Sự cần thiết của đề tài
Ngân hàng thương mại (NHTM) là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ, đóng vai trò trung gian tài chính quan trọng trong hệ thống ngân hàng, được xem như huyết mạch của nền kinh tế NHTM kết nối người thừa vốn với người thiếu vốn, thực hiện chức năng vay và cho vay, từ đó tạo ra lợi nhuận từ chênh lệch lãi suất giữa tiền gửi và tiền vay Nhờ vào vai trò này, NHTM mang lại lợi ích cho cả người gửi tiền và người đi vay, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế.
Ngân hàng được coi là “ngành kinh doanh rủi ro” do phải đối mặt với nhiều loại rủi ro, bao gồm cả rủi ro chủ quan và khách quan Hoạt động tín dụng là mảng quan trọng nhất, mang lại lợi nhuận cao nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro lớn, phụ thuộc vào nhiều yếu tố bên ngoài như biến động giá cả, lãi suất, tỷ giá, và tình hình kinh tế Khi khách hàng gặp khó khăn trong việc trả nợ do môi trường kinh doanh thay đổi, ngân hàng sẽ phải đối mặt với rủi ro tín dụng Nếu tổn thất từ rủi ro tín dụng vượt quá nguồn vốn bù đắp, ngân hàng có thể dẫn đến phá sản Do đó, quản trị rủi ro tín dụng là vô cùng cần thiết để ngân hàng không chỉ phòng tránh rủi ro mà còn duy trì sự phát triển ổn định, góp phần vào sự ổn định của hệ thống tài chính và nền kinh tế.
Công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Bắc Á đóng vai trò quan trọng do doanh thu từ hoạt động tín dụng chiếm hơn 95% tổng doanh thu Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế trong quy trình cho vay và thẩm định, với các quy định về sản phẩm tín dụng chưa thống nhất và thiếu quy trình giám sát Công tác đào tạo cán bộ tín dụng cũng chưa được chú trọng, dẫn đến việc hiểu sai về chính sách và quy định tín dụng Điều này yêu cầu cần phải tăng cường công tác quản trị rủi ro tín dụng, lý do mà tác giả chọn nghiên cứu về chủ đề này.
Mục đích nghiên cứu
- Hệ thống và làm rõ lý luận về quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng thuơng mại.
Trong giai đoạn 2014-2017, việc phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Bắc Á cho thấy những kết quả đạt được và những hạn chế còn tồn tại trong công tác này Qua đó, việc đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng là cần thiết, nhằm tạo cơ sở cho các đề xuất cải tiến trong tương lai.
- Đua ra một số giải pháp về quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCPBắc Á.
Phương pháp nghiên cứu
Bài viết này trình bày ba thập thông tin về tình hình hoạt động của Ngân hàng TMCP Bắc Á, dựa trên các báo cáo tài chính hợp nhất Thông tin được thu thập thông qua phương pháp khảo sát, điều tra bằng cách gửi bảng hỏi, nhằm ghi nhận ý kiến và nhận định của cán bộ nhân viên ngân hàng Mục tiêu là đánh giá hiệu quả công tác quản trị rủi ro tín dụng của Bac A Bank.
Phương pháp so sánh và đối chiếu được áp dụng thông qua việc sử dụng số liệu từ các báo cáo và thống kê của Ngân hàng TMCP Bắc Á Qua đó, chúng tôi phân tích và đưa ra những nhận xét cụ thể, đồng thời đề xuất các phương án phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng.
Phương pháp tổng hợp là yếu tố quan trọng quyết định chất lượng của đề tài nghiên cứu Việc áp dụng phương pháp này giúp tạo ra một đề tài nghiên cứu toàn diện, bao quát và đầy đủ, bao gồm tất cả thông tin đã được thu thập, xử lý và khai thác.
Tổng quan nghiên cứu của đề tài
Quản trị rủi ro tín dụng là yếu tố then chốt trong hoạt động ngân hàng, dẫn đến nhiều nghiên cứu và công trình được thực hiện dưới các hình thức như tạp chí, luận văn, và luận án Nội dung nghiên cứu thường được phân loại theo một số chủ đề chính.
Nhóm nghiên cứu đầu tiên tập trung vào việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng ngân hàng, chủ yếu thông qua phương pháp định lượng và số liệu sơ cấp từ khảo sát Họ chỉ ra rằng các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng có sự khác biệt giữa các nghiên cứu, và thực tế còn tồn tại nhiều yếu tố khác chưa được đề cập Thêm vào đó, mỗi ngân hàng có những đặc thù và chính sách quản trị rủi ro tín dụng riêng biệt, điều này làm cho việc quản lý rủi ro tín dụng trở nên phức tạp hơn.
Nghiên cứu mối quan hệ giữa quản trị rủi ro tín dụng và khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại cho thấy có sự liên kết rõ ràng giữa hai yếu tố này Tuy nhiên, các tiêu chí đo lường rủi ro tín dụng và khả năng sinh lời có thể khác nhau tùy thuộc vào từng nghiên cứu Để giảm thiểu tổn thất về lợi nhuận, các ngân hàng cần xây dựng chính sách quản trị rủi ro tín dụng phù hợp với điều kiện và đặc thù riêng của mình, đồng thời tuân thủ các tiêu chuẩn Basel.
Nghiên cứu quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại thường dựa vào số liệu thứ cấp để phân tích các chính sách hiện tại Các nghiên cứu này chỉ ra những tồn tại và hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng, đồng thời đưa ra các giải pháp khuyến nghị cho ngân hàng Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đề cập đến việc các ngân hàng có áp dụng Hiệp ước Basel trong quản trị rủi ro tín dụng hay không, cũng như cách thức áp dụng Basel trong quy trình này.
