Lời giới thiệu
Hiện nay, học sinh trường THPT Yên Lạc 2 đang thiếu nhiều kỹ năng sống, đặc biệt là kỹ năng giải quyết tình huống học đường Trong môi trường học tập, các em thường xuyên tương tác với thầy cô và bạn bè, hình thành các mối quan hệ phức tạp Đặc biệt, giai đoạn này còn là thời điểm các em quan tâm đến tình bạn khác giới và tình yêu tuổi học trò, tạo nên những tình huống nhạy cảm Tuy nhiên, nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc xử lý các tình huống này do thiếu kinh nghiệm thực tiễn và kỹ năng sống, dẫn đến những giải pháp không hiệu quả và hệ quả xấu cho các mối quan hệ Vì vậy, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Nâng cao kỹ năng giải quyết tình huống học đường của học sinh trường THPT” nhằm giúp các em phát triển những kỹ năng cần thiết.
Tên sáng kiến
Tác giả sáng kiến
- Họ và tên: Đỗ Thị Thu
- Địa chỉ: Thôn 1, xã Trung Hà, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc
4 Chủ đầu tư sáng tạo sáng kiến: Đỗ Thị Thu
Lĩnh vực áp dụng sáng kiến bao gồm việc tích hợp các môn khoa học xã hội như Giáo dục công dân, công tác chủ nhiệm lớp, và các hoạt động ngoại khóa, nhằm phát triển kỹ năng sống cho đoàn viên thanh niên trong trường học.
- Đối tượng nghiên cứu: Nâng cao kĩ năng giải quyết tình huống học đường của học sinh THPT Yên Lạc 2
- Khách thể nghiên cứu: 222 HS của 06 lớp: 10A1, 10A4, 11A3, 11D1, 12A4, 12C thuộc 3 khối 10,11,12( mỗi khối 2 lớp) Trong đó:
+ Khách thể điều tra: 103 học sinh của 3 lớp: 10A1, 11A3, 12A4.
+ Khách thể thực nghiệm tác động hình thành: 119 HS của 3 khối gồm lớp: 10A4, 11D1, 12C
+ Về nội dung: Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu nâng cao kỹ năng giải quyết tình huống học đường trong phạm vi trường THPT
+ Về địa bàn nghiên cứu: Đề tài tiến hành nghiên cứu tại trường THPT Yên Lạc 2 thuộc tỉnh Vĩnh Phúc
+ Về thời gian: Đề tài nghiên cứu từ tháng 05/01/2019 đến tháng 12/2020
- Mục tiêu chung: Nâng cao kĩ năng giải quyết tình huống học đường của học sinh trường THPT
Mục tiêu của bài khảo sát là đánh giá thực trạng kỹ năng giải quyết tình huống học đường của học sinh trường THPT, đồng thời phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành kỹ năng này.
Để nâng cao kỹ năng giải quyết tình huống học đường cho học sinh, cần đề xuất và thực nghiệm một số biện pháp hiệu quả Những biện pháp này sẽ giúp học sinh rèn luyện và hình thành kỹ năng cần thiết, từ đó tự tin đối mặt và xử lý các vấn đề phát sinh trong môi trường học tập.
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài
Làm rõ các khái niệm có liên quan như: Kỹ năng, tình huống học đường, kỹ năng giải quyết tình huống học đường.
Nghiên cứu và đánh giá kỹ năng giải quyết tình huống học đường của học sinh THPT là rất quan trọng, đồng thời cần xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành, rèn luyện và nâng cao kỹ năng này Những yếu tố như môi trường học tập, sự hỗ trợ từ giáo viên và gia đình, cùng với các hoạt động ngoại khóa, đều đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề của học sinh Việc cải thiện kỹ năng này không chỉ giúp học sinh ứng phó tốt hơn với các tình huống trong trường học mà còn chuẩn bị cho họ những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống sau này.
- Đề xuất những biện pháp cụ thể để giúp HS có phương pháp rèn luyện kỹ năng một cách tốt nhất có thể.
- Tổ chức thực nghiệm các giải pháp cho học sinh trường THPT
Tôi đặt ra giả thuyết như sau:
Một là, kỹ năng giải quyết tình huống học đường của học sinh trường THPT đã được rèn luyện nhưng kết quả chưa cao
Hai là, kỹ năng giải quyết tình huống học đường của học sinh trường THPT Yên
Lạc 2 có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như trình độ nhận thức, môi trường giáo dục tại trường học, phương pháp giáo dục của gia đình, và các phong tục tập quán địa phương nơi học sinh sinh sống.
