cơ bản về nội dung 2,0
Tinh thần trách nhiệm là ý thức thực hiện nghĩa vụ và bổn phận đối với bản thân, gia đình và xã hội Điều này bao gồm việc có trách nhiệm với suy nghĩ, hành động và thái độ của chính mình.
- Ý nghĩa của tinh thần trách nhiệm :
+ Là một chuẩn mực để đánh giá nhân cách, sự trưởng thành của một người
+ Giúp chúng ta phát huy được phẩm chất, năng lực của bản thân, hoàn thiện chính mình; hoàn thành tốt công việc và thành công trong cuộc sống…
+ Có được lòng tin, sự quý mến, kính trọng của mọi người…
+ Mỗi cá nhân có tinh thần trách nhiệm sẽ góp phần xây dựng cộng đồng, xã hội phát triển văn minh, toàn diện…
- Phê phán lối sống ích kỉ, vô trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội
- Bài học: thí sinh rút ra bài học nhận thức và hành động phù hợp, suy nghĩ tích cực
Câu 6 (5,0 điểm) Ý Nội dung Điể m
1 Giới thiệu chung: Khái quát về tác giả Hữu Thỉnh, bài thơ Sang thu , đoạn trích thơ 0,5
Khổ thơ thứ nhất 1,5 a Những tín hiệu báo mùa thu về:
Hương ổi là một mùi thơm quen thuộc ở các làng quê Bắc Bộ, mang lại cảm giác ngọt ngào và dịu nhẹ Động từ "phả" thể hiện sự tỏa ra và lan tỏa của hương ổi, khiến không gian trở nên thơm mát và dễ chịu.
+Gió se: gió heo may mua thu se se lạnh
+ Sương được nhân hóa qua từ láy gợi hình “chùng chình” gợi màn sương thu mỏng, mềm mại, giăng mắc khắp ngõ xóm làng quê.
Sương mang trong mình tâm trạng ngập tràn, chậm rãi như đang chờ đợi và lưu luyến điều gì đó Cảm xúc của nhà thơ trước những tín hiệu báo hiệu mùa thu đang về thật sâu sắc và đầy ý nghĩa.
+ Bỗng: Cảm giác bất ngờ, ngỡ ngàng, xúc động trước tín hiệu chuyển mùa của thiên nhiên
+ Hình như: cảm giác mơ hồ, mong manh
Nhà thơ đã khéo léo sử dụng các giác quan và từ ngữ gợi hình để diễn tả vẻ đẹp đặc trưng của thiên nhiên vào cuối hạ, đầu thu Những nét vẽ thanh sơ mang đến bức tranh đậm chất thu của vùng đồng bằng Bắc Bộ, thể hiện sự tinh tế và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của tác giả.
Bức tranh mùa thu được khắc họa một cách tinh tế qua cái nhìn sâu sắc, thể hiện sự chuyển mình của thiên nhiên từ mùa hạ sang mùa thu, với những thay đổi nhẹ nhàng nhưng rõ rệt.
+ Sông được nhân hóa qua từ láy dành dàng gợi tả dòng sông chảy chậm êm dịu, chứa đầy tâm trạng…
+ Trái ngược với vẻ khoan thai của dòng sông, những cánh chim bắt đầu vội vã di trú về phương Nam tránh rét…
Hình ảnh đám mây được nhân hóa, vắt nửa mình sang thu, gợi lên những liên tưởng thú vị và tinh tế Những đám mây xuất hiện mềm mại, nhẹ nhàng như những chiếc khăn voan, vừa nghiêng về mùa hạ vừa ngả về mùa thu Cảm nhận của nhà thơ về thiên nhiên trong khoảnh khắc cuối hạ đầu thu thật độc đáo và tinh tế, thể hiện trí tưởng tượng bay bổng.
Bức tranh thiên nhiên trong khúc giao mùa được khắc họa tinh tế và sống động qua những câu thơ giàu hình ảnh, thể hiện tâm hồn nhạy cảm và say mê thiên nhiên của Hữu Thỉnh Tác giả bộc lộ một tình yêu tha thiết với cảnh sắc thiên nhiên, tạo nên một không gian thơ đầy cảm xúc và sâu lắng.
