Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, các doanh nghiệp cần nâng cao khả năng cạnh tranh bằng cách cải tiến và đổi mới phương thức quản lý Việc sử dụng hiệu quả các công cụ quản trị là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp thực hiện chiến lược kinh doanh và phát triển bền vững Kế toán quản trị chi phí (KTQTCP) đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các công cụ quản lý hiệu quả, đáp ứng yêu cầu này.
Việc áp dụng Kinh tế quản trị công cộng (KTQTCP) giúp các nhà quản trị sử dụng hiệu quả các công cụ quản lý, từ đó cung cấp thông tin kịp thời và chính xác, hỗ trợ đắc lực cho quá trình ra quyết định.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, kế toán quản trị (KTQT) ngày càng được các nhà quản lý doanh nghiệp chú trọng nhằm nâng cao chất lượng quản lý và tăng cường khả năng cạnh tranh Việc áp dụng KTQT không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn mà còn hỗ trợ các nhà quản trị đưa ra những quyết định chiến lược và chiến thuật kịp thời trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Kế toán quản trị đã có mặt từ lâu trong hệ thống kế toán doanh nghiệp trên toàn thế giới, nhưng chỉ được phát triển một cách hệ thống về lý luận và thực tiễn trong những thập niên gần đây, đặc biệt tại các doanh nghiệp lớn với trình độ khoa học kỹ thuật và quản lý cao Tại Việt Nam, kế toán quản trị chỉ bắt đầu được áp dụng từ đầu những năm 90 của thế kỷ 20, do đó hiện nay nhiều nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp vẫn còn bỡ ngỡ trong việc áp dụng các nguyên tắc của kế toán quản trị.
Tổng công ty Điện lực Thành phố Hồ Chí Minh là doanh nghiệp chủ yếu cung cấp điện cho người dân và tổ chức trên địa bàn thành phố thông qua 16 Công ty điện lực Hoạt động của Tổng công ty có vai trò quan trọng trong sự ổn định và phát triển kinh tế xã hội của thành phố Quản lý hiệu quả sẽ góp phần lớn vào sự phát triển của ngành điện Việt Nam và thành phố Mặc dù chất lượng dịch vụ điện năng ngày càng được cải thiện, vẫn còn một số khu vực có tần suất cúp điện cao hơn mục tiêu Tổng công ty và các Công ty Điện lực cần khai thác và phát triển tiềm năng còn rất lớn trong tương lai.
Năm 2017, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đặt ra chủ đề "Nâng cao chất lượng quản trị trong Tập đoàn Điện lực Quốc gia Việt Nam" nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về chất lượng quản lý trong hoạt động sản xuất kinh doanh của ngành điện.
Tổng Công ty Điện lực TP Hồ Chí Minh xác định phương châm hành động là “Lương tâm – Trách nhiệm – Hiệu quả”, nhằm kiểm soát chi phí trong môi trường cạnh tranh toàn cầu và hướng tới phát triển bền vững Việc tổ chức kế toán quản trị chi phí hiệu quả trong các công ty Điện lực là công cụ thiết yếu để đáp ứng các yêu cầu thực tiễn hiện nay Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, vẫn còn một số tồn tại cần giải quyết trong quá trình thực hiện kế toán quản trị chi phí Do đó, tác giả đã chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kế toán quản trị chi phí tại các Công ty Điện lực trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” làm luận văn nghiên cứu của mình.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Bài luận văn này nghiên cứu lý luận kế toán quản trị chi phí (KTQTCP) và ứng dụng của nó tại các Công ty Điện lực ở Thành phố Hồ Chí Minh Mục tiêu là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến công tác kế toán quản trị chi phí tại các doanh nghiệp này.
Luận văn này nghiên cứu thực trạng áp dụng kế toán quản trị chi phí trong quản lý tại các Công ty Điện lực, dựa trên lý luận về kế toán quản trị Thông qua phân tích định tính và định lượng, bài viết sẽ chỉ ra mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chính đến việc tổ chức kế toán quản trị chi phí tại các công ty Điện lực ở TP.HCM.
Đánh giá thực trạng và mức độ áp dụng kế toán quản trị chi phí trong công tác quản lý tại các Công ty Điện lực ở TP Hồ Chí Minh là rất cần thiết Nghiên cứu này nhằm phân tích hiệu quả của việc sử dụng kế toán quản trị chi phí trong việc tối ưu hóa quy trình quản lý và nâng cao hiệu suất hoạt động của các công ty Kết quả sẽ giúp xác định những điểm mạnh và yếu trong việc triển khai kế toán quản trị chi phí, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện cho các Công ty Điện lực tại khu vực.
