BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN CHÂU HOÀNG QUYNH QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH HUYỆN AN BIÊN KIÊN GIANG Chuyên ngành Quản trị kinh doanh Mã số 8340101 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học TS – Hồ Văn Nhàn ĐÀ NẴNG, NĂM 2020 LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Quý Ban Giám hiệu; Quý Thầy, Cô trường Đại học Duy Tân; Trường cao đẳng.
Tính cấp thiết của đề tài
Hệ thống ngân hàng đóng vai trò huyết mạch của nền kinh tế, và trong những năm qua, ngân hàng Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, như ổn định lạm phát và thực thi hiệu quả chính sách tiền tệ Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị trường, rủi ro kinh doanh là điều không thể tránh khỏi, đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng, nơi rủi ro có thể gây ra tác động dây chuyền phức tạp Sự sụp đổ của ngân hàng không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống kinh tế, chính trị, xã hội mà còn có khả năng lan rộng ra toàn cầu.
Rủi ro trong cho vay là một phần không thể tách rời của hoạt động tín dụng, và mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn, các ngân hàng có thể áp dụng biện pháp phòng ngừa và xử lý để giảm thiểu thiệt hại Để đạt được mục tiêu cho vay an toàn và hiệu quả, ngân hàng cần thực hiện nhiều biện pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng Trong bối cảnh này, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu, có hiệu lực từ ngày 15/8/2017, cùng với các chỉ thị từ Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước nhằm triển khai quyết liệt các giải pháp xử lý nợ xấu trong hệ thống tín dụng Agribank cũng đã có những hành động cụ thể để thực hiện Nghị quyết này, bao gồm các chương trình hành động và kế hoạch triển khai tại các chi nhánh.
Hoạt động tín dụng tại Agribank Chi nhánh huyện An Biên Kiên Giang chủ yếu phục vụ khách hàng cá nhân, với tỷ trọng 100% trên tổng dư nợ, trong đó nợ cho vay ngắn hạn luôn chiếm từ 75% đến 93% Chất lượng tín dụng được đánh giá là phù hợp, tuy nhiên, công tác quản trị rủi ro trong cho vay ngắn hạn vẫn còn nhiều hạn chế Cụ thể, quy trình thẩm định khách hàng chưa đảm bảo tính khách quan, kiểm soát dòng tiền của khách hàng còn lỏng lẻo, và việc giám sát trước, trong và sau khi vay chưa được thực hiện chặt chẽ Để khắc phục những vấn đề này, tác giả đã chọn đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay ngắn hạn tại Agribank Chi nhánh huyện An Biên Kiên Giang.”
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện An Biên, Kiên Giang, là đề tài nghiên cứu trong luận văn nhằm đóng góp vào công tác quản trị rủi ro tại đơn vị.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Luận văn nghiên cứu nhằm đạt được những mục tiêu cơ bản sau:
- Hệ thống hóa lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay ngắn hạn tại NHTM.
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện An Biên Kiên Giang đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với cho vay ngắn hạn Phân tích thực trạng cho thấy cần cải thiện quy trình đánh giá rủi ro và nâng cao năng lực quản lý để giảm thiểu tổn thất Việc áp dụng các công cụ và phương pháp hiện đại trong quản trị rủi ro sẽ giúp ngân hàng tăng cường khả năng kiểm soát và phát hiện sớm các dấu hiệu rủi ro Đồng thời, đào tạo nhân viên về quản lý rủi ro cũng là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả cho vay và bảo đảm an toàn tài chính cho ngân hàng.
Để hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay ngắn hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện An Biên Kiên Giang, cần triển khai các giải pháp như nâng cao quy trình thẩm định tín dụng, áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý rủi ro, đào tạo nhân viên về nhận diện và xử lý rủi ro, cũng như thiết lập hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả cho vay Những biện pháp này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng của ngân hàng.
Phương pháp nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu luận văn này áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính, dựa trên nền tảng các phương pháp nghiên cứu cơ bản.
- Phương pháp nghiên cứu duy vật biện chứng: xem xét sự vật trong trạng thái động và trong mối quan hệ với các sự vật khác.
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, tác giả đã thực hiện phân tích định tính và thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn thông tin khác nhau Những thông tin này được sử dụng trong quá trình phân tích để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của nghiên cứu.
Nguồn thông tin thứ cấp được thu thập từ các giáo trình chuyên ngành trong nước và quốc tế, cùng với các báo cáo tổng hợp tại Agribank Chi nhánh huyện An Biên, Kiên Giang.
Nguồn thông tin sơ cấp được thu thập từ phỏng vấn trực tiếp các chuyên gia và nhà quản lý tại Agribank Chi nhánh huyện An Biên, Kiên Giang Mục tiêu là nhận diện những thành công cũng như các tồn tại trong công tác quản trị rủi ro tín dụng cho vay ngắn hạn tại ngân hàng này.