Thể thơ năm chữ mang đến nghệ thuật độc đáo với ngôn ngữ giản dị và sáng tạo, tạo nên những hình ảnh thơ đẹp và gợi cảm Sử dụng các phép tu từ tài hoa như nhân hóa, ẩn dụ và tương phản, thơ không chỉ thu hút người đọc mà còn khơi gợi nhiều cảm xúc sâu sắc.
Đoạn thơ là một khúc giao mùa nhẹ nhàng và thơ mộng, thể hiện sự bâng khuâng đầy cảm xúc Những nét đẹp trong "Sang thu" không chỉ góp phần làm phong phú thêm hành trình thơ thu dân tộc mà còn mang đến một tiếng thơ đằm thắm, chan chứa tình yêu quê hương đất nước Bài viết này sẽ khám phá sâu sắc hơn về ý nghĩa và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
ĐỀ THI VÀO LỚP 10 THPT 2021– QUẢNG NINH
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
I ĐỌC HIỂU (2,0 điểm) Đọc đoạn trích sau:
Lên danh sách năm mươi điều bạn trân trọng và biết ơn có thể là một bài tập ý nghĩa Mười điều đầu tiên thường dễ dàng, như gia đình, công việc và bạn bè Hãy biết ơn vì bạn có thể nói tiếng Việt và có sức khỏe tốt, cũng như không sống trong vùng chiến tranh Đừng quên biết ơn những người khác, như người nông dân chăm chỉ làm ra thực phẩm, người công nhân sản xuất xe máy, người bán hàng nơi bạn mua sắm, và người phục vụ tại quán ăn mà bạn đã ghé thăm.
Thái độ biết ơn là rất quan trọng; hãy chú ý đến những phúc lành trong cuộc sống và đừng coi bất kỳ điều gì là hiển nhiên Bạn sẽ nhận ra rằng có nhiều điều để biết ơn hơn những gì bạn tưởng Hãy dành thời gian để suy nghĩ và trân trọng những điều tốt đẹp xung quanh, và bạn sẽ thấy những điều kỳ diệu xảy ra.
(Trích Đời ngắn đừng ngủ dài, Robin Sharma, NXB Trẻ, 2019, tr.33-34)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0,5 điểm) Theo đoạn văn (1), tác giả đề nghị điều gì?
Câu 2 (0,5 điểm) Chỉ ra thành phần biệt lập trong câu: Tôi chắc chắn bạn sẽ có nhiều thứ biết ơn hơn những gì bạn thấy.
Câu 3 (0,5 điểm) Nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ trong các câu in đậm.
Câu 4 (0,5 điểm) Trong lời đề nghị của tác giả về những điều cần trân trọng, biết ơn, em tâm đắc nhất điều gì? Vì sao?
Lòng biết ơn là một giá trị tinh thần quan trọng trong cuộc sống của mỗi con người _Khi ta biết ơn_, chúng ta không chỉ trân trọng những gì mình đang có, mà còn tạo ra một môi trường tích cực xung quanh Việc thể hiện lòng biết ơn giúp củng cố mối quan hệ giữa con người với nhau, từ gia đình, bạn bè đến cộng đồng Nó khuyến khích sự sẻ chia và đồng cảm, làm cho cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn Hơn nữa, lòng biết ơn còn mang lại lợi ích về mặt tâm lý, giúp chúng ta cảm thấy hạnh phúc và giảm bớt căng thẳng _Trong xã hội hiện đại_, khi mà áp lực và cạnh tranh ngày càng gia tăng, việc duy trì lòng biết ơn sẽ giúp chúng ta nhìn nhận cuộc sống một cách tích cực hơn Chúng ta nên thường xuyên nhắc nhở bản thân về những điều tốt đẹp xung quanh và biết ơn những người đã hỗ trợ mình Như vậy, lòng biết ơn không chỉ là một cảm xúc, mà còn là một triết lý sống, giúp chúng ta phát triển bản thân và xây dựng những mối quan hệ bền vững.
Cảm nhận của em về đoạn trích sau:
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn duy trì thói quen dậy sớm, nhóm bếp lửa ấm áp, nơi chứa đựng tình yêu thương và những món ăn quen thuộc như khoai sắn ngọt bùi Mỗi sáng, nồi xôi gạo mới được sẻ ra, mang đến niềm vui và sự gắn kết cho mọi người.
