Lý do chọn đề tài Chất lượng công trình xây dựng nói chung và chất lượng công trình giao thông nói riêng không những có liên quan trực tiếp đến an toàn sinh mạng, an toàn cộng đồng, hiệu quả của dự án đầu tư xây dựng công trình mà còn là yếu tố quan trọng đảm bảo sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Do có vai trò quan trọng như vậy cho nên công tác kiểm soát chất lượng công trình là một khâu quan trọng trong quá trình quản lý đầu tư xây dựng, được coi là nhiệm vụ hàng đầu đối với các chủ đầu tư, đại diện chủ đầu tư trong quá trình đầu tư xây dựng, thể hiện rõ vai trò quản lý của Nhà nước, từ Trung ương đến địa phương, tổ chức và hoạt động theo những nguyên tắc chung thống nhất tạo thành một cơ chế đồng bộ, có mối quan hệ qua lại chặt chẽ với nhau để thực hiện nhiệm vụ và chức năng của Nhà nước về công tác quản lý. Trong thực hiện đầu tư xây dựng, công tác quản lý chất lượng công trình là yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng công trình. Với trình độ được nâng cao của đội ngũ cán bộ quản lý, sự lớn mạnh đội ngũ công nhân trong ngành xây dựng công trình; việc ban hành các chính sách, các văn bản pháp quy tăng cường công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng, chúng ta đã xây dựng được nhiều công trình xây dựng, giao thông, góp phần vào hiệu quả tăng trưởng của nền kinh tế quốc dân. Tuy nhiên bên cạnh những công trình đạt chất lượng, trên phạm vi cả nước nói chung và tại Điện Biên nói riêng cũng còn không ít các công trình có chất lượng chưa đảm bảo, không đáp ứng yêu cầu sử dụng; khi đưa vào sử dụng thời gian ngắn đã hư hỏng gây tốn kém, phải sửa chữa, phá đi làm lại, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả đầu tư. Nguyên nhân thì có nhiều, trong đó phải kể đến nguyên nhân quá trình kiểm soát chất chất lượng thi công xây dựng công trình của các đơn vị chủ đầu tư, tư vấn giám sát đối với các dự án được cơ quan có thẩm quyền giao nhiệm vụ chủ đầu tư, đại diện chủ đầu tư. Việc kiểm soát kém hiệu quả đã gây ảnh hưởng trực tiếp đến các dự án làm chậm tiến độ chung của dự án, gây phản cảm đối với các doanh nghiệp thực hiện tại các dự án. Để xảy ra các trường hợp tại một số dự án ngoài nguyên nhân chủ quan thì cũng có nguyên nhân khách quan ảnh hưởng đến việc kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông đường bộ. Từ những lý do trên tác giả lựa chọn tên đề tài “Kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông tại Ban Quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Điện Biên” làm đối tượng nghiên cứu luận văn thạc sĩ.
KHUNG NGHIÊN CỨU VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG THI CÔNG XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH
Công trình giao thông và chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông
Khái niệm công trình giao thông
Công trình giao thông (CTGT) đóng vai trò quan trọng trong kết cấu hạ tầng kinh tế - kỹ thuật, góp phần phát triển kinh tế quốc dân, đồng thời đảm bảo an ninh quốc phòng và nâng cao đời sống của người dân.
Công trình giao thông gồm: Công trình đường bộ, đường sắt, cầu, hầm, công trình đường thủy nội địa, công trình hàng hải, công trình hàng không.
Khái niệm công trình giao thông đường bộ
Công trình đường bộ (CTGTĐB) là một phần quan trọng của kết cấu hạ tầng giao thông, bao gồm các yếu tố như đường bộ, nơi dừng và đỗ xe, hệ thống đèn tín hiệu, biển báo hiệu, vạch kẻ đường, và các thiết bị phụ trợ khác Những công trình này không chỉ đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông mà còn góp phần nâng cao hiệu quả lưu thông Các yếu tố như cọc tiêu, rào chắn, đảo giao thông, dải phân cách, cột cây số, tường, kè, và hệ thống thoát nước cũng đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự thông suốt và an toàn cho mạng lưới giao thông đường bộ.
