TÌM HIỂU VÀ PHÂN TÍCH NHỮNG RỦI RO THƯỜNG GẶP TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ CỦA NGƯỜI MUA VÀ NGƯỜI BÁN. ĐƯA RA MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG TRÊN.Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật đã và đang đem lại những chuyển biến mạnh mẽ trên toàn thế giới. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kinh tế đem lại những lợi ích to lớn cho toàn xã hội. Thương mại điện tử (TMĐT) là lĩnh vực hoạt động kinh tế không còn xa lạ với nhiều quốc gia. Chúng ta không còn phải mất nhiều thời gian, công sức, tiền bạc,...cho những giao dịch kinh tế. Việc áp dụng TMĐT trong hoạt động kinh doanh là một xu thế tất yếu của thời đại. TMĐT không chỉ giải quyết những yêu cầu thiết yếu và cấp bách trên các lĩnh vực như hệ thống giao dịch hàng hóa , điện tử hóa tiền tệ và an toàn thông tin,… mà hoạt động thực tế của nó tạo ra những hiệu quả và lợi ích mà mô hình phát triển của thương mại truyền thống không thể sánh kịp. TMĐT đang phát triển mạnh mẽ. Đây là cơ hội tốt nhất để các doanh nghiệp Việt Nam có thể vươn ra thế giới. TMĐT dường như đang trở thành hướng phát triển tất yếu của nền TMĐT thế giới. Tuy nhiên nó luôn tiềm tàng những nguy cơ và rủi ro trên thị trường này.
Rủi ro thường gặp trong TMĐT
Rủi ro đối với người bán hàng
a Rủi ro về dữ liệu
- Kẻ trộm trên mạng (sniffer) lấy cắp dữ liệu kinh doanh của doanh nghiệp
Kẻ trộm trên mạng (sniffer) là chương trình theo dõi và giám sát thông tin trên mạng, có thể giúp phát hiện yếu điểm mạng khi sử dụng hợp pháp Tuy nhiên, khi bị lạm dụng, nó trở thành mối đe dọa lớn, khó phát hiện, với mục đích đánh cắp thông tin giá trị như thư điện tử, dữ liệu kinh doanh và báo cáo mật Trong lĩnh vực thương mại điện tử, người bán có nguy cơ bị kẻ trộm truy cập trái phép vào website, dẫn đến việc đánh cắp dữ liệu kinh doanh, thông tin khách hàng và gây thiệt hại cho uy tín doanh nghiệp.
Một trong những mối đe dọa phổ biến trong thương mại điện tử là đọc lướt điện tử, hay còn gọi là lướt web Tin tặc sử dụng các kỹ thuật tinh vi để thu thập thông tin ngân hàng và cá nhân từ các cửa hàng trực tuyến thông qua những lỗ hổng chưa được khắc phục Họ có thể cấu hình cổng thanh toán để đánh cắp dữ liệu từ khách truy cập, dẫn đến việc chiếm quyền kiểm soát nền tảng thương mại điện tử.
Tin tặc tấn công vào các website thương mại điện tử, xâm phạm dữ liệu thẻ tín dụng và vi phạm quyền riêng tư của khách hàng Họ sử dụng địa chỉ email giả hoặc mạo danh người khác để thực hiện các hành động phi pháp với thông tin cá nhân bị đánh cắp.
- Nhận được những đơn hàng giả mạo
Người bán thường gặp phải tình huống nhận đơn hàng từ các địa chỉ không tồn tại hoặc bị lừa đảo bởi những kẻ sử dụng số điện thoại ảo, sim rác Điều này không chỉ làm tốn công sức trong việc đóng gói hàng hóa mà còn gây thiệt hại về chi phí vận chuyển Đối với khách hàng quốc tế, việc xác minh thông tin cá nhân trở nên khó khăn hơn, làm tăng rủi ro trong quá trình thanh toán.
Khi người bán đã giao hàng đến địa chỉ nhưng người mua không thanh toán hoặc nhận hàng đúng quy định, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc đảm bảo quyền lợi Thiếu các biện pháp bảo vệ chống lại việc phủ định từ người mua trong giao dịch trên các website khiến doanh nghiệp không thể ép buộc người mua nhận hàng hoặc thanh toán, dẫn đến việc doanh nghiệp phải tốn thêm thời gian để liên hệ và xử lý đơn hàng.
- Cạnh tranh cao, chính sách giá
Trên sàn thương mại điện tử, tính cạnh tranh rất cao do có nhiều người bán cùng một mặt hàng, khiến khách hàng dễ dàng so sánh giá cả Khi khách hàng truy cập để mua sắm, họ không chỉ thấy gian hàng của bạn mà còn nhiều gian hàng khác, điều này tạo ra áp lực về giá Nếu giá sản phẩm của bạn cao hơn so với đối thủ, khả năng nhận được đơn hàng sẽ giảm Tình trạng cạnh tranh về giá không chỉ xảy ra trên các sàn TMĐT mà còn ở các website thương mại điện tử khác.