Việc vận dụng kế toán quản trị chi phí trong các Công ty Điện lực tại TP Hồ Chí Minh bị ảnh hưởng bởi nhiều nhân tố quan trọng Trước hết, môi trường kinh doanh và chính sách quản lý nhà nước đóng vai trò quyết định trong việc áp dụng các phương pháp kế toán phù hợp Thứ hai, trình độ chuyên môn và năng lực của nhân viên kế toán ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của hệ thống quản lý chi phí Cuối cùng, sự phát triển của công nghệ thông tin cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu thập và phân tích dữ liệu, từ đó nâng cao khả năng ra quyết định trong quản lý chi phí.
Để hoàn thiện và phát triển công tác kế toán quản trị chi phí tại các công ty Điện lực, cần đề xuất các giải pháp hiệu quả như cải tiến quy trình thu thập và phân tích dữ liệu chi phí, nâng cao năng lực đội ngũ kế toán viên, áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý chi phí, và xây dựng hệ thống báo cáo chi phí minh bạch, chính xác Việc này không chỉ giúp các công ty tối ưu hóa chi phí mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Phương pháp nghiên cứu
Luận văn áp dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp với Giám đốc, kế toán trưởng và nhân viên kế toán của các công ty Điện lực, kết hợp với quan sát và thu thập thông tin thống kê Nghiên cứu chủ yếu dựa vào phương pháp định tính kết hợp với phương pháp định lượng để làm rõ các vấn đề liên quan đến công tác kiểm toán tài chính công.
Nội dung nghiên cứu
Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về kế toán quản trị chi phí giúp hiểu rõ hơn về lịch sử hình thành và phát triển của lĩnh vực này, đồng thời làm nổi bật vai trò quan trọng của kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp.
Nghiên cứu về tổ chức kế toán quản trị chi phí của các doanh nghiệp toàn cầu nhằm xác định những thành tựu đạt được và những hạn chế chưa được áp dụng của các doanh nghiệp Việt Nam so với các tiêu chuẩn quốc tế.
Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng và mức độ áp dụng kế toán quản trị chi phí tại các Công ty Điện lực ở TP Hồ Chí Minh, từ đó xác định các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng kế toán quản trị chi phí Sau khi xác định, nghiên cứu sẽ tiến hành phân tích các nhân tố này bằng phương pháp định lượng.
Sau khi phân tích các yếu tố ảnh hưởng, chúng tôi đã xác định những nền tảng quan trọng để nghiên cứu và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển công tác kế toán quản trị chi phí tại các Công ty Điện lực.
Cuối cùng, việc xây dựng mô hình tổ chức công tác kế toán quản trị chi phí là rất quan trọng trong công tác quản lý tại các Công ty Điện lực ở TP Hồ Chí Minh Mô hình này không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình quản lý chi phí mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các công ty.
Kết cấu của đề tài nghiên cứu
Luận văn được trình bày qua 5 chương với bố cục như sau:
- Chương 1: Tổng quan nghiên cứu
- Chương 2: Cơ sở lý thuyết
- Chương 3: Thiết kế và phương pháp nghiên cứu
- Chương 4: Kết quả nghiên cứu
- Chương 5: Kết luận và kiến nghị
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Các nghiên cứu công bố ở nước ngoài
Kế toán quản trị, đặc biệt là kế toán quản trị chi phí, đã phát triển mạnh mẽ và khẳng định vai trò quan trọng trong quản lý doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu của các nhà quản trị trong nền kinh tế thị trường Sự phát triển này cũng thu hút sự quan tâm nghiên cứu từ nhiều nhà khoa học, dẫn đến một lượng lớn các công trình nghiên cứu được công bố.
Bài nghiên cứu của Jonas Gerdin (2005) về "Thiết kế hệ thống kế toán quản trị trong các bộ phận sản xuất" đã chỉ ra rằng việc tổ chức kế toán quản trị cần phù hợp với điều kiện cụ thể của từng doanh nghiệp Tác giả đã xác định các nhân tố nội bộ và ngoại bộ ảnh hưởng đến hệ thống kế toán quản trị Qua khảo sát 126 doanh nghiệp trên toàn cầu, nghiên cứu khẳng định rằng hai nhân tố nội bộ chính tác động trực tiếp đến thiết kế kế toán quản trị là cấu trúc tổ chức và sự tương tác giữa các phòng ban chức năng trong doanh nghiệp.
