Tính cấp thiết của đề tài
Pháp luật đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì và phát triển xã hội, không chỉ là công cụ quản lý của Nhà nước mà còn là phương tiện bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân Việc giáo dục ý thức chấp hành pháp luật, đặc biệt là an toàn giao thông, cho học sinh là cần thiết để hình thành trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội Hiểu và thực hiện pháp luật là nền tảng của một xã hội văn minh, thể hiện đạo đức và thẩm mỹ của mỗi cá nhân.
Tai nạn giao thông hiện nay là một vấn đề nóng bỏng được thảo luận nhiều trên các nghị trường, bởi tình trạng vi phạm pháp luật giao thông và hậu quả từ các vụ tai nạn để lại là nỗi đau lớn của xã hội Hàng ngày, chúng ta không khỏi rùng mình khi chứng kiến những vụ tai nạn thương tâm và bị sốc trước con số thương vong cao từ các vụ tai nạn giao thông đường bộ Nạn nhân có thể là cha mẹ, học sinh, đồng nghiệp, hoặc bất kỳ ai trong xã hội, tất cả đều là nạn nhân của sự cẩu thả và thiếu ý thức của những người tham gia giao thông.
Thanh niên và học sinh là nhóm người tham gia giao thông đông đảo và thường gây ra nhiều tai nạn Do đó, cần tăng cường giáo dục và phổ biến kiến thức pháp luật giao thông đường bộ để nâng cao nhận thức và giảm thiểu thương vong do tai nạn Đặc biệt, cần hưởng ứng tích cực năm "Văn hóa, văn minh đô thị thành phố".
Tai nạn giao thông là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và thiệt hại kinh tế lớn, bao gồm chi phí mai táng, y tế, thiệt hại phương tiện và hạ tầng, cũng như hao phí lao động Ngoài ra, tai nạn giao thông còn để lại di chứng tâm lý nặng nề cho nạn nhân và người thân, gây bất an cho cư dân tại địa phương Để đối phó với tình hình phức tạp này, chính phủ đã ban hành Nghị quyết 32/2007/NQ-CP từ ngày 15-7-2007, với 7 giải pháp cơ bản nhằm kiềm chế tai nạn và ùn tắc giao thông Nghị quyết nhấn mạnh việc giáo dục tuyên truyền pháp luật, cưỡng chế thi hành pháp luật, nâng cao năng lực cho lực lượng cảnh sát và thanh tra giao thông, cùng với việc thực hiện chương trình giảng dạy trật tự an toàn giao thông mới từ niên học 2008-2009 Từ ngày 01-9-2007, sẽ xử lý nghiêm tất cả học sinh chưa đủ tuổi và không có giấy phép lái xe điều khiển xe mô tô, xe gắn máy.
Bác Hồ từng nói: "Một năm bắt đầu từ mùa xuân, đời người bắt đầu từ tuổi trẻ", điều này khẳng định rằng thanh niên, đặc biệt là học sinh, là thế hệ tương lai của đất nước Việc xây dựng nếp sống văn hóa giao thông trong cộng đồng phụ thuộc vào ý thức của thế hệ trẻ Do đó, giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật giao thông đường bộ cho học sinh Trung học phổ thông là vô cùng cần thiết Là giáo viên môn Giáo dục công dân, tôi đã chứng kiến nỗi đau mất mát do tai nạn giao thông, khi mà nhiều đồng nghiệp và học sinh trở thành nạn nhân của sự cẩu thả và thiếu ý thức khi tham gia giao thông.
Mặc dù GDCD không phải là môn học chính tại trường trung học phổ thông, tôi đã nỗ lực lồng ghép giáo dục pháp luật và văn hóa giao thông để nâng cao nhận thức cho học sinh về Luật giao thông đường bộ Điều này nhằm góp phần vào “Thập kỷ hành động vì an toàn giao thông đường bộ toàn cầu giai đoạn 2011 – 2020” Vì lý do đó, tôi đã chọn chủ đề “Ý thức pháp luật và giáo dục ý thức chấp hành Luật an toàn giao thông đường bộ cho học sinh trung học phổ thông ở Thành phố Đà Nẵng” làm nội dung nghiên cứu của mình.
Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành đề tài luận văn, chúng tôi sử dụng phương pháp duy vật biện chứng kết hợp với phương pháp duy vật lịch sử Bên cạnh đó, các phương pháp logic, phân tích, quy nạp, diễn dịch, tổng hợp và nhận xét cũng được áp dụng để rút ra kết luận Đồng thời, phương pháp trực quan, điều tra, khảo sát và liên hệ thực tiễn được sử dụng để làm rõ đề tài nghiên cứu.
Bố cục đề tài nghiên cứu
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn gồm có ba chương, 12 tiết
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÁP LUẬT, Ý THỨC PHÁP LUẬT VÀ GIÁO DỤC Ý THỨC PHÁP LUẬT
Ý THỨC PHÁP LUẬT – HÌNH THÁI QUAN TRỌNG CỦA Ý THỨC XÃ HỘI
1.1.1 Khái niệm pháp luật và ý thức pháp luật a Pháp luật là gì? Để quản lý xã hội, mỗi Nhà nước phải xây dựng và ban hành hệ thống quy tắc xử sự chung áp dụng cho mọi cá nhân, tổ chức diễn ra trong vòng trật tự ổn định Hệ thống quy tắc chung đó được gọi là pháp luật, vậy pháp luật là gì?
Trong lịch sử triết học pháp luật, nhiều nhà tư tưởng phương Tây đã đưa ra những định nghĩa khác nhau về pháp luật Cicero cho rằng pháp luật là “sự phân biệt giữa những thứ công bằng và bất công”, đồng nhất luật và công lý St Augustine khẳng định “chỉ có luật công bằng mới là luật”, trong khi Thomas Aquinas coi pháp luật là “mệnh lệnh của lý trí vì mục tiêu tốt đẹp của cộng đồng” John Locke, cha đẻ của chủ nghĩa tự do cổ điển, nhấn mạnh rằng pháp luật là giới hạn đối với tự do cá nhân nhằm bảo vệ lợi ích chung, và rằng mục đích của pháp luật là bảo vệ và mở rộng tự do cá nhân Karl Marx cũng đóng góp vào cuộc tranh luận về bản chất và vai trò của pháp luật trong xã hội.
Pháp luật trong xã hội tư sản chỉ là ý chí của các giai cấp tư sản được nâng lên thành luật chung cho tất cả, chịu ảnh hưởng từ điều kiện sống của giai cấp này Trong triết học Trung Quốc cổ đại, Hàn Phi Tử khẳng định tính đúng đắn của pháp trị dựa trên thuyết tính ác của Tuân Tử, cho rằng con người có bản tính ích kỷ và luôn tìm lợi cho bản thân Do đó, pháp luật cần được xây dựng dựa trên tâm lý “tránh hại và cầu lợi” để duy trì trật tự xã hội Hàn Phi nhấn mạnh tầm quan trọng của ba yếu tố “Pháp – thế - thuật” trong quản lý nhà nước bằng pháp luật, cho rằng pháp luật phải được công bố công khai và thay đổi theo tình hình cụ thể, nếu không sẽ dẫn đến sự hỗn loạn khi thời thế thay đổi mà pháp luật không thích ứng.
Sự khác biệt trong quan niệm về pháp luật giữa các nhà triết học nổi tiếng cho thấy rằng khái niệm này, mặc dù phản ánh một hiện tượng xã hội khách quan, lại bị ảnh hưởng bởi cái nhìn chủ quan của con người Trong ngôn ngữ hiện đại, pháp luật được định nghĩa là một tập hợp các quy tắc điều chỉnh hành vi của con người, áp dụng chung cho tất cả các thành viên trong một cộng đồng, có nguồn gốc từ chính quyền hợp pháp và được thực thi bởi các cơ quan nhà nước thông qua các chế tài phạt đối với hành vi vi phạm Nói cách khác, pháp luật là hệ thống quy tắc do Nhà nước ban hành hoặc công nhận, thể hiện ý chí của giai cấp cầm quyền nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội.
Hệ thống quy phạm pháp luật do Nhà nước thiết lập và đảm bảo thực hiện, được bảo vệ thông qua các biện pháp tổ chức, giáo dục, thuyết phục và cưỡng chế Hiện nay, Việt Nam đang xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, với hệ thống pháp luật phản ánh ý chí và lợi ích của giai cấp công nhân, nông dân và trí thức Các quy định pháp luật này có tính chất bắt buộc chung, nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc Việt Nam XHCN.
Ý thức pháp luật là một khái niệm đa dạng, được nghiên cứu từ nhiều góc độ như triết học, luật học và xã hội học pháp luật Từ góc độ triết học, nó được xem là một phần của ý thức xã hội, bao gồm các hình thái như ý thức chính trị, đạo đức và tôn giáo, và phản ánh thực tiễn đời sống xã hội Ý thức pháp luật xuất hiện cùng với sự ra đời của nhà nước và các quan hệ kinh tế - xã hội, đặc biệt là quan hệ sản xuất, được thể hiện qua các luật lệ Nó là sản phẩm của quá trình phát triển xã hội, chịu ảnh hưởng bởi các hệ tư tưởng và quan điểm xã hội Ý thức pháp luật bao gồm những học thuyết, tư tưởng và quan điểm pháp lý, thể hiện mối quan hệ của con người với pháp luật và sự đánh giá về tính hợp pháp trong hành vi của cá nhân cũng như tổ chức Quan niệm này làm rõ chủ thể của ý thức pháp luật, trình độ hiểu biết và thái độ của con người đối với pháp luật.
