PHẦN MỞ ĐẦU
Mục đích nghiên cứu
- Rèn cho học sinh có thói quen có ý thức tập luyện thể dục thể thao.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Hoạt động ngoại khóa thể dục thể thao (TDTT) đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục thể chất tại trường học, đặc biệt là đối với học sinh Tiểu học Những hoạt động này không chỉ giúp học sinh phát triển thể lực mà còn rèn luyện kỹ năng xã hội, tinh thần đồng đội và sự tự tin Bên cạnh đó, việc tham gia các hoạt động TDTT ngoại khóa còn góp phần giảm căng thẳng, cải thiện tâm lý và tăng cường sức khỏe cho học sinh Do đó, việc tổ chức và phát triển các hoạt động ngoại khóa TDTT là cần thiết nhằm tạo ra môi trường học tập toàn diện và khuyến khích sự phát triển toàn diện cho học sinh.
- Từ đó đề ra những nội dung, phương pháp thích hợp dạy môn thể dục đạt hiệu quả và chất lượng.
Đối tượng nghiên cứu
Học sinh - trường Tiểu học
Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết; Phương pháp quan sát;Phương pháp thực nghiệm;Phương pháp luyện tập;
- Sử dụng một số biện pháp nhằm hỗ trợ cho việc luyện tập kỷ thuật động tác; Tăng hiệu quả các bài tập.
Phạm vi và thời gian thực hiện đề tài
Đề tài thực hiện tại: Trường Tiểu học
Thời gian : Năm học: 2017 - 2018 (từ tháng 9/2017 đến tháng 5/2018)
NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
Thưc trạng ban đầu của giáo viên và học sinh
Chương trình Thể dục lớp 5 đã được đổi mới đáng kể về nội dung và cấu trúc sách giáo khoa, nhằm tạo ra một môi trường học tập tích cực hơn cho học sinh Sự thay đổi này không chỉ giảm thiểu sự trùng lặp trong nội dung mà còn tăng cường thời gian hoạt động, khuyến khích sự tích cực và tham gia của học sinh trong quá trình học tập.
Tại các khối lớp 1, 2, 3 và 4, chương trình học và phương pháp giảng dạy đã được đổi mới, mang lại những điểm mới tích cực Những cải cách này đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh.
Giáo viên sẽ được đào tạo và hướng dẫn cách xây dựng thiết kế bài học theo phương pháp mới, với việc phân chia các hoạt động cụ thể và rõ ràng, đồng thời cung cấp chỉ dẫn về các phương pháp dạy học tương ứng với từng chủ đề.
- Học sinh luôn say mê, học hỏi, luôn có như cầu được hoạt động do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi thời kỳ này trẻ rất hiếu động
Trong các trường Tiểu học hiện nay, môn thể dục thường bị xem nhẹ và coi là môn phụ, mặc dù thời gian biểu và số tiết cho các môn học đã được quy định rõ ràng Khối lượng kiến thức Toán và Tiếng Việt rất lớn, dẫn đến việc thời gian dành cho môn thể dục bị cắt giảm và lấn át.
Giáo viên hiện nay còn thiếu kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động tích cực cho học sinh, dẫn đến sự lúng túng và lãng phí thời gian Việc nghiên cứu kỹ lưỡng đồ dùng giảng dạy trước khi lên lớp chưa được chú trọng, gây khó khăn trong việc đổi mới phương pháp dạy học, đặc biệt trong môn Thể dục Do đó, cần thiết phải thúc đẩy sự chủ động của học sinh trong các hoạt động học tập, giúp các em tự tìm kiếm kiến thức mới và phát triển năng lực sáng tạo Những vấn đề này đã thúc đẩy tôi nghiên cứu thực tế giảng dạy, tham khảo tài liệu để xây dựng chuyên đề về phương pháp dạy học môn Thể dục, với hy vọng nâng cao sự tập trung và tích cực tham gia của học sinh trong mỗi tiết học, từ đó cải thiện kết quả học tập cuối năm.
III.THỰC TRẠNG BAN ĐẦU CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
1 Thuận lợi và khó khăn:
- Các em đang tuổi phát triển nên rất thích được vận động.
- Xã hội ngày càng phát triển nên các gia đình rất thích con em mình được tập luyện thể dục thể thao.
Ban Giám hiệu nhà trường nhận thức rõ tầm quan trọng của môn thể dục đối với sự phát triển toàn diện của học sinh tiểu học, vì vậy đã chú trọng tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc giảng dạy và tổ chức các hoạt động tập huấn liên quan đến môn học này.