Khi bạn tìm kiếm “Áo gile nữ” trên Shopee, bạn sẽ thấy khoảng 200 kết quả với nhiều mức giá khác nhau cho cùng một sản phẩm.
- Khó xây dựng thương hiệu
Xây dựng thương hiệu trong thương mại điện tử (TMĐT) là yếu tố then chốt để thúc đẩy kinh doanh và tạo lợi thế cạnh tranh Một thương hiệu mạnh giúp khách hàng dễ dàng lựa chọn doanh nghiệp của bạn thay vì đối thủ, từ đó dẫn đến tăng trưởng bền vững Khi khách hàng nhận diện và yêu thích thương hiệu của bạn, họ có khả năng trở thành khách hàng trung thành, gắn bó lâu dài Hơn nữa, các trang web TMĐT có thương hiệu uy tín thường nhận được sự tin tưởng từ khách hàng, ngay cả trong những thời điểm khó khăn.
Khi bán hàng trên sàn thương mại điện tử, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu riêng, vì khách hàng thường chỉ nhớ đến tên sàn mà quên đi thương hiệu của mình Ngoài ra, việc nhận diện thương hiệu cũng trở nên thách thức khi có quá nhiều đối thủ cạnh tranh xuất hiện cùng lúc trên sàn.
- Hàng hóa bị trả lại cao
Thói quen mua sắm truyền thống của người tiêu dùng đang dần chuyển mình sang hình thức mua hàng online qua các trang thương mại điện tử Tuy nhiên, tâm lý thiếu tin tưởng vào mua sắm trực tuyến vẫn tồn tại, chủ yếu do một số cửa hàng không uy tín cung cấp hàng kém chất lượng hoặc không đúng mô tả Hệ quả là tỷ lệ hàng hóa bị trả lại cao hơn so với bán hàng truyền thống, gây tăng chi phí giao hàng và giảm lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Chất lượng sản phẩm có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng trong quá trình vận chuyển Mặc dù đã kiểm tra kỹ lưỡng trước khi đóng gói, nhưng hàng hóa vẫn có thể bị méo, vỡ hoặc hỏng trong quá trình vận chuyển Điều này không chỉ làm giảm uy tín của doanh nghiệp trong mắt khách hàng mà còn gây ra chi phí phát sinh khi phải gửi lại sản phẩm thay thế.
Hiện nay, tình trạng khách hàng đánh giá thấp gian hàng với 1-2 sao vẫn diễn ra phổ biến, đặc biệt khi sản phẩm nhận được bị méo hoặc hỏng do quá trình vận chuyển không cẩn thận.
- Có nguy cơ bị ăn cắp ý tưởng sản phẩm
Khi doanh nghiệp sở hữu website bán lẻ hoặc tham gia các sàn thương mại điện tử, sản phẩm của bạn sẽ được nhiều người biết đến hơn Tuy nhiên, điều này cũng tạo cơ hội cho các doanh nghiệp khác dễ dàng ăn cắp chất xám, hình ảnh và thông tin sản phẩm của bạn để đăng lên gian hàng của họ Nghiêm trọng hơn, họ có thể tạo ra một gian hàng hoặc website giống hệt bạn, từ tên doanh nghiệp đến các sản phẩm, và sau đó làm nhái các sản phẩm đó Hành động này không chỉ gây hoang mang cho người mua mà còn làm giảm niềm tin của họ vào doanh nghiệp.
Rủi ro đối với người mua
a Rủi ro về dữ liệu
- Lộ thông tin cá nhân
Khi tham gia giao dịch thương mại điện tử, thông tin cá nhân của người mua như tên, số điện thoại, địa chỉ và tài khoản ngân hàng có thể bị lộ hoặc đánh cắp Những thông tin này thường bị các đối tượng xấu lợi dụng để thực hiện hành vi lừa đảo Do đó, việc bảo vệ thông tin cá nhân trong quá trình mua sắm trực tuyến là vô cùng quan trọng.
Nhiều khách hàng phản ánh rằng, sau khi đặt hàng online vài lần, họ thường xuyên nhận được các cuộc gọi chào mời mua sắm và mời tham gia các câu lạc bộ trong thời gian ngắn sau đó.
- Gian lận thẻ tín dụng
Khách hàng thường gặp phải tình huống đã thanh toán nhưng không nhận được sản phẩm hoặc dịch vụ, hoặc nhận được sản phẩm, dịch vụ kém chất lượng Ngoài ra, một vấn đề nghiêm trọng khác là việc mất thông tin cá nhân của chủ tài khoản, gây ảnh hưởng đến quyền lợi và sự tin tưởng của khách hàng.
Nhiều người dùng chia sẻ tài khoản khách hàng với các dịch vụ khác, dẫn đến việc thông tin tài khoản ngân hàng bị đánh cắp và các trang cá nhân bị hack để lừa đảo Các đối tượng tấn công có thể là doanh nghiệp "ảo" hoặc tin tặc cài mã độc nhằm lấy cắp dữ liệu Ngoài ra, spyware cũng là một mối đe dọa, có khả năng chụp ảnh màn hình giao dịch và thu thập thông tin tài khoản cũng như phương tiện thanh toán một cách nhanh chóng.