Ý thức pháp luật là một phần của ý thức xã hội, phản ánh sự tồn tại xã hội từ góc độ pháp luật và thể hiện trình độ hiểu biết cùng thái độ của các giai cấp và tầng lớp nhân dân Nó và pháp luật đều là bộ phận của kiến trúc thượng tầng, chịu sự chi phối từ các yếu tố trong cơ sở hạ tầng, đặc biệt là các điều kiện kinh tế Nội dung của ý thức pháp luật và quy định pháp luật cuối cùng phản ánh đời sống hiện thực khách quan, cũng như sự vận động và phát triển của xã hội Ý thức pháp luật nảy sinh trên nền tảng tồn tại xã hội nhất định, cho thấy mối quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thức pháp luật.
Tồn tại xã hội ảnh hưởng sâu sắc đến ý thức pháp luật, mà ý thức pháp luật lại phản ánh sự hiểu biết và thái độ của các giai cấp, tầng lớp trong xã hội Ý thức pháp luật không chỉ thể hiện qua các quy định pháp luật mà còn phản ánh đời sống thực tế, sự biến đổi và phát triển của xã hội C.Mác nhấn mạnh rằng nhà lập pháp không phải là người sáng tạo ra pháp luật mà chỉ là người phát hiện và biểu hiện những quy luật nội tại của các mối quan hệ xã hội thành các đạo luật Việc nhà lập pháp thay thế bản chất sự việc bằng những điều bịa đặt sẽ bị chỉ trích nghiêm khắc.
Trong mối quan hệ với tồn tại xã hội, ý thức pháp luật luôn bị quy định và chịu ảnh hưởng từ những thay đổi trong đời sống xã hội Dù có tính ổn định hơn, nhưng ý thức pháp luật cuối cùng cũng phải thay đổi theo sự biến đổi của xã hội C.Mác đã chỉ ra rằng, việc tách biệt cải cách xã hội khỏi pháp luật có thể dẫn đến thất bại, vì khi pháp luật không còn gắn bó với những biến đổi xã hội, các cải cách có thể trở nên nửa vời hoặc gây ra những xáo trộn nghiêm trọng, đẩy xã hội vào nguy cơ khủng hoảng.
Tuy nhiên, ý thức pháp luật cũng có tính độc lập tương đối của nó, biểu hiện như sau:
Ý thức pháp luật thường chậm phát triển so với sự thay đổi của xã hội, bởi mỗi loại nhà nước và pháp luật tương ứng với một phương thức sản xuất đã lỗi thời, nhưng ý thức pháp luật vẫn có thể tồn tại lâu dài trong xã hội mới Mặc dù tồn tại xã hội cũ đã mất đi, nhưng ý thức xã hội, bao gồm cả ý thức pháp luật, vẫn dai dẳng tồn tại Chẳng hạn, tư tưởng phong kiến vẫn hiện hữu trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, với quan niệm như “phép vua thua lệ làng” và sự thờ ơ đối với pháp luật, dẫn đến những tư tưởng như “Một người làm quan cả họ được nhờ” hay “Con vua thì lại làm vua.” Những quan niệm này cản trở sự phát triển xã hội và làm cho một bộ phận dân cư không theo kịp sự tiến bộ của xã hội.
Trong ý thức pháp luật, tồn tại những quan niệm và quan điểm pháp luật có thể vượt lên trước sự phát triển của xã hội, đóng vai trò định hướng cho sự phát triển này Đây là bộ phận tiên phong trong ý thức pháp luật, góp phần hình thành tư tưởng pháp luật khoa học, có khả năng dẫn dắt và định hình ý thức pháp luật trong tương lai.
Ý thức pháp luật không chỉ phản ánh thực trạng xã hội mà còn kế thừa các yếu tố từ ý thức pháp luật của các thời đại trước Việc kế thừa những yếu tố tiến bộ sẽ thúc đẩy việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật hiệu quả, trong khi ngược lại, những yếu tố lạc hậu có thể cản trở sự phát triển tích cực trong xã hội.
Ý thức pháp luật không chỉ ảnh hưởng đến xã hội mà còn tương tác với các hình thức ý thức xã hội khác như ý thức chính trị, đạo đức và tôn giáo Ngoài ra, nó cũng liên quan đến các yếu tố của kiến trúc thượng tầng pháp lý như Nhà nước và pháp luật Tác động này có thể mang tính tích cực hoặc tiêu cực, phụ thuộc vào từng hiện tượng, vấn đề cụ thể và giai đoạn lịch sử nhất định.
1.1.2 Các loại ý thức pháp luật và cấp độ biểu hiện của ý thức pháp luật a Các loại ý thức pháp luật
Trong xã hội, mỗi cá nhân có trình độ nhận thức, quan điểm sống và mục đích phấn đấu khác nhau, tạo nên sự đa dạng và phức tạp Ý thức pháp luật của mỗi người cũng khác nhau và có thể được phân loại thành ba loại dựa trên cấp độ, giới hạn nhận thức và các căn cứ khoa học.
Ý thức pháp luật thông thường phản ánh mối liên hệ cần thiết cho cuộc sống hàng ngày của tổ chức và cá nhân Hầu hết người dân đều có kiến thức pháp luật phổ thông, như việc đi đúng làn đường và đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông Họ cũng nhận thức được quyền và nghĩa vụ của bản thân trong sinh hoạt hàng ngày Tuy nhiên, những kiến thức này thường không ổn định; nhận thức tốt dẫn đến hành động đúng, trong khi nhận thức hạn chế có thể gây ra vi phạm pháp luật, từ đó kìm hãm sự phát triển xã hội.
NHỮNG NHẬN THỨC CÓ BẢN VỀ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VÀ GIÁO DỤC Ý THỨC CÔNG DÂN TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG
1.3.1 Giáo dục và giáo dục pháp luật a Giáo dục là gì?
Giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt, đóng vai trò truyền đạt và lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử - xã hội của các thế hệ Nhờ giáo dục, các thế hệ phát triển và văn hóa nhân loại được kế thừa Tri thức giáo dục ban đầu được hình thành trong Triết học, với những quan niệm của các triết gia như Socrates, Platon và Aristote Tư tưởng giáo dục của Khổng Tử cũng đã đóng góp quan trọng vào kho tàng lý luận giáo dục của nhân loại Thời kỳ Văn hóa Phục hưng chứng kiến sự phong phú của tư tưởng giáo dục với các nhân vật như Rabơle và Thomas Mor Đến thế kỷ XVII, giáo dục học trở thành một khoa học độc lập nhờ công trình của Becơn và Cômenki Giáo dục không chỉ là hiện tượng tự phát mà còn là hoạt động có ý thức, có vị trí quan trọng trong đời sống con người Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục trong việc xây dựng con người và xã hội, khẳng định rằng “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” và rằng việc nâng cao chất lượng giáo dục là cần thiết cho sự phát triển của đất nước.
“Đào tạo các em nên những công dân hữu ích cho nước Việt Nam”[37; tr
Phát triển giáo dục được xác định là quốc sách hàng đầu, thể hiện rõ trong chiến lược phát triển quốc gia Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục là nền tảng tư tưởng, hướng dẫn cho ngành Giáo dục – Đào tạo tại Việt Nam Theo Nghị quyết Trung ương II (Khóa VIII) và Nghị quyết Đại hội IX, giáo dục được coi là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của toàn Đảng, Nhà nước và nhân dân, khuyến khích mọi người học tập thường xuyên và suốt đời, phản ánh quan điểm hiện đại và sâu sắc trong giáo dục pháp luật.
Trong xã hội, con người phải tiếp nhận và xử lý các mối quan hệ phức tạp thông qua sự tác động từ nhiều phía Để quản lý những mối quan hệ này, pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh hành vi Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, pháp luật được xem là công cụ hiệu quả giúp công dân thực hiện quyền làm chủ và tham gia vào quản lý nhà nước Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường pháp chế và xây dựng nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa, đồng thời khuyến khích quản lý xã hội bằng pháp luật và giáo dục nâng cao đạo đức.
Giáo dục pháp luật đóng vai trò quan trọng trong nền pháp chế xã hội chủ nghĩa, với mục đích tổ chức và tác động đến từng thành viên trong xã hội Quá trình này nhằm hình thành ý thức pháp luật bền vững và xây dựng thói quen tích cực trong hành vi ứng xử của con người trong cộng đồng.
Giáo dục pháp luật nhằm hình thành ý thức pháp luật trong mỗi cá nhân, đặc biệt là ở người chưa thành niên, là một yêu cầu cần thiết trong xã hội hiện nay Hành vi con người là có ý thức, do đó cần xây dựng thói quen tuân thủ pháp luật và quy tắc xã hội cho thế hệ trẻ Việc trang bị kiến thức pháp luật cần thiết giúp họ hiểu rõ và chính xác về pháp luật Thế hệ trẻ, với năng lực trí tuệ và cảm xúc mạnh mẽ, đôi khi có thể thiếu chín chắn và dễ bị ảnh hưởng bởi thông tin sai lệch Do đó, pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng nhận thức và điều chỉnh hành vi của họ, giúp họ tuân thủ quy định chung của xã hội.
Hiệu quả của giáo dục pháp luật đối với học sinh chỉ đạt được khi lồng ghép với giáo dục chính trị, vì ý thức chính trị là nền tảng giúp công dân tương lai tự giác tuân thủ pháp luật Giáo dục pháp luật không chỉ giúp các cá nhân nắm vững quy định pháp luật mà còn thúc đẩy họ tham gia vào việc thực hiện các mục tiêu chính trị, biến giác ngộ chính trị thành ý thức tuân thủ pháp luật.
