PHẦN MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài “Đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, nguồn lực quan trọng phát triển đất nước, được quản lý theo pháp luật”. Đất đai có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng như vậy nên quản lý, sử dụng đất đai luôn là vấn đề được Đảng và Nhà nước ta chú trọng quan tâm; trong đó việc xác định giá đất để bồi thường thiệt hại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất luôn là vấn đề bức thiết. Trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập, vấn đề thu hồi đất phục vụ cho các mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và phát triển kinh tế đang là mối quan tâm của Nhà nước, chính quyền địa phương, chủ đầu tư và người sử dụng đất bị thu hồi đất, nó không chỉ tác động về mặt kinh tế mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến yếu tố chính trị - xã hội. Những năm gần đây, công tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, hiệu quả thấp, kể cả việc thu hồi đất để xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ cho chính cộng đồng dân cư có đất bị thu hồi. Nhiều địa phương phải điều chỉnh lại quy hoạch, sửa đổi thiết kế dự án, chờ đợi do không giải phóng được mặt bằng hoặc do cơ sở hạ tầng không đảm bảo. Hậu quả là làm ảnh hưởng tiến độ, gây thiệt hại lớn về kinh tế của các doanh nghiệp, các nhà đầu tư có nhu cầu sử dụng đất và Nhà nước, làm mất ổn định tình hình chính trị - xã hội ở các địa phương. Hiện nay, phương thức bồi thường trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng chủ yếu là -bằng tiền theo quy định của Nhà nước và của tỉnh. Tuy nhiên, so với giá thị trường thì giá đất bồi thường theo quy định của Nhà nước cho các hộ gia đình bị thu hồi đất trên địa bàn thành phố Cao Bằng có sự chênh lệch khá lớn (thấp hơn từ 2-3 lần), chưa thỏa đáng, dẫn đến việc khiếu nại là khó tránh khỏi. Việc hỗ trợ hay công tác tái định cư cho người bị thu hồi đất cũng còn khá nhiều sự bất cập, ảnh hưởng xấu đến công tác giải phóng mặt bằng và tiến độ thực hiện các dự án đầu tư. Với những lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu “Hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng” để làm luận văn thạc sĩ của mình với hi vọng đóng góp một phần nhỏ công sức vào việc hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư, góp phần đảm bảo đời sống, sinh kế cho người dân bị thu hồi đất và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng. 2.Tổng quan nghiên cứu Chủ đề về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội đang là một trong những tâm điểm chú ý của dư luận xã hội ở nước ta hiện nay. Trong thời gian qua đã có các nghiên cứu trong lĩnh vực này, điển hình một số nghiên cứu sau: -Đặng Tiến Sĩ, Phạm Thị Tuyền, Đặng Hùng Võ, Đỗ Thị Tám (2015), Đánh giá việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thu hồi đất để triển khai một số dự án tại huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh. -Trần Minh Sang (2017), Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang. -Phan Hoài Thức (2018), Pháp luật về tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, phát triển kinh tế xã hội qua thực tiễn tại tỉnh Bình Định. -Nguyễn Quốc Cường (2018), Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện Hoài Đức, Thành phố Hà Nội. Các nghiên cứu trên, các tác giả cũng đã tập trung phân tích các vướng mắc trong thực tiễn áp dụng quy định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư qua nhiều cách tiếp cận khác nhau như: từ phía công tác quản lý nhà nước, pháp luật, quá trình thực hiện... Tuy nhiên, quá trình nghiên cứu các luận văn được thực hiện cũng tập trung vào cácđịa phương cụ thể nhưng chưa có nghiên cứu nào liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. 