Mỗi công trình giao thông đường bộ cần đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ, nhằm tạo sự tương thích với toàn bộ hệ thống giao thông, từ các công trình riêng lẻ đến tổng thể các công trình giao thông nói chung.
Giao thông đường bộ đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu đi lại và vận chuyển hàng hóa của người dân, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội Do đó, việc ưu tiên đầu tư vào các công trình giao thông đường bộ là rất cần thiết.
Việc xây dựng các công trình giao thông đường bộ (GTĐB) chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố vùng và địa phương, bao gồm đặc điểm địa hình, khí hậu, phong tục tập quán, trình độ phát triển kinh tế - xã hội và ý thức của người dân Những yếu tố này quyết định tính khả thi và hiệu quả của các dự án giao thông, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của khu vực.
- Chi phí đầu tư lớn, thời gian thi công lâu.
- Tuổi thọ công trình ngắn và đòi hỏi phải duy tu sửa chữa thường xuyên trong quá trình sử dụng.
1.1.2 Chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông
Khái niệm chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông
Chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông đảm bảo rằng mỗi hạng mục hoặc toàn bộ công trình được thực hiện và nghiệm thu theo đúng thiết kế, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy chuẩn áp dụng, các yêu cầu trong hợp đồng xây dựng, cũng như các quy định pháp luật liên quan.
Chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông được xác định qua sự kiểm soát chặt chẽ từ chủ đầu tư, đại diện chủ đầu tư và tư vấn giám sát Quy trình này bao gồm việc đánh giá các điều kiện trước khi thi công, chất lượng trong quá trình thi công và chất lượng sản phẩm sau khi hoàn thành Luận văn này tập trung nghiên cứu về các phương pháp kiểm soát chất lượng thi công cho các công trình giao thông đường bộ.
Chất lượng thi công xây dựng công trình là quá trình kiểm soát việc thực hiện của nhà thầu, đảm bảo rằng các hoạt động thi công tuân thủ đúng hồ sơ thiết kế đã được phê duyệt và các quy định hiện hành về chất lượng công trình giao thông.
Chất lượng sản phẩm sau khi thi công xây dựng là quá trình hoàn tất công việc cho một hạng mục công trình, đảm bảo tuân thủ hồ sơ thiết kế và được các bên liên quan nghiệm thu theo đúng quy định pháp luật.
Kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông tại ban quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh
1.2.1 Khái niệm và mục tiêu kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông tại ban quản lý dự án các công trình giao thông
Kiểm soát là quá trình giám sát, đo lường và đánh giá hoạt động để đảm bảo thực hiện theo kế hoạch Quá trình này giúp phát hiện sai sót và giảm thiểu các lỗi trong hoạt động.
Kiểm soát chất lượng là quá trình áp dụng các chỉ tiêu, định mức và quy định pháp luật để quản lý hiệu quả quá trình sản xuất sản phẩm và cung cấp dịch vụ, thông qua việc giám sát và kiểm tra nhiều yếu tố khác nhau.
Kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông là quá trình tổ chức và điều chỉnh bởi các bên liên quan nhằm đảm bảo sản phẩm xây dựng đáp ứng các tiêu chuẩn kinh tế - kỹ thuật đã được xác định, đồng thời đáp ứng nhu cầu sử dụng của xã hội.
Mục đích của việc kiểm soát chất lượng thi công xây dựng là đảm bảo rằng các công trình đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại các vùng khó khăn mà dự án đi qua.
Mục tiêu kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông là đảm bảo rằng các công trình được thi công đúng theo hồ sơ thiết kế và thời gian thực hiện đã được cơ quan quản lý nhà nước phê duyệt Đồng thời, việc này cũng nhằm đảm bảo chất lượng thi công tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về giao thông, từ đó góp phần đưa công trình vào khai thác sử dụng hiệu quả.
1.2.2 Nguyên tắc kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông tại ban quản lý dự án các công trình giao thông
Kiểm soát chất lượng công trình giao thông phải tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn kỹ thuật do Nhà nước ban hành về đầu tư xây dựng, đồng thời phải thực hiện theo hồ sơ thiết kế đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Quá trình kiểm soát của chủ đầu tư và tổ chức thi công của nhà thầu xây dựng cần tuân thủ hồ sơ thiết kế đã được phê duyệt Hồ sơ thiết kế đóng vai trò quan trọng, là cơ sở để các đơn vị liên quan thực hiện dự án một cách đúng đắn, đầy đủ và chính xác theo các tiêu chí đã được phê duyệt.