1.3.2 Khái niệm ý thức công dân và nội dung giáo dục ý thức công dân a Ý thức công dân là gì?
Nhìn từ góc độ Triết học, ngay từ thời kỳ Hi Lạp Cổ đại, khái niệm
"Công dân" được định nghĩa là người đàn ông tự do, thành viên của một chế độ chính trị với phẩm chất theo yêu cầu của chính thể đó Trong thời kỳ Trung cổ, thuật ngữ này chỉ những người sống trong các pháo đài và tham gia sản xuất, buôn bán Socrates cho rằng hoạt động chính trị chỉ dành cho các nhà triết học, trong khi Aristot nhấn mạnh đức hạnh công dân là công bằng và tình bạn Locke khẳng định rằng công dân tự do và bình đẳng cần khung pháp lý để bảo vệ pháp luật và dân chủ Rousseau cho rằng phẩm chất công dân là kết quả của khế ước xã hội, nhấn mạnh mối liên hệ giữa quyền công dân và sự tham gia vào cộng đồng chính trị Kant định nghĩa công dân là thành viên của xã hội, với tự do và bình đẳng trong tuân thủ pháp luật, phân loại công dân thành "tích cực" và "thụ động" Cuối cùng, C.Mác và F.Ăngghen phê phán quan niệm cũ về "xã hội công dân", coi nó là sự giao tiếp vật chất của cá nhân trong bối cảnh giai cấp.
Nó bao trùm toàn bộ đời sống thương nghiệp và công nghiệp, vượt ra ngoài phạm vi quốc gia và dân tộc Về đối ngoại, nó phải hiện ra như một dân tộc, trong khi về đối nội, cần tự tổ chức thành một nhà nước Thuật ngữ “xã hội công dân” xuất hiện vào thế kỷ XVIII, khi các quan hệ sở hữu thoát khỏi thể cộng đồng cổ đại và trung cổ.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, câu hỏi quan trọng đặt ra là xu hướng nào sẽ chiếm ưu thế trong tương lai: "công dân thế giới", "công dân toàn cầu" hay "công dân quốc gia - dân tộc" Các vấn đề liên quan đến trách nhiệm chính trị của công dân, mối quan hệ giữa công dân với môi trường kinh tế - xã hội, và bản sắc văn hóa cũng đang được chú ý Nhiều học giả phương Tây đã cảnh báo về nguy cơ đe dọa đạo đức công dân do ảnh hưởng của tiền bạc, tiêu dùng, và lối sống hưởng thụ gia tăng trong bối cảnh phát triển hợp tác kinh tế và toàn cầu hóa.
Lối sống thụ động và sự thờ ơ với xã hội đang trở thành vấn đề đáng lo ngại trong thời kỳ đổi mới và hội nhập của đất nước Đảng và Nhà nước ta đang nỗ lực xây dựng một nhà nước pháp quyền, phục vụ lợi ích của nhân dân Quyền và nghĩa vụ của công dân cần được quy định rõ ràng để thúc đẩy sự tham gia tích cực của mỗi cá nhân vào sự phát triển chung của xã hội.
Hiến pháp và pháp luật, được khẳng định trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI:
Nhà nước cam kết tôn trọng và bảo vệ quyền con người cũng như quyền công dân, đồng thời chăm sóc cho hạnh phúc và sự phát triển tự do của mỗi cá nhân Quyền và nghĩa vụ công dân được quy định rõ ràng trong Hiến pháp và pháp luật, nhấn mạnh rằng quyền công dân không thể tách rời khỏi nghĩa vụ của công dân.
Ý thức công dân là một khái niệm tinh thần thể hiện nhận thức về quyền và nghĩa vụ của mỗi cá nhân đối với nhà nước, được hình thành qua giáo dục và kinh nghiệm thực tiễn Nội dung giáo dục ý thức công dân bao gồm ý thức chính trị, pháp luật và đạo đức, trong đó ý thức chính trị liên quan đến quyền lợi giai cấp và sự thịnh vượng của đất nước, ý thức pháp luật phản ánh quan niệm về quyền lợi và nghĩa vụ công dân, và ý thức đạo đức thể hiện mục đích sống và mối quan hệ xã hội Đặc biệt, trong giáo dục phổ thông, cần kết hợp chặt chẽ giữa ba loại ý thức này để hình thành những công dân gương mẫu, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia Một quốc gia mạnh mẽ là quốc gia có nền giáo dục phát triển và người dân có ý thức cao trong việc tuân thủ pháp luật và hành động theo chuẩn mực đạo đức.
1.3.3 Con đường giáo dục ý thức pháp luật và giáo dục ý thức công dân trong nhà trường phổ thông
Giáo dục ý thức pháp luật và ý thức công dân trong trường phổ thông là một phần quan trọng của quá trình giáo dục toàn diện, nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức cần thiết để trở thành công dân có ích cho xã hội Do đó, hoạt động giáo dục này cần được thực hiện một cách có kế hoạch và có mục đích rõ ràng, với các phương thức và con đường cụ thể để đạt hiệu quả cao nhất.
Giáo dục trong trường phổ thông đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành quan điểm và niềm tin cho học sinh, giúp họ định hướng cuộc sống Việc học các môn như Lý luận chính trị, khoa học tự nhiên, xã hội và nhân văn không chỉ cung cấp kiến thức về lịch sử và địa lý, mà còn giúp học sinh hiểu rõ nguồn gốc và sự phát triển của dân tộc Qua đó, giáo dục cũng xây dựng lòng yêu quê hương, đất nước và ý thức tuân thủ pháp luật trong mỗi học sinh.
Giáo dục thông qua hoạt động lao động và xã hội giúp học sinh quý trọng sức khỏe và giá trị lao động của bản thân cũng như của người khác Tham gia các hoạt động này giúp học sinh tự nhận thức về giá trị cuộc sống và phát triển nghị lực để vượt qua khó khăn Đồng thời, lao động còn hình thành thói quen sống kỷ luật và ý thức chấp hành quy định pháp luật, đặc biệt là Luật giao thông đường bộ.
TÌNH HÌNH THỰC HIỆN PHÁP LUẬT NÓI CHUNG VÀ LUẬT
Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã chú trọng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức và hiểu biết pháp luật của tổ chức và cá nhân Việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã tuân thủ đúng quy trình và có chất lượng, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước Các quy phạm pháp luật thể hiện tính pháp lý thống nhất, góp phần răn đe và giảm thiểu vi phạm, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông Quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông đã nhận được sự đồng tình từ người dân, thể hiện ý thức chấp hành pháp luật và văn hóa giao thông Để xây dựng thói quen lành mạnh trong xã hội, cần có sự nỗ lực từ nhiều phía, bao gồm công tác tuyên truyền, gương mẫu của cán bộ, kiểm tra chặt chẽ từ các cơ quan chức năng và sự nhắc nhở trong từng gia đình, cộng đồng Đồng thời, người tham gia giao thông cần từ bỏ hành vi "đối phó" và coi đó là thiếu văn hóa.
Ý thức pháp luật của người dân ngày càng được nâng cao, với đa số có tinh thần “Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” Trong bối cảnh đời sống cải thiện, người dân tôn trọng tính mạng, nhân phẩm và tài sản của nhau, nhận thức rằng sự an toàn của bản thân gắn liền với việc tôn trọng quyền lợi của người khác Đặc biệt trong giao thông, quy định đội mũ bảo hiểm khi điều khiển xe máy, mặc dù có thể gây bất tiện, nhưng nếu hiểu rõ rằng nó bảo vệ tính mạng và giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội, quy định này sẽ được thực hiện nghiêm túc Ban đầu có thể miễn cưỡng, nhưng dần dần sẽ trở thành thói quen, và sự bất tiện sẽ không còn là rào cản.
Khi xã hội ngày càng phát triển và hiện đại, người dân sẽ tự giác chấp hành nghiêm chỉnh các quy định pháp luật của nhà nước Sự tiến bộ trong nhận thức pháp luật thể hiện qua việc tôn trọng và bảo vệ pháp luật Điều này góp phần tạo dựng một nền văn hóa giao thông văn minh, hướng tới hội nhập quốc tế.
Mặc dù có những tiến bộ trong ý thức tuân thủ Luật giao thông đường bộ, vẫn còn nhiều hạn chế tồn tại Một phần nguyên nhân là do nền sản xuất nông nghiệp lạc hậu và manh mún, cùng với những tập tục phức tạp, dẫn đến ý thức của nhiều người dân vẫn còn thấp Nhiều người chưa hình thành thói quen sống và làm việc theo pháp luật.
Tình trạng thiếu hiểu biết về pháp luật, đặc biệt là Luật giao thông đường bộ, đang gây cản trở cho công cuộc đổi mới đất nước Nhiều tổ chức và cá nhân chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc đội mũ bảo hiểm khi điều khiển xe máy, coi đây chủ yếu là biện pháp đối phó với cảnh sát giao thông Họ thường tìm cách biện minh cho hành vi vi phạm và có xu hướng trốn tránh trách nhiệm Tình trạng này phổ biến ở mọi tầng lớp dân cư, thể hiện qua những hành vi như phóng nhanh, vượt ẩu, vượt đèn đỏ, hay vừa lái xe vừa sử dụng điện thoại Khi xảy ra va chạm, nhiều người có phản ứng tiêu cực như chửi bới hoặc thậm chí đánh nhau, cho thấy sự thiếu văn hóa trong giao thông.
Vấn đề trật tự an toàn giao thông đường bộ đang trở thành mối quan tâm lớn của xã hội, khi hàng ngày chúng ta chứng kiến nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng, dẫn đến mất mát về tính mạng và tổn thất tinh thần, vật chất Theo VOV, nếu thực hiện tốt trật tự an toàn giao thông, thế giới có thể cứu sống 5 triệu người và tiết kiệm 5000 tỷ USD trong một thập kỷ Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới và Ngân hàng Thế giới, mỗi năm có hơn 1,2 triệu người chết và khoảng 50 triệu người bị thương do tai nạn giao thông Hai tổ chức này cảnh báo rằng nếu không có biện pháp kịp thời, tai nạn giao thông có thể trở thành nguyên nhân gây tử vong đứng thứ ba vào năm 2020.
