BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH LÊ CHÍ CƯỜNG THỰC TRẠNG CƠNG TÁC CHĂM SĨC NGƯỜI BỆNH NGƯỜI BỆNH MẮC BỆNH VIÊM PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH (COPD) ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚTẠI BỆNH VIỆN 71 TRUNG ƯƠNG NĂM 2021 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP NAM ĐỊNH - 2021 BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH LÊ CHÍ CƯỜNG THỰC TRẠNG CƠNG TÁC CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH NGƯỜI BỆNH MẮC BỆNH VIÊM PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH (COPD) ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚTẠI BỆNH VIỆN 71 TRUNG ƯƠNG NĂM 2021 Chuyên ngành: ĐIỀU DƯỠNG NỘI NGƯỜI LỚN BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: ThS Nguyễn Trường Sơn NAM ĐỊNH - 2021 MỤC LỤC Nội dung Trang Lời cảm ơn……………………………………………………………… i Lời cam đoan…………………………………………………………… ii Danh mục chữ viết tắt…………………………………………………… iii Danh mục bảng biểu………………… ……………………………… iv Đặt vấn đề………………………………………………… …… …… Chương 1: Cơ sở lý luận thực tiễn………………… ……………… 1.1 Cơ sở lý luận………………………………… …… ………… … 1.1 Cơ sở thực tiễn…………………………………… ……………… 10 Chương 2: Thực trạng chăm sóc người bệnh COPD ……….………… 12 Chương 3: Bàn luận …………………………………………….……… 21 Kết luận………………………………………………………………… 28 Đề xuất giải pháp 29 Tài liệu tham khảo 31 Phụ lục ……………………………………………………….………… 33 Phiếu khảo sát…………………………………………………………… 38 Một số hoạt động chăm sóc người bệnh bệnh viện 71 TW………… 40 LỜI CẢM ƠM Được phân công Hội đồng khoa học trường Đại học Điều dưỡng Nam Định đồng ý Giảng viên hướng dẫn – Ths Nguyễn Trường Sơn, thực chun đề " Thực trạng cơng tác chăm sóc người bệnh mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính Bệnh viện 71 Trung ương năm 2021 Để hoàn thành chuyên đề này, xin chân thành cảm ơn Thầy Cơ giáo tận tình giảng dạy, hướng dẫn suốt trình học tập, nghiên cứu rèn luyện trường Đại học Điều dưỡng Nam Định Tôi xin trân thành cảm ơn Giảng viên hướng dẫn Ths Nguyễn Trường Sơn Trường Đại học điều dưỡng Nam Định người trực tiếp tận tình hướng dẫn tơi Cảm ơn Ban Giám đốc Bác sỹ, Điều dưỡng Bệnh viện 71 TW tạo điều kiện cho thực chuyên đề Mặc dù cố gắng để thực chuyên đề cách tốt khơng tránh khỏi thiếu xót mà thân chưa thấy Tơi mong đóng góp quý Thầy Cô, Hội đồng Khoa học Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định bạn đồng nghiệp để khóa luận tơi hồn chỉnh Tơi xin chân thành cảm ơn! Thanh Hóa, ngày 07 tháng năm 2021 Tác giả Lê Chí Cường LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình tơi, tơi thực hiện, tất số liệu báo cáo chưa công bố cơng trình khác Nếu có điều sai tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm Tác giả Lê Chí Cường iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT GDSK Giáo dục sức khỏe NB Người bệnh COPD Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính WHO (World Health Organization) Tổ chức Y tế giới TW Trung ương iv DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng Nội dung Số trang Bảng 2.1 Phân bố