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ Ôi kì lạ và thiêng liêng - bếp lửa!
(Trích Bếp lửa, Bằng Việt, Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr.144)
HƯỚNG DẪN CHẤM – THANG ĐIỂM
1 Theo đoạn văn (1), tác giả đề nghị: hãy lên danh sách năm mươi điều bạn trân trọng, biết ơn 0,5
2 Thành phần biệt lập trong câu là thành phần tình thái: chắc chắn.
Hướng dẫn chấm: Đáp ứng đúng mỗi ý: 0,25 điểm 0,5
Tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ:
- Nhấn mạnh sự mong muốn những điều tốt đẹp cho người mà chúng ta cần biết ơn (cầu chúc cho);
- Tạo âm hưởng nhịp nhàng, cân đối;
- Thể hiện thái độ chân thành, tha thiết của tác giả.
Thí sinh diễn đạt bằng các từ ngữ khác có nghĩa tương tự vẫn cho điểm tối đa Đáp ứng được 02 ý trở lên: 0,5 điểm Đáp ứng được 01 ý: 0,25 điểm.
- Thí sinh lựa chọn một điều cần trân trọng biết ơn mà bản thân tâm đắc nhất trong đoạn trích.
- Lí giải sự lựa chọn: hợp lí, thuyết phục.
Thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật Đáp ứng được mỗi ý: 0,25 điểm.
Lòng biết ơn là một trong những giá trị quan trọng nhất trong cuộc sống _Khi chúng ta biết ơn_, chúng ta không chỉ thể hiện sự trân trọng đối với những điều tốt đẹp mà cuộc sống mang lại, mà còn tạo ra một tâm hồn tích cực hơn Lòng biết ơn giúp chúng ta nhận ra rằng, dù trong hoàn cảnh nào, luôn có những điều để cảm kích _Nhờ vào lòng biết ơn_, chúng ta có thể xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với người khác, từ đó tạo ra một cộng đồng gắn kết hơn Hơn nữa, việc thực hành lòng biết ơn còn mang lại lợi ích cho sức khỏe tinh thần, giúp giảm căng thẳng và lo âu _Cuối cùng_, lòng biết ơn không chỉ là một cảm xúc, mà còn là một hành động, khi chúng ta thể hiện sự biết ơn qua những việc làm cụ thể trong cuộc sống hàng ngày.
Lòng biết ơn là một giá trị quan trọng trong cuộc sống, giúp con người nhận thức rõ hơn về những điều tốt đẹp xung quanh Việc thể hiện lòng biết ơn không chỉ mang lại niềm vui cho bản thân mà còn tạo ra mối liên kết sâu sắc với những người xung quanh Trong quá trình nghị luận, cần làm nổi bật ý nghĩa của lòng biết ơn, từ đó khuyến khích mọi người áp dụng vào cuộc sống hàng ngày để xây dựng một xã hội tích cực hơn.
Thí sinh cần lựa chọn các thao tác lập luận hợp lý để phát triển vấn đề nghị luận, đồng thời làm nổi bật ý nghĩa sâu sắc của lòng biết ơn trong cuộc sống.
Lòng biết ơn thể hiện sự trân trọng và biết ơn đối với những người đã giúp đỡ chúng ta, cũng như những người có công lao với dân tộc và đất nước Việc thể hiện lòng biết ơn không chỉ là cảm xúc mà còn là hành động đền ơn, đáp nghĩa, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
Lòng biết ơn không chỉ giúp con người sống có tình nghĩa mà còn hình thành nhân cách, gắn kết mối quan hệ giữa mọi người Từ đó, nó tạo ra những giá trị tốt đẹp cho cộng đồng.
1,25 d Chính tả, dùng từ, đặt câu Đảm bảo đúng chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt
Hướng dẫn chấm: Nếu bài làm có 05 lỗi trở lên: 0 điểm.