Riêng ở nước ta, thực trạng tai nạn giao thông trong nhiều năm qua đang ngày càng nóng lên bởi tính nghiêm trọng của nó (bình quân khoảng
Mỗi năm, tai nạn giao thông gây ra khoảng 13.000 người chết và 29.000 ca chấn thương sọ não, trở thành nỗi ám ảnh trong đời sống xã hội Đây không chỉ là một vấn đề an toàn mà còn là một trong những nguyên nhân cản trở sự phát triển kinh tế của đất nước.
Tại Hội nghị quốc tế về báo cáo chiến lược đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường bộ quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn 2030, ông Lý Huy Tuấn, Viện trưởng Viện Chiến lược và phát triển Giao thông vận tải, cho biết Việt Nam đứng thứ 4 thế giới về số người chết do tai nạn giao thông, chỉ sau Trung Quốc, Ấn Độ và Mỹ Hội nghị diễn ra vào sáng ngày 15/4/2011 tại Hà Nội, do Bộ Giao thông vận tải, Tổ chức Y tế Thế giới và Unicef tổ chức.
Mỹ và Thái Lan đang phải đối mặt với tình trạng tai nạn giao thông nghiêm trọng, với trung bình 30 – 35 người tử vong mỗi ngày Theo ước tính của Ngân hàng Phát triển Châu Á, thiệt hại kinh tế hàng năm do tai nạn giao thông đường bộ ở Việt Nam lên tới khoảng 880 triệu USD, tương đương 2,45% GDP (năm 2003), vượt mức trung bình của các nước ASEAN Con số này còn cao hơn tổng chi phí thuốc men cho 84 triệu dân Việt Nam trong năm 2005, cho thấy tác động nghiêm trọng của tai nạn giao thông đến nền kinh tế và sức khỏe cộng đồng.
Tai nạn giao thông đang trở thành một thảm họa quốc gia, đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của xã hội Theo Cục Cảnh Sát giao thông đường bộ - đường sắt, mức độ tai nạn ngày càng gia tăng và trở thành hiểm họa cho dân tộc Dữ liệu từ Uỷ ban an toàn giao thông quốc gia cho thấy, năm 2010, cả nước ghi nhận 44.458 vụ tai nạn giao thông, dẫn đến 11.449 người chết và 10.633 người bị thương.
2011 cả nước xảy ra 44.442 vụ tai nạn giao thông, làm chết 11.395 người,
Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, tình hình tai nạn giao thông tại Việt Nam trong những năm gần đây có nhiều chuyển biến nhưng vẫn chưa bền vững Năm 2012, cả nước xảy ra 36.376 vụ tai nạn, làm chết 9.838 người và bị thương 38.060 người Số vụ tai nạn giảm trong các năm tiếp theo, với 31.266 vụ vào năm 2013 và 25.322 vụ vào năm 2014, nhưng số người chết vẫn cao, đặc biệt trong dịp Tết Nguyên Đán 2015, chỉ trong 9 ngày đã xảy ra 536 vụ tai nạn, làm chết 317 người Ông Nguyễn Trọng Thái cho biết trung bình mỗi ngày có gần 44 vụ tai nạn, làm chết 27 người và gần 31 người bị thương, cho thấy tình hình an toàn giao thông vẫn còn nhiều thách thức.
Trong 6 tháng đầu năm 2015, cả nước ghi nhận 11.179 vụ tai nạn giao thông, làm 4.478 người chết và 10.149 người bị thương, giảm 12,85% số vụ và 4,5% số người chết so với cùng kỳ năm 2014 Đặc biệt, tình trạng vi phạm luật giao thông của học sinh, sinh viên đang gia tăng, với 37% vụ tai nạn liên quan đến người dưới 24 tuổi, dẫn đến 5.526 nạn nhân tử vong trong độ tuổi này Theo điều tra năm 2010, có 4.100 trẻ em chết do tai nạn giao thông, tương đương 11 trẻ em mỗi ngày, với tỷ lệ thương vong ở trẻ em trai gấp đôi so với trẻ em gái Mỗi năm, khoảng 290.000 trẻ em bị thương, tương đương 794 trẻ em mỗi ngày, khiến tai nạn giao thông trở thành nguyên nhân tử vong hàng đầu ở trẻ em từ 15 tuổi trở lên Trẻ em từ 0-9 tuổi chủ yếu chết do đi bộ, trong khi trẻ em từ 10-14 tuổi gặp nạn khi đi xe đạp, và tất cả các ca tử vong ở nhóm tuổi 15-19 đều là người đi xe máy.
Tổng kết tình hình tai nạn giao thông năm 2014, Phó thủ tướng Nguyễn
Xuân Phúc đã chỉ ra rằng tình trạng giao thông ở Việt Nam đáng báo động khi số người chết vì tai nạn giao thông cao gấp đôi số người thiệt mạng trong các cuộc xung đột tại Ukraine, một trong những điểm nóng chiến sự hiện nay Theo thống kê của Liên Hợp Quốc, từ tháng 04/2014 đến 21/10/2014, khoảng 4000 người đã thiệt mạng trong các cuộc xung đột ở miền Đông Ukraine, cho thấy sự nghiêm trọng của vấn đề an toàn giao thông ở Việt Nam cần được chú trọng hơn nữa.
Tai nạn giao thông ở Việt Nam gây ra cái chết của khoảng 7.475 người mỗi năm, tương đương với thiệt hại do 120 cơn bão hoặc 53 cuộc chiến tranh Nếu chia bình quân, số người chết hàng tháng do tai nạn giao thông tương đương với thiệt hại từ 3 vụ nổ máy bay lớn Để tưởng nhớ các nạn nhân, vào ngày 16/11/2014, Uỷ ban An toàn giao thông Quốc gia đã tổ chức “Lễ tưởng niệm các nạn nhân tử vong do tai nạn giao thông”, nhằm hưởng ứng “Ngày thế giới tưởng niệm các nạn nhân tử vong do tai nạn giao thông” với thông điệp “Tưởng nhớ người đi – Vì người ở lại” Đây là năm thứ ba lễ tưởng niệm được tổ chức, nhằm nâng cao ý thức của người dân trong việc tham gia giao thông, để không còn gia đình nào phải mất người thân vì tai nạn.
Tại lễ tưởng niệm, Phó thủ tướng, Chủ tịch Uỷ ban An toàn giao thông
Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc đã bày tỏ lời chia buồn sâu sắc tới các gia đình nạn nhân trong vụ tai nạn giao thông, đồng thời kêu gọi mọi người nâng cao ý thức trách nhiệm với bản thân và cộng đồng khi tham gia giao thông.
TÌNH HÌNH TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG NÓI CHUNG VÀ TRONG HỌC SINH
BỘ Ở THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG NÓI CHUNG VÀ TRONG HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
2.2.1 Tình hình thực hiện pháp luật An toàn giao thông đường bộ trên toàn thành phố Đà Nẵng trong những năm gần đây
Đà Nẵng, thành phố trực thuộc Trung ương tại miền Trung Việt Nam, đã được công nhận là đô thị loại I vào tháng 08/2003 Với vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế khu vực, Đà Nẵng dẫn đầu trong các ngành như khoa học công nghệ, thương mại, tài chính, dịch vụ, du lịch và văn hóa Sự phát triển này đã biến thành phố thành trung tâm đa chức năng cho sự phát triển kinh tế - xã hội, hướng tới công nghiệp hóa và hiện đại hóa.
Thành phố Đà Nẵng có diện tích 1.256,26 km², chiếm 0,39% tổng diện tích Việt Nam, bao gồm 6 quận nội thành và 2 huyện ngoại thành Đà Nẵng nằm ở vị trí chiến lược, giáp với Huế ở phía Bắc, Quảng Nam ở phía Nam và Tây, và biển Đông ở phía Đông Đây là một trung tâm quan trọng về an ninh quốc phòng khu vực miền Trung và là cửa ngõ của hành lang kinh tế Đông – Tây Với hệ thống giao thông đa dạng, bao gồm đường bộ, đường sắt, đường thủy, đường hàng không, cảng nước sâu và cảng hàng không, Đà Nẵng tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển kinh tế đối nội và đối ngoại, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.
Thành phố Đà Nẵng đã có quy hoạch phát triển không gian đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, với sự hỗ trợ từ cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) trong việc phát triển chiến lược liên kết với vùng phụ cận Các dự án quan trọng như quy hoạch tổng thể, phát triển giao thông đô thị và hệ thống xe buýt nhanh đang được triển khai nhằm cải thiện cơ sở hạ tầng Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng nhanh chóng về kinh tế và dân số đã dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông nghiêm trọng tại các tuyến đường chính như cầu Sông Hàn và đường Nguyễn Văn Linh Mặc dù số vụ tai nạn giao thông giảm so với năm trước, nhưng tính chất của các vụ tai nạn ngày càng nghiêm trọng, với 63 vụ xảy ra trong nửa đầu năm 2015, làm chết 56 người và 37 người bị thương Từ 2005 đến 2010, hơn 2000 học sinh, sinh viên đã vi phạm luật an toàn giao thông, trong đó 1.300 trường hợp bị xử phạt hành chính.
Theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải Đà Nẵng, thành phố hiện có 47 điểm đen giao thông, trong đó quận Sơn Trà có 8 điểm và quận Liên Chiểu có 13 điểm Khu công nghiệp Hòa Khánh cũng ghi nhận 5 vụ tai nạn chết người Hầu hết các điểm đen tập trung tại các nút giao thông lớn như Ngô Quyền, Nguyễn Hữu Thọ, Trường Chinh, Hoàng Văn Thái, và đường tránh từ Hải Vân đến Túy Loan Ngoài ra, các tuyến đường nhỏ giao với Trường Sa, Hoàng Sa, Võ Nguyên Giáp cũng tiềm ẩn nguy cơ tai nạn do mật độ người đi bộ từ các khu du lịch qua đường cao.