3.Mục tiêu nghiên cứu a.Mục tiêu chung Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, Tỉnh Cao Bằng trong những năm tới. b.Mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể -Khái quát hóa các vấn đề lý luận về tái định cư và các quy định pháp luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội. -Phân tích, đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng trong giai đoạn từ 2017 – 2020. -Chỉ ra những hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế trong công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. Từ đó, đề xuất giải pháp khắc phục. 4.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a.Đối tượng nghiên cứu Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. b.Phạm vi nghiên cứu -Về nội dung: Đánh giá khái quát thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng và đi sâu vào một vàidự án: “Dự án đường phía Nam khu đô thị mới thành phố Cao Bằng”; “Dự án khu đô thị 9A, phường Sông Hiến, Cao Bằng” làm ví dụ phân tích. -Về không gian: Nghiên cứu tại địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. -Về thời gian: Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng trong giai đoạn 2017 – 2020. Trong đó: + Dữ liệu thứ cấp được thu thập cho giai đoạn 2017-2020 +Dữ liệu sơ cấp được thu thập vào tháng 4 năm 2020 đề xuất giải pháp cho giai đoạn đến năm 2025. 5.Quy trình và phương pháp nghiên cứu a.Quy trình Hình 1. Sơ đồ quy trình nghiên cứu của luận văn •Bước 1: Nghiên cứu các tài liệu có liên quan nhằm xác định khung nghiên cứu về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi thực hiện các dự án đầu tư. Phương pháp được sử dụng ở bước này là phương pháp tổng hợp •Bước 2: Thu thập dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các sở, ban, ngành trên địa bàn tỉnh, các nguồn tài liệu từ sách báo, tạp chí, các công trình nghiên cứu khoa học có liên quan đến quá trình đô thị hóa, sự biến động đất đai và vấn đề đời sống người dân. Trên cơ sở các số liệu thu thập được, tiến hành thống kê, phân tích và dự báo, đánh giá cho các kết quả nghiên cứu, đáp ứng cho mục tiêu nghiên cứu. •Bước 3: Thu thập dữ liệu sơ cấp thông qua phỏng vấn sâu Ban bồi thường và Giải phóng mặt bằng tỉnh Cao Bằng và điều tra khảo sát 200 hộ gia đình có đất bị thu hồi để có thêm cơ sở để phân tích, đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. •Bước 4: Xử lý dữ liệu và phân tích thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. Phương pháp được sử dụng ở bước này là thống kê, so sánh, phân tích và tổng hợp. Sau khi phân tích thực trạng tác giả sẽ chỉ ra điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của những điểm yếu, những bài học kinh nghiệm trong công tác công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. •Bước 5: Trên cơ sở các điểm yếu đã phát hiện ở bước 4, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. Phương pháp được sử dụng ở bước này là phương pháp phân tích và tổng hợp. b.Phương pháp nghiên cứu i.Thu thập thông tin 1.Thu thập thông tin thứ cấp Thu thập thông tin là phương pháp rất quan trọng. Từ các số liệu thu thập được mà có thể xử lý và đưa ra quyết định đúng đắn. Để thu thập và xử lý thông tin phục vụ cho công tác nghiên cứu, tôi đã sử dụng các phương pháp thu thập thông như: -Nghiên cứu thông qua tư liệu văn bản có sẵn như: Sách, báo, tạp chí…Đặc biệt các văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương và của tỉnh Cao Bằng… -Tra cứu các tư liệu qua mạng internet bằng cách truy cập theo các địa chỉ trang web. Ngoài ra, số liệu đã được công bố của các chức năng: Tổng cục thống kê, Sở tài nguyên môi trường tỉnh Cao Bằng…Các số liệu của UBND tỉnh Cao Bằng, UBND Thành phố Cao Bằng, ban Giải phóng mặt bằng tỉnh Cao Bằng, ban quản lý các dự án đầu tư. 2.Thu thập thông tin sơ cấp Để có được những đánh giá, tổng hợp khách quan nhất cần có sự khảo sát thực tế từ chính những người đang thực hiện dự án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư. Cụ thể các bước như sau: Trong quá trình làmluận văn, tác giả đã xây dựng bộ câu hỏi và thiết kế phiếu điều tra để lấy ý kiến củacác hộ gia đình bị thu hồi đất về các