- Lứa tuổi nhỏ nên các em rất hiếu động, sự tập trung chú ý chưa cao, nhất là tâm lý đang học trong lớp được ra ngoài vận động.
- Các em học sinh chưa hiểu được tác dụng của từng nội dung bài học đến sự phát triển của cơ thể.
- Đa số phụ huynh học sinh coi môn thể dục là môn phụ nên ít quan tâm, việc tập luyện thêm ở nhà của các em là rất ít.
- Các em còn chưa hiểu hết về tác dụng của môn học thể dục với sức khoẻ của bản thân
Trong giờ tập, lớp học chưa hình thành nếp học và thiếu nghiêm túc, dẫn đến tình trạng mất trật tự nghiêm trọng Giáo viên phải dành nhiều thời gian để ổn định lớp, trong khi nhiều học sinh không mặc trang phục gọn gàng và còn tự do nói chuyện trong giờ học.
- Sức khoẻ, thể lực, tâm trí của các em chưa được nâng lên nhiều vì đa số thể lực, sức khoẻ học sinh còn yếu.
Do hạn chế về năng khiếu thể dục thể thao và năng lực sư phạm, cùng với cơ sở vật chất và dụng cụ tập luyện không đảm bảo, chất lượng giờ học thể dục hiện nay chưa cao Thời khoá biểu đặc thù cũng góp phần làm cho kết quả giảng dạy chỉ dừng lại ở mức hoàn thành chương trình, chưa đáp ứng được yêu cầu giáo dục hiện nay.
Nhiều giáo viên hiện nay vẫn coi môn Thể dục là một môn học phụ, không quan trọng, dẫn đến việc giờ học Thể dục thường bị xem nhẹ và chỉ tổ chức cho học sinh xếp hàng qua loa.
Cơ sở vật chất phục vụ cho giảng dạy Thể dục và hoạt động giáo dục thể chất hiện chưa đáp ứng đủ các tiêu chí cần thiết, bao gồm sân tập và dụng cụ thể thao.
Nhiều bậc phụ huynh phải làm việc xa nhà, giao phó con cái cho ông bà chăm sóc, hoặc do các vấn đề gia đình như kinh tế hay tình cảm, dẫn đến việc không quan tâm đúng mức đến việc học hành của trẻ Hệ quả là họ thường phó mặc mọi trách nhiệm giáo dục cho nhà trường, gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ.
Qua khảo sát tôi thấy:
STT Khối Số học sinh
Số học sinh thích học môn
Số học sinh không thích học môn Thể dục
Những biện pháp thực hiện
1.1.Phương pháp hay nhóm phương pháp, tích cực hoạt động hay chủ động:
Thuật ngữ "phương pháp" được sử dụng ở nhiều mức độ khác nhau, từ khái quát đến cụ thể, bao gồm các loại như phương pháp biện chứng, phương pháp thực nghiệm và phương pháp thí nghiệm Trong lĩnh vực dạy học, các phương pháp cũng rất đa dạng, bao gồm phương pháp học, phương pháp trực quan, phương pháp quan sát và phương pháp luyện tập.
Phương pháp tích cực đề cập đến một nhóm phương pháp giáo dục nhằm phát huy tính chủ động và sáng tạo của người học Thuật ngữ này được rút gọn để tiết kiệm trong giao tiếp, với từ "active" trong tiếng Anh và "actif" trong tiếng Pháp mang nghĩa tương đương với "tích cực" trong tiếng Việt Do đó, "active method" được dịch sang tiếng Việt với nhiều cách khác nhau như phương pháp tích cực hoá hoạt động học tập, phương pháp hoạt động hoá người học, và phương pháp học tập chủ động.
"Phương pháp tích cực" ám chỉ đến sự chủ động và hoạt động, trái ngược với tính thụ động và không hoạt động, mà không nên hiểu theo nghĩa trái ngược với tính tích cực.
Phương pháp dạy học tích cực trong thể thao khuyến khích học sinh tham gia chủ động, nhằm chống lại thói quen học tập thụ động Điều này giúp nâng cao hiệu quả học tập và phát triển kỹ năng cá nhân thông qua các hoạt động thể chất.