Việc xử lý vi phạm đối với doanh nghiệp gian lận trong thương mại điện tử gặp nhiều khó khăn do việc kiểm tra và truy tìm các doanh nghiệp “ảo” không đơn giản Chế tài xử phạt hiện chỉ dừng lại ở mức phạt hành chính, không đủ sức răn đe so với lợi nhuận mà các hành vi bất chính mang lại Do đó, doanh nghiệp gian lận vẫn tiếp tục hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử để trốn tránh sự quản lý Người tiêu dùng cần cảnh giác để tránh rơi vào bẫy của những doanh nghiệp này.
Virus tấn công vào TMĐT thường gồm 3 loại chính:
Virus ảnh hưởng tới các tệp (file) chương trình (gắn liền với những file chương trình, thường là COM hoặc EXE).
Virus ảnh hưởng tới hệ thống (đĩa cứng hoặc đĩa khởi động).
Virus macro là loại virus phổ biến nhất, chiếm từ 75% đến 80% tổng số virus được phát hiện Loại virus này đặc biệt chỉ lây nhiễm vào các tệp ứng dụng soạn thảo như MS Word, Excel và PowerPoint.
Khi người mua truy cập vào website ảo hoặc nhấp vào các liên kết sản phẩm nhiễm virus, virus sẽ tự sao chép và lây lan sang các chương trình và tệp dữ liệu khác trên thiết bị Điều này có thể dẫn đến việc đánh cắp hoặc xóa bỏ thông tin, dữ liệu, thậm chí mã hóa dữ liệu khiến người dùng không thể truy cập Ngoài ra, virus còn gây ra những thiệt hại nghiêm trọng, đe dọa tính toàn vẹn và khả năng hoạt động liên tục của hệ thống, thay đổi chức năng, nội dung dữ liệu, hoặc thậm chí làm ngưng trệ hoạt động của nhiều hệ thống.
Nó được đánh giá là mối đe doạ lớn nhất đối với an toàn của các giao dịch TMĐT hiện nay.
- Hiện tượng các trang web giả mạo
Website Phishing là những trang web giả mạo do kẻ tấn công tạo ra, nhằm lừa đảo người dùng bằng cách giả danh các trang mạng xã hội, ngân hàng, hãng hàng không, giao dịch trực tuyến và ví điện tử Mục tiêu của chúng là đánh cắp thông tin cá nhân nhạy cảm, bao gồm thông tin thanh toán ngân hàng, từ đó khiến người dùng có nguy cơ mất tiền nếu nhập dữ liệu vào những trang web này.
Các trang web giả mạo thường có tên miền tương tự, chỉ khác một vài ký tự Giao diện, màu sắc và logo của chúng được thiết kế giống hệt với website chính thức của doanh nghiệp, gây khó khăn cho khách hàng trong việc phân biệt Thêm vào đó, quy trình đặt hàng trên các trang web này cũng tương đồng với các trang web chính thức, làm tăng khả năng nhầm lẫn.
Ví dụ: - Website chính thức: thegioididong.com
- Website giả mạo: thegioididongonline.divivu.com thegioididong.sanmua.vn
Giả mạo địa chỉ Internet (IP Spoofing), tấn công từ chối dịch vụ (DOS) và thư điện tử giả mạo đang trở thành mối đe dọa lớn đối với các tổ chức tài chính ngân hàng Những website do các công ty bất hợp pháp quản lý thường chứa mã độc hại, tiềm ẩn nguy cơ cao cho người dùng Hơn nữa, quy trình đặt hàng và giao hàng cũng đối mặt với nhiều rủi ro, cần được kiểm soát chặt chẽ để bảo vệ thông tin và tài sản của khách hàng.
Đơn hàng bị hủy tự động hoặc người bán từ chối nhận đơn đặt hàng có thể do lỗi hệ thống hoặc các yếu tố như hoàn cảnh, số lượng hàng hóa và bên vận chuyển Tình trạng này không chỉ gây lãng phí thời gian mà còn làm giảm niềm tin của khách hàng vào người bán.
Một số người tiêu dùng đã phản ánh về việc đơn hàng bị hủy tự động do người giao hàng không thể liên lạc với họ Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng người tiêu dùng không nhận được bất kỳ thông tin liên lạc nào từ bên giao hàng.
Khách hàng có thể cảm thấy khó chịu và bất hợp lý khi đơn hàng đã được thanh toán nhưng không được thực hiện Đặc biệt, nếu bên bán không cung cấp lý do rõ ràng về việc hủy đơn hàng và tiến hành hoàn tiền, cảm giác bức xúc của khách hàng sẽ gia tăng.