- Michèle Pomberg và nnk (2012) , “Management accounting information systems:a case of a developing country Vietnam”, Asia-Pacific Journal of Accounting
Nghiên cứu được công bố trong tạp chí Kinh tế tháng 4 năm 2023 đã khảo sát 53 bệnh viện tại Hà Nội và 9 tỉnh lân cận, chỉ ra rằng môi trường hoạt động, sự thay đổi chính sách y tế, tổ chức hệ thống y tế và nhu cầu thông tin về chi phí đang thúc đẩy các bệnh viện Việt Nam áp dụng các lý thuyết quản trị cao cấp Đồng thời, nghiên cứu cũng nhấn mạnh tính khả thi của việc áp dụng hệ thống kế toán quản trị chi phí tại các nước đang phát triển, khẳng định rằng việc áp dụng các phương pháp quản trị chi phí hiện đại như Activity-Based Cost (ABC) và Just in Time (JIT) là cần thiết và phù hợp cho các bệnh viện Việt Nam.
Akira Nishimura (2003) trong nghiên cứu “Management Accounting feed forward and Asian perspectives” đã chỉ ra sự phát triển của kế toán quản trị tại châu Á, đặc biệt là ở Nhật Bản Nghiên cứu nhấn mạnh rằng sự phát triển này chịu ảnh hưởng từ truyền thống văn hóa, đặc tính, quan điểm và phương thức quản lý khác nhau, dẫn đến việc hình thành phương pháp xác định chi phí mục tiêu (Target costing).
In their study "Cost Accounting Managerial Emphasis," Horngen, Foster, Datar, Rajan, and Ittner (2008) discuss the process of creating a comprehensive budget within businesses This process begins with the overall strategic objectives of the company, from which management accounting formulates a general budget, subsequently leading to the development of specific budgets.
Naughton-Travers, Joseph P (2009) trong nghiên cứu “Activity-Based
Costing: The new Management Tool” đề cập đến các thông tin và tính ưu việt của phương pháp kế toán chi phí theo hoạt động
Luận án tiến sĩ "New dimensions of cost type information for decision making in the wine industry" của Topor Ioan Dan, bảo vệ tại trường Đại học Alba Iulia "1 Decembrie 1918" năm 2013, nghiên cứu thông tin chi phí trong ngành sản xuất rượu vang ở Bungaria Tác giả phân tích vai trò quan trọng của thông tin chi phí trong quá trình ra quyết định, chỉ ra những bất cập trong kế toán quản trị chi phí của các doanh nghiệp sản xuất rượu vang tại đây, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán quản trị chi phí Những giải pháp này tập trung vào việc nâng cao hiệu quả của kế toán quản trị chi phí để phục vụ cho các chức năng lập kế hoạch, kiểm soát và định giá.
Luận án tiến sĩ của Rui Manuel da Costa Robalo (2007) mang tên “Giải thích quy trình thay đổi trong kế toán quản trị: Trường hợp của một công ty bưu điện Bồ Đào Nha” đã nghiên cứu sự chuyển biến trong kế toán quản trị chi phí để đáp ứng nhu cầu thông tin cho quản trị chiến lược tại các doanh nghiệp bưu điện Bồ Đào Nha trong giai đoạn 2003-2006 Tác giả đã đề xuất các giải pháp nhằm điều chỉnh hệ thống kế toán quản trị chi phí, phù hợp với các chỉ số đánh giá hiệu suất quan trọng (KPI) được xây dựng cho các doanh nghiệp này.
Các nghiên cứu trong nước
Các nghiên cứu trong nước về kế toán quản trị và tổ chức kế toán quản trị chi phí tại doanh nghiệp Việt Nam đã được tác giả tiếp cận qua nhiều khía cạnh khác nhau.
Luận án tiến sĩ “ Phương hướng xây dựng nội dung và tổ chức vận dụng
Trong bài viết "KTQT vào các DN Việt Nam" của tác giả Phạm Văn Dược (1997), tác giả đã nghiên cứu và đề xuất các biện pháp ứng dụng kế toán quản trị (KTQT) trong doanh nghiệp Việt Nam Mặc dù các đề xuất chủ yếu tập trung vào phân tích chi phí để hỗ trợ quyết định ngắn hạn, nhưng chưa xem xét ảnh hưởng của các chỉ tiêu đánh giá đến hành vi của nhà quản trị Hơn nữa, nghiên cứu này mang tính chất chung cho tất cả các loại hình doanh nghiệp, trong khi tính linh hoạt của KTQT lại phụ thuộc vào đặc điểm hoạt động của từng ngành cụ thể.