Các dự án xây dựng được kiểm soát theo quy định pháp luật hiện hành nhằm đảm bảo chất lượng công trình và tiến độ triển khai Việc kiểm soát này cũng phải đảm bảo an toàn cho con người, tài sản, thiết bị và các công trình lân cận trong quá trình thi công.
1.2.3 Bộ máy kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông tại ban quản lý dự án các công trình giao thông
Bộ máy kiểm soát chất lượng thi công công trình giao thông bao gồm hai yếu tố chính: cơ cấu tổ chức và đội ngũ nhân lực chuyên trách Việc thiết lập một cơ cấu bộ máy hiệu quả cùng với nhân lực có trình độ cao là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng thi công.
Cơ cấu bộ máy kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông tại Ban Quản lý dự án bao gồm Giám đốc Ban, Phó giám đốc Ban, và phòng giám sát và quản lý dự án, chịu trách nhiệm thực hiện việc kiểm soát chất lượng thi công.
Giám đốc Ban Quản lý dự án là người đứng đầu, có trách nhiệm lãnh đạo và chỉ đạo toàn diện các hoạt động của Ban quản lý dự án Người này đại diện cho chủ đầu tư trong các dự án giao thông được giao nhiệm vụ, đảm bảo thực hiện hiệu quả công tác quản lý và phát triển dự án.
Phó giám Ban Quản lý dự án đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ giám đốc tại hiện trường, đặc biệt trong việc kiểm soát chất lượng các công trình giao thông.
Phòng giám sát và quản lý dự án đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát chất lượng thi công của nhà thầu Đội ngũ này thường xuyên có mặt tại hiện trường để đảm bảo rằng tiến độ và chất lượng của dự án được duy trì theo đúng yêu cầu.
Bộ máy kiểm soát chất lượng thi công xây dựng tại Ban quản lý dự án công trình giao thông tỉnh có nhiệm vụ giám sát và quản lý chất lượng thi công từ các nhà thầu Phòng giám sát và quản lý dự án đóng vai trò đại diện chủ đầu tư, nhằm kiểm soát chất lượng và tiến độ của các gói thầu xây lắp Để đảm bảo hiệu quả trong việc kiểm soát chất lượng thi công, lực lượng nhân sự cần phải đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu và có năng lực kiểm soát phù hợp.
Các công trình giao thông tại tỉnh hiện nay đang được triển khai với sự kiểm soát chặt chẽ từ Ban quản lý dự án Nhân lực kiểm soát tại hiện trường đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát quá trình thi công của nhà thầu Để đảm bảo hiệu quả kiểm soát, Ban cần có đội ngũ nhân lực đủ năng lực, trình độ và số lượng, góp phần vào thành công của các dự án do Ban làm chủ đầu tư.
1.2.4 Nội dung kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông tại ban quản lý dự án các công trình giao thông
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG THI CÔNG XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN CÁC CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG TỈNH ĐIỆN BIÊN
Tổng quan về Ban Quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Điện Biên
Ban Quản lý dự án các công trình giao thông được thành lập theo quyết định số 217/QĐ-UBND ngày 27/3/2017 của UBND tỉnh Điện Biên, là tổ chức sự nghiệp công lập thực hiện chức năng chủ đầu tư và quản lý trực tiếp các dự án đầu tư xây dựng giao thông Với đội ngũ cán bộ trình độ cao, quy trình làm việc chuyên nghiệp, Ban quản lý dự án bao gồm các viên chức từ Ban quản lý các dự án công trình Giao thông trọng điểm tỉnh Điện Biên và Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình kết cấu hạ tầng giao thông thuộc Sở Giao thông vận tải tỉnh Điện Biên.
2.1.1 Chức năng nhiệm vụ của ban quản lý dự án
Ban quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Điện Biên đóng vai trò chủ đầu tư và đại diện chủ đầu tư, đồng thời thực hiện quản lý dự án một cách hiệu quả.
Chức năng chủ đầu tư, đại diện chủ đầu tư
- Tiếp nhận và quản lý sử dụng nguồn vốn từ nguồn ngân sách địa phương hoặc từ nguồn ngân sách trung ương khi được cấp có thẩm quyền giao.