Ba là, có thể rèn luyện và hình thành kỹ năng giải quyết các tình huống học đường cho
HS cần xây dựng quy trình giải quyết tình huống học đường và áp dụng các biện pháp thực tiễn đa dạng để phát triển kỹ năng cần thiết Việc này giúp nâng cao khả năng giải quyết các tình huống mâu thuẫn mà học sinh thường gặp phải.
Phương pháp nghiên cứu lý luận bao gồm việc đọc và nghiên cứu tài liệu liên quan đến đề tài, đồng thời phân tích và tổng hợp các khái niệm lý thuyết về tình huống có vấn đề trong học đường Ngoài ra, cần chú trọng vào việc phát triển kỹ năng và khả năng giải quyết tình huống học đường của học sinh.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra được thực hiện thông qua việc sử dụng phiếu điều tra nhằm tìm hiểu thực trạng kỹ năng giải quyết tình huống học đường của học sinh Kết quả thu thập sẽ được xử lý và đánh giá để có cái nhìn rõ ràng về khả năng giải quyết tình huống của các em trong môi trường học tập.
Phương pháp phỏng vấn sâu giúp tìm hiểu khả năng tự đánh giá của học sinh về những khó khăn và hạn chế khi giải quyết tình huống học đường Đồng thời, việc điều tra các giáo viên chủ nhiệm và giáo viên GDCD cung cấp thông tin bổ sung về thực trạng kỹ năng giải quyết tình huống của học sinh cũng như quá trình rèn luyện kỹ năng sống cho các em.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm hiệu quả bao gồm việc thu thập ý kiến từ những học sinh có kinh nghiệm phong phú trong việc xử lý các tình huống học đường Qua đó, chúng ta có thể xây dựng một hệ thống tình huống học đường cùng với các giải pháp thích hợp để ứng phó.
Phương pháp quan sát là một công cụ hữu ích trong việc đánh giá kỹ năng giải quyết tình huống học đường của học sinh Bằng cách dự giờ các tiết ngoại khóa về giáo dục kỹ năng sống do trường tổ chức, giáo viên có thể trang bị thêm kiến thức cho học sinh Qua việc quan sát nhóm học sinh thực nghiệm giải quyết tình huống học đường dưới hình thức đóng vai trong cuộc thi, chúng ta có thể đánh giá một cách chính xác khả năng xử lý tình huống của các em.
Phương pháp thực nghiệm được áp dụng nhằm hình thành, rèn luyện và nâng cao kỹ năng giải quyết tình huống học đường cho học sinh lớp 10, 11, 12 Qua việc tổ chức các hành động giải quyết tình huống học đường, học sinh sẽ phát triển khả năng tư duy phản biện và kỹ năng ra quyết định trong môi trường học tập.
- Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng một số công thức toán tính toán giá trị của các số liệu thu được
Để hiểu rõ hơn về môi trường học đường, bước đầu tiên là tìm hiểu những tình huống thường gặp Sau đó, chúng ta cần phân loại các tình huống này thành ba nhóm quan hệ chính: tình huống phát sinh trong mối quan hệ với thầy cô, quan hệ với bạn cùng giới hoặc khác giới, và quan hệ tình yêu học trò.
Bước 3: Đánh giá thực trạng xử lý tình huống gặp phải bằng cách lập phiếu điều tra, nhằm tìm hiểu phương pháp giải quyết phổ biến mà các bạn đang áp dụng, từ đó xác định những vấn đề chưa được giải quyết hiệu quả hoặc những tình huống chưa có cách xử lý rõ ràng.
Bước 4: Đưa ra giải pháp hình thành kĩ năng giải quyết tình huống (Từng bước giải quyết tình huống theo nhóm tình huống đã phân loại)
Bước 5: Áp dụng các giải pháp vào thực tế theo phương pháp đối chứng.
Bước 6: Kết quả sau khi áp dụng các giải pháp này sẽ thu nhận được những thay đổi tích cực từ phía các bạn học sinh.
5.6 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Ý nghĩa khoa học: Trang bị cho học sinh những kĩ năng sống cơ bản để giải quyết tốt các tình huống có chứa đựng mâu thuẫn
Đề tài thực tiễn giúp học sinh nâng cao kỹ năng giải quyết tình huống trong trường THPT, trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết để nhận thức đúng đắn về bản thân Từ đó, các em có thể điều chỉnh hành vi phù hợp với chuẩn mực đạo đức và yêu cầu xã hội.
6 Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 05/01/2019
7 Mô tả bản chất của sáng kiến
PHẦN NỘI DUNG SÁNG KIẾN
Cơ sở lý luận và thực tiễn
1.1.1 Khái niệm kĩ năng sống