Luận án tiến sĩ: “ Xây dựng nội dung và tổ chức KTQT cho các DNNVV ở Việt
Luận án của Phạm Ngọc Toàn (2010) tại Trường Đại học Kinh Tế TP.HCM đã tổng hợp và phân tích nội dung tổ chức kế toán quản trị (KTQT) trong doanh nghiệp, đồng thời so sánh với kinh nghiệm của một số quốc gia ở Châu Á và các nước phát triển Tác giả cũng khảo sát tình hình tổ chức và nội dung KTQT hiện tại trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Việt Nam Từ đó, luận án đề xuất các kiến nghị và giải pháp nhằm hỗ trợ DNNVV trong việc tổ chức KTQT hiệu quả, nâng cao khả năng cung cấp thông tin phục vụ cho quyết định quản lý.
Luận văn: “ Kế toán quản trị chi phí tại Công ty cổ phần vận tải biển Đà
Để cải thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty cổ phần vận tải biển Đà Nẵng, Trần Thị Phương Linh (2012) đã đề xuất một số giải pháp quan trọng Đầu tiên, cần xác định lại đối tượng hạch toán chi phí nhằm nâng cao độ chính xác trong việc tính giá thành Thứ hai, việc phân loại chi phí theo cách ứng xử chi phí sẽ hỗ trợ hiệu quả cho công tác hạch toán và quản lý chi phí Cuối cùng, hoàn thiện hệ thống báo cáo chi phí là cần thiết để cung cấp thông tin hữu ích cho quản trị chi phí.
Luận văn "Kế toán quản trị chi phí tại Công ty CP Dược Danapha" của Đỗ Thị Huyền (2013) phân tích sâu sắc công tác quản trị chi phí tại công ty Tác giả đã chỉ rõ quy trình nhận diện và phân loại chi phí, lập dự toán chi phí, cùng với việc xây dựng các báo cáo liên quan đến chi phí sản xuất kinh doanh Bên cạnh đó, luận văn cũng đề cập đến việc tính giá thành sản phẩm và kiểm soát chi phí, từ đó cung cấp cái nhìn toàn diện về hiệu quả quản lý chi phí tại Công ty CP Dược Danapha.
Trong bài viết “Bàn về việc áp dụng kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam” đăng trên tạp chí nghiên cứu khoa học kiểm toán năm 2013, tác giả Phùng Lệ Thủy đã giới thiệu một số giải pháp nhằm áp dụng kế toán quản trị chi phí cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam Bài viết cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện quy trình thu thập thông tin về kế toán quản trị chi phí, phục vụ hiệu quả cho cả kế toán tài chính và kế toán quản trị.
Tác giả Hồ Mỹ Hạnh trong luận án "Tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may Việt Nam" (2014) đã chỉ ra mối quan hệ giữa hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí và hiệu quả quản trị doanh nghiệp Nghiên cứu tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống này, khẳng định rằng mục tiêu, chiến lược của doanh nghiệp và nhu cầu thông tin kế toán quản trị chi phí từ nhà quản trị là những yếu tố quan trọng nhất trong việc thiết lập hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí.
Bài luận văn của Bùi Thị Nhân (2015) nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp công nghệ thông tin tại khu vực Tp.HCM Nghiên cứu chỉ ra rằng, sự hiểu biết của nhân viên về kế toán quản trị, môi trường kinh doanh và sự hỗ trợ từ lãnh đạo là những yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả của việc áp dụng kế toán quản trị chi phí Qua đó, bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực nhân sự và cải thiện quy trình quản lý trong các doanh nghiệp CNTT để tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động.
Tác giả đã nghiên cứu thực trạng áp dụng kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp CNTT tại Tp.HCM và xây dựng mô hình các nhân tố ảnh hưởng để phân tích, đánh giá Kết quả cho thấy các nhân tố chính bao gồm quy mô doanh nghiệp, trình độ chuyên môn và công nghệ sản xuất tiên tiến Dựa trên những phát hiện này, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán quản trị trong các doanh nghiệp CNTT khu vực Tp.HCM.
Luận án: “ Các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các
Trong nghiên cứu của Trần Ngọc Hùng (2016) về doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam, tác giả đã áp dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp giữa định tính và định lượng Kết quả cho thấy có bảy nhóm nhân tố chính ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị (KTQT) trong DNNVV, bao gồm mức độ sở hữu của nhà nước, mức độ cạnh tranh của thị trường, văn hóa doanh nghiệp, nhận thức của người chủ/điều hành, quy mô doanh nghiệp, chi phí tổ chức KTQT và chiến lược doanh nghiệp, với mức tác động giảm dần Tuy nhiên, mô hình chỉ phản ánh 34,8% vấn đề nghiên cứu, cho thấy còn nhiều nhân tố và biến quan sát khác có thể ảnh hưởng đến việc áp dụng KTQT nhưng chưa được nghiên cứu đầy đủ do giới hạn về phạm vi, thời gian và loại hình doanh nghiệp khảo sát.