Khách hàng ngày càng ưu tiên các lựa chọn giao hàng nhanh chóng, dễ dàng và linh hoạt Họ không ngần ngại chuyển đổi giữa các công ty nếu cảm thấy dịch vụ của một công ty khác tiện lợi và hiệu quả hơn Sự cạnh tranh trong dịch vụ giao hàng ngày càng gia tăng, buộc các doanh nghiệp phải cải thiện chất lượng để giữ chân khách hàng.
Không phải tất cả các doanh nghiệp giao nhận đều hoạt động hiệu quả, nhiều trong số đó không cung cấp dịch vụ giao hàng nhanh và gấp Thời gian giao hàng, đặc biệt cho các đơn hàng liên tỉnh, có thể kéo dài, nhất là khi sử dụng các đơn vị vận chuyển như Bưu điện hay Giao hàng tiết kiệm.
Thực trạng rủi ro trong TMĐT tại Việt Nam
Đối với người bán,
Tính đến tháng 4/2020, Việt Nam ghi nhận 1.056 cuộc tấn công vào các trang và cổng thông tin điện tử, theo thống kê nguy cơ Trong số đó, có 280 trường hợp tấn công thay đổi giao diện (Deface) và 553 trường hợp tấn công lừa đảo (Phishing), cho thấy tình hình an ninh mạng ở nước ta đang gặp nhiều thách thức.
223 trường hợp tấn công cài cắm mã độc (Malware).
Trong năm 2018, các ngân hàng tại Việt Nam đã gặp phải nhiều cuộc tấn công mạng, đặc biệt là vào tối 13/10/2018, khi website của Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam (Co-opbank) bị tin tặc tấn công Nhóm tin tặc mang tên Sogo Nakamoto đã để lại thông tin rằng họ sẽ bán 275.000 dữ liệu khách hàng với giá 100.000 USD, yêu cầu thanh toán bằng Bitcoin hoặc Bitcoin Cash.
Công ty cổ phần An ninh mạng Việt Nam đã nhận nhiều yêu cầu hỗ trợ từ các tổ chức kinh doanh thương mại điện tử, chủ yếu nhằm hạn chế các cuộc tấn công DOS/DDOS Mặc dù loại hình tấn công này không làm mất dữ liệu người dùng, nhưng nó có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho doanh nghiệp do làm gián đoạn hệ thống và không thể phục vụ khách hàng Các công ty cung cấp dịch vụ trực tuyến 24/7, như bán vé trực tuyến và đặt chỗ khách sạn, thường xuyên đối mặt với những cuộc tấn công này.
- Chất lượng sản phẩm bị ảnh hưởng do quá trình vận chuyển
Sự cố vận chuyển của Giao hàng tiết kiệm (12/08/2021):
Sau thông báo dừng hoạt động đột ngột của Giao hàng tiết kiệm tại Hà Nội vào ngày 12/8, nhiều chủ kinh doanh đã bày tỏ sự bức xúc về cách hành xử của hãng logistics này Họ cho rằng Giao hàng tiết kiệm thiếu tôn trọng và không cung cấp đủ hỗ trợ cho các cửa hàng trong quá trình kinh doanh.
Trong cùng ngày, hình ảnh được cho là kho hàng của Giao hàng tiết kiệm bất ngờ lan truyền trên mạng xã hội, khiến nhiều người, đặc biệt là các chủ shop kinh doanh, cảm thấy hoang mang Họ đang mong chờ từng ngày để đơn hàng của mình được giao đến tay khách hàng.
Một video trên TikTok ngày 12/8 đã ghi lại cảnh hàng hóa chất đống bên ngoài kho hàng, với nhiều hộp đựng đã bị hư hỏng.
"dầm mình" dưới mưa Bên trong kho hàng, hàng hoá cũng bị chất thành đống như núi, ngập ngụa, không được phân loại.
Trên các nhóm mạng xã hội, nhiều chủ shop đang bày tỏ lo ngại về tình trạng hoàn hàng, thất lạc hàng hóa và xử lý đơn hàng chậm liên quan đến dịch vụ Giao hàng tiết kiệm trong thời gian gần đây.
Chị T.N bày tỏ sự bức xúc khi đơn hàng trị giá 33 triệu đồng, bao gồm 8 kiện hàng, bị giao trễ gần một tháng Dù đã nhận đủ hóa đơn cho 8 kiện, nhưng phải hối thúc nhiều lần mới nhận được hàng.
Khi giao hàng trong thời tiết mưa, một số tài xế thường bỏ hàng ngoài đường thay vì giao tận nơi, với lý do như trời mưa hoặc đường cấm Tuy nhiên, thực tế cho thấy đường vẫn có thể lưu thông bình thường Điều này khiến người nhận phải dầm mưa để tự chở hàng vào bằng xe máy.
Chị T.N phản ánh rằng nhân viên giao hàng đã làm thất lạc một kiện hàng của chị nhưng vẫn giữ im lặng, không thông báo hay xử lý vấn đề Dù đã nhiều lần khiếu nại qua ứng dụng, chủ shop vẫn không nhận được phản hồi nào.