người bệnh theo tuổi giới 16 Bảng 2.2 Biểu triệu chứng vào viện 17 Bảng 2.3 Đánh giá mức độ nặng đợt cấp COPD 17 Bảng 2.4 Đánh giá mức độ nặng đợt cấp COPD 18 Bảng 2.5 Bảng 2.6 Bảng 2.7 Bảng 2.8 Bảng 2.9 Điều dưỡng tư vấn, hướng dẫn giáo dục sức khỏe cho người bệnh COPD Điều dưỡng phối hợp với Bác sỹ đánh giá tình trạng dinh dưỡng người bệnh COPD Điều dưỡng hướng dẫn, hỗ trợ luyện tập phục hồi chức cho người bệnh COPD Bảo đảm an tồn phịng ngừa sai sót chun mơn kỹ thuật chăm sóc người bệnh COPD Các hoạt động Điều dưỡng thực quy trình chăm sóc y tế với người bệnh COPD 18 19 19 20 20 ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD: Chronic obstructive pulmonary disease) dạng bệnh lý tắc nghẽn thơng khí phổi, suy giảm thơng khí mạn tính, diễn biến xấu dần theo thời gian Theo GOLD, 2018 COPD bệnh phổ biến dự phịng điều trị được, bệnh đặc trưng triệu chứng hô hấp trường diễn hạn chế thơng khí bất thường đường dẫn khí phế nang thường phơi nhiễm với hạt khí độc hại Các triệu chứng hơ hấp thường gặp khó thở, ho khạc đờm Hạn chế thơng khí COPD tổn thương đường dẫn khí nhỏ nhu mơ phổi, đặc trưng thơng khí thở tối đa giảm chậm khả thở gắng sức phổi, không thay đổi đáng kể qua nhiều tháng, đảo ngược thuốc giãn phế quản Hút thuốc nguyên nhân thường gặp COPD, cịn có yếu tố nhiễm khơng khí khói bụi nghề nghiệp, khói bếp than Tiếp xúc lâu dài với kích thích gây phản ứng viêm phổi dẫn đến kết co hẹp đường dẫn khí nhỏ phá hủy mơ phổi, gọi khí phế thủng [6] Theo Tổ chức Y tế giới, có khoảng 600 triệu người bị COPD 2,75 triệu người tử vong COPD năm Dự báo COPD nguyên nhân gây tử vong xếp thứ gây tàn phế xếp thứ Thế giới vào năm 2030 [21] COPD tập trung chủ yếu nước phát triển thói quen hút thuốc cịn phổ biến Với gia tăng tỷ lệ hút thuốc nước phát triển già hóa dân số quốc gia phát triển, tỷ lệ mắc COPD dự đoán tăng cao năm tới đến năm 2030 ước tính có 4,5 triệu trường hợp tử vong hàng năm COPD rối loạn liên quan [1] Ở Mỹ, chi phí y tế cho COPD ước tính 23,9 tỷ la, 14,7 tỷ chi phí trực tiếp cho điều trị 9,2 tỷ chi phí gián tiếp Các chi phí phụ thuộc vào quản lý điều trị dự phòng tránh đợt cấp phải nằm viện Chi phí nằm viện chiếm 70% chi phí tổng thể cho điều trị COPD Đối với nước phát triển, xét góc độ kinh tế, COPD gánh nặng đáng kể gia đình xã hội [16] Ở Việt Nam nghiên cứu dịch tễ học COPD năm 2009 cho thấy tỷ lệ mắc người > 40 tuổi 4,2% Với gia tăng tỷ lệ hút thuốc già hóa dân số nước phát triển, tỷ lệ mắc COPD dự đoán tăng cao năm tới đến năm 2030 ước tính có 4,5 triệu NB COPD tử vong hàng năm rối loạn liên quan[1] Nghiên cứu Đinh Ngọc Sỹ Cộng năm 2010 cho thấy, tỷ lệ mắc COPD chung tồn quốc 4,2%, tỷ lệ mắc bệnh nam giới 7,1% nữ giới 1,9%[11] Theo thống kê Trung tâm Hô hấp Bệnh viện Bạch Mai, số người bệnh mắc bệnh COPD điều trị từ năm 1996 - 2000 chiếm 25,1% đến năm 2003 tỷ lệ tăng lên 26%, đứng đầu bệnh lý phổi[4] COPD gây gánh nặng to lớn kinh tế Để hạn chế xuất đợt cấp COPD ngồi thực phác đồ điều trị, việc chăm sóc tốt người Điều dưỡng bệnh viện quan trọng nhằm kiểm soát COPD Bệnh