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
Thí sinh cần vận dụng kiến thức và trải nghiệm cá nhân để thảo luận về tư tưởng đạo lý, đồng thời thể hiện góc nhìn độc đáo và mới mẻ về vấn đề nghị luận Sự sáng tạo trong cách viết câu, xây dựng đoạn văn sẽ giúp lời văn trở nên sinh động và ấn tượng hơn.
- Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm Đáp ứng được 01 yêu cầu:
2 Cảm nhận của em về đoạn thơ trong bài thơ Bếp lửa (Bằng Việt)
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen […] Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa! a Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
Mở bài giới thiệu được vấn đề; Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được vấn đề.
0,25 b Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Cảm nhận đoạn thơ trong bài Bếp lửa 0,25 c Triển khai vấn đề nghị luận
Thí sinh có thể triển khai bài viết theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần chú trọng vào việc sử dụng các thao tác lập luận một cách hiệu quả Sự kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng là yếu tố quan trọng để tạo nên một bài viết thuyết phục Đảm bảo rằng mở bài rõ ràng và hấp dẫn sẽ giúp thu hút sự chú ý của người đọc ngay từ đầu.
Giới thiệu tác giả Bằng Việt; tác phẩm Bếp lửa; Giới thiệu vấn đề nghị luận.
- Hoàn cảnh sáng tác: năm 1963, khi tác giả là sinh viên đang du học ngành Luật ở Liên Xô cũ
Bài thơ khởi đầu với hình ảnh bếp lửa, gợi nhớ về kỷ niệm tuổi thơ bên bà, từ đó hiện lên hình ảnh bà với sự chăm sóc, lo toan và tình yêu thương vô bờ dành cho cháu.
- Đoạn trích là những suy ngẫm, thấu hiểu của người cháu về cuộc đời, về lẽ sống giản dị mà cao quý của bà
Hướng dẫn chấm: Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm Đáp ứng được 01 yêu cầu:
+ Rồi sớm, rồi chiều: gợi dòng chảy thời gian tuần tự, nối tiếp, bà luôn hiện diện là người nhóm lửa.
+ Hệ thống động từ (nhen, ủ, chứa); điệp ngữ (một ngọn lửa); ẩn dụ
Ngọn lửa trong bếp không chỉ được tạo ra từ nhiên liệu bên ngoài mà còn từ ngọn lửa ấm áp trong lòng bà, biểu trưng cho sức sống, tình yêu thương và niềm tin mãnh liệt.
Hình ảnh người bà không chỉ là biểu tượng của sự chăm sóc và giữ lửa cho gia đình, mà còn là người truyền cảm hứng – thắp sáng ngọn lửa của sự sống và niềm tin cho các thế hệ tiếp theo.
+ Từ láy lận đận kết hợp đảo ngữ, hình ảnh ẩn dụ nắng mưa khái quát cuộc đời vất vả, chật vật, khó khăn, gian khổ của bà.
Sau nhiều chục năm, bà vẫn duy trì thói quen dậy sớm, thể hiện sự đảm đang và tần tảo trong việc chăm lo cho gia đình Việc dậy sớm của bà không chỉ là thói quen mà còn gắn liền với hoạt động "nhóm bếp lửa", khởi đầu cho một ngày mới tràn đầy yêu thương và ấm áp.
ĐỀ THI VÀO LỚP 10 THPT 2021– THANH HOÁ
Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
I ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn trích sau:
Tình yêu thương chân thật là sự vị tha, nơi mà hạnh phúc của người khác được đặt lên trên bản thân Nó giúp chúng ta trưởng thành và thay đổi theo hướng tích cực Tình yêu sâu sắc và chân thành luôn tồn tại mãi mãi, ngay cả khi người mình yêu đã ra đi Tuy nhiên, nếu không được bày tỏ, tình yêu đó sẽ không bao giờ đạt được ý nghĩa đích thực của nó.
Hãy thể hiện tình yêu thương với những người xung quanh khi còn có thể, vì tình yêu là nguồn ánh sáng và sức mạnh trong cuộc sống của chúng ta Đừng ngần ngại bày tỏ tình cảm chân thành và nói với họ rằng bạn trân trọng họ rất nhiều!
(Trích Cho đi là còn mãi, Azim Jamal & Harvey McKinnon, NXB Trẻ, 2010, tr 56-
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1 Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích?