Người tiêu dùng đã chi hàng trăm nghìn đồng cho cước điện thoại khi khiếu nại với tổng đài Giao hàng tiết kiệm, với mức phí 8.000 đồng/phút, nhưng không đạt được kết quả nào.
"Mình thật sự không thể chịu nổi cách làm ăn này của Giao hàng tiết kiệm", chị T.N nói.
Giao hàng tiết kiệm thông báo tạm dừng nhận và giao hàng tại Hà Nội do tình trạng hàng tồn đọng quá nhiều Tuy nhiên, các đơn hàng gửi đi các tỉnh và địa phương khác vẫn được xử lý bình thường.
Vào ngày 12/8/2021, Giao hàng tiết kiệm thông báo tạm ngưng dịch vụ giao hàng tại TP Hà Nội để cải thiện chất lượng dịch vụ và nâng cao hiệu quả hỗ trợ giao hàng trong thời gian tới.
Đối với người mua,
Theo kết quả khảo sát đánh giá mức độ hài lòng của người tiêu dùng trực tuyến, chỉ số tỷ lệ không hài lòng của người dùng trong năm
Năm 2021, tỷ lệ mua sắm trực tuyến tăng 7% so với năm 2020, nhưng tỷ lệ người tiêu dùng có ý định tiếp tục mua sắm trực tuyến lại giảm 1% Người tiêu dùng gặp phải nhiều trở ngại khi mua sắm trực tuyến, chủ yếu là vấn đề giá cả, chất lượng sản phẩm không đúng như quảng cáo và lo ngại về việc lộ thông tin cá nhân Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, cho biết rằng các nhà bán hàng thường cung cấp thông tin sản phẩm không đầy đủ và không chính xác, không thực hiện trách nhiệm về hóa đơn và bảo hành, cũng như vi phạm quy định về giao nhận và đổi trả hàng hóa Hệ quả là số vụ tranh chấp trong thương mại điện tử ngày càng gia tăng.
- Vấn đề về chất lượng sản phẩm:
Ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng Ban Nghiên cứu Tổng hợp tại Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, cho biết rằng 72% người tiêu dùng đã bày tỏ sự không hài lòng liên quan đến chất lượng hàng hóa trên thương mại điện tử, theo các báo cáo chính thống gần đây.
Cục Quản lý thị trường tỉnh Đắk Lắk vừa phát hiện một cơ sở tại đường Đỗ Nhuận, P.Tân Lợi, TP.Buôn Ma Thuột, chuyên nhập khẩu hàng nghìn sản phẩm thực phẩm chức năng và mỹ phẩm không rõ nguồn gốc để bán trực tuyến, với doanh thu hàng tháng lên đến hàng trăm triệu đồng, phục vụ khách hàng trên toàn quốc.
Lực lượng chức năng đã thu giữ hơn 4.300 sản phẩm thực phẩm chức năng (TPCN) như siro hỗ trợ ăn và ngủ ngon cho trẻ, viên tinh nghệ sữa ong chúa, collagen, bột cần tây cùng nhiều loại mỹ phẩm như kem dưỡng da, sữa tắm, tinh dầu và thuốc nhuộm tóc Trong quá trình làm việc, chủ cơ sở không xuất trình được hóa đơn, chứng từ liên quan và giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
Người này đã thừa nhận rằng toàn bộ hàng hóa được mua từ thị trường tự do và chủ yếu được kinh doanh trên các nền tảng thương mại điện tử Điều này dẫn đến việc hàng ngàn người tiêu dùng đã mua phải sản phẩm kém chất lượng qua hình thức đặt hàng trực tuyến.
- Vấn đề về bảo mật thông tin cá nhân
Khách hàng Việt Nam đối mặt với việc FPT Shop bị lộ lọt thông tin:
Vào ngày 13/11/2018, thành viên herasvn đã chia sẻ trên diễn đàn RaidForums hình ảnh về hợp đồng khách hàng của FPT Shop, một chuỗi bán lẻ điện tử Những dữ liệu này liên quan đến chương trình F.Friends, cho phép khách hàng là tổ chức, doanh nghiệp mua hàng trả góp Các hình ảnh cho thấy thông tin về các hợp đồng vẫn đang trong chương trình khuyến mãi của FPT Shop, mặc dù chúng đã được ký kết từ đầu năm 2017.
Gần đây, các trang web giả mạo đã xuất hiện, lợi dụng nhu cầu mua sắm trực tuyến tăng cao Đại diện Saigon Co.op cảnh báo rằng một số đối tượng lừa đảo đã mạo danh các nhãn hàng và siêu thị, gửi link lừa đảo để người dân nhập tên và mật khẩu Facebook cá nhân Đặc biệt, có những trang web còn khuyến dụ người dùng cung cấp thông tin và mật khẩu tài khoản ngân hàng, sau đó chiếm dụng tài sản của họ.
Giải pháp khắc phục rủi ro
Giải pháp khắc phục cho người mua
- Tìm hiểu kỹ thông tin sản phẩm
Khi mua hàng trên một website, người tiêu dùng cần chú ý kiểm tra kỹ lưỡng các thông tin chi tiết về sản phẩm, bao gồm kiểu mẫu, chất lượng, nguyên liệu, hình dáng, màu sắc, số lượng, kích thước, nhà sản xuất và nguồn gốc sản phẩm.