công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đấtthực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng và tham khảo ý kiến các chuyên gia tronglĩnh vực nghiên cứu, các cán bộ tỉnh và thành phố Cao Bằng cũng như cán bộ quản lý một số ngànhcó liên quan ở tỉnh Cao Bằng nhằm tìm ra những bất cập, nguyên nhân cũng nhưnhững giải pháp phù hợp cho việc giải quyết vấn đề hỗtrợ tạo việc làm cho nông dânbị thu hồi đất. Luận văn thiết kế 2 mẫu phiếu dành cho hai đối tượng là các hộ gia đình bị thu hồi đất và cán bộ trực tiếp quản lý liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cưtại thành phố Cao Bằng. Mẫu điều tra được thể hiện ở bảng sau: Bảng 1. Mẫu điều tra về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phục vụ các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng STTĐối tượng được hỏi ý kiếnSố phiếu phát raSố phiếu thu về Tổng số người được hỏi ý kiến 200192 1Hộ dân bị thu hồi đất160152 2Cán bộ thuộc Ban GPMB55 3Chủ tịch phường88 4Phó chủ tich phường88 5Cán bộ địa chính phường1212 6Cán bộ tài chính 44 7Cán bộ thuộc phòng LĐ-TB-XH33 Nguồn: Tác giả xây dựng và tổng hợp Phiếu hỏi ý kiến cán bộ gồm 18 câu hỏi; phiếu hỏi người dân bị thu hồi đất gồm 13 câu hỏi (xem trong phục lục). Phiếu hỏi người dân được gửi về từng tổ dân phố theo khu vực các tổ dân phố thuộc 8 phường trong địa bàn thành phố Cao Bằng, mỗi tổ lấy ý kiến của 15 hộ, riêng phường Sông Hiến lấy ý kiến của 55 hộ. Các tổ dân phố lựa chọn để khảo sát là các tổ dân phố thuộc địa bàn các phường có diện tích đất bị thu hồi lớn nhất. Các hộ gia đình được lựa chọn là các hộ mất trên 30% đất nông nghiệp, nằm trong độ tuổi từ 18 đến 40 và từ 41 đến 60. Do số hộ dân có diện tích đất khá lớn nên số hộ gia đình có đất bị thu hồi trên 30% chiếm đa số; đối tượng được hỏi ý kiến nằm trong độ tuổi từ 18 tuổi trở lên. Phương pháp thu thập số liệu là phát phiếu và thu phiếu điều tra đến từng người. + Thời gian phát phiếu điều tra: từ 01/04/2020 – 01/05/2020. + Thời gian thu thập và nhận phiếu: 02/05/2020 - 10/5/2020. ii.Phương pháp chỉnh lý và tổng hợp thông tin Sau khi thu thập phiếu điều tra, tác giả đã rà soát, kiểm tra, làm sạch và loại bỏ số phiếu không hợp lý. Nhập dữ liệu bằng phần mềm excel rồi tiến hành tổng hợp dưới dạng phân tổ, trình bày tổng hợp kết quả thu thập bằng các bảng thống kê theo mục đích nghiên cứu. c.Phương pháp phân tích thông tin Phân tích là thao tác tách một chỉnh thể thành các yếu tố, các thành phần để xác định vị trí và vai trò của từng yếu tố, thành phần trong chỉnh thể đó, nói cách khác phân tích là phương pháp đi từ kết quả lên đến nguyên nhân, nguyên lý nên nó là phương pháp nghiên cứu điều tra. Phương pháp này sử dụng trong luận văn để phân tích các chỉ tiêu như: cơ cấu tỷ lệ các loại đất theo hộ hay theo tổ chức; được bồi thường hỗ trợ hay không được bồi thường hỗ trợ; phương thức sử dụng tiền bồi thường, hỗ trợ của các hộ dân sau khi bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án; phân tích về trình độ văn hóa, chuyên môn của số người trong độ tuổi lao động v.v... Một số phương pháp phân tích được sử dụng: -Phương pháp thống kê mô tả -Phương pháp phân tích, đối chiếu, so sánh tổng hợp, khái quát hóa… -Phương pháp ngoại suy: từ số liệu đã thu thập được, đưa ra các đánh giá nhận xét, đề xuất ý kiến… 6.Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 3 chương •Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư, phát triển kinh tế – xã hội. •Chương 2: Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. •Chương 3: Định hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng trong những năm tới.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT ĐỂ THỰC HIỆN DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
Tổng quan về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư
1.1.1 Một số khái niệm liên quan
1.1.2 Vai trò của công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư
1.1.3 Các quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư
1.1.3.1 Các căn cứ pháp lý để Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư 1.1.4 Nội dung công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư
1.1.4.1 Giới thiệu địa điểm và thông báo thu hồi đất
1.1.4.2 Lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư
1.1.4.3 Quyết định thu hồi đất, phê duyệt và thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư, giao đất, cho thuê đất
1.1.4.4 Công khai phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, giao đất, cho thuê đất 1.1.4.5 Thực hiện chi trả bồi thường, hỗ trợ, bố trí tái định cư
1.1.4.6 Cưỡng chế thu hồi đất
1.1.5 Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư
1.1.5.1 Các yếu tố khách quan
*Công tác đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
*Yếu tố thanh tra chấp hành các chế độ, thể lệ về quản lý và sử dụng đất đai
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐCAO BẰNG, TỈNH CAO BẰNG
Khái quát về thành phố Cao Bằng và kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
2.1.1 Khái quát về thành phố Cao Bằng và tình hình thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố
2.1.2 Khái quát tình hình thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
Thực trạng và kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
2.2.1 Quy trình bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
2.2.2 Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
Từ năm 2017, UBND thành phố Cao Bằng đã được giao nhiệm vụ chủ đầu tư cho hơn 40 dự án và công trình phát triển đô thị, với tổng vốn đầu tư vượt qua mức đáng kể.
UBND thành phố đã đầu tư 800 tỷ đồng và triển khai quyết liệt công tác giải phóng mặt bằng cho các dự án quan trọng như đường phía Nam khu đô thị mới Đề Thám, bến xe liên tỉnh Cao Bằng, và tuyến E khu trung tâm hành chính tỉnh Đồng thời, thành phố duy trì tổ chức hội nghị đối thoại với các nhà đầu tư và doanh nghiệp để lắng nghe ý kiến, đề xuất, cũng như giới thiệu danh mục các dự án nhằm thu hút đầu tư phát triển đô thị.
Trong quá trình triển khai công trình, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, dẫn đến chậm tiến độ dự án Để GPMB thuận lợi, Thành phố cần công khai thông tin về các dự án và chính sách GPMB, đồng thời lắng nghe ý kiến từ người dân, đặc biệt là những hộ chịu ảnh hưởng Thành phố đã huy động hệ thống chính trị để xử lý thông tin và đưa ra giải pháp cụ thể, chú trọng tuyên truyền về tầm quan trọng của các dự án đối với sự phát triển địa phương Các quy định về bồi thường và hỗ trợ tái định cư được áp dụng một cách quyết liệt, thể hiện cam kết của các cơ quan trong việc thực hiện GPMB Thành phố cũng đã tổ chức hội nghị tuyên truyền và đối thoại để giải đáp thắc mắc, nhằm vận động và thuyết phục người dân, coi đây là nhiệm vụ hàng đầu.
* Bồi thường hỗ trợ đất nông nghiệp
*Hỗ trợ cho người lao động bị thu hồi đất
*Công tác tái định cư
2.2.3 Kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
2.2.3.1 Đánh giá của người dân có đất bị thu hồi
2.2.3.2 Đánh giá của cán bộ quản lý
*Dự án đường phía Nam khu đô thị mới
*Dự án phát triển khu đô thị 9A, phường Sông Hiến, Cao Bằng
Đánh giá về công tác quản lý bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng
Sau khi Luật Đất đai năm 2013 và các nghị định, thông tư hướng dẫn liên quan được ban hành, UBND thành phố Cao Bằng đã tích cực tuyên truyền và phổ biến các văn bản pháp luật về đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng đến người dân Điều này đã góp phần cải thiện công tác quản lý bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại địa phương, mang lại nhiều ưu điểm trong việc nâng cao nhận thức của cộng đồng và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thực hiện các chính sách liên quan.
Thông qua việc khảo sát ý kiến người dân bị ảnh hưởng bởi các dự án trong khu vực GPMB, nhiều ý kiến và nguyện vọng đa dạng đã được ghi nhận Các hộ dân đã tham gia trả lời phiếu điều tra, thể hiện những mong muốn khác nhau về việc triển khai các dự án này.