Kiểm soát chất lượng công trình xây dựng bao gồm các giai đoạn từ khảo sát, thiết kế, thi công đến nghiệm thu và bảo hành công trình Mỗi giai đoạn đều có những nội dung cụ thể nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả của công trình.
- Đàm phán, ký kết hợp đồng thi công xây dựng; giám sát và yêu cầu nhà thầu thi công xây dựng thực hiện đúng hợp đồng đã ký kết.
- Đình chỉ thực hiện hoặc chấm dứt hợp đồng với nhà thầu thi công xây dựng theo quy định của pháp luật và của hợp đồng xây dựng.
Dừng thi công xây dựng công trình là biện pháp cần thiết khi nhà thầu vi phạm quy định về chất lượng công trình, an toàn và bảo vệ môi trường Nhà thầu phải khắc phục hậu quả để đảm bảo công trình đáp ứng các tiêu chuẩn cần thiết.
- Yêu cầu tổ chức, cá nhân có liên quan phối hợp để thực hiện các công việc trong quá trình thi công xây dựng công trình.
Chức năng về quản lý dự án
- Tổ chức thực hiện các nội dung quản lý dự án theo quy định của pháp luật.
Để đảm bảo tiến độ, chất lượng, chi phí, an toàn và bảo vệ môi trường trong dự án, cần phối hợp chặt chẽ với các tổ chức và cá nhân tham gia thực hiện.
- Thực hiện các nhiệm vụ quản lý dự án khác do người quyết định đầu tư, chủ đầu tư giao hoặc ủy quyền thực hiện.
Chúng tôi nhận ủy thác quản lý dự án theo hợp đồng đã ký với các chủ đầu tư khác khi có yêu cầu, đảm bảo phù hợp với năng lực hoạt động của công ty.
- Kiểm soát quá trình thi công xây dựng công trình khi đủ điều kiện năng lực hoạt động theo quy định của Pháp luật.
Nhiệm vụ của Ban Quản lý dự án các công trình giao thông
Lập kế hoạch dự án hàng năm là bước quan trọng, bao gồm việc xây dựng và trình phê duyệt kế hoạch thực hiện với các thông tin cụ thể về tiến độ, thời hạn hoàn thành, mục tiêu chất lượng và tiêu chí đánh giá kết quả.
Tổ chức thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư xây dựng (ĐTXD) bao gồm việc thực hiện đầy đủ các thủ tục liên quan đến quy hoạch xây dựng, sử dụng đất đai, tài nguyên, hạ tầng kỹ thuật, bảo vệ cảnh quan môi trường và phòng chống cháy nổ Đồng thời, cần tổ chức lập dự án, trình thẩm định và phê duyệt dự án theo quy định Ngoài ra, việc tiếp nhận, giải ngân vốn đầu tư và thực hiện các công việc chuẩn bị dự án khác cũng rất quan trọng.
Các nhiệm vụ thực hiện dự án bao gồm việc thuê tư vấn để thực hiện khảo sát, thiết kế xây dựng và trình thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán xây dựng theo phân cấp Ngoài ra, cần chủ trì phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư (nếu có), cũng như thu hồi và giao nhận đất cho dự án Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng xây dựng, giám sát quá trình thực hiện, và thực hiện giải ngân, thanh toán theo hợp đồng xây dựng cũng là những công việc cần thiết khác trong quá trình triển khai dự án.
Các nhiệm vụ quan trọng bao gồm kết thúc xây dựng, bàn giao công trình để đưa vào vận hành, tổ chức nghiệm thu và bàn giao công trình hoàn thành Ngoài ra, cần thực hiện vận hành chạy thử, quyết toán và thanh lý hợp đồng xây dựng, cũng như quyết toán vốn đầu tư xây dựng công trình và bảo hành công trình.
Các nhiệm vụ quản lý tài chính và giải ngân bao gồm việc tiếp nhận và giải ngân vốn theo tiến độ thực hiện dự án cũng như hợp đồng đã ký với nhà thầu xây dựng Đồng thời, cần thực hiện chế độ quản lý tài chính và tài sản của Ban quản lý dự án theo quy định hiện hành.