Người tiêu dùng có thể tham khảo đánh giá sản phẩm từ những người mua trước để chọn lựa sản phẩm phù hợp Tuy nhiên, cần thận trọng với các bình luận và nhận xét, vì có thể có sự can thiệp vào nội dung và số lượng đánh giá trên các trang thương mại điện tử Do đó, người dùng không nên hoàn toàn tin tưởng vào những bình luận này, trừ khi đã xác minh được tính chính xác của thông tin Khi sản phẩm có nhiều đánh giá, người tiêu dùng nên xem xét tỉ lệ giữa đánh giá tích cực và tiêu cực để đưa ra quyết định đúng đắn.
Khi xem xét sản phẩm, hãy chú ý đến các đánh giá 1 sao và 2 sao, vì chúng thường phản ánh chân thực nhất về chất lượng sản phẩm Nếu sản phẩm nhận được quá nhiều đánh giá 1 sao, bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định mua, để tránh lãng phí tiền bạc.
Khi mua sắm trực tuyến, không thể tránh khỏi việc nhận sản phẩm không như mong đợi Do đó, chính sách đổi trả của cửa hàng là yếu tố quan trọng cần xem xét Bạn nên chú ý đến các thông tin nhỏ trong điều khoản để biết sản phẩm có thể đổi trả hay không, nhằm tránh những rắc rối không cần thiết.
Khi mua sắm trực tuyến, hãy ưu tiên chọn người bán uy tín từ các trang thương mại điện tử đã được đăng ký và thông báo với Bộ Công Thương Nếu bạn mua hàng qua mạng xã hội, hãy tìm kiếm những tài khoản có uy tín và lịch sử bán hàng lâu dài để đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ.
Khi giao dịch trên website, người tiêu dùng nên yên tâm nếu website và người bán cùng thuộc một đơn vị Tuy nhiên, nếu website bán hàng thuộc về một công ty thương mại nhưng tài khoản Zalo, Facebook lại là của cá nhân, người tiêu dùng cần thận trọng Họ nên kiểm tra thông tin trên Google và hỏi bạn bè về lịch sử giao dịch của website để nắm rõ các thông tin cần lưu ý.
Hiện một số sàn TMĐT có cơ chế xác nhận gian hàng chính thức của các công ty, thương hiệu chính thức, ví dụ sàn Shopee có biểu trưng
Shopee Mall là nền tảng dành riêng cho các thương hiệu chính thức, cho phép người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm từ những thương hiệu uy tín Tuy nhiên, người tiêu dùng cần cẩn trọng với tình trạng một số người bán tự do sử dụng logo và hình ảnh tương tự như các thương hiệu chính hãng, gây nhầm lẫn Các thương hiệu chính hãng thường có dấu tích xác nhận bên cạnh logo hoặc thông báo đã được xác nhận chính hãng trên sàn thương mại điện tử, giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận diện.
- Trước khi giao dịch cần xác định tính chính xác mức độ tuân thủ pháp luật của website
Người mua cần xác định xem website có tuân thủ Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử hay không Gần đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 85/2021/NĐ-CP, sửa đổi và bổ sung một số điều của Nghị định 52/2013, nhằm cập nhật các quy định liên quan đến thương mại điện tử.
Theo quy định mới, người bán phải cung cấp thông tin chi tiết về hàng hóa và dịch vụ trên website để khách hàng có thể xác định chính xác các đặc tính, tránh hiểu nhầm khi giao kết hợp đồng Thông tin công bố phải bao gồm các nội dung bắt buộc trên nhãn hàng hóa theo quy định pháp luật, ngoại trừ các thông tin riêng biệt như ngày sản xuất, hạn sử dụng, số lô sản xuất, số khung và số máy.
Người bán hàng hóa và dịch vụ cần tuân thủ các điều kiện đầu tư và kinh doanh theo danh mục ngành nghề có điều kiện Họ phải công bố số, ngày cấp và nơi cấp giấy phép hoặc chứng nhận đủ điều kiện, cũng như các văn bản xác nhận khác theo quy định pháp luật liên quan đến ngành nghề kinh doanh của mình.
Nếu phát hiện bất kỳ vi phạm pháp luật nào trên website, người mua nên hủy đơn đặt hàng ngay lập tức để tránh rắc rối sau này.
- Tham khảo kỹ giá bán trước khi mua
Mua sắm trực tuyến mang lại cho người tiêu dùng nhiều lựa chọn hơn trong việc tìm kiếm sản phẩm phù hợp Do đó, việc tham khảo kỹ giá cả trước khi quyết định mua hàng sẽ giúp người tiêu dùng tránh được rủi ro và tiết kiệm chi phí hiệu quả.
Tuy nhiên, cũng cần kiểm tra kỹ với những trường hợp giá bán rẻ hơn nhiều so với giá chung của thị trường để tránh "tiền mất tật mang".