Câu 2 Theo đoạn trích, người có tình yêu thương chân thật thường nghĩ gì?
Biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong câu này thể hiện rằng tình yêu thương giống như ngọn lửa, mang lại sự ấm áp và ánh sáng cho cuộc sống của mỗi người Tình yêu không chỉ là cảm xúc mà còn là nguồn động lực, giúp chúng ta vượt qua khó khăn và tìm thấy hạnh phúc Qua hình ảnh này, tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của tình yêu thương trong đời sống, khẳng định rằng nó là yếu tố thiết yếu giúp con người cảm nhận được sự trọn vẹn và ý nghĩa của cuộc sống.
Yêu thương chỉ thực sự có ý nghĩa khi được bày tỏ Nếu không, những cảm xúc sâu sắc này sẽ trở nên vô nghĩa và không thể kết nối con người với nhau Việc thể hiện tình cảm không chỉ giúp người khác hiểu được tình cảm của mình mà còn tạo ra sự gần gũi và gắn bó Do đó, việc thể hiện yêu thương là điều cần thiết để tình cảm trở nên trọn vẹn và ý nghĩa.
II TẬP LÀM VĂN (7 điểm)
Từ nội dung đoạn trích phần Đọc hiểu, anh/ chị viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về sức mạnh của tình yêu thương trong cuộc sống.
Cảm nhận của anh/chị trong đoạn thơ sau:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng trong dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Mai về miền Nam, lòng trào dâng nỗi nhớ thương Tôi ao ước được làm con chim hót bên lăng Bác, hay một đóa hoa tỏa hương ngát nơi đây Mong muốn được như cây tre trung hiếu, vững chãi giữa miền đất này.
(Trích Viếng lăng Bác, Viễn Phương, Ngữ văn 9, Tập hai, NXB giáo dục Việt Nam, 2015, tr 58-59)
HƯỚNG DẪN CHẤM – THANG ĐIỂM
Phần Câu Yêu cầu Điểm ĐỌC HIỂU 3,0
1 Phương thức biểu đạt chính: phương thức nghị luận/nghị luận 0,5
2 Theo đoạn trích, người có tình yêu chân thật thường nghĩ nhiều đến hạnh phúc của người khác hơn là bản thân mình 0,5
Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn: Hãy nhớ rằng tình yêu thương là ngọn lửa sưởi ấm cuộc đời của mỗi chúng ta.
Tình yêu thương đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của mỗi người, nó mang lại sức mạnh và ý nghĩa sâu sắc Vì vậy, chúng ta cần biết trân trọng và đề cao tình yêu thương, coi đó là nguồn động lực để vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống.
I - Giúp câu văn sinh động, giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm 0,25
- tỏ quan điểm của bản thân: đồng tình/ không đồng tình / đồng tình một phần.
- Lí giải hợp lý, thuyết phục
Tình yêu thương là một sức mạnh vô hình nhưng lại có ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của mỗi người Nó không chỉ giúp con người vượt qua những khó khăn, thử thách mà còn tạo ra sự gắn kết giữa các cá nhân trong xã hội Tình yêu thương mang lại niềm vui, hạnh phúc và sự an ủi, giúp chúng ta cảm thấy không đơn độc trong những lúc khó khăn Ngoài ra, tình yêu thương còn khuyến khích sự chia sẻ và đồng cảm, từ đó tạo nên một cộng đồng đoàn kết và mạnh mẽ Khi chúng ta trao đi tình yêu thương, chúng ta cũng nhận lại những giá trị tích cực, làm phong phú thêm cuộc sống của chính mình Tóm lại, sức mạnh của tình yêu thương không chỉ thể hiện ở những hành động lớn lao mà còn nằm trong những cử chỉ nhỏ bé hàng ngày, góp phần tạo nên một thế giới tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người.
- Tình yêu thương tạo nên sức mạnh để con người đối mặt và vượt qua khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
- Tình yêu thương giúp con người biết thấu hiểu, sẻ chia, vị tha, bao dung, làm cho cuộc sống có ý nghĩa.
- Tình yêu thương gắn kết con người góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp, nhân văn.
Lưu ý: Học sinh có thể trình bày những suy nghĩ khác nhưng cần hợp lí, thuyết phục.
