Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu áp dụng lý thuyết dạy học hiện đại nhằm phát triển năng lực tự học, góp phần xây dựng và sử dụng tài liệu dạy học điện tử trong thiết kế tiến trình giảng dạy các kiến thức chuyên môn.
“PPKTVLY” (môn LSYH) cho SV ngành y.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn trong việc dạy học BDNLTH cho sinh viên ngành y, đồng thời đề xuất quy trình xây dựng tài liệu dạy học (TLĐTDH) với nội dung "PPKTVLY" Bên cạnh đó, bài viết cũng đưa ra tiến trình sử dụng TLĐTDH nhằm hỗ trợ dạy học nội dung "PPKTVLY" theo định hướng BDNLTH cho sinh viên.
Kiểm nghiệm và thực nghiệm sư phạm là cần thiết để đánh giá tính khả thi và hiệu quả của tài liệu dạy học trong giảng dạy tại trường Đại học Y Dược - ĐHTN Việc xin ý kiến từ các chuyên gia cũng góp phần quan trọng trong quá trình này, giúp đảm bảo rằng tài liệu được sử dụng phù hợp và đạt hiệu quả cao trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu các quan điểm đổi mới trong GDĐH, các PPDH tích cực, dạy học BDNLTH ở bậc đại học
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn bao gồm khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục đại học, đặc biệt là trong giảng dạy môn Lí sinh y học.
Phương pháp TNSP kết hợp với thống kê toán học được áp dụng để tiến hành TNSP và đánh giá hiệu quả sử dụng tài liệu dạy học “PPKTVLY” trong giảng dạy BDNLTH cho sinh viên Đồng thời, phương pháp chuyên gia cũng được sử dụng để thu thập ý kiến nhận xét và đánh giá từ các chuyên gia về tính khả thi và hiệu quả của tài liệu dạy học “PPKTVLY”.
Kết quả và đóng góp mới của luận án
Luận án có những đóng góp mới như sau:
Đã hoàn thiện và phát triển lý luận về thiết kế đào tạo học tập (TLĐTDH) thông qua việc làm rõ khái niệm, cụ thể hóa các đặc trưng, chức năng và yêu cầu cơ bản của TLĐTDH.
- Đã hoàn thiện và phát triển lí luận dạy học BDNLTH cho SV trong môi trường
DH sử dụng TLĐTDH bằng việc đề xuất quy trình dạy học BDNLTH với sự hỗ trợ của TLĐTDH
- Đã xây dựng được tiến trình DH thuyết trình PHGQVĐ, và tiến trình DHTCSVĐ thông qua hình thức seminar với sự hỗ trợ của TLĐTDH nhằm BDNLTH cho SV
Luận án có những đóng góp mới như sau:
Đã phát triển thành công TLĐTDH cho nội dung "PPKTVLY", đáp ứng đầy đủ các yêu cầu giảng dạy và học tập BDNLTH cho sinh viên, đồng thời phù hợp với môi trường dạy học điện tử.
- Đã hiện thực hóa một số tiến trình DH BDNLTH các kiến thức về
“PPKTVLY” tương ứng với các mô hình DH thuyết trình PHGQVĐ và mô hình DHTCSVĐ thông qua hình thức seminar với sự hỗ trợ của TLĐTDH đã xây dựng
8 Cấu trúc của luận án
Luận án gồm 130 trang, bao gồm 101 hình vẽ, 18 bảng biểu và sơ đồ Chương I tập trung vào cơ sở lý luận và thực tiễn trong việc xây dựng và sử dụng tài liệu dạy học (TLĐTDH) cho môn Lí sinh y học, với phần mở đầu dài 3 trang, tổng quan 13 trang, và phần cơ sở lý luận cùng thực tiễn chiếm 47 trang.
Chương II: Xây dựng và sử dụng TLĐT về “PPKTVLY” định hướng BDNLTH cho SV: 33 trang
Chương III: Kiểm nghiệm và Đánh giá: 33 trang
Các công trình liên quan đến luận án đã công bố
Tài liệu tham khảo và các phụ lục
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG TÀI LIỆU ĐIỆN TỬ TRONG DẠY HỌC `MÔN LÍ SINH Y HỌC
1.1 Tổng quan về các vấn đề nghiên cứu
Trong phần này tác giả trình bày tổng quan các vấn đề nghiên cứu của đề tài, gồm:
- BDNLTH trong giáo dục đại học
- TLĐTDH và các nghiên cứu về TLĐTDH trên thế giới
- Các nghiên cứu về TLĐTDH ở Việt Nam
- Nghiên cứu TLĐTDH môn Lí sinh y học trên thế giới
- Nghiên cứu về TLĐTDH môn Lí sinh y học ở Việt Nam
1.1.1 Bồi dưỡng năng lực tự học trong giáo dục đại học
Nghiên cứu về giáo dục đại học hiện nay rất phong phú, đặc biệt chú trọng đến đổi mới phương pháp dạy học tích cực, lấy người học làm trung tâm và phát triển năng lực tự học Nhiều công trình tiêu biểu như của Thái Duy Tuyên về mục tiêu và mô hình giáo dục hiện đại, Nguyễn Cảnh Toàn về quá trình dạy - tự học, Phạm Văn Lập về các cách tiếp cận trong giáo dục, và Lê Thạc Cán về mô hình giáo dục thế kỷ 21 đã đóng góp quan trọng cho lĩnh vực này Ngoài ra, các chuyên gia như Pai Obanya, Makigauhi Tsunesaburo, Raja Roy, Zhong Binglin, và Zhu Chuali cũng đã đề xuất các chiến lược phát triển giáo dục đại học cho thế kỷ 21, góp phần vào công cuộc cải cách giáo dục tại Việt Nam.