Nghiên cứu của Đặng Thu Hằng về "Kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp vận tải" chỉ ra những hạn chế trong việc áp dụng kế toán quản trị chi phí tại các doanh nghiệp này Tác giả phân tích các nguyên nhân gây ra những hạn chế đó và đề xuất các giải pháp nhằm khắc phục những nguyên nhân chủ quan Mục tiêu là cải thiện công tác hạch toán chi phí và tính giá thành dịch vụ vận tải, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và hỗ trợ công tác quản trị doanh nghiệp.
Các nghiên cứu trong nước đã chỉ ra một số yếu tố bổ sung ảnh hưởng đến công tác kiểm toán chất lượng công trình, đồng thời chỉ ra những lỗ hổng trong các nghiên cứu quốc tế Tuy nhiên, những phát hiện này chủ yếu dựa trên quan sát và suy luận định tính, mà chưa được kiểm chứng qua điều tra và kiểm định đầy đủ.
Nhận xét về các nghiên cứu trước
Trong nước, các nghiên cứu về kiểm toán tài chính công (KTQTCP) chủ yếu tập trung vào việc đánh giá thực trạng hệ thống KTQTCP và tổ chức công tác này, đồng thời đề xuất giải pháp hoàn thiện cho hệ thống tại các doanh nghiệp Tuy nhiên, chưa có nhiều nghiên cứu sâu về các nhân tố ảnh hưởng đến công tác KTQTCP Trên thế giới, một số công trình đã nghiên cứu các yếu tố tác động đến KTQTCP, nhưng chưa có nghiên cứu cụ thể nào liên quan đến lĩnh vực của đề tài này.
Trong thời gian qua, nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí đã được nhiều tác giả khai thác từ nhiều góc độ khác nhau, từ tổng quát đến cụ thể trong từng lĩnh vực và phương pháp áp dụng Tuy nhiên, vẫn còn thiếu các công trình nghiên cứu chuyên sâu về tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các công ty điện lực, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập và phát triển bền vững.
Các nghiên cứu hiện tại chưa xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng kế toán quản trị chi phí trong các Công ty Điện lực tại TP HCM bằng cả phương pháp định tính và định lượng Điều này tạo ra một "khoảng trống" trong nghiên cứu mà tác giả nhận thấy cần được tiếp tục khai thác nhằm tìm ra giải pháp khắc phục hiệu quả.
Trong chương 1, tác giả tổng hợp các nghiên cứu trước đây của các nhà khoa học trong và ngoài nước, từ đó xác định khoảng trống nghiên cứu để chứng minh tính cấp thiết của đề tài cho luận văn thạc sĩ Chương này nêu bật những công trình tiêu biểu liên quan và chỉ ra các hạn chế trong các nghiên cứu trước, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến công tác kế toán quản trị chi phí tại các Công ty Điện lực ở TP HCM.
CƠ SỞ LÝ THUYẾT
Các nhân tố ảnh hưởng đến kế toán quản trị chi phí
Quá trình thực hiện nghiên cứu bao gồm hai bước chính:
Nghiên cứu này áp dụng phương pháp định tính nhằm khám phá các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm toán tài chính công tại các Công ty điện lực khu vực TP Hồ Chí Minh Qua đó, nhóm nghiên cứu đã điều chỉnh và bổ sung các biến quan sát thông qua kỹ thuật thảo luận nhóm và ý kiến từ các chuyên gia trong lĩnh vực.
Nghiên cứu theo phương pháp định lượng sử dụng các kỹ thuật phân tích như thu thập dữ liệu khảo sát thông qua việc chọn mẫu và gửi bảng khảo sát trực tiếp đến các đối tượng liên quan đến công tác kiểm toán tài chính công trong các công ty điện lực tại TP HCM Ngoài ra, nghiên cứu còn kiểm tra lại mô hình đo lường và mô hình lý thuyết thông qua mô hình hồi quy tuyến tính cùng với kỹ thuật phân tích nhân tố khám phá (EFA).
Như vậy, các phương pháp nghiên cứu cụ thể được sử dụng để giải quyết từng câu hỏi nghiên cứu như sau:
Để mô tả và đánh giá các nhân tố tác động đến công tác kiểm toán tài chính công tại các Công ty điện lực khu vực TP HCM, luận văn tổng hợp nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, sau đó thu thập các nhân tố tác động qua phỏng vấn chuyên gia và thảo luận nhóm Quá trình này giúp hiệu chỉnh các nhân tố để phù hợp với đặc điểm của Công ty Điện lực khu vực TP HCM.