Nghiên cứu về quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II cho thấy việc áp dụng tiêu chuẩn này là cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động và ổn định hệ thống ngân hàng Tuy nhiên, các ngân hàng gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai và cần điều kiện nhất định để ứng dụng hiệu quả Các nghiên cứu hiện tại chưa đi sâu vào việc đánh giá thực trạng ứng dụng Basel II trong quản trị rủi ro tín dụng, chủ yếu tập trung vào các ngân hàng nước ngoài hoặc chi nhánh tại Việt Nam Tại Ngân hàng TMCP Bắc Á, có nhiều đề tài nghiên cứu đáng chú ý, như đề tài của Lê Thị Hồng Quế năm 2012 về hoàn thiện quản trị rủi ro lãi suất, đã nêu rõ thực trạng và đề xuất biện pháp cải thiện Đề tài của Phan Lê Cường năm 2017 cũng đã đóng góp vào lý luận về thẩm định cho vay các dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại ngân hàng này.
Bài viết này phân tích thực trạng công tác thẩm định cho vay các dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại Ngân hàng TMCP Bắc Á, đồng thời đề xuất các biện pháp nhằm hoàn thiện quy trình thẩm định này Đề tài cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý rủi ro tín dụng trong bối cảnh phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nhằm nâng cao hiệu quả cho vay và giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng.
Luận văn của Võ Minh Hưng, năm 2010, đã đóng góp vào việc hoàn thiện lý thuyết về rủi ro tín dụng và phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Bắc Á - Chi nhánh Hà Nội Tác giả cũng đề xuất một số biện pháp nhằm cải thiện quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh này Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ giới hạn ở Chi nhánh Hà Nội, do đó các biện pháp được đưa ra không thể áp dụng cho toàn bộ hệ thống Ngân hàng TMCP Bắc Á.
Hoạt động tín dụng hiện nay là lĩnh vực kinh doanh chủ yếu và đóng góp quan trọng vào doanh thu của Ngân hàng TMCP Bắc Á Trong bối cảnh hội nhập và thị trường ngân hàng cạnh tranh khốc liệt, quản trị rủi ro tín dụng trở thành yếu tố then chốt trong việc đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của ngân hàng Do đó, tác giả quyết định tập trung nghiên cứu về "Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng".
TMCP Bắc Á ” làm đề tài nghiên cứu của mình.
Ngoài phần mở đầu, kết luận và các phần bố cục khác, luận văn có kết cấu gồm 3 chương như sau:
- Chương 1: Rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại
- Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Bắc Á
- Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng tạiNgân hàng TMCP Bắc Á.
CHƯƠNG 1 KHÁI QUÁT VỀ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại
1.1.1 Rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại
Rủi ro trong lĩnh vực ngân hàng là những sự kiện không lường trước, có thể gây ra thiệt hại về tài sản, làm giảm lợi nhuận thực tế so với dự kiến, hoặc yêu cầu ngân hàng phải chi thêm để hoàn thành các giao dịch tài chính.
Trong kinh doanh, ngân hàng không thể tránh khỏi rủi ro mà phải chấp nhận và quản lý chúng Việc đo lường, định lượng và kiểm soát rủi ro là cần thiết để ngân hàng phát triển quy mô và nâng cao hiệu quả tài chính, đồng thời giảm thiểu rủi ro ở mức thấp nhất.
Trong hoạt động kinh doanh, các ngân hàng thương mại phải đối mặt với nhiều loại rủi ro khác nhau Một số loại rủi ro cơ bản bao gồm rủi ro tín dụng, rủi ro thanh khoản, rủi ro thị trường và rủi ro hoạt động Những rủi ro này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả và sự ổn định của ngân hàng, do đó việc quản lý rủi ro là rất quan trọng.
Rủi ro tín dụng (RRTD) đề cập đến khả năng ngân hàng phải gánh chịu tổn thất khi khách hàng không thanh toán nợ đúng hạn, không trả nợ hoặc chỉ trả một phần vốn và lãi RRTD là một yếu tố quan trọng trong quản lý tài chính của ngân hàng, ảnh hưởng đến khả năng sinh lời và ổn định tài chính Việc đánh giá và quản lý rủi ro tín dụng là cần thiết để giảm thiểu tổn thất và bảo vệ lợi ích của ngân hàng.
Rủi ro hối đoái là khả năng ngân hàng phải đối mặt với tổn thất khi tỷ giá hối đoái biến động vượt quá dự đoán ban đầu Việc quản lý rủi ro này là rất quan trọng để bảo vệ lợi nhuận và duy trì sự ổn định tài chính trong hoạt động kinh doanh.
Rủi ro lãi suất là khả năng ngân hàng phải đối mặt với tổn thất do sự thay đổi bất ngờ của lãi suất Mối liên hệ chặt chẽ giữa rủi ro lãi suất và rủi ro tín dụng (RRTD) cho thấy rằng những biến động trong lãi suất có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng trả nợ của khách hàng.
- Rủi ro thanh khoản: Là khả năng xảy ra tổn thất cho ngân hàng khi nhu cầu thanh khoản thực tế vượt quá khả năng thanh khoản dự kiến.
Rủi ro hoạt động ngoại bảng là những hoạt động không được ghi nhận trên bảng cân đối tài sản, nhưng có thể ảnh hưởng đến tình hình tài chính trong tương lai Những hoạt động này có khả năng tạo ra tài sản và nợ bổ sung cho bảng cân đối nội bảng Tuy nhiên, nếu ngân hàng không chú trọng đến việc quản lý và theo dõi các hoạt động ngoại bảng, sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro đáng kể.
7 hoạt động ngoại bảng sẽ dẫn đến rủi ro tín dụng.