Để đảm bảo chất lượng bài viết, cần tuân thủ quy tắc chính tả, sử dụng từ ngữ chính xác và đặt câu rõ ràng Bên cạnh đó, sự sáng tạo trong cách diễn đạt là rất quan trọng, giúp thể hiện những suy nghĩ sâu sắc và mới mẻ về vấn đề nghị luận.
Trong bài thơ "Viếng lăng Bác" của Viễn Phương, cảm xúc sâu lắng và tôn kính được thể hiện rõ nét qua từng câu chữ Mở đầu, tác giả nêu bật lòng kính trọng đối với Bác Hồ, người lãnh đạo vĩ đại của dân tộc Thân bài triển khai cảm xúc thương nhớ, sự tri ân và niềm tự hào khi đứng trước lăng Bác, nơi lưu giữ linh hồn và di sản của Người Kết bài khẳng định tình cảm thiêng liêng và trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị mà Bác để lại.
0,25 b Xác định vấn đề cần nghị luận: Cảm nhận đoạn thơ trong bài
Viếng lăng Bác của Viễn Phương là một tác phẩm thể hiện sâu sắc lòng kính trọng và biết ơn đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh Tác giả đã khéo léo triển khai các vấn đề nghị luận thành những luận điểm rõ ràng, sử dụng các thao tác lập luận một cách hiệu quả Sự kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng không chỉ làm nổi bật tình cảm của tác giả mà còn tạo nên sức thuyết phục cho bài viết Qua đó, độc giả cảm nhận được tầm quan trọng của việc tưởng nhớ và tri ân những đóng góp vĩ đại của Bác đối với dân tộc.
2.1 Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm, đoạn trích
- Viễn Phương là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực
0,5 lượng văn nghệ miền Nam thời kì chống Mĩ cứu nước Thơ ông chân thành, sâu lắng, giàu chất trữ tình.
Bài thơ "Viếng lăng Bác", sáng tác năm 1976 và in trong tập "Như mây mùa xuân", thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của tác giả cùng mọi người khi vào lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Đoạn trích là niềm xúc động nghẹn ngào của nhà thơ khi vào lăng viếng Bác và nỗi lưu luyến khi phải chia xa lăng Bác.
- Niềm xúc động nghẹn ngào khi vào viếng lăng Bác:
+ Xúc động khi chứng kiến hình ảnh Người đang trong giấc ngủ bình yên, thanh thản giữa vầng trăng sáng trong dịu hiền.
+ Đau xót quặn thắt nhói ở trong tim trước sự thực Người đã ra đi.
-Niềm lưu luyến và ước nguyện khi phải chia xa lăng Bác:
+ Lưu luyến, thương trào nước mắt, không muốn chia xa.
+ Ước nguyện chân thành, cao đẹp muốn hóa thân vào cảnh vật, sự vật ( con chim, đóa hoa, cây tre ) để được mãi bên Người.
Nghệ thuật trong bài thơ thể hiện sự linh hoạt qua tám chữ gieo vần, mang đến giọng điệu thiết tha, sâu lắng, cùng nỗi đau xót và niềm tự hào Hình ảnh thơ quen thuộc, gần gũi nhưng vẫn có tính khái quát và biểu tượng sâu sắc Ngôn ngữ được sử dụng giản dị, cô đọng và hàm súc, tạo nên sức mạnh cho tác phẩm.
Đoạn trích thể hiện sự xúc động thiêng liêng và lòng tự hào của nhà thơ khi viếng lăng Bác, xen lẫn nỗi đau xót khi phải chia xa Tình cảm lưu luyến và ước nguyện được ở bên Bác mãi mãi không chỉ phản ánh nỗi lòng riêng của Viễn Phương mà còn là tiếng lòng chung của người dân Việt Nam đối với Bác.
Đoạn trích không chỉ làm sâu sắc thêm cảm xúc trong bài thơ mà còn thể hiện dấu ấn độc đáo của nhà thơ đối với đề tài Bác Hồ Để đạt được điểm cao, cần chú ý đến chính tả, cách dùng từ và cấu trúc câu, đồng thời thể hiện sự sáng tạo trong diễn đạt và suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.