Ban quản lý dự án thực hiện các nhiệm vụ hành chính, điều phối và trách nhiệm giải trình bằng cách tổ chức văn phòng và quản lý nhân sự, thực hiện chế độ tiền lương cùng với các chính sách đãi ngộ, khen thưởng và kỷ luật cho cán bộ, viên chức Đồng thời, ban cũng thiết lập và lưu trữ hệ thống thông tin nội bộ, cung cấp thông tin chính xác và kịp thời về hoạt động của mình theo yêu cầu của người quyết định đầu tư và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Các nhiệm vụ giám sát và đánh giá đầu tư bao gồm việc thực hiện giám sát theo quy định của pháp luật, đồng thời định kỳ đánh giá và báo cáo kết quả thực hiện dự án cho người quyết định đầu tư và các cơ quan quản lý có thẩm quyền.
2.1.2 Cơ cấu tổ chức và nhân lực của Ban quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Điện Biên
2.1.2.1 Cơ cấu tổ chức của Ban Quản lý dự án các công trình giao thông
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của Ban QLDA các CTGT
Giám đốc Ban Quản lý dự án các CTGT là người đứng đầu cơ quan và chủ tài khoản, có trách nhiệm lãnh đạo và chỉ đạo toàn diện mọi hoạt động của Ban quản lý dự án, đồng thời chủ động trong công tác quản lý.
Phó Giám đốc 1 Phó Giám đốc 2 Phó Giám đốc 3
– kỹ thuật và chuẩn bị dự án
Phòng Giám sát và quản lý dự án
Phòng Tài chính kế toán
Văn phòng Ban quản lý dự án có nhiệm vụ xây dựng mối quan hệ với các Bộ, ngành Trung ương và các cơ quan địa phương để phối hợp thực hiện nhiệm vụ Ban cũng chủ trì xây dựng chiến lược, chương trình và kế hoạch công tác chung, đồng thời thực hiện quản lý, điều hành và làm chủ đầu tư Ngoài ra, văn phòng còn đảm nhận vai trò người phát ngôn, tổ chức tuyên truyền, giáo dục, quản lý cán bộ và thực hiện các nhiệm vụ khác theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh.
Thực trạng chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông đường bộ được kiểm soát bởi Ban quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Điện Biên
2.2.1 Các dự án được quản lý bởi Ban Quản lý dự án các công trình giao thông giai đoạn 2016-2019
Bảng 2.2: Các dự án được quản lý bởi Ban Quản lý dự án giai đoạn 2016-2019
STT Tên dự án Cấp đường Thời gian bắt đầu- kết thúc
Tổng mức đầu tư (triệu đồng) Nguồn vốn
I Các dự án do Ban Quản lý dự án các công trình giao thông trực tiếp quản lý
1 ĐTXD công trình đường Chà
Mường Chà tỉnh Điện Biên Đường giao thông nông thôn loại A
Quỹ Kuwait và ngân sách nhà nước
Dự án ĐTXD đường Km45
(đường Na Pheo – Si Pha
Phìn – Mường Nhé) - Nà Hỳ, huyện Mường Nhé (nay là huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện
Biên Đường cấp V miền núi 2015-2020 439.300
Ngân sách Trung ương và các nguồn vốn khác
Dự án đường Na Sang
Xã Huổi Mí – Nậm Mức
(Km452+300/QL.6) – Thị trấn Tủa Chùa – Huổi Lóng, tỉnh Điện Biên (Phân đoạn
TT Tủa Chùa – Nậm Mức –
Huổi Mí Đường cấp V – miền núi 2016-2020 690.000 Trái phiếu Chính phủ
Dự án đường Phì Nhừ - Phình
Nhà, huyện Điện Biên Đông Đường cấp VI miền núi 2016-2020 682.515 Ngân sách Trung ương 5
Dự án ĐTXD công trình đường Quảng Lâm – Huổi Lụ
- Pá Mỳ - huyện Mường Nhé Đường giao thông cấp IV 2017-2022 80.000 Ngân sách Trung ương
II Các dự án do Nhà đầu tư thuê Ban Quản lý dự án các công trình giao thông quản lý, điều hành dự án
Dự án đầu tư xây dựng đường
Thanh Minh- đồi Độc Lập và khu dân cư (đường vành đai phía bắc), thành phố Điện
Công trình giao thông cấp III