Tác giả áp dụng phương pháp thống kê mô tả để thu thập và xử lý dữ liệu liên quan đến công tác quản trị rủi ro tín dụng cho vay ngắn hạn tại Agribank Chi nhánh huyện An Biên Kiên Giang Việc này bao gồm việc phân tích và đánh giá thông tin từ các nguồn tìm kiếm nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan về thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng.
Sau khi áp dụng phương pháp thống kê để tổng hợp số liệu liên quan, tác giả đã sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp nhằm rút ra kết luận từ thực tiễn kết hợp với lý luận Bài viết đánh giá và so sánh công tác quản trị rủi ro tín dụng cho vay ngắn hạn tại Agribank Chi nhánh huyện An Biên, Kiên Giang trong giai đoạn 2016 – 2018, đồng thời đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2019 – 2023.
Bố cục luận văn
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, luận văn được bố cục thành 3 chương cụ thể như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay ngắn hạn của ngân hàng thương mại.
Chương 2 phân tích thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay ngắn hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, Chi nhánh huyện An Biên, Kiên Giang Bài viết tập trung vào các phương pháp đánh giá rủi ro, quy trình cho vay và các biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả cho vay Đồng thời, nghiên cứu cũng chỉ ra những thách thức và hạn chế trong quản lý rủi ro hiện tại, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện để nâng cao chất lượng dịch vụ và bảo đảm an toàn tài chính cho ngân hàng.
Chương 3: Giải pháp quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay ngắn hạn tại
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện An Biên Kiên Giang.
6 Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện đề tài này, tác giả đã tham khảo nhiều tài liệu, công trình nghiên cứu có liên quan như:
Các quy định và bộ luật liên quan đến lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam bao gồm Luật các Tổ chức tín dụng (Luật số 47/2010/QH12) và các thông tư hướng dẫn như Thông tư số 02/2013/TT-NHNN quy định về phân loại tài sản có và trích lập dự phòng rủi ro Agribank cũng có Quyết định 450/QĐ-HĐTV-XLRR về quy định xử lý rủi ro trong hoạt động tín dụng Ngoài ra, Thông tư số 39/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng và các sửa đổi bổ sung trong Thông tư số 37/2018/TT-NHNN liên quan đến quản lý khoản dự phòng rủi ro Quy chế cho vay của hệ thống Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng được xác định trong Quy chế số 226/QĐ-HĐTV-TD Những quy định này nhằm quản lý rủi ro tín dụng và đảm bảo an toàn trong hoạt động ngân hàng.
Quy trình cho vay đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) được quy định bởi Nghị quyết số 01/NQ-HĐTV ngày 15/01/2018, nhằm triển khai phương án tái cơ cấu giai đoạn 2016-2020, với các mục tiêu và giải pháp cụ thể cho năm 2019 Bài viết cũng đề cập đến các quy trình và quy định khác của Agribank, cùng với số liệu báo cáo và quản trị điều hành tại Chi nhánh huyện An Biên, Kiên Giang trong giai đoạn 2016 đến 2018.
Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Chí Tâm (2018) tập trung vào quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh huyện Gò Quao Kiên Giang, nghiên cứu sâu về hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại và cơ sở lý luận liên quan Tác giả đã phân tích kinh nghiệm quản trị rủi ro của các ngân hàng thương mại, đồng thời đánh giá tình hình hoạt động kinh doanh và quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay, chỉ ra những điểm mạnh và hạn chế Dựa trên những phân tích này, tác giả đề xuất 5 giải pháp và 2 kiến nghị nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh huyện Gò Quao Kiên Giang.
- Luận văn thạc sĩ Huỳnh Xuân Giao – Đại học Nha Trang 2014 “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
Bài viết nghiên cứu hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại và quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh tỉnh Kiên Giang Tác giả phân tích kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng từ các quốc gia trên thế giới, đồng thời đánh giá tình hình hoạt động và quản trị rủi ro tại chi nhánh này Qua đó, tác giả chỉ ra những điểm mạnh và hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tại Agribank Chi nhánh tỉnh Kiên Giang.
Luận văn của học viên cao học Nguyễn Trung Vũ tại Đại học Duy Tân năm 2017 tập trung vào việc hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng bán lẻ tại Agribank Chi nhánh huyện Hòn Đất Kiên Giang Tác giả đã trình bày các lý luận cơ bản về quản trị rủi ro tín dụng và nghiên cứu kinh nghiệm từ các ngân hàng khác Bên cạnh đó, luận văn cũng phân tích thực trạng hoạt động tín dụng để xác định nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng bán lẻ và đánh giá công tác quản trị rủi ro hiện tại Từ những phân tích này, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng, đảm bảo an toàn cho hoạt động tín dụng bán lẻ và kinh doanh tại chi nhánh.