Dạy học theo hướng phát huy tính tích cực và chủ động sáng tạo của học sinh là phương pháp giáo dục dựa trên sức lực và trí tuệ của học sinh, khuyến khích các em tự tìm tòi, nghiên cứu và thực hành để hình thành kiến thức và kỹ năng Trong quá trình này, học sinh được tự do khám phá và giải quyết nhiệm vụ nhận thức dưới sự hướng dẫn của giáo viên, thay vì chỉ làm theo chỉ dẫn Phương pháp này yêu cầu học sinh tự giác, tự do, và khám phá, đồng thời giáo viên cần tổ chức và hướng dẫn để xây dựng phương pháp học phù hợp cho từng em Việc tổ chức dạy học cần phải thực hiện một hệ thống các phương pháp tác động liên tục nhằm khơi gợi tư duy học sinh Mục tiêu cuối cùng không chỉ là giáo dục tư duy tích cực mà còn phát triển tư duy độc lập và sáng tạo, khuyến khích học sinh làm việc cá nhân và theo nhóm, cũng như trao đổi hợp tác với bạn bè và thầy cô.
1.2 Dạy học thông qua hoạt động tổ chức hoạt động của học sinh:
Phương pháp tích cực dựa trên tâm lý học nhấn mạnh rằng nhân cách trẻ được hình thành qua các hành động có ý thức Trí thông minh của trẻ phát triển thông qua sự “đối thoại” giữa chủ thể và môi trường xung quanh Nhiều tác giả đã chỉ ra mối quan hệ chặt chẽ giữa học và làm, như J Piagiê đã nói “Suy nghĩ tức là hành động”, hay Kant khẳng định “Cách tốt nhất để hiểu là” Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh rằng “Học để hành; học và hành phải đi đôi Học mà không hành thì vô ích; hành mà không học thì hành không trôi chảy”.
Trong phương pháp học tập tích cực, học sinh không chỉ là người tiếp nhận kiến thức mà còn là chủ thể chủ động tham gia vào các hoạt động do giáo viên tổ chức Qua đó, học sinh có cơ hội tự khám phá và phát triển những hiểu biết mới, thay vì chỉ thụ động tiếp thu thông tin đã được chuẩn bị sẵn Họ có thể diễn đạt suy nghĩ của mình, từ đó nắm vững kiến thức và kỹ năng mà không cần phải tuân theo những khuôn mẫu cứng nhắc, giúp phát huy tiềm năng sáng tạo của bản thân.
Chương trình giảng dạy không chỉ đơn thuần là cung cấp tri thức mà còn cần hướng dẫn hành động, yêu cầu này áp dụng không chỉ cho từng cá nhân mà còn cho cả cộng đồng Điều quan trọng là chương trình phải giúp người học nhận thức được cách hành động và khuyến khích họ tích cực tham gia vào các hoạt động cộng đồng.
1.3 Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học:
Phương pháp tích cực trong rèn luyện kỹ năng học tập cho học sinh không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn là một mục tiêu quan trọng Việc trang bị cho học sinh kỹ năng tự học và khả năng ứng dụng kiến thức vào tình huống mới giúp khơi dậy lòng ham học và tiềm năng của mỗi cá nhân Hiện nay, việc nhấn mạnh hoạt động học trong quá trình dạy học đang chuyển từ học tập thụ động sang tự học chủ động, với sự hướng dẫn của giáo viên ngay từ bậc tiểu học, thay vì chỉ đơn thuần là chỉ thị học ở nhà.
1.4 Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác:
Phương pháp tích cực yêu cầu học sinh nỗ lực trí tuệ và nghị lực để tự học và chiếm lĩnh kiến thức mới, không chỉ là việc tiếp thu trí thức và kỹ năng Thái độ của học sinh không chỉ hình thành từ hoạt động cá nhân mà còn từ môi trường giao tiếp trong lớp học Trong không gian này, mối quan hệ giữa thầy và trò, cũng như giữa các trò với nhau, tạo ra sự hợp tác cần thiết để cùng nhau hướng tới chân lý Phương pháp hợp tác nhấn mạnh tầm quan trọng của sự giao tiếp giữa các học sinh trong quá trình học tập.
Trong giáo dục, việc hợp tác tổ chức trong nhóm, tổ, lớp là rất quan trọng, với hoạt động xã hội là hình thức phổ biến nhất Hiệu quả học tập sẽ gia tăng khi đối mặt với những vấn đề cấp bách, nơi có nhu cầu phối hợp giữa các cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ Thông qua hoạt động nhóm, tính cách và năng lực của mỗi cá nhân được thể hiện, đồng thời thúc đẩy kỷ luật, tinh thần hỗ trợ và ý thức cộng đồng.