2018-2021 285.826 Nhà đầu tư tự huy động vốn
Nguồn dữ liệu: Ban Quản lý dự án các CTGT
Trong giai đoạn 2016-2019, Ban quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Điện Biên đang kiểm soát chất lượng thi công 6 công trình cụ thể như sau:
Trong năm 2016, Ban quản lý dự án đã chuẩn bị đầu tư cho dự án ĐTXD đường Chà Tở - Mường Tùng tại huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên Từ 2017 đến 2019, đã khởi công 05 dự án mới, bao gồm đường Km45 (Na Pheo – Si Pha Phìn – Mường Nhé), đường Na Sang (Km146+200/QL.12) – TT Xã Huổi Mí – Nậm Mức (Km452+300/QL.6), đường Phì Nhừ - Phình Giàng – Pú Hồng – Mường Nhà, đường Quảng Lâm – Huổi Lụ - Pá Mỳ tại huyện Mường Nhé, và đường Thanh Minh - đồi Độc Lập tại thành phố Điện Biên Phủ Các dự án này được triển khai bằng nguồn vốn từ ngân sách trung ương, trái phiếu Chính phủ và các nguồn vốn khác, tuy nhiên, do địa hình miền núi, cấp công trình từ cấp VI trở lên và việc bố trí vốn vẫn gặp nhiều khó khăn.
2.2.2 Chất lượng thi công các dự án công trình giao thông đường bộ được kiểm soát bởi Ban Quản lý dự án
Chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông phụ thuộc vào nguồn vật liệu đầu vào và quy trình kiểm soát thi công của chủ đầu tư Việc đảm bảo quy trình thi công và chất lượng vật liệu có ảnh hưởng trực tiếp đến các hạng mục như công trình thoát nước, công trình phòng hộ và mặt đường Mặc dù Ban quản lý dự án luôn thực hiện kiểm soát chất lượng chặt chẽ, vẫn có một số nhà thầu chưa nghiêm túc tuân thủ quy trình thi công và quy định về vật liệu, dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng công trình.
Chất lượng thi công các hạng mục công trình phụ thuộc vào quy trình thực hiện của nhà thầu và sự giám sát của chủ đầu tư Tuy nhiên, một số hạng mục trong các dự án giao thông do Ban quản lý dự án kiểm soát vẫn chưa đảm bảo, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng tổng thể, từ đó tác động đến mục tiêu đầu tư Vì vậy, việc kiểm soát chất lượng thi công của chủ đầu tư là cần thiết để đảm bảo nhà thầu thực hiện đúng, đủ và chính xác, nhằm hạn chế hư hỏng phải khắc phục sau khi đầu tư.
Chất lượng thi công của dự án đầu tư xây dựng đường Chà Tở - Mường Tùng, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên, được ban quản lý dự án kiểm soát thông qua chất lượng đầu vào, hoạt động thi công và đầu ra Tuy nhiên, một số hạng mục công trình vẫn chưa đạt tiêu chuẩn chất lượng yêu cầu.
Mặt đường láng nhựa hiện đang gặp phải tình trạng rạn nứt ở một số vị trí, cần được khắc phục và sửa chữa do chất lượng chưa đảm bảo yêu cầu Ngoài ra, mặt đường cũng bị bong bật và trồi lún, yêu cầu thực hiện các biện pháp sửa chữa kịp thời để đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông.
Tại Km50+900 đến Km51+00 trong gói thầu số 4 của dự án đường Chà Tở - Mường Tùng, nhà thầu Công ty TNHH Mạnh Quân đã sử dụng vật liệu đá 4x6 không đảm bảo chất lượng, dẫn đến việc thi công mặt đường láng nhựa bị biến dạng, lún và cao su Nguyên nhân chính là do vật liệu đá không đạt tiêu chuẩn về cường độ, làm ảnh hưởng đến kết cấu áo đường dưới tải trọng phương tiện Mặc dù cán bộ Chủ đầu tư và tư vấn giám sát đã lập biên bản, nhà thầu vẫn cố tình sử dụng vật liệu kém chất lượng cho 100m chiều dài, gây ra hư hỏng Việc không tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vật liệu sẽ khiến nhà thầu phải chịu trách nhiệm khắc phục hậu quả.