- Kiểm tra kỹ trước khi nhận hàng
Người mua cần đối chiếu thông tin trên biên lai giao hàng với đơn hàng trực tuyến để tránh tình trạng thanh toán cho đơn hàng không đặt và nhận hàng không đúng sản phẩm Hãy kiểm tra gói hàng và chỉ nhận khi nó không có dấu hiệu bị bóc ra hoặc méo mó Đồng thời, xác nhận số tiền thanh toán có đúng với đơn hàng hay không Nếu có thể, hãy yêu cầu mở hộp sản phẩm để kiểm tra trước khi nhận và thanh toán.
Khi nhận hàng, nếu người giao hàng không cho phép mở hộp, người mua nên kiểm tra kỹ tem niêm phong bên ngoài Trong quá trình mở hộp, hãy ghi lại video để làm bằng chứng trong trường hợp có vấn đề với sản phẩm Ngoài ra, nhớ giữ lại hóa đơn mua hàng để sử dụng khi cần bảo hành sản phẩm.
- Bảo mật dữ liệu trên thiết bị điện tử
Người tiêu dùng cần sử dụng mật khẩu mạnh để bảo vệ thông tin cá nhân, trong khi các doanh nghiệp nên thiết lập yêu cầu kỹ thuật bắt buộc người dùng áp dụng mật khẩu mạnh trong giao dịch Đồng thời, việc cài đặt phần mềm chống virus, chống xâm nhập và bảo mật dữ liệu trên thiết bị điện tử là cần thiết để nâng cao tính bảo mật và ngăn chặn các hoạt động xâm nhập, chiếm đoạt trái phép.
- Cẩn thận khi chọn phương thức thanh toán online
Giải pháp khắc phục cho người bán
+ Chống virus, chống xâm nhập
Người bán nên hạn chế sao chép không cần thiết và tránh chạy các chương trình tải từ Internet hoặc sao chép từ máy khác nếu chưa xác định được độ tin cậy Ngoài ra, cần thận trọng khi mở tệp đính kèm trong email, đặc biệt khi có nghi ngờ về nguồn gốc hoặc nội dung Việc truy cập vào các trang web có nội dung không lành mạnh cũng cần được kiêng kỵ Để đảm bảo an toàn cho máy tính, nên cài đặt phần mềm chống virus và chống xâm nhập.
Doanh nghiệp nên áp dụng các phương pháp như Data-in-Motion, Data-in-Use và Data-at-Rest để giảm nguy cơ thất thoát thông tin Trong đó, phương pháp ngăn ngừa tại mức mạng (Network-based DLP hay Data-in-Motion) có hiệu quả cao nhờ thời gian triển khai nhanh, phạm vi kiểm soát lớn và ít tác động tới người dùng cuối Data-in-Motion giúp phát hiện và kiểm soát thông tin lưu chuyển qua mạng như email và web, với ưu điểm là kiểm soát thông tin rộng rãi từ tất cả các máy bên trong ra bên ngoài, chính sách kiểm soát thống nhất giữa mạng nội bộ (LAN) và mạng công cộng (Internet), đồng thời triển khai đơn giản mà không cần cài đặt phần mềm trên các máy trạm hay máy chủ.
Nhược điểm: không kiểm soát được việc copy, in, các thông tin từ máy trạm, máy chủ.
Doanh nghiệp cần thường xuyên kiểm tra hệ thống bảo mật thông tin bằng cách thiết kế luồng kinh doanh hợp lý và kiểm soát truy xuất dữ liệu theo quyền hạn đã định Việc áp dụng các kiểm tra an toàn thông tin ngay từ giai đoạn phát triển ứng dụng và sau khi đưa vào hoạt động là rất quan trọng Ngoài ra, doanh nghiệp nên định kỳ rà soát và đánh giá mức độ an toàn của hệ thống để phát hiện các lỗ hổng và rủi ro mới Cần thay đổi cơ cấu, chiến lược và phương pháp quản lý kịp thời để thích ứng với xu hướng mới, đồng thời đầu tư nâng cấp an ninh mạng nhằm phòng ngừa tội phạm công nghệ cao, từ đó khai thác tối đa cơ hội và giảm thiểu rủi ro trong thương mại điện tử.
Trước khi thực hiện giao dịch, người bán cần kiểm tra kỹ thông tin khách hàng để giảm thiểu đơn đặt hàng giả mạo Việc xác minh số điện thoại, địa chỉ giao hàng và phương thức thanh toán sẽ giúp đánh giá độ tin cậy của khách hàng.
+ Quản lý chất lượng sản phẩm
Quản lý chất lượng sản phẩm là yếu tố sống còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động sản xuất, giảm thiểu hàng bị trả lại và chi phí, đồng thời nâng cao giá trị mà khách hàng nhận được Doanh nghiệp cần kiên quyết nói không với hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng để xây dựng uy tín và khẳng định thương hiệu Để quản lý chất lượng sản phẩm hiệu quả, doanh nghiệp cần thực hiện các biện pháp đồng bộ và liên tục cải tiến quy trình sản xuất.