Lam Nhật Chánh (2015) trong luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh tại Đại học Duy Tân đã nghiên cứu về "rủi ro tín dụng và giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Kiên Giang" Luận văn tập trung phân tích thực trạng rủi ro tín dụng, các chuẩn mực quốc tế liên quan và đưa ra những bài học kinh nghiệm cho công tác quản trị rủi ro tín dụng của Agribank Chi nhánh tỉnh Kiên Giang Bên cạnh đó, tác giả cũng đề xuất một số giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng và nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng.
Các giáo trình về quản trị rủi ro tín dụng cùng với các văn bản liên quan đến công tác tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiểu biết và kỹ năng cần thiết cho các chuyên gia trong lĩnh vực này.
- TS Trần Ngọc Sơn (2016), “Quản trị ngân hàng thương mại” biên soạn
- PGS.TS Nguyễn Văn Tiến (2010), “Quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng”, Nhà xuất bản Thống kê, Hà Nội.
Bài viết này sẽ tập trung vào việc phân tích công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay ngắn hạn tại Agribank Chi nhánh huyện An Biên Kiên Giang Tác giả sẽ trình bày các khái niệm, phân loại, đặc điểm, nguyên nhân và tác động của rủi ro tín dụng Đồng thời, bài viết cũng sẽ đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng nhằm phòng ngừa, khắc phục và xử lý các rủi ro này, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay ngắn hạn tại ngân hàng.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TRONG CHO VAY NGẮN HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 KHÁI QUÁT VỀ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY NGẮN HẠN TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.1 Khái niệm tín dụng ngắn hạn
Tín dụng ngắn hạn là các khoản cho vay có thời hạn dưới một năm, chủ yếu được cung cấp bởi các ngân hàng thương mại cho doanh nghiệp Loại vay này ít rủi ro hơn về khả năng thanh toán và lãi suất so với vay trung và dài hạn Các khoản vay ngắn hạn thường được sử dụng để tài trợ cho vốn lưu động theo mùa và hỗ trợ tạm thời cho chi phí sản xuất.
1.1.2 Phân loại tín dụng ngắn hạn.
Tín dụng tài trợ vốn lưu động là một phần quan trọng trong cơ cấu nguồn vốn của doanh nghiệp Khi vốn lưu động thường xuyên của khách hàng không đủ để đáp ứng nhu cầu, họ cần tìm đến ngân hàng để vay tín dụng.
* Dưới góc độ kỹ thuật tín dụng, Ngân hàng thương mại thực hiện cho vay ngắn hạn theo các loại hình phổ biến sau đây:
Tín dụng ứng trước, còn được gọi là mở tín dụng khoản, thấu chi hay tín dụng vãng lai, chủ yếu phục vụ nhu cầu tài chính cho toàn bộ tài sản lưu động mà không cần thực hiện một tài sản cụ thể nào Hình thức tín dụng này thường không đi kèm với đảm bảo riêng.
Thấu chi là hình thức cấp tín dụng ứng trước đặc biệt, còn gọi là tín dụng hạn mức, cho phép khách hàng sử dụng số dư thiếu trong một giới hạn nhất định Đây là kỹ thuật cho vay linh hoạt, trong đó xí nghiệp có thể sử dụng vốn mà không cần đảm bảo chính, do số nợ thường xuyên biến động Thấu chi được xem là loại tín dụng không bảo chứng, mang lại sự tiện lợi cho người vay trong việc quản lý tài chính.
Hoạt động thời vụ là quy trình sản xuất diễn ra vào một thời điểm cụ thể trong năm, trong khi tiêu thụ sản phẩm lại diễn ra vào thời điểm khác Điều này giúp tránh chi phí đột biến và phân bổ tổng chi phí đều hơn trong suốt năm, mặc dù việc tiêu thụ có thể chỉ diễn ra trong khoảng thời gian ngắn.
1.1.3 Khái niệm rủi ro tín dụng
Rủi ro tín dụng là nguy cơ xảy ra trong quá trình cấp tín dụng của ngân hàng, thể hiện qua việc khách hàng không trả nợ hoặc không trả đúng hạn Rủi ro này xuất hiện trong các mối quan hệ mà ngân hàng là chủ nợ, trong khi khách hàng không thực hiện hoặc không đủ khả năng thực hiện nghĩa vụ trả nợ Đây là loại rủi ro gắn liền với hoạt động tín dụng của ngân hàng.
Về mặt định lượng: Rủi ro tín dụng được phản ánh bởi chính số lượng nợ quá hạn, nợ tồn đọng của mỗi tổ chức tín dụng.