Phó chủ tịch thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường các giải pháp đảm bảo an toàn giao thông tại các điểm đen và khu vực tiềm ẩn tai nạn Ông cho rằng việc này không chỉ bảo vệ tính mạng con người mà còn giúp nâng cao hiệu quả trong việc giảm thiểu số vụ tai nạn, số người chết và bị thương trong thời gian tới, theo số liệu thống kê từ Phòng Cảnh sát giao thông Công an thành phố Đà Nẵng.
2.2.2 Tình hình chấp hành pháp luật An toàn giao thông đường bộ của học sinh trung học phổ thông ở Thành phố Đà Nẵng
Sở giáo dục – đào tạo Thành phố Đà Nẵng đã tích cực phối hợp với chính quyền và các cơ quan ban ngành để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật an toàn giao thông cho học sinh Nhờ đó, tình trạng vi phạm an toàn giao thông của học sinh có xu hướng giảm, mặc dù chưa ổn định Học sinh trung học phổ thông, trong độ tuổi 15 – 18, đang trong giai đoạn phát triển quan trọng, cần được định hướng chính xác về nhận thức và hiểu biết để hình thành văn hóa giao thông và trở thành công dân có ích cho xã hội.
Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội, tình hình thực hiện pháp luật giao thông đường bộ của học sinh trung học phổ thông ở Đà Nẵng đã có nhiều cải thiện, với tỷ lệ vi phạm giảm và ý thức đội mũ bảo hiểm tăng lên Tuy nhiên, kiến thức về pháp luật giao thông của học sinh vẫn còn hạn chế, chưa linh hoạt và chưa nhận thức đầy đủ về nguy hiểm của các hành vi vi phạm Nhiều gia đình có điều kiện kinh tế tốt thường mua xe máy cho con em, tạo tâm lý chủ quan về việc tuân thủ pháp luật Việc không đội mũ bảo hiểm trên những đoạn đường ngắn, đi ngược chiều hay vượt đèn đỏ vẫn diễn ra, cho thấy ý thức chấp hành pháp luật chưa trở thành thói quen trong cộng đồng, ảnh hưởng lớn đến học sinh.
Để nâng cao ý thức tuân thủ Luật giao thông đường bộ và hình thành văn hóa giao thông tại thành phố, việc tăng cường giáo dục và phổ biến kiến thức pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông là rất cần thiết.
THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN VI PHẠM PHÁP LUẬT GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG HIỆN NAY
2.3.1 Thực trạng ý thức thực hiện pháp luật giao thông đường bộ ở Thành phố Đà Nẵng hiện nay
Trong những năm gần đây, an toàn giao thông đã trở thành vấn đề quan trọng được xã hội đặc biệt quan tâm Dù có nhiều khẩu hiệu nhấn mạnh rằng "An toàn giao thông là hạnh phúc cho mọi người", nhưng thực tế tại các cổng trường vào giờ tan học lại cho thấy một bức tranh đáng lo ngại Tình trạng vi phạm Luật giao thông diễn ra phổ biến, với phụ huynh dừng đỗ xe không đúng quy định, chở học sinh không đội mũ bảo hiểm, và thậm chí chở nhiều học sinh trên một xe Học sinh cũng không tuân thủ quy tắc an toàn, như đi xe đạp điện hay xe máy điện mà không đội mũ bảo hiểm Những hành vi này không chỉ gây ra sự lộn xộn mà còn phản ánh một thực trạng văn hóa giao thông học đường đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Khi tham gia giao thông, nhiều học sinh đi xe đạp thường di chuyển theo hàng hai, hàng ba, trong khi đó, những học sinh đi xe máy lại không đội mũ bảo hiểm và chở thêm người.
Trong thời gian gần đây, tình trạng thanh thiếu niên chạy xe ẩu, rú còi và lạng lách trên đường phố ngày càng gia tăng, cho thấy sự thiếu ý thức trong giao thông Nhiều em chưa nhận thức được những nguy hiểm tiềm ẩn từ hành động bồng bột của mình và không hiểu rõ hậu quả nghiêm trọng của các vi phạm luật giao thông Họ không biết rằng một sai lầm trong tham gia giao thông có thể dẫn đến những hậu quả không thể sửa chữa Điều này phần lớn do trách nhiệm của người lớn, bao gồm cha mẹ và giáo viên, chưa thực sự giáo dục và định hướng đúng đắn cho các em, dẫn đến những vi phạm đáng tiếc.
Nhìn những trang phục học sinh trên đường, chúng ta không thể không nghĩ đến tương lai của một đội ngũ lao động tri thức, góp phần phát triển thành phố Tuy nhiên, khi chứng kiến những hành vi vi phạm Luật giao thông của các em, tôi, với tư cách là giáo viên, cảm thấy xót xa Việc học sinh đi xe máy đến trường, mặc dù bị cấm bởi Bộ giáo dục và đã có sự cam kết từ phụ huynh, cho thấy các em dường như nhận được sự hỗ trợ từ chính cha mẹ Thật đáng buồn, khi xảy ra tai nạn, những bậc phụ huynh này lại than phiền và tìm lý do để biện hộ cho hành vi vi phạm của con mình.
Hành vi vi phạm pháp luật giao thông của học sinh đang gia tăng, với nhiều vụ tai nạn thương tâm xảy ra do phóng nhanh, không làm chủ tốc độ, và vi phạm các quy định an toàn như không đội mũ bảo hiểm Những con số thống kê từ các ban ngành an toàn giao thông cho thấy sự tổn thất cả về vật chất lẫn tinh thần cho gia đình và xã hội Nhiều tai nạn khiến nạn nhân không kịp hiểu lý do vì sao mình gặp nạn, để lại nỗi đau cho người ở lại Việc cha mẹ không nghiêm khắc trong việc quản lý hành vi của con cái, như cho phép đi xe máy khi chưa đủ tuổi hay không nhắc nhở về việc đội mũ bảo hiểm, góp phần lớn vào tình trạng này Nếu cha mẹ thực sự quan tâm và giáo dục con cái về ý thức tuân thủ pháp luật giao thông, hậu quả nghiêm trọng có thể được giảm thiểu, đồng thời nâng cao văn hóa giao thông trong cộng đồng.
2.3.2 Nguyên nhân vi phạm Luật giao thông đường bộ của xã hội nói chung và trong học sinh trung học phổ thông ở Thành phố Đà Nẵng
Tai nạn giao thông hàng năm cướp đi sinh mạng và sức khỏe của nhiều người, tạo thành vấn nạn nghiêm trọng không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới Hậu quả của các vụ tai nạn để lại là những bi kịch cho gia đình và xã hội, với nhiều người vô tội bị ảnh hưởng Nguyên nhân chủ yếu được Bộ trưởng Đinh La Thăng chỉ ra là do quản lý nhà nước về an toàn giao thông còn nhiều thiếu sót, ý thức chấp hành pháp luật kém, và cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng kịp với sự gia tăng nhanh chóng của phương tiện giao thông Hiện cả nước có hơn 1,8 triệu ôtô và 33,6 triệu xe gắn máy, với số lượng tăng mạnh so với năm 2003 Ngoài ra, việc đào tạo lái xe chưa nghiêm túc và công tác xử lý vi phạm chưa quyết liệt cũng góp phần vào tình trạng này Đặc biệt, tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia đang gia tăng, với hơn 60% vụ tai nạn do người điều khiển có sử dụng chất cồn Các nghiên cứu cho thấy, nồng độ cồn trong máu cao làm tăng nguy cơ tai nạn, vì vậy, không nên lái xe sau khi uống rượu bia để tránh những hậu quả nghiêm trọng cho bản thân và gia đình.
Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, ông Lê Mạnh Hùng, nhấn mạnh rằng ngân sách Nhà nước và chi phí của người dân hàng năm để khắc phục hậu quả từ tác hại của rượu bia, đặc biệt trong việc tham gia giao thông, là một khoản tiền lớn, thậm chí vượt xa mức đóng góp từ ngành đồ uống có cồn.
Theo ông Graham Harrison từ WHO tại Việt Nam, nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia cao hơn mức cho phép, đạt 34% Đồng thời, sự phát triển của công nghệ đã dẫn đến việc gia tăng sử dụng điện thoại di động, đặc biệt trong giới trẻ, gây ra hành vi vi phạm an toàn giao thông Nhiều người vừa lái xe vừa nghe điện thoại, nghe nhạc, hoặc nhắn tin, bất chấp nguy hiểm có thể xảy ra, không chỉ ảnh hưởng đến bản thân mà còn đe dọa đến an toàn của người khác.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng vi phạm giao thông hiện nay là sự thiếu ý thức và hiểu biết của người tham gia, đặc biệt là học sinh, sinh viên Nhiều em chưa đủ kiến thức về Luật giao thông hoặc có nhưng còn mơ hồ, dẫn đến việc không tuân thủ quy định Tình trạng học sinh điều khiển xe gắn máy khi chưa đủ tuổi, không đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp điện, hoặc lái xe mà không có giấy phép là rất phổ biến Hơn nữa, nạn đua xe trái phép và các hành vi nguy hiểm khác diễn ra thường xuyên trên đường phố Qua khảo sát tại một số trường trung học phổ thông ở Đà Nẵng, kết quả cho thấy nhận thức và thực hiện pháp luật giao thông của học sinh đang ở mức báo động Điều này khiến các nhà giáo như tôi rất lo lắng, vì nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của thành phố và đất nước.
Để xây dựng nếp sống văn hóa giao thông, giáo dục học sinh về thói quen ứng xử văn minh và tự giác chấp hành Luật giao thông đường bộ là rất cần thiết Qua khảo sát tại Trường trung học phổ thông Ngũ Hành Sơn với 182 học sinh, chỉ có 137 em (75,3%) nắm vững kiến thức về an toàn giao thông Tại Trường trung học phổ thông Hoàng Hoa Thám, khảo sát 183 học sinh cũng cho thấy kết quả tương tự Việc giáo dục này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ quy tắc giao thông mà còn góp phần tạo ra môi trường giao thông văn minh và thân thiện.