Để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến công tác KTQTCP tại các Công ty điện lực khu vực TP HCM, luận văn đã thực hiện kiểm tra mô hình đo lường và độ tin cậy của các biến thông qua hồi quy tuyến tính và phân tích nhân tố khám phá (EFA) Kết quả nghiên cứu từ khảo sát sẽ được sử dụng để đề xuất các giải pháp nâng cao tính khả thi của công tác KTQTCP trong khu vực này.
THIẾT KẾ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Thiết kế nghiên cứu
Quá trình thực hiện nghiên cứu bao gồm hai bước chính:
Nghiên cứu này áp dụng phương pháp định tính nhằm khám phá các yếu tố tác động đến công tác kiểm toán tài chính công trong các công ty điện lực tại khu vực TP Hồ Chí Minh Qua đó, nghiên cứu điều chỉnh và bổ sung các biến quan sát thông qua kỹ thuật thảo luận nhóm và ý kiến từ các chuyên gia.
Nghiên cứu theo phương pháp định lượng sử dụng các kỹ thuật phân tích biến thông qua việc thu thập dữ liệu khảo sát bằng cách chọn mẫu và gửi bảng khảo sát trực tiếp đến các đối tượng liên quan đến công tác kiểm toán tài chính công trong các công ty điện lực tại TP HCM Nghiên cứu cũng tiến hành kiểm tra mô hình đo lường và mô hình lý thuyết thông qua mô hình hồi quy tuyến tính cùng với kỹ thuật phân tích nhân tố khám phá (EFA).
Như vậy, các phương pháp nghiên cứu cụ thể được sử dụng để giải quyết từng câu hỏi nghiên cứu như sau:
Để đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm toán tài chính công tại các Công ty điện lực khu vực TP HCM, luận văn đã tổng hợp các nghiên cứu trước đây cả trong nước và quốc tế Qua việc phỏng vấn chuyên gia và tổ chức thảo luận nhóm, các nhân tố tác động đã được xác định và sau đó được hiệu chỉnh để phù hợp với đặc điểm của Công ty Điện lực khu vực TP HCM.
Để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến công tác KTQTCP tại các Công ty điện lực TP HCM, luận văn sử dụng kết quả nghiên cứu định tính để kiểm tra mô hình đo lường và độ tin cậy của các biến thông qua hồi quy tuyến tính và phân tích nhân tố khám phá (EFA) Dựa trên kết quả khảo sát, luận văn sẽ đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao tính khả thi của công tác KTQTCP trong khu vực này.
Khung nghiên cứu
Khung nghiên cứu của luận văn được xác định như sau:
Nội dung nghiên cứu của luận văn tập trung vào việc xác định các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm toán tài chính công tại các công ty điện lực khu vực TP HCM.
Từ đó tiếp tục kiểm định, đo lường mức độ tác động của từng nhân tố
Tác giả đã tham khảo các nghiên cứu trước đây từ các tác giả trong và ngoài nước liên quan đến công tác kiểm toán tài chính công Bên cạnh đó, tác giả cũng dựa vào các cơ sở lý thuyết có liên quan để làm rõ hơn về công tác này.
Để xây dựng mô hình nghiên cứu, tác giả đã xác định nội dung nghiên cứu và tổng hợp các nghiên cứu trước đó, từ đó hiệu chỉnh các yếu tố phù hợp với đặc điểm của các Công ty điện lực khu vực TP HCM Mô hình nghiên cứu đề xuất sẽ được thảo luận để hoàn thiện nội dung trước khi tiến hành kiểm định.
Ứng dụng phương pháp nghiên cứu định tính bao gồm các kỹ thuật như phỏng vấn sâu và xin ý kiến chuyên gia, nhằm hoàn thiện mô hình nghiên cứu Qua đó, việc tổng hợp và xây dựng các thang đo sẽ tạo nền tảng vững chắc cho việc thực hiện phương pháp nghiên cứu định lượng.
Tác giả áp dụng phương pháp nghiên cứu định lượng dựa trên mô hình nghiên cứu đề xuất và các thang đo đã xây dựng, tiến hành kiểm tra độ tin cậy của các thang đo bằng hệ số Cronbach Alpha Đồng thời, tác giả sử dụng kỹ thuật phân tích nhân tố khám phá (EFA) và phân tích hồi quy tuyến tính để phân tích dữ liệu.
Khung nghiên cứu của luận án được xác định như sau:
Quy trình nghiên cứu
Quy trình nghiên cứu gồm 3 bước:
Bước 1: Xây dựng thang đo:
Thang đo nháp được phát triển dựa trên lý thuyết và tổng hợp các thang đo đã được kiểm định trong các nghiên cứu trước Nghiên cứu tài liệu đóng vai trò quan trọng trong quá trình nghiên cứu, giúp tìm hiểu các công trình trước đây của các tác giả trong và ngoài nước liên quan đến công tác kiểm toán tài chính công trong các công ty điện lực khu vực.