Công trình thoát nước và phòng hộ cần điều chỉnh một số vị trí cống thoát nước do nền địa chất không ổn định Cần thiết kế lại vị trí tường chắn bê tông để đảm bảo móng tường không bị ảnh hưởng bởi đất rời rạc, đặc biệt trong mùa mưa lớn có thể gây xói lở và đổ vỡ Ngoài ra, cần sửa chữa các đoạn rãnh dọc gia cố bị hư hỏng, do kích thước đáy và thành rãnh không đạt yêu cầu, cũng như chất lượng bê tông không đảm bảo.
Tại lý trình Km47+232-Km48+00 gói thầu số 4 dự án đường Chà Tở - Mường Tùng, công ty TNHH 1-5 đã thi công rãnh gia cố bằng bê tông xi măng nhưng không đảm bảo chiều dày đáy rãnh, chỉ đạt 6cm thay vì 10cm như yêu cầu Mặc dù việc kiểm tra cao độ kích thước trước khi thi công đã được thực hiện, nhưng nhà thầu không kiểm tra lại cao độ trong quá trình thi công, dẫn đến việc nghiệm thu thiếu 4cm Chất lượng công trình không đạt yêu cầu, buộc chủ đầu tư và tư vấn giám sát yêu cầu nhà thầu khắc phục hậu quả do không thi công đúng tiêu chuẩn cho hơn 500m rãnh bê tông M150.
Thực trạng kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông đường bộ tại Ban Quản lý dự án các công trình giao thông giai đoạn 2016-2019
2.3.1 Thực trạng bộ máy kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông đường bộ tại Ban Quản lý dự án
2.3.1.1 Cơ cấu bộ máy kiểm soát chất lượng thi công
Tại Ban quản lý dự án các công trình giao thông, việc kiểm soát chất lượng được thực hiện bởi các vị trí công tác và bộ phận được xác định rõ trong sơ đồ 2.1.2 Giám đốc Ban quản lý dự án chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật về chất lượng công trình xây dựng, trong khi Phó giám đốc phụ trách kiểm soát chất lượng thi công xây dựng.
Là người hỗ trợ giám đốc Ban, tôi tham mưu trong việc quản lý và điều hành các hoạt động của Ban Quản lý dự án, đặc biệt là trong lĩnh vực kiểm soát chất lượng thi công tại hiện trường và quản lý các công tác liên quan.
- Trực tiếp phụ trách phòng giám sát và quản lý dự án;
Đại diện cho ban điều hành, tôi phụ trách chỉ đạo các nhà thầu thi công tại hiện trường Hằng tuần, tôi tổ chức giao ban tại Ban điều hành với các nhà thầu để cập nhật tiến độ chung của dự án mà mình trực tiếp phụ trách.
Chức năng chính là chỉ đạo và kiểm soát chất lượng công trình ngoài hiện trường, đồng thời phối hợp với đơn vị tư vấn giám sát nhằm đảm bảo việc thi công của nhà thầu xây lắp được thực hiện đúng quy định và tiêu chuẩn.
Nhiệm vụ của Phòng giám sát và quản lý dự án bao gồm kiểm soát chất lượng, khối lượng, tiến độ và giá thành của công trình Đồng thời, phòng cũng đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh môi trường và phòng chống cháy nổ Phòng phối hợp với các bên liên quan để thực hiện công tác nghiệm thu, thanh toán, quyết toán và nghiệm thu hoàn thành công trình trước khi bàn giao đưa vào khai thác sử dụng.
Tham mưu và hỗ trợ phó giám đốc Ban trong việc kiểm soát và quản lý chất lượng thi công xây dựng công trình ngoài hiện trường cho tất cả các dự án do Ban Quản lý dự án triển khai.
- Chỉ đạo đối với các dự án do Ban Quản lý dự các dự án giao thông làm chủ đầu tư và đại diện chủ đầu tư.
Chức năng của Ban Quản lý dự án là thực hiện kiểm soát chất lượng ngoài hiện trường cho các dự án mà mình làm chủ đầu tư Ban sẽ đại diện cho chủ đầu tư và phối hợp với các đơn vị liên quan để xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình thi công.