Tại Trường trung học phổ thông Nguyễn Hiền, trong tổng số 196 phiếu điều tra, chỉ có 152 học sinh lựa chọn đúng, chiếm tỷ lệ 82,5% Cụ thể, lớp 10 có 50 học sinh, lớp 11 có 51 học sinh, và 2 lớp 12 với 94 học sinh, trong đó chỉ có 97 học sinh lựa chọn đúng, tương đương 49,5% Điều tra về độ tuổi học sinh bắt đầu biết điều khiển xe máy cho thấy nhiều em biết đi xe từ 13-14 tuổi Sự phát triển kinh tế tại Thành phố đã khiến nhiều gia đình sẵn sàng mua xe máy cho con em mình để đi học, mặc dù biết rằng đây là quy định bị cấm của trường và ngành giáo dục.
Tại Trường Ngũ Hành Sơn, có 25/182 học sinh (13,7%) từ 13-14 tuổi, trong khi Trường Hoàng Hoa Thám có 24/183 học sinh (13,1%) và Trường Nguyễn Hiền có 78/196 học sinh (39,8%) Số học sinh chưa biết đi xe máy rất ít, cụ thể Ngũ Hành Sơn có 59/182 học sinh (32,4%), Hoàng Hoa Thám 62/183 học sinh (33,8%) và Nguyễn Hiền 58/196 học sinh (29,6%) Về việc đi học bằng xe máy, tỷ lệ học sinh tại Ngũ Hành Sơn là 11/182 (6,04%), Nguyễn Hiền 19/196 (9,7%) và Hoàng Hoa Thám 07/183 (3,8%) Cuộc khảo sát cũng đánh giá ý thức tuân thủ luật giao thông, đặc biệt là việc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, xe điện và xe đạp điện.
Nhiều học sinh nhận thức được rằng hành vi vi phạm pháp luật giao thông đường bộ là sai trái, nhưng họ thường nghĩ rằng có thể tránh bị phát hiện và xử phạt Điều này cho thấy họ chưa thực sự hiểu rằng việc tuân thủ pháp luật không chỉ để tránh hình phạt mà còn để bảo đảm an toàn cho bản thân và người khác Một số học sinh còn thể hiện thái độ đua đòi, ăn chơi do có sự hỗ trợ từ gia đình, dẫn đến tình trạng vi phạm giao thông ngày càng gia tăng Hơn nữa, mặc dù các hình phạt hiện tại là hợp lý, nhưng nhiều học sinh lại cho rằng chúng quá nhẹ và không cần thiết phải tuân thủ Khi được hỏi về nguyên nhân vi phạm, họ thường cho rằng do thiếu kiến thức, thói quen ăn chơi, và sự che chở từ cha mẹ Trong khi đó, khi đề xuất giải pháp, học sinh cho rằng cần phải xử lý nghiêm hơn như thu xe, phạt nặng hoặc đuổi học, đồng thời đề xuất tăng cường lực lượng công an và thành lập đội xung kích tại trường để giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông.
Qua điều tra, nhiều nguyên nhân dẫn đến vi phạm pháp luật giao thông đường bộ của học sinh trung học phổ thông ở Đà Nẵng được xác định, chủ yếu do nhận thức hạn chế về pháp luật Hệ quả là ý thức tuân thủ các quy định an toàn giao thông của các em chưa được cải thiện.
2.3.3 Giải pháp kiềm chế tai nạn giao thông đường bộ và giảm ùn tắc giao thông ở Thành phố Đà Nẵng a Tăng cường công tác quản lí của Nhà nước bằng chính sách, pháp luật
MỤC TIÊU, NGUYÊN TẮC VÀ PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC Ý THỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Ý THỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
3.2.1 Mục tiêu giáo dục ý thức thực hiện pháp luật GTĐB cho học sinh trung học phổ thông
Giáo dục an toàn giao thông cần cung cấp kiến thức cơ bản về Luật giao thông đường bộ, đồng thời phát triển thái độ và kỹ năng thực hành tham gia giao thông Mục tiêu là nâng cao trách nhiệm trong việc giải quyết các vấn đề an toàn giao thông phù hợp với từng đối tượng, từ đó tạo ra sự chuyển biến tích cực trong ý thức và kỹ năng của học sinh, góp phần hình thành văn hóa giao thông và kiềm chế tai nạn giao thông.
- Thứ nhất, xây dựng nhận thức
- Thứ hai, tăng cường thể chế
- Thứ ba, thay đổi thái độ - hành vi
- Thứ tư, củng cố thói quen hình thành văn hóa giao thông
Và quá trình giáo dục pháp luật an toàn giao thông phải đạt được mục đích cụ thể:
+ Thể chế hóa công tác giáo dục an toàn giao thông trong nhà trường và ngoài cộng đồng
+ Hoàn thiện nội dung, chương trình, phương pháp, hình thức giáo dục an toàn giao thông trong và ngoài nhà trường
Cung cấp tài liệu, thiết bị và phương tiện giáo dục an toàn giao thông là rất quan trọng Đồng thời, việc đào tạo và bồi dưỡng giáo viên cùng cán bộ tuyên truyền giáo dục an toàn giao thông cũng cần được chú trọng để nâng cao hiệu quả giáo dục.
+ Tăng số lượng cơ sở giáo dục, cộng đồng đảm bảo an toàn giao thông Giảm số người vi phạm Luật giao thông
Việc giáo dục ý thức thực hiện Luật giao thông đường bộ cho học sinh trung học phổ thông là cần thiết để giúp các em hiểu và tuân thủ đúng các quy định an toàn giao thông Qua đó, học sinh sẽ nhận thức được tầm quan trọng của việc lưu thông đúng luật, bảo vệ tính mạng bản thân và người khác Giáo dục không chỉ cung cấp tri thức và kỹ năng cần thiết mà còn hình thành thói quen ứng xử có văn hóa khi tham gia giao thông Điều này góp phần tuyên truyền văn hóa giao thông trong gia đình và cộng đồng, từ đó giảm thiểu tai nạn giao thông Học sinh cần thực hiện đúng các quy định như đi đúng làn đường, tuân thủ tín hiệu giao thông, điều khiển xe máy khi đủ tuổi và có giấy phép lái xe, cũng như thói quen đội mũ bảo hiểm Nâng cao nhận thức sẽ thúc đẩy ý thức tuân thủ pháp luật, tạo động lực cho sự phát triển xã hội.
3.2.2 nguyên tắc và phương pháp giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh
Giáo dục pháp luật, đặc biệt là giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trung học phổ thông, là một vấn đề quan trọng không chỉ ở Đà Nẵng mà còn trên toàn quốc Việc giáo dục pháp luật an toàn giao thông góp phần xây dựng văn hóa pháp lý và văn hóa giao thông, đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững Để nâng cao hiệu quả trong công tác này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, ban ngành, với trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị và người tham gia giao thông Uỷ ban an toàn giao thông Quốc gia, Sở Giao thông vận tải Thành phố và Công an thành phố Đà Nẵng đóng vai trò nòng cốt trong việc chỉ đạo và định hướng công tác giáo dục pháp luật về an toàn giao thông.
Quá trình giáo dục pháp luật an toàn giao thông cần được thực hiện liên tục và xuyên suốt ở tất cả các cấp học, nhằm nâng cao ý thức chấp hành Luật giao thông đường bộ cho học sinh Điều này không chỉ định hướng hình thành thái độ và niềm tin vào các quy định pháp luật, mà còn giúp học sinh nhận thức và hành động đúng đắn theo Luật giao thông, từ đó góp phần xây dựng văn hóa giao thông tích cực trong thành phố.
3.2.3 Một số phương pháp giáo dục pháp luật giao thông đường bộ cho học sinh trung học phổ thông
Kiến thức về Luật giao thông đường bộ không chỉ liên quan đến lý thuyết mà còn gắn bó chặt chẽ với thực tiễn cuộc sống Để học sinh nhận thức và vận dụng các kiến thức này một cách hiệu quả, cần áp dụng những phương pháp tích cực và tối ưu Việc giáo dục ý thức chấp hành pháp luật an toàn giao thông cho học sinh có thể thực hiện qua nhiều phương pháp khác nhau Trong đó, phương pháp tình huống được đánh giá cao vì không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức mà còn phù hợp với yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục hiện nay.
Phương pháp tình huống, hay nghiên cứu trường hợp điển hình, là một phương pháp dạy học giúp học sinh tự nghiên cứu và giải quyết các vấn đề thực tiễn Tình huống được định nghĩa là hoàn cảnh thực tế chứa đựng mâu thuẫn, yêu cầu quyết định dựa trên các lựa chọn khác nhau Nó có thể là câu chuyện với cốt truyện, nhân vật và xung đột, nhằm minh chứng cho các vấn đề trong cuộc sống Trong giáo dục an toàn giao thông, giáo viên sử dụng bài tập tình huống để học sinh áp dụng kiến thức đã học, từ đó giúp kiến thức được khắc sâu hơn.
Khi dạy bài 1 lớp 10 về thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng, giáo viên có thể sử dụng tình huống thực tiễn để minh họa sự khác biệt giữa phương pháp luận biện chứng và phương pháp luận siêu hình Điều này giúp học sinh hiểu rõ hơn về ứng dụng của các phương pháp này trong phân tích và giải quyết vấn đề.
Phạm Văn A, 16 tuổi, điều khiển xe máy phân khối lớn với tốc độ cao, đã không làm chủ được tay lái khi đến khúc cua và đã va chạm vào cột điện bên đường, dẫn đến việc đập đầu xuống đường và tử vong Sự việc này đã thu hút nhiều ý kiến bàn tán về nguyên nhân cái chết của em.