Trong học tập hợp tác, các thành viên trong nhóm cùng hướng tới một mục tiêu chung, nhưng mỗi người sẽ đảm nhận một nhiệm vụ cụ thể Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cá nhân là yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu chung của toàn nhóm.
1.5 Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò
Đánh giá học sinh trong quá trình học tập không chỉ giúp nhận diện thực trạng và điều chỉnh phương pháp học của học sinh, mà còn tạo cơ hội để giáo viên xem xét và điều chỉnh hoạt động giảng dạy của mình.
Trước đây, quan niệm đánh giá trong giáo dục còn phiến diện, khi mà giáo viên giữ độc quyền trong việc đánh giá học sinh Tuy nhiên, trong dạy học hiện đại, nhằm phát huy vai trò tích cực và chủ động của người học, giáo viên cần hướng dẫn học sinh tự đánh giá và tự điều chỉnh phương pháp học của mình.
Phương pháp giáo dục tích cực giúp người học trở thành tự giáo dục, với vai trò chủ động và ý thức cao về việc phát triển bản thân Giáo viên không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn thiết kế và tổ chức các hoạt động học tập, khuyến khích học sinh khám phá và chiếm lĩnh kiến thức mới một cách độc lập hoặc theo nhóm Trong lớp học, học sinh là trung tâm của hoạt động, nhưng giáo viên cần đầu tư thời gian và công sức để chuẩn bị bài giảng, đóng vai trò là người gợi mở, động viên và hướng dẫn trong các hoạt động học tập Việc thực hiện phương pháp tích cực không làm giảm vai trò của giáo viên mà còn yêu cầu họ có trình độ chuyên môn cao, kỹ năng sư phạm vững vàng và sự sáng tạo để điều phối các hoạt động học tập của học sinh, ngay cả khi chúng diễn ra ngoài dự kiến.
2 Các biện pháp cụ thể:
2.1 Giáo viên phải là người có năng khiếu:
Kết quả thực hiện có so sánh đối chứng
Nhờ vào nỗ lực nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm giảng dạy cá nhân, sự hợp tác từ đồng nghiệp và sự ủng hộ tích cực từ phụ huynh, tôi đã đạt được những kết quả tích cực trong các giờ Thể dục.
Tôi nhận thức rõ tầm quan trọng của việc dạy Giáo dục Thể chất (GDTC) cho học sinh, và qua việc tổ chức các hoạt động thể chất, chất lượng giáo dục đã được nâng cao một cách rõ rệt.
Học sinh cần có ý thức học tập môn Thể dục một cách tích cực, thể hiện sự hứng thú và chủ động trong việc luyện tập để tiếp thu tri thức Điều này tạo ra không khí lớp học sôi nổi và khuyến khích tinh thần thể thao.
Tất cả học sinh đều được giáo viên tạo điều kiện thuận lợi để khuyến khích sự tò mò và phát triển trí tưởng tượng Học sinh được rèn luyện tính năng động, mạnh dạn và tự tin, đồng thời được chăm sóc sức khỏe để sẵn sàng cho việc học tập.
Giáo viên tích cực học tập; bồi dưỡng vững vàng về chuyên môn; nắm chắc qui trình, phương pháp giảng dạy;
Giáo viên nên tạo mối quan hệ gần gũi với học sinh bằng cách trò chuyện và trả lời những câu hỏi của các em một cách tận tình Họ cần tránh la mắng và giải quyết các tình huống trong lớp một cách hợp lý, công bằng để tạo môi trường học tập tích cực cho tất cả học sinh.
Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều hơn.
Môn Thể dục đã trở thành một bộ môn chính, đóng vai trò quan trọng trong giáo dục thể chất, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập trong các trường học.
Sau thực hiện một năm quá trình giảng dạy trên 3 khối lớp :
STT Khối Số học sinh
Số học sinh thích học môn Thể dục
Số học sinh không thích học môn Thể dục
Các biện pháp giáo dục tích cực đã mang lại nhiều kết quả khả quan, nâng cao chất lượng giáo dục Sự kiên trì và nghiêm túc trong hoạt động sư phạm của đội ngũ giáo viên, kết hợp với nỗ lực học tập của học sinh, đã góp phần quan trọng vào thành công này.