Kiểm tra chất lượng: Kiểm tra chi tiết các sản phẩm, hoạt động cũng như các bộ phận trong hệ thống quản lý trong điều kiện:
Đảm bảo không có sai sót xảy ra và thực hiện một cách trung thực, đáng tin cậy.
Luôn đặt lợi ích khách hàng lên đầu, tránh gây thiệt hại cho người tiêu dùng.
Kiểm tra chặt chẽ, khắt khe nhưng đảm bảo không gây sự cố ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm.
Kiểm soát chất lượng là quá trình giám sát các yếu tố như môi trường và đầu vào, đầu ra trong hệ thống quản lý chất lượng sản phẩm Mục tiêu của kiểm soát chất lượng là theo dõi và ngăn ngừa sự xuất hiện của sản phẩm khuyết tật.
Kiểm soát chất lượng toàn diện là một quy trình quan trọng, không chỉ giới hạn ở sản xuất và kiểm tra sản phẩm Để quản lý sản phẩm hiệu quả, cần áp dụng các phương pháp kiểm soát chất lượng ở tất cả các giai đoạn của quy trình sản xuất, từ nghiên cứu, khảo sát, thiết kế, mua hàng, đến đóng gói, lưu kho, vận chuyển, phân phối, bán hàng, và cả dịch vụ sau bán hàng.
+ Tập trung vào một sản phẩm chất lượng cao
Các thương hiệu thương mại điện tử mới nổi đang ngày càng thông minh hơn trong chiến lược kinh doanh của mình Thay vì ra mắt nhiều sản phẩm cùng lúc, họ chọn cách tập trung vào một sản phẩm duy nhất và nỗ lực tối đa để nâng cao chất lượng của sản phẩm đó.
Người tiêu dùng hiện nay ngày càng khó tính và không dễ chấp nhận sản phẩm kém chất lượng Việc cung cấp sản phẩm không tập trung có thể dẫn đến sự thỏa hiệp về chất lượng, khiến khách hàng có khả năng từ bỏ thương hiệu của bạn hoặc cảm thấy mệt mỏi với sự lựa chọn của họ Tập trung vào việc cung cấp sản phẩm chất lượng cao sẽ giúp xây dựng lòng trung thành của khách hàng và nâng cao danh tiếng thương hiệu.
Hãng Chubners khởi đầu với việc bán quần short retro cho nam giới, tập trung mạnh mẽ vào chất lượng sản phẩm Nhờ đó, họ đã nhanh chóng đạt được sự tăng trưởng bùng nổ và trở thành một gã khổng lồ trong ngành thương mại điện tử.
+ Xây dựng thương hiệu hiệu quả
Xây dựng thương hiệu là yếu tố then chốt để thúc đẩy kinh doanh, giúp doanh nghiệp tạo lợi thế cạnh tranh khi khách hàng ưu tiên chọn lựa mình thay vì đối thủ Tuy nhiên, việc xây dựng thương hiệu trong thương mại điện tử (TMĐT) lại gặp nhiều thách thức và rủi ro Để nâng cao mức độ nhận diện thương hiệu, doanh nghiệp cần áp dụng một số phương pháp hiệu quả.
Kiên định và trung thành
Chúng tôi cam kết cung cấp tiêu chuẩn cao về chất lượng sản phẩm và dịch vụ Đặc biệt, hãy học hỏi từ Amazon, một thương hiệu nổi bật với chiến lược lấy khách hàng làm trung tâm Cách tiếp cận này đã giúp Amazon đạt được doanh thu ấn tượng và thành công bền vững trong ngành thương mại điện tử.
Xác định đúng đối tượng mục tiêu của thương hiệu
Tập trung vào đúng đối tượng mục tiêu là yếu tố quyết định cho sự thành công của doanh nghiệp thương mại điện tử Dù sản phẩm của bạn hoàn hảo, nếu không tiếp cận đúng khách hàng, bạn sẽ gặp khó khăn trong kinh doanh Đối tượng mục tiêu sẽ tự nhiên kết nối với sản phẩm của bạn, vì họ đã có nhu cầu sử dụng Để thành công trong việc nhắm đến đối tượng này, việc hiểu rõ về họ là điều cần thiết.
Các thương hiệu cần không chỉ nắm bắt thông tin nhân khẩu học cơ bản mà còn phải tìm hiểu sâu về nhu cầu, vấn đề và mong muốn của khách hàng để tạo ra chiến lược tiếp thị hiệu quả hơn.
Họ đang ở đâu? Xác định kênh mạng xã hội yêu thích của họ, ví dụ
Facebook, Youtube, Twitter hoặc hay các nền tảng khác
Để hiểu rõ những gì khách hàng đang phải đối mặt, cần xác định các điểm đau và vấn đề mà họ gặp phải Sản phẩm của bạn có thể giúp giải quyết những khó khăn này, từ đó mang lại giá trị và giải pháp cho họ.