- A mệnh yểu, có số chết đường
- A chết do không tuân thủ pháp luật giao thông đường bộ
Giáo viên đã cung cấp cho học sinh kiến thức cơ bản về pháp luật giao thông đường bộ thông qua phương pháp điều tra, khảo sát và nghiên cứu thực địa Cụ thể, giáo viên chia lớp thành từng nhóm, giao nội dung để các nhóm tự tìm hiểu về tình hình trật tự an toàn giao thông trong trường học hoặc khu vực cư trú của học sinh Học sinh sẽ nghiên cứu, tìm hiểu theo yêu cầu và báo cáo kết quả, đồng thời đề xuất phương án giải quyết nhằm đảm bảo an toàn giao thông trong trường học và cộng đồng.
Để giúp học sinh lớp 12 hiểu và áp dụng kiến thức về pháp luật an toàn giao thông, giáo viên có thể yêu cầu học sinh nghiên cứu tình trạng vi phạm pháp luật trong trường, như việc đi xe máy, xe điện, xe đạp điện mà không đội mũ bảo hiểm, hay đi hàng ngang trên đường Học sinh sẽ tìm hiểu về hậu quả của những hành vi này và sau đó báo cáo kết quả, đồng thời đề xuất các biện pháp ngăn chặn tình trạng vi phạm Phương pháp dạy học dự án sẽ được áp dụng trong quá trình này.
Phương pháp dự án là một phương pháp học tập trong đó người học thực hiện nhiệm vụ phức tạp, liên quan đến thực tiễn, kết hợp lý thuyết và thực hành Người học tự lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá kết quả, chủ yếu làm việc theo nhóm Kết quả cuối cùng của dự án là những sản phẩm có thể giới thiệu.
Giáo viên hướng dẫn học sinh nghiên cứu các vấn đề cụ thể liên quan đến pháp luật an toàn giao thông tại trường học hoặc trong cộng đồng địa phương.
Sau khi giao đề tài, giáo viên cần hướng dẫn học sinh thực hiện với điều kiện nội dung phải phù hợp với bài học, nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục kiến thức pháp luật.
- Tìm biện pháp giải quyết tình trạng học sinh đi xe máy đến trường
- Giải pháp chống ùn tắc giao thông trước cổng trường giờ tan học
- Biện pháp tăng cường đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp điện, xe điện hay ngồi trên xe máy trong học sinh… d Phương pháp hoạt động thực tiễn
Mục tiêu của giáo dục pháp luật an toàn giao thông là xây dựng văn hóa giao thông trong trường học và cộng đồng Các hoạt động thiết thực sẽ nâng cao ý thức tham gia giao thông của học sinh, đồng thời rèn luyện kỹ năng và thói quen tuân thủ pháp luật Việc áp dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề là cần thiết để đạt được những mục tiêu này.
ĐỊNH HƯỚNG NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH LỒNG GHÉP GIÁO DỤC PHÁP LUẬT GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CÓ HIỆU QUẢ
3.3.1 Vị trí và mục tiêu môn giáo dục công dân trong chương trình trung học phổ thông
Môn giáo dục công dân trong trường phổ thông thuộc lĩnh vực Khoa học xã hội, phản ánh nhiều khía cạnh của đời sống xã hội Nó cung cấp tri thức về triết học, đạo đức, kinh tế chính trị, chủ nghĩa xã hội khoa học, pháp luật và các chính sách của Đảng cũng như Nhà nước Được giảng dạy từ cấp trung học cơ sở đến trung học phổ thông, giáo dục công dân đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh, do đó, môn học này có vị trí và mục tiêu đặc biệt trong hệ thống giáo dục phổ thông.
Mục tiêu giáo dục phổ thông tại Việt Nam, theo Điều 27 Luật Giáo dục (2005), là phát triển toàn diện học sinh về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và kỹ năng cơ bản, nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa và chuẩn bị cho học sinh bước vào cuộc sống lao động Môn Giáo dục công dân được xác định có vị trí hàng đầu trong việc định hướng phát triển nhân cách học sinh, cung cấp tri thức về giá trị đạo đức, chính sách của Đảng và Nhà nước, cũng như kế thừa truyền thống văn hóa dân tộc Môn học này ngang hàng với các môn khoa học khác, nhằm trang bị cho học sinh tri thức đa dạng, giáo dục tư tưởng và rèn luyện kỹ năng, nhưng cũng mang những tính chất riêng biệt phù hợp với tên gọi của nó.
Môn Giáo dục công dân ở trường trung học phổ thông cung cấp kiến thức thiết thực liên quan đến đời sống cá nhân, gia đình và xã hội, từ những vấn đề cụ thể đến những khái niệm trừu tượng như triết học và lôgic học Nó không chỉ giúp học sinh hiểu biết về cuộc sống mà còn hình thành thế giới quan, nhân sinh quan và lý tưởng sống Bộ môn này đề cập đến hệ thống kiến thức cơ bản cần thiết cho công dân Việt Nam trong thời đại mới, phù hợp với tên gọi của nó.
Môn giáo dục công dân đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng chính trị cho học sinh, giúp họ hình thành thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cộng sản Qua đó, học sinh được trang bị phương pháp luận khoa học, tạo nền tảng cho niềm tin triết học Điều này giúp họ có định hướng đúng đắn trong hoạt động thực tiễn, cũng như trong việc giải quyết các mối quan hệ cá nhân và cộng đồng trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống.
Môn giáo dục công dân giúp học sinh hiểu rõ và khoa học về ý nghĩa cuộc sống, đồng thời hướng dẫn cách sống đúng với vai trò và vị trí của một công dân trong nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Môn giáo dục công dân có tính tích hợp cao, bao gồm kiến thức từ triết học, kinh tế, chính trị, đạo đức, pháp luật và khoa học tự nhiên Do đó, việc dạy học môn này cần gắn liền với thực tiễn cuộc sống và quá trình rèn luyện, tu dưỡng của học sinh Mục tiêu của giáo dục công dân là giúp học sinh phát triển toàn diện và nhận thức rõ về vai trò của mình trong xã hội.
Mục tiêu của nền giáo dục Xã hội chủ nghĩa là đào tạo những công dân tích cực xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc, với văn hóa cao và phát triển toàn diện Môn Giáo dục công dân ở trường trung học phổ thông nhằm hình thành phẩm chất, năng lực và nhân cách của người công dân mới, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc Bác Hồ đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao tinh thần yêu Tổ Quốc và chủ nghĩa xã hội, khuyến khích thầy và trò thi đua dạy tốt và học tốt, thể hiện triết lý giáo dục nhân văn sâu sắc.
Ngày nay, theo điều 2 Luật giáo dục năm 2005, mục tiêu giáo dục là đào tạo người Việt Nam phát triển toàn diện với tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, đồng thời trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội Môn Giáo dục công dân trong trường phổ thông cần hướng tới việc hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
Thứ nhất, trang bị tri thức công dân trên các lĩnh vực chính trị, tư tưởng, đạo đức, kinh tế, pháp luật
Thứ hai, hình thành ý thức công dân, ý thức quyền và nghĩa vụ, giáo dục tinh thần trách nhiệm, tình cảm lành mạnh của công dân
Rèn luyện hành vi, thói quen, ý thức, tình cảm và đạo đức phù hợp với chuẩn mực xã hội là rất quan trọng Bên cạnh đó, việc phát triển kỹ năng vận dụng kiến thức đã tích lũy để giải quyết các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống cũng cần được chú trọng.
Môn giáo dục công dân đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao tri thức và kỹ năng cho học sinh, đồng thời bồi dưỡng và phát triển nhân cách tốt đẹp của các em, phù hợp với vị trí và mục tiêu giáo dục hiện nay.
3.3.2 Định hướng nội dung chương trình lồng ghép giáo dục an toàn giao thông đường bộ trong môn Giáo dục công dân
Lớp Tên bài Địa chỉ lồng ghép
Nội dung giáo dục an toàn giao thông đường bộ
Bài 1: Thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng
Mục 1b: Thế giới quan duy vật và thế giới quan duy tâm
Mục 1c Phương pháp luận biện chứng và phương pháp luận siêu hình
Thế giới quan duy vật đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của khoa học, nâng cao nhận thức về vị trí của con người trong mối quan hệ với tự nhiên và góp phần vào sự tiến bộ xã hội.
- Nguyên nhân chủ yếu của các vụ tai nạn giao thông là do ý thức chấp hành các quy định Luật giao thông đường bộ của con người chưa tốt
Liên hệ thực tiễn để chứng minh làm rõ nguyên nhân các vụ tai nạn giao thông là do ý thức của con người
Bài 4: Nguồn gốc vận động, phát triển của sự vật và hiện
Mục 1a Mặt đối lập của mâu thuẫn
Học sinh hiểu được phải kiên quyết đấu tranh loại bỏ ý thức sai trái khi tham gia giao
Lớp Tên bài Địa chỉ lồng ghép
Nội dung giáo dục an toàn giao thông đường bộ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển ý thức và hành vi của người tham gia giao thông Việc nâng cao nhận thức về an toàn giao thông không chỉ giúp bảo vệ tính mạng và tài sản mà còn góp phần xây dựng văn hóa giao thông văn minh, lịch sự trong cộng đồng.
Có ý thức tuân thủ các quy định của pháp luật an toàn giao thông đường bộ, xây dựng văn hóa giao thông học đường
Bài 7: Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
Mục 1 Thế nào là nhận thức?
Mục 2 Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
- Hiểu rõ khái niệm nhận thức, thực tiễn là gì?
Để giảm thiểu tai nạn giao thông và xây dựng văn hóa giao thông học đường, việc nắm bắt và thực hiện đúng các quy định của pháp luật giao thông đường bộ là rất quan trọng.