TP HCM và các yếu tố tác động là một chủ đề quan trọng Bài viết sẽ tổng hợp những ưu điểm và nhược điểm từ các nghiên cứu trước đây để xác định hướng đi cho luận văn Đồng thời, sẽ đề xuất một mô hình nghiên cứu phù hợp nhằm làm rõ hơn các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của TP HCM.
Bước 2: Nghiên cứu định tính:
Trong nghiên cứu này, các thang đo sẽ được điều chỉnh và bổ sung thông qua một nghiên cứu định tính, sử dụng kỹ thuật xin ý kiến từ nhóm chuyên gia gồm 09 thành viên.
Thông qua kết quả nghiên cứu định tính này, thang đo nháp sẽ được điều chỉnh và sau đó sẽ được dùng cho nghiên cứu định lượng
Bước 3: Nghiên cứu định lượng:
Thang đo chính thức, sau khi được hiệu chỉnh từ thang đo nháp, sẽ được áp dụng trong nghiên cứu định lượng Nghiên cứu này nhằm kiểm định thang đo, mô hình nghiên cứu và giả thuyết Các thang đo sẽ được kiểm định lại thông qua hệ số tin cậy Cronbach Alpha và phân tích nhân tố khám phá EFA Sau khi hoàn tất kiểm định thang đo, các biến còn lại sẽ được sử dụng để kiểm định giả thuyết và mô hình nghiên cứu thông qua phân tích tương quan và hồi quy tuyến tính bội.
Xây dựng mô hình nghiên cứu
Dựa trên lý thuyết và nghiên cứu trước đây về các yếu tố ảnh hưởng đến công tác kế toán quản trị chi phí (KTQTCP) tại các công ty điện lực khu vực TP HCM, tác giả đã xây dựng một mô hình nghiên cứu ban đầu với 9 nhân tố chính Các nhân tố này bao gồm: mục tiêu và chiến lược của công ty, nhu cầu thông tin của nhà quản lý, công tác khen thưởng động viên, môi trường pháp lý, các đặc điểm doanh nghiệp, ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán quản trị chi phí, quy mô doanh nghiệp, công nghệ sản xuất và trình độ nhân viên thực hiện công việc kế toán.
Phương pháp nghiên cứu
3.5.1.1 Thiết kế nghiên cứu định tính Để thực hiện nghiên cứu định tính, tác giả tiến hành Phỏng vấn sâu để tìm hiểu các chủ đề cụ thể xoay xung quanh việc xác định các nhân tố tác động đến công tác
Trong nghiên cứu về KTQTCP tại các Công ty Điện lực khu vực TP HCM, tác giả đã thu thập thông tin sâu sắc thông qua việc thảo luận trực tiếp với các chuyên gia như Ông Trần Ngọc Định, Giám đốc Công ty Điện lực Bình Chánh, Ông Nguyễn Vĩnh Quý Đôn, Phó phòng Tài chính kế toán Công ty Điện lực Bình Chánh, Ông Trần Đình Khuyến, Kế toán trưởng Ban quản lý phân phối lưới điện Tổng công ty Điện lực TP.HCM, và Ông Nguyễn Văn Hùng, Kế toán trưởng Công ty Điện lực Duyên Hải Qua đó, tác giả đã có cái nhìn sâu sắc hơn về các vấn đề và tình huống cụ thể liên quan đến chủ đề nghiên cứu.
Bà Nguyễn Thị Hoàng Yến, Kế toán trưởng Trung tâm Chăm sóc khách hàng Tổng công ty Điện lực TP.HCM
Bà Lê Thị Hồng Yến hiện đang giữ chức Kế toán trưởng tại công ty Điện lực An Phú Đông Ông Trương Quốc Nghĩa là chuyên viên kế toán quản trị tại Tổng công ty Điện lực TP.HCM Ông Nguyễn Thành Linh đảm nhiệm vị trí Trưởng phòng tổ chức nhân sự tại Công ty Điện lực Bình Chánh.