Nhờ vào sự tuyên truyền và vận động của cán bộ GPMB cùng chính quyền địa phương, người dân đã nắm rõ các chính sách của Nhà nước, điều này rất quan trọng để công tác GPMB diễn ra nhanh chóng Tuy nhiên, vẫn còn một số hộ dân hiểu sai thông tin Các cuộc họp dân được tổ chức nhằm tuyên truyền và giải thích rõ ràng về chính sách thu hồi đất, cũng như những vướng mắc trong quá trình GPMB như đo đạc, kê khai, kiểm kê, đơn giá và áp giá Sự hạn chế trong nhận thức của nhiều người dân chủ yếu do thiếu quan tâm đến vấn đề này.
Công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại thành phố đã nhận được sự đồng thuận cao từ người dân, góp phần quan trọng vào sự thay đổi diện mạo đô thị Đầu tư xây dựng các công trình giao thông và phúc lợi xã hội, cùng với việc cung cấp điện và nước sạch, đã từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân.
Cơ chế chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã được quy định rõ ràng, giúp các cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan dễ dàng thực hiện Luật mới xác định thẩm quyền thu hồi đất cho cả tổ chức và hộ gia đình, cá nhân một cách linh hoạt, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc phê duyệt phương án bồi thường và thu hồi đất khi có sự tham gia của cả hai đối tượng này.
Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư mặc dù đã được điều chỉnh, nhưng việc thực hiện và ban hành văn bản hướng dẫn từ các cấp có thẩm quyền vẫn chưa kịp thời và phù hợp với quy định về định giá bồi thường Quy trình quyết định giá cụ thể cho từng thửa đất vẫn dựa vào bảng đơn giá và hệ số, trong khi cần có giá cụ thể cho từng thửa Các chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của tỉnh chưa phù hợp với tình hình địa phương, thường xuyên thay đổi và còn nhiều quy định chưa rõ ràng, chồng chéo, gây khó khăn trong xác định diện tích và loại đất bồi thường Hơn nữa, việc thiếu quy định chung về quy trình và thủ tục bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất cùng với việc không có biểu mẫu cụ thể từ tỉnh đã dẫn đến tình trạng lúng túng và thiếu đồng bộ trong áp dụng, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện thu hồi đất, bồi thường và tái định cư.
UBND tỉnh Cao Bằng đã ban hành bảng giá nhà và công trình xây dựng gắn liền với đất để tính bồi thường thiệt hại, cũng như bảng giá bồi thường cho cây cối, hoa màu và thủy sản khi Nhà nước thu hồi đất từ năm 2014 và 2015 Trong quá trình thực hiện bồi thường, nhiều người dân bị thu hồi đất đã thắc mắc và đề nghị điều chỉnh đơn giá, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có sự điều chỉnh nào được thực hiện.
Công tác xác nhận nguồn gốc đất của UBND cấp xã đang gặp khó khăn do quản lý đất đai lỏng lẻo và thiếu sự chú trọng trong thời gian dài Hồ sơ địa chính tại các cấp không đầy đủ, đặc biệt là ở cấp xã, nhiều địa phương thiếu hồ sơ hoặc hồ sơ bị rách, không hoàn chỉnh và thiếu cơ sở pháp lý, dẫn đến khó khăn trong việc xác minh nguồn gốc đất qua các thời kỳ.
Công tác tuyên truyền và phổ biến chính sách, pháp luật về đất đai, đặc biệt là các quy định liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, vẫn chưa đạt hiệu quả cao Nhiều người dân vẫn chưa hiểu rõ về chính sách bồi thường của Nhà nước, dẫn đến việc yêu cầu quyền lợi không đúng quy định.
Việc thực hiện các quy định về tái định cư và bố trí tái định cư tại chỗ vẫn còn nhiều hạn chế trong việc tuyên truyền cho các cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương và các hộ gia đình về các quy định này khi Nhà nước thu hồi đất Mặc dù quy trình bồi thường, hỗ trợ và tái định cư diễn ra thuận lợi, nhưng việc áp dụng đơn giá bồi thường dựa trên giá đất cụ thể do UBND tỉnh phê duyệt vẫn chưa đạt được sự thống nhất về nguồn kinh phí Hơn nữa, công tác định giá bồi thường giải phóng mặt bằng chưa phù hợp với thực tế tại những vị trí có mức sinh lợi cao, dẫn đến những khó khăn trong việc thực hiện các dự án có thu hồi đất.
ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO NHẰMHOÀN THIỆN CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀTÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐCAO BẰNG, TỈNH CAO BẰNG TRONG NHỮNG NĂM TỚI
Mục tiêu và định hướng hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng
cư khi nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng
3.1.1 Mục tiêu công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng đến năm 2025
3.1.2 Định hướng hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng đến năm 2025
Giải pháp hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng
3.2.1 Thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phù hợp với tình hình thực tế của thành phố Cao Bằng
3.2.2 Tăng cường công tác quản lý nhà nước về đất đai
3.2.3 Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật và khuyến khích sự tham gia của người dân vào công tác băng cường công tác tuyên truyền
3.2.4 Nâng cao trách nhiệm bộ máy tổ chức và năng lực, nâng cao trách nhiệm của cán bộ làm công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
3.2.5 Chú trọng công tác tiếp dân, giải quyết kịp thời các khiếu nại, khiếu kiện của người dân về công tác chú trọng công tác tiếp dân
3.2.6 Thành lập các tổ chức tư vấn
Giải pháp về quy hoạch sử dụng đất
Tại thành phố Cao Bằng, đa số các hộ gia đình và cá nhân bị thu hồi đất đã đồng ý với chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư hiện hành.
Để bảo vệ quyền lợi của người dân, nhiều địa phương đã áp dụng linh hoạt các cơ chế pháp lý để giải quyết tình trạng sử dụng đất chưa hợp thức hóa, nhằm tăng tốc độ thu hồi đất Tuy nhiên, thực trạng thu hồi đất tại các tỉnh, thành phố vẫn còn nhiều hạn chế, bắt nguồn từ quản lý và thực hiện chính sách Nhiều dự án thiếu công khai và minh bạch trong việc lập phương án thu hồi đất, bồi thường và tái định cư, dẫn đến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chậm trễ, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân Một số hộ gia đình có nguồn gốc sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận do thiếu tiêu chí xác định "đất sử dụng ổn định", khiến họ không được hưởng chính sách bồi thường hợp pháp Để thúc đẩy thu hồi đất cho các dự án hạ tầng và đô thị hóa, cần sửa đổi chính sách thu hồi đất, nâng cao năng lực thực hiện bồi thường và tái định cư, đồng thời thực hiện các giải pháp đã đề xuất, nhằm đáp ứng yêu cầu cấp bách trong giai đoạn hiện nay và tương lai.
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỒ TRỢ
VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CAO BẰNG, TỈNH CAO BẰNG
Chuyên ngành: Kinh tế và quản lý địa chính
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN THẾ PHÁN
1 Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là tài nguyên đặc biệt và nguồn lực quan trọng cho sự phát triển quốc gia, do đó việc quản lý và sử dụng đất luôn được Đảng và Nhà nước chú trọng Xác định giá đất để bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất là vấn đề bức thiết, đặc biệt trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập Việc thu hồi đất phục vụ cho quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia và phát triển kinh tế không chỉ tác động kinh tế mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tình hình chính trị - xã hội, thu hút sự quan tâm của Nhà nước, chính quyền địa phương, chủ đầu tư và người sử dụng đất.
Trong những năm gần đây, công tác thu hồi đất và giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, dẫn đến hiệu quả thấp, đặc biệt là trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ cộng đồng Nhiều địa phương phải điều chỉnh quy hoạch và thiết kế dự án do không thể giải phóng mặt bằng hoặc cơ sở hạ tầng không đảm bảo Hậu quả là tiến độ dự án bị ảnh hưởng, gây thiệt hại lớn về kinh tế cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và Nhà nước, đồng thời làm mất ổn định tình hình chính trị - xã hội tại các địa phương.
Phương thức bồi thường đất tại thành phố Cao Bằng hiện nay chủ yếu là bồi thường bằng tiền theo quy định của Nhà nước và tỉnh Tuy nhiên, giá đất bồi thường theo quy định thường thấp hơn giá thị trường từ 2-3 lần, gây ra sự không thỏa đáng và dẫn đến khiếu nại Hơn nữa, công tác hỗ trợ và tái định cư cho các hộ gia đình bị thu hồi đất còn nhiều bất cập, ảnh hưởng tiêu cực đến tiến độ giải phóng mặt bằng và thực hiện các dự án đầu tư.