- Nâng cao nhận thức pháp luật giao thông đường bộ khi tham gia giao thông Phê phán những hành vi vi phạm pháp luật giao thông đường bộ
- Ứng xử có văn hóa, văn
Lớp Tên bài Địa chỉ lồng ghép
Nội dung giáo dục an toàn giao thông đường bộ minh, lịch sự khi lưu thông trên đường nhằm đảm bảo trật tự an toàn giao thông
Tiết 16: Ngoại khóa các vấn đề về trật tự an toàn giao thông trong trường học
Toàn bộ nội dung của tiết ngoại khóa
Học sinh nắm được một số kiến thức cơ bản về pháp luật giao thông đường bộ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Kĩ năng: Học sinh nâng cao ý thức trách nhiệm, tự giác chấp hành các quy định của pháp luật về trật tự an toàn giao thông trong trường học
Bài 10: Quan niệm về đạo đức
Mục 1b Phân biệt đạo đức với pháp luật và phong tục, tập quán trong sự điều chỉnh hành vi của con người
Học sinh nhận thức rằng trong cuộc sống, có những hành vi cá nhân mặc dù không vi phạm pháp luật nhưng vẫn có thể bị chỉ trích về mặt đạo đức.
Khi tham gia giao thông biết giúp đỡ người khác chính là giúp đỡ bản thân mình, ứng
Lớp Tên bài Địa chỉ lồng ghép
Nội dung giáo dục an toàn giao thông đường bộ xử có văn hóa khi tham gia giao thông
Bài 11: Một số phạm trù cơ bản của đạo đức học
Mục 1a Nghĩa vụ là gì?
Phân biệt nghĩa vụ đạo đức với nghĩa vụ pháp lí
Học sinh cần nhận thức rõ trách nhiệm và nghĩa vụ của mình trong việc tuân thủ luật giao thông đường bộ, điều này không chỉ giúp bảo đảm an toàn cho bản thân mà còn góp phần xây dựng văn hóa học đường tích cực.
Biết ứng xử có văn hóa khi tham gia lưu thông và giúp đỡ người bị nạn
Bài 13: Công dân với cộng đồng
Mục 1b: Vai trò của cộng đồng đối với cuộc sống của con người
KIẾN NGHỊ VÀ ĐỀ XUẤT
3.4.1 Với Ban An toàn giao thông Thành phố Đà Nẵng
Để đảm bảo thành công cho “Năm văn hóa, văn minh đô thị 2015”, Công an Thành phố cần tăng cường phối hợp với các cơ quan ban ngành nhằm kiểm tra, kiểm soát và giám sát chặt chẽ, đặc biệt tại các chốt giao thông quan trọng để duy trì an ninh và trật tự đô thị.
- Tăng cường xử lý nghiêm với những hành vi vi phạm Luật giao thông đường bộ
- Kịp thời khắc phục sữa chữa những đoạn đường bị hỏng, xuống cấp nhằm đảm bảo an toàn cho mọi người lưu thông
- Luôn coi công tác an toàn giao thông là trọng tâm và xuyên suốt
3.4.2 Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Đà Nẵng
Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục và tuyên truyền về pháp luật giao thông là cần thiết để nâng cao ý thức chấp hành luật lệ giao thông cho học sinh Điều này cần được thực hiện liên tục và xuyên suốt ở tất cả các cấp học, nhằm xây dựng một thế hệ trẻ có ý thức và trách nhiệm khi tham gia giao thông.
Xây dựng quy chế phối hợp giữa nhà trường và công an cùng cấp, cũng như với các cấp chính quyền địa phương, nhằm triển khai hiệu quả công tác đảm bảo an ninh và trật tự an toàn giao thông trong khuôn viên trường học.
Các trường cần thực hiện chỉ đạo xây dựng “cổng trường an toàn”, coi việc chấp hành Luật giao thông đường bộ là một tiêu chí quan trọng trong đánh giá thi đua và đạo đức học sinh.
- Coi trọng việc tích hợp lồng ghép giáo dục an toàn giao thông trong môn Giáo dục công dân
3.4.3 Thành Đoàn Thành phố Đà Nẵng
Chúng tôi thường xuyên phối hợp với các cơ quan ban ngành để tổ chức các hoạt động giáo dục và tuyên truyền, nhằm nâng cao ý thức chấp hành Luật giao thông đường bộ cho thanh niên và học sinh trên toàn thành phố.
- Tổ chức các cuộc thì tìm hiểu quy định của Luật giao thông đường bộ, thi tuyên truyền viên pháp luật về an toàn giao thông
- Phát động rộng rãi các hoạt động nhằm nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật giao thông đường bộ
3.4.4 Các trường trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Đà Nẵng
Nhằm hưởng ứng “Năm văn hóa, văn minh đô thị” và giảm thiểu tai nạn giao thông bền vững tại thành phố, các trường học cần xây dựng môi trường văn hóa giao thông lành mạnh và tuân thủ pháp luật.
Để nâng cao ý thức tự giác thực hiện pháp luật giao thông đường bộ cho học sinh trung học phổ thông, cần tăng cường các biện pháp giáo dục và tuyên truyền Các hoạt động như tổ chức cuộc thi tìm hiểu Luật giao thông đường bộ, thực hiện các hoạt động ngoại khóa và lồng ghép nội dung giáo dục giao thông vào các môn học, đặc biệt là môn Giáo dục công dân, sẽ góp phần quan trọng trong việc nâng cao nhận thức của học sinh về an toàn giao thông.
Các trường học cần thành lập đội thanh niên xung kích nhằm thực hiện nhiệm vụ phân luồng giao thông Đội này có trách nhiệm kiểm tra và ghi danh những học sinh vi phạm, giúp nhà trường có biện pháp xử lý kịp thời và phù hợp.
- Bản thân giáo viên phải gương mẫu chấp hành pháp luật về an toàn giao thông, để qua đó giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật trong học sinh
Các tổ chức Đoàn – Hội cần phát huy vai trò và trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn trật tự an toàn giao thông Đặc biệt, cần đẩy mạnh cuộc vận động “Học sinh, sinh viên với văn hóa giao thông” để nâng cao ý thức của giới trẻ Bên cạnh đó, việc nhân rộng mô hình “Cổng trường an toàn giao thông” cũng là một giải pháp hiệu quả nhằm bảo đảm an toàn cho học sinh khi đến trường.
3.4.5 Tổ chuyên môn Giáo dục công dân trên địa bàn thành phố
Để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật giao thông, cần tăng cường đổi mới phương pháp dạy học và tích cực lồng ghép giáo dục pháp luật giao thông đường bộ Việc này nhằm cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản và cần thiết về luật giao thông, từ đó giúp họ hiểu rõ hơn về trách nhiệm khi tham gia giao thông.
- Có sự quan tâm và đầu tư đúng mức để góp phần xây dựng văn hóa giao thông học đường
Giáo dục ý thức trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội, đặc biệt là ý thức chấp hành pháp luật giao thông, là nhiệm vụ cấp thiết để thiết lập trật tự an toàn trong tham gia giao thông Việc này không chỉ giúp xây dựng nếp sống văn hóa giao thông cộng đồng mà còn giảm thiểu tổn thất do tai nạn giao thông, góp phần ổn định đời sống vật chất và tinh thần của xã hội Hướng đến xây dựng một xã hội có văn hóa trong việc tham gia giao thông là mục tiêu quan trọng mà chúng ta cần đạt được.
Tình trạng rối loạn và ùn tắc giao thông tại Đà Nẵng đang gia tăng, gây thiệt hại lớn về vật chất và tinh thần cho xã hội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển và hội nhập của đất nước Nguyên nhân không chỉ do ý thức kém của người tham gia giao thông mà còn do sự yếu kém trong quy hoạch và thực thi chính sách giao thông Để cải thiện tình hình, việc xây dựng văn hóa giao thông cần bắt đầu từ giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật giao thông cho thanh niên, thế hệ tương lai của đất nước.
Xác định mục tiêu và nội dung chương trình giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật an toàn giao thông đường bộ là việc làm thiết thực, mang lại hiệu quả cao Điều này không chỉ góp phần ổn định đời sống xã hội mà còn thúc đẩy sự phát triển của thành phố, tạo nên một môi trường sống văn hóa và văn minh.
Văn hóa giao thông đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật giao thông đường bộ Nhiều hành vi vi phạm quy định an toàn giao thông xuất phát từ sự thiếu tự giác và cố tình vi phạm của người điều khiển phương tiện Với tình hình giao thông hiện nay, những hành động như vượt đèn đỏ hay uống rượu bia khi lái xe có thể dẫn đến những tai nạn nghiêm trọng, gây đau thương cho nhiều gia đình Dù các phương tiện truyền thông thường xuyên đưa tin về tai nạn giao thông, nhưng hiệu quả giáo dục Luật giao thông vẫn còn hạn chế Điều này có thể do sự thờ ơ của xã hội trước những mất mát, chỉ những người trực tiếp trải qua mới hiểu rõ nỗi đau Để đảm bảo an toàn cho bản thân và người khác, mỗi người cần nâng cao ý thức chấp hành Luật giao thông và tuân thủ hiệu lệnh khi tham gia giao thông.
An toàn giao thông là trách nhiệm của toàn xã hội và mỗi cá nhân Để giảm thiểu tai nạn giao thông, mọi người cần nâng cao ý thức khi tham gia giao thông Văn hóa giao thông hiện nay yêu cầu chấp hành nghiêm túc và gương mẫu theo Luật giao thông đường bộ Điều này đòi hỏi mỗi cá nhân phải đặt ý thức tự giác lên hàng đầu, thực hiện đúng các quy định pháp luật, tôn trọng người xung quanh và có tinh thần cộng đồng khi tham gia giao thông.
An toàn giao thông là hạnh phúc của mọi người, mọi gia đình và toàn xã hội