Nhiệm vụ chính bao gồm kiểm soát chất lượng, khối lượng và tiến độ công việc, đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh môi trường, và phòng chống cháy nổ Ngoài ra, cần thực hiện công tác nghiệm thu khối lượng công việc, bộ phận, hạng mục cho các dự án được giao, cùng với việc thực hiện các nhiệm vụ khác theo chỉ đạo của lãnh đạo Ban.
Hộp 2.1: Cơ cấu bộ máy kiểm soát chất lượng thi công tại Ban quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Điện Biên
Ban Quản lý dự án các công trình giao thông đã phân định rõ ràng cơ cấu bộ máy kiểm soát, tuy nhiên cần xem xét tính hợp lý của một số bộ phận và khả năng phối hợp giữa các phòng ban Cần đánh giá xem có quy chế kiểm soát nào được thiết lập hay chưa để đảm bảo hiệu quả trong công tác quản lý.
Trả lời: Là lãnh đạo của Ban Quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Điện
Biên và là người có nhiều kinh nghiệm thực tiễn tại hiện trường thi theo tôi.
Ban đã giao nhiệm vụ cụ thể cho từng phòng, đảm bảo mỗi phòng có trách nhiệm phân công công việc cho các thành viên, bao gồm trưởng phòng, phó phòng và cán bộ Sự phân công rõ ràng giúp cán bộ chủ động thực hiện mọi nhiệm vụ được giao.
Sự phối hợp giữa các phòng ban trong dự án diễn ra hiệu quả, tuy nhiên, mối liên hệ với các nhà thầu thi công và đơn vị giám sát vẫn chưa đạt yêu cầu, điều này ảnh hưởng đến quá trình kiểm soát các hạng mục công trình.
Quá trình thực hiện nhiệm vụ của cán bộ tại hiện trường gặp nhiều khó khăn do điều kiện làm việc xa xôi và địa hình hiểm trở Vì vậy, phòng giám sát và quản lý dự án chưa ban hành quy chế cho từng dự án cụ thể, dẫn đến việc chưa đánh giá được những điểm mạnh và điểm yếu trong quá trình thi công.
Dựa trên số biên chế được UBND tỉnh giao, Ban chưa triển khai đề án vị trí việc làm cho các phòng, dẫn đến việc số lượng cán bộ tại phòng giám sát và quản lý dự án vẫn thiếu so với nhu cầu thực tế để thực hiện nhiệm vụ.
Nguồn: Tác giả phỏng vấn
Bộ máy kiểm soát có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng thi công công trình giao thông Sự hiện diện của cán bộ chủ đầu tư và tư vấn giám sát là cần thiết để theo dõi và kiểm soát từng giai đoạn thi công của nhà thầu Tuy nhiên, hiện nay chưa có quy chế hoạt động cụ thể cho các dự án, và Ban quản lý cũng chưa ban hành quy định rõ ràng để nâng cao trách nhiệm của cán bộ công chức, viên chức trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
2.3.1.2 Nhân lực kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình
Nhân lực kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình tại Ban Quản lý dự án được thể hiện tại bảng 2.3
Bảng 2.3: Nhân lực kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình
STT Nhân lực kiểm soát chất lượng Năm
2 Nhân lực theo bộ phận
2.3 Phòng giám sát và quản lý dự án 12 12 12 10 11
3 Nhân lực theo cấp độ đào tạo
4 Nhân lực theo trình độ nghiệp vụ
5 Nhân lực theo kinh nghiệm kiểm soát
5.2 Kinh nghiệm về nghiệp vụ 14 14 14 14 15
6 Nhân lực theo dân tộc
Nguồn số liệu: Phòng Giám sát và Quản lý dự án của Ban QLDA các CTGT
Nhân lực kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình chủ yếu tập trung tại phòng giám sát và quản lý dự án, với đội ngũ có kinh nghiệm từ các dự án cụ thể và được đào tạo chuyên môn về cầu đường từ trường đại học giao thông vận tải Để thực hiện nhiệm vụ kiểm soát công trình, cần có kiến thức chuyên môn về cầu đường Tuy nhiên, cơ cấu nhân lực hiện tại gặp nhiều hạn chế do biên chế chưa đủ, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát các dự án lớn, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa Do đó, việc đảm bảo đủ nhân lực cho công tác kiểm soát chất lượng công trình là rất cần thiết.