Tác giả chọn đề tài "Hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng" cho luận văn thạc sĩ nhằm đóng góp vào việc cải thiện quy trình bồi thường và hỗ trợ cho người dân bị thu hồi đất Mục tiêu là đảm bảo đời sống và sinh kế cho cư dân, đồng thời thúc đẩy tiến độ các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng.
Chủ đề bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phục vụ cho các dự án đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội đang thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận xã hội Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện trong lĩnh vực này, tiêu biểu là một số nghiên cứu gần đây.
Đặng Tiến Sĩ, Phạm Thị Tuyền, Đặng Hùng Võ, và Đỗ Thị Tám (2015) đã tiến hành đánh giá việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư liên quan đến việc thu hồi đất cho một số dự án tại huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh Nghiên cứu này nhằm phân tích hiệu quả của các chính sách bồi thường và hỗ trợ, đồng thời đưa ra những khuyến nghị nhằm cải thiện quy trình tái định cư cho người dân bị ảnh hưởng.
- Trần Minh Sang (2017), Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang.
- Phan Hoài Thức (2018), Pháp luật về tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, phát triển kinh tế xã hội qua thực tiễn tại tỉnh Bình Định.
- Nguyễn Quốc Cường (2018), Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện Hoài Đức, Thành phố Hà Nội.
Các nghiên cứu đã phân tích các vướng mắc trong việc áp dụng quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất cho các dự án đầu tư, từ nhiều góc độ như quản lý nhà nước, pháp luật và quy trình thực hiện Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào tập trung vào công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.
3 Mục tiêu nghiên cứu a Mục tiêu chung Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư trên địa bàn thành phốCao Bằng, Tỉnh Cao Bằng trong những năm tới. b Mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể
Tái định cư là một vấn đề lý luận quan trọng liên quan đến việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội Các quy định pháp luật về vấn đề này cần được hiểu rõ để đảm bảo quyền lợi của người dân bị ảnh hưởng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của cộng đồng Việc thực hiện đúng các chính sách bồi thường và hỗ trợ không chỉ giúp ổn định đời sống của các hộ gia đình bị thu hồi đất mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội chung của địa phương.
Trong giai đoạn từ 2017 đến 2020, việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng đã được phân tích và đánh giá một cách toàn diện Thực trạng công tác này cho thấy nhiều thách thức trong việc đảm bảo quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng, cũng như sự cần thiết phải cải thiện quy trình bồi thường để tăng cường tính minh bạch và công bằng Các chính sách hỗ trợ và tái định cư cần được điều chỉnh để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của cộng đồng, góp phần vào sự phát triển bền vững của địa phương.
Bài viết chỉ ra những hạn chế trong công tác bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng Nguyên nhân của những hạn chế này bao gồm quy trình bồi thường chưa minh bạch, thiếu thông tin cho người dân và sự chậm trễ trong việc triển khai các chính sách hỗ trợ Để khắc phục tình trạng này, cần đề xuất các giải pháp như cải thiện quy trình bồi thường, tăng cường thông tin và tư vấn cho người dân, cũng như đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án tái định cư.
4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a Đối tượng nghiên cứu
Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất cho các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng là một vấn đề quan trọng Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích quy trình và hiệu quả của các chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng Phạm vi nghiên cứu sẽ bao gồm các dự án cụ thể và tác động của chúng đến cộng đồng địa phương.
Bài viết đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phục vụ các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng Đặc biệt, bài viết sẽ phân tích chi tiết về hai dự án cụ thể: “Dự án đường phía Nam khu đô thị mới thành phố Cao Bằng” và “Dự án khu đô thị 9A, phường Sông Hiến, Cao Bằng” Thông qua đó, bài viết cung cấp cái nhìn tổng quan về những thách thức và cơ hội trong công tác này, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện tình hình bồi thường và hỗ trợ cho người dân bị ảnh hưởng.
- Về không gian: Nghiên cứu tại địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.