Bà Lê Thị Diệu, Kế toán trưởng công ty Điện lực Hóc Môn
3.5.1.2 Kết quả thảo luận chuyên gia
Đa số các chuyên gia tham gia tham vấn đều nhất trí rằng các yếu tố ảnh hưởng đến công tác KTQTCP được khảo sát trong nghiên cứu trước đây là chính và phù hợp với thực tiễn tại các đơn vị Tuy nhiên, nhóm thảo luận cũng nhấn mạnh cần điều chỉnh một số biến quan sát cho phù hợp với đặc thù từng đơn vị, điều này sẽ tạo ra sự mới mẻ cho đề tài so với các nghiên cứu trước Các nhân tố chính bao gồm:
Mục tiêu và nhiệm vụ của Công ty được điều chỉnh nhằm phù hợp với trách nhiệm cung cấp điện an toàn và đảm bảo an sinh xã hội cho Thành phố, theo chỉ đạo của Đảng và Nhà nước đối với ngành điện.
Việc xây dựng kế hoạch chi phí hoạt động của doanh nghiệp là cần thiết để thực hiện các mục tiêu và chiến lược đã đề ra Đây là yếu tố quan trọng mà nhà quản trị cần xem xét khi tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí Mục tiêu cần được phổ biến đến tất cả các lĩnh vực chức năng và đến cả người có trách nhiệm cao nhất trong doanh nghiệp Các chiến lược xây dựng cần kết hợp nguồn lực và năng lực của doanh nghiệp nhằm đạt được mục đích trong điều kiện tốt nhất Do đó, mục tiêu và nhiệm vụ chính là nhân tố quyết định trong việc tổ chức công tác kế toán quản trị tại doanh nghiệp.
- Nhân tố Nhu cầu thông tin của nhà quản lý:
Nhu cầu thông tin của nhà quản trị doanh nghiệp không chỉ hình thành yêu cầu về thông tin chi phí mà còn là cơ sở cho việc tổ chức kế toán quản trị chi phí Chất lượng hoạt động kế toán quản trị chi phí được quyết định bởi nhu cầu thông tin này của nhà quản trị.
Hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp được hình thành và duy trì dựa vào nhu cầu thông tin từ các nhà quản trị Mỗi hệ thống đều hướng đến một mục tiêu cụ thể, và tính mục tiêu của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí được thể hiện rõ qua việc xác định nhu cầu thông tin quản trị.
Thông tin đóng vai trò quan trọng trong quản lý và hỗ trợ ra quyết định, đặc biệt trong việc xây dựng và thực hiện các chiến lược ngắn hạn và dài hạn Hệ thống kế toán cung cấp nguồn thông tin cần thiết, trong đó thông tin về chi phí là yếu tố then chốt.
Hiện nay, nhu cầu thông tin về kinh tế vi mô từ các nhà quản trị doanh nghiệp vẫn chưa rõ ràng Phần lớn các quyết định quản lý được đưa ra dựa trên kinh nghiệm và thói quen, điều này khiến việc kiểm soát chi phí và kết quả kinh doanh trở nên khó khăn Đây là một minh chứng rõ ràng cho nguyên nhân cần thiết phải tổ chức lại hệ thống thông tin trong doanh nghiệp.
KTQT chi phí trong các DN còn nhiều tồn tại và hạn chế
Nhu cầu thông tin của nhà quản trị đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì hệ thống kế toán quản trị chi phí Sự tồn tại của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp phụ thuộc vào yêu cầu thông tin từ các nhà quản trị.
- Nhân tố Khen thưởng, động viên
Công tác khen thưởng đóng vai trò quan trọng trong mọi tổ chức, giúp tạo động lực cho nhân viên Việc khen thưởng kịp thời, thường xuyên và công bằng không chỉ khuyến khích sự nỗ lực mà còn nâng cao hiệu quả của công tác kế toán quản trị chi phí, từ đó giúp đạt được mục tiêu mà nhà quản trị đề ra.
- Nhân tố Môi trường pháp lý
Hệ thống cơ chế và chính sách quản lý của Nhà nước cùng với các quy định như luật kế toán, nghị định, thông tư và quy chế do các cơ quan chức năng ban hành tạo ra "hành lang pháp lý" cho công tác tổ chức kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp, từ đó giúp doanh nghiệp có định hướng phù hợp trong quản lý tài chính.
Khung pháp lý về kế toán, bao gồm luật kế toán, chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán, cùng với các luật liên quan đến hoạt động doanh nghiệp, nội quy và quy chế của Tập đoàn, đều ảnh hưởng trực tiếp đến tổ chức công tác kế toán Để đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh theo quy định của KTQTCP, cần thiết phải có hành lang pháp lý và các chuẩn mực, quy định do Tổng công ty xây dựng dựa trên mục tiêu kinh doanh của Chủ tịch Hội đồng thành viên.
Đặc điểm tổ chức sản xuất và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm loại hình kinh doanh, quy mô sản xuất và quy trình công nghệ, ảnh hưởng trực tiếp đến nội dung và khối lượng công việc kế toán quản trị chi phí.