viện 71 Trung Ương Bệnh viện hạng I, mô hình bệnh tật đa dạng, bệnh COPD chiếm tỷ lệ cao Theo báo cáo kết hoạt động khám, chữa bệnh năm 2019 Bệnh viện có 12.892 lượt người bệnh điều trị nội trú, có 582 NB COPD chiếm 4,5%, hạn chế chăm sóc NB COPD bệnh viện chưa tồn diện Để thực tốt cơng tác chăm sóc NB COPD bệnh viện, tơi tiến hành chọn chun đề: “Thực trạng cơng tác chăm sóc người bệnh mắc bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) điều trị nội trú Bệnh 71 Trung Ương năm 2021” với Mục tiêu: Mô tả thực trạng cơng tác chăm sóc người bệnh mắc bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) điều trị nội trú Bệnh viện 71 Trung Ương năm 2021 Đề xuất số giải pháp nâng cao cơng tác chăm sóc người bệnh mắc bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) điều trị nội trú Bệnh viện 71 Trung Ương Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1 Khái niệm Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) rối loạn hơ hấp đặc trưng thơng khí thở tối đa giảm chậm khả thở gắng sức phổi, không thay đổi đáng kể qua nhiều tháng Sự hạn chế lưu thơng khí đảo ngược thuốc giãn phế quản Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính q trình bệnh lý đặc trưng có mặt hai bệnh liên quan chủ yếu Viêm phế quản mạn khí phế thũng 1.1.2 Triệu chứng COPD - Các triệu chứng COPD không xuất tổn thương phổi xảy thường nặng lên theo thời gian Những người bị COPD có đợt kịch phát, triệu chứng bệnh nặng lên - Các triệu chứng thường gặp COPD là: Ho, sốt, khạc đờm, khó thở, đau ngực 1.1.3 Nguyên nhân COPD: Chủ yếu đề cập đến tắc nghẽn phổi từ hai bệnh phổi mạn tính Nhiều người bị COPD có hai - Bệnh giãn phế nang: Giãn phế nang nguyên nhân gây bệnh viêm phổi, phá hủy số thành phần nhu mô phổi làm giảm chức trao đổi khí phổi - Viêm phế quản mạn tính: Là trạng thái viêm dẫn đến tình trạng kích thích làm bệnh nhân ho liên tục Viêm phế quản mạn tính làm tăng sản xuất chất nhờn, làm hẹp ống phế quản - Hen phế quản gần giống viêm phế quản mạn tính có kèm theo co thắt trơn phế quản Hen phế quản mạn tính đơi xác định COPD - Di truyền học: Một rối loạn di truyền gọi alpha -1- antitrypsin nguồn gốc số trường hợp COPD Các nhà nghiên cứu nghi ngờ yếu tố di truyền khác làm cho số người hút thuốc dễ bị bệnh 1.1.4 Yếu tố nguy COPD bao gồm: ... đề: ? ?Thực trạng cơng tác chăm sóc người bệnh mắc bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) điều trị nội trú Bệnh 71 Trung Ương năm 2021? ?? với Mục tiêu: Mô tả thực trạng công tác chăm sóc người bệnh. .. bệnh mắc bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) điều trị nội trú Bệnh viện 71 Trung Ương năm 2021 Đề xuất số giải pháp nâng cao cơng tác chăm sóc người bệnh mắc bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính. .. ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH LÊ CHÍ CƯỜNG THỰC TRẠNG CƠNG TÁC CHĂM SĨC NGƯỜI BỆNH NGƯỜI BỆNH MẮC BỆNH VIÊM PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH (COPD) ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚTẠI BỆNH VIỆN 71 TRUNG ƯƠNG NĂM 2021 Chuyên