Các nghiên cứu về đổi mới phương pháp dạy học (DH) tập trung vào việc khuyến khích tự học và phát triển năng lực tự học (BDNLTH) đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các nhà khoa học và chuyên gia giáo dục Trong lĩnh vực đổi mới phương pháp DH môn Vật lý, nhiều nhà khoa học nổi bật đã có những đóng góp quan trọng, bao gồm Pai Obanya, Juma Shabani, Peter Okebukola, Renikop, A.V Perưskin, P.A Znamenxki, A.V Muraviep, Lê Khánh Bằng, Nguyễn Đức Thâm, Phạm Xuân Quế, Phạm Hữu Tòng, Trần Đức Vượng và Lê Công Triêm.
Công nghệ DH định hướng BDNLTH đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục đại học Nhiều nghiên cứu tiêu biểu đã được thực hiện, chẳng hạn như nghiên cứu của Jef Peeraer (2011) về ứng dụng CNTT trong dạy học tích cực và Michiko Kaya (2003) về hiện đại hóa giáo dục đại học tại Nhật Bản.
Lê Khánh Bằng (2000) [4], Tô Văn Bình (2011) [5], Vũ văn Tảo (2000) [38] về Công nghệ DH và xu thế đổi mới giáo dục Đại học
Nhiều nghiên cứu gần đây đã tập trung vào các kỹ thuật dạy học (DH) trong đào tạo tín chỉ, trong đó nổi bật là công trình của Đặng Xuân Hải (2010) về kỹ thuật DH trong đào tạo tín chỉ, cùng với mô hình giáo dục đại học thế kỷ 21 của Lê Thạc Cán (2000) Ngoài ra, còn có nhiều nghiên cứu khác từ các tác giả như Phạm Minh Hạc, Đặng Vũ Hoạt, Lê Viết Khuyến và Lâm Quang Thiệp, góp phần làm phong phú thêm lĩnh vực này.
1.1.2.Tổng quan vể TLĐTDH và các nghiên cứu về TLĐTDH trên thế giới
Có nhiều cách hiểu khác nhau về khái niệm TLĐTDH, tác giả sẽ trình bày chi tiết trong phần sau của luận án
Tuy nhiên, theo nghĩa thông dụng, TLĐTDH thường được hiểu là một dạng của phương tiện DH, bao gồm:
- Phương tiện DH số (gọi tắt là phần cứng)
- Cơ sở dữ liệu dạng số hóa, phần mềm DH (gọi tắt là phần mềm)
Phương tiện dạy học số phổ biến bao gồm các thiết bị lưu trữ và xử lý thông tin, cùng với các công cụ hỗ trợ cho quá trình giảng dạy Những thiết bị này bao gồm máy tính, máy chiếu, thiết bị nhúng, mô hình điện tử, cũng như các phương tiện lưu trữ thông tin như băng hình, thẻ nhớ, đĩa CD, DVD, USB, ibook và smartphone.
Cơ sở dữ liệu số hóa và phần mềm DH thông dụng là nguồn tài nguyên học tập phong phú, bao gồm các file dữ liệu, phần mềm ứng dụng, bài thí nghiệm ảo và phòng thực hành mô phỏng, giúp nâng cao hiệu quả học tập.
Khái quát một số nét về lịch sử ra đời và quá trình phát triển của TLĐTDH (phương tiện DH số, chương trình, phần mềm DH) như sau:
Vào năm 1623, Wilhelm Schickard đã phát minh ra chiếc máy tính đầu tiên, đánh dấu sự khởi đầu của kỷ nguyên thiết bị xử lý thông tin Tiếp theo, các máy tính do Blaise Pascal (1642) và Gottfried Wilhelm von Leibniz (1671) phát minh đã xuất hiện, góp phần quan trọng vào sự phát triển của công nghệ tính toán.
Vào năm 1820, Charles Xavier Thomas đã phát minh ra máy kế toán đầu tiên có khả năng thực hiện các phép toán cơ bản như cộng, trừ, nhân và chia Đến năm 1890, Herman Hollerith giới thiệu máy tính dạng bảng, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công nghệ tính toán Vào những năm 1950, máy tính EDSAD được phát triển tại đại học Cambridge, trở thành máy tính đầu tiên có khả năng lập trình.
Máy vi tính lần đầu tiên xuất hiện vào thập niên 1970 và nhanh chóng trở nên phổ biến vào thập niên 1980 Sự ra đời của chiếc ThinkPad 700 của IBM vào năm 1992 đánh dấu bước khởi đầu cho sự phát triển mạnh mẽ của máy tính xách tay, hiện nay đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.
Những năm 2000 chứng kiến sự bùng nổ của Internet và sự ra đời của các thiết bị mạng, đánh dấu kỷ nguyên mới với máy tính bảng, Ipad, Iphone và Ebook Các thiết bị này tích hợp nhiều tính năng hiện đại, sở hữu màn hình cảm ứng và sử dụng công nghệ mạng không dây cùng điện toán đám mây.
Từ những năm 1940, các nhà nghiên cứu Mỹ đã áp dụng các chương trình phần mềm trong giáo dục và đào tạo, nổi bật với chương trình "the type19 synthetic radar trainer" được phát triển vào năm 1943.
Từ những năm 1960 đến giữa những năm 1970, phần mềm giáo dục được tích hợp trực tiếp vào các thiết bị kỹ thuật số, chủ yếu là máy tính lớn Hai hệ thống nổi bật trong giai đoạn này là PLATO và TICCIT, được phát triển tại Đại học Illinois từ 1960 đến 1972 Các hệ thống này sử dụng ngôn ngữ lập trình BASIC và LOGO, hai ngôn ngữ đã trở thành chuẩn mực cho phần mềm giáo dục trên máy tính gia đình sau này.