Gương mặt rạng rỡ và sự say mê học tập của các em học sinh, kết hợp với sự hướng dẫn tận tâm của các thầy cô, chính là thành công lớn nhất trong sự nghiệp giáo dục của chúng tôi, thể hiện rõ nét trong "sự nghiệp trồng người".
Bài học kinh nghiệm
Học sinh với những hội thi thể dục thể thao
Trong các hoạt động của nhà trường, dạy và học là trung tâm, vì vậy giáo viên không thể tách rời khỏi nhiệm vụ này để hoàn thành chương trình và đạt mục tiêu của trường Để tổ chức hoạt động giáo dục thể chất hiệu quả, giáo viên cần linh hoạt lựa chọn và áp dụng các biện pháp quản lý phù hợp với thực tế của trường.
Người giáo viên cần trang bị kiến thức vững vàng và rèn luyện năng khiếu để đáp ứng yêu cầu của từng tiết dạy Họ cũng phải tạo niềm tin cho bản thân và học sinh thông qua hình ảnh và hành động cụ thể.
Một trong những yếu tố quan trọng quyết định thành công trong việc giảng dạy là khả năng truyền đạt của giáo viên Giáo viên cần dồn hết tâm huyết và trách nhiệm vào việc giảng dạy, tránh tình trạng giảng dạy qua loa, vì điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và kết quả học tập của học sinh.
Ba là : Quan tâm giúp đỡ, kịp thời nhắc nhở học sinh luyện ngay từ những buổi học đầu tiên giúp các em thích thú say mê học tập.
Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích học sinh phát triển năng khiếu riêng của mình trong từng tiết học Họ cũng cần động viên và khích lệ những học sinh chưa có năng khiếu, giúp các em xây dựng niềm tin và nỗ lực phấn đấu trong học tập.
Giáo viên cần xây dựng môi trường "Trường học thân thiện, học sinh tích cực" bằng cách tạo sự gần gũi, giúp học sinh cảm nhận niềm vui và sự quan tâm Điều này không chỉ tạo niềm tin cho học sinh, mà còn giúp các em vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống Đồng thời, giáo viên nên sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, tập trung vào việc phát huy tính tích cực của học sinh Việc áp dụng các phương pháp đặc thù của môn học sẽ giúp học sinh nhanh chóng tiếp thu kiến thức và kỹ năng cơ bản, đồng thời khuyến khích các em tự quản lý và tham gia vào quá trình đánh giá.
Bảy là phương pháp giáo dục chú trọng đến việc dành thời gian cho học sinh tham gia tập luyện, hoạt động và vui chơi dưới sự giám sát của giáo viên Điều này không chỉ phát huy tính chủ động và tích cực của học sinh mà còn chú ý đến những đặc điểm cá biệt của từng em Việc tổ chức tập luyện được ưu tiên theo hình thức chia tổ, nhóm, bao gồm các hoạt động phân nhóm quay vòng và không quay vòng, cả tại chỗ và di động, nhằm tạo ra sự linh hoạt và hiệu quả trong quá trình học tập.
Tám là việc kết hợp hợp lý giữa nội dung học tập và trò chơi, thường xuyên sử dụng các phương pháp trò chơi và thi đấu, đồng thời điều chỉnh mức độ vận động phù hợp cho học sinh.
Khi dạy học, cần giải thích ngắn gọn và liên hệ với kiến thức của học sinh để tổ chức tập luyện linh hoạt, phù hợp với nội dung bài học Học sinh cần được khuyến khích luyện tập tích cực, tự giác và mạnh dạn, đồng thời tạo cơ hội cho việc tham gia hoạt động và hỗ trợ lẫn nhau Việc phối hợp chặt chẽ với cán sự môn học giúp giờ học trở nên tự nhiên, nhẹ nhàng và sinh động Ngoài ra, chuẩn bị bài dạy kỹ lưỡng, bao gồm soạn bài, chuẩn bị phương tiện, thiết bị và luyện tập các động tác thể thao là rất quan trọng.
Phương pháp giảng dạy của giáo viên là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công trong quá trình dạy và học Giáo viên cần áp dụng những phương pháp giảng dạy hiệu quả, có kiến thức về tâm lý học và hiểu rõ đặc điểm tâm sinh lý của học sinh để truyền đạt kiến thức một cách rõ ràng và chắc chắn Sự hiểu biết này giúp giáo viên tạo ra môi trường học tập tích cực và hỗ trợ học sinh phát triển tốt nhất.