NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG CHI NHÁNH TỈNH NAM ĐỊNH
NAM THỊNH VƯỢNG CHI NHÁNH TỈNH NAM ĐỊNH
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển
Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) được thành lập vào ngày 12/8/1993 và đã trải qua gần 26 năm phát triển với mạng lưới lên đến 214 Chi nhánh và Phòng Giao dịch, 68 trung tâm SME, cùng gần 650 ATMs/CDMs và đội ngũ gần 27.500 nhân viên Tính đến cuối năm 2017, vốn điều lệ của VPBank đạt 15.706 tỷ đồng Năm 2018, ngân hàng này được chọn vào VN30 và trở thành hình mẫu trong quản trị doanh nghiệp tại Việt Nam VPBank cũng đã được phê duyệt áp dụng thông tư 41/2016/TT-NHNN từ ngày 01/5/2019 Với những thành tích ấn tượng, VPBank đã liên tục nằm trong top 4 ngân hàng có lợi nhuận trước thuế cao nhất trong 3 năm liên tiếp và đặt mục tiêu trở thành một trong 3 ngân hàng giá trị nhất Việt Nam trong giai đoạn 2018 - 2022.
VPBank Nam Định, được thành lập vào tháng 5 năm 2007, tọa lạc tại số 69 đường Lê Hồng Phong, thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định Sau hơn 12 năm hoạt động, chi nhánh đã mở rộng với 4 phòng giao dịch trải khắp các huyện trong tỉnh Nam Định, phục vụ nhu cầu tài chính của người dân địa phương.
Chi nhánh VPBank Nam Định được thành lập trong bối cảnh nền kinh tế trong nước và thế giới gặp nhiều biến động phức tạp và lạm phát cao Tuy nhiên, với đội ngũ quản lý có trình độ và kinh nghiệm, cùng với cán bộ nhân viên nhiệt huyết và yêu nghề, chi nhánh đã nỗ lực không ngừng để duy trì tốc độ phát triển ổn định.
MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG CHI NHÁNH TỈNH NAM ĐỊNH THỜI GIAN TỚI
Hoàn thiện mô hình quản lý rủi ro tín dụng và quy trình tín dụng hợp lý
Bước đầu tiên để nâng cao công tác phòng ngừa rủi ro tín dụng là tăng cường khả năng nhận diện rủi ro Việc này sẽ tạo cơ sở cho việc xây dựng các chính sách và quy trình tín dụng hợp lý Đồng thời, VPBank cũng áp dụng nhiều phương pháp hiệu quả để quản lý rủi ro tín dụng.
VPBank Nam Định đang nỗ lực tăng cường nhận diện rủi ro tín dụng (RRTD) thông qua việc cải thiện hệ thống thông tin quản lý và áp dụng các công cụ hiện đại để khai thác thông tin hiệu quả cho các phòng ban Ngân hàng cần xây dựng hệ thống cảnh báo sớm nhằm phát hiện RRTD kịp thời, bao gồm việc thu thập thông tin về khoản vay, rủi ro ngành và lợi nhuận, đồng thời đảm bảo hệ thống kiểm toán nội bộ hoạt động đầy đủ và nhanh nhạy Để nâng cao chất lượng tín dụng và đáp ứng tốt nhất nhu cầu vay của khách hàng, VPBank Nam Định nên hoàn thiện quy trình cho vay theo tiêu chuẩn quốc tế, xác định rõ trách nhiệm của từng cán bộ trong quá trình cho vay và đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc cơ bản.
- Phù hợp việc cải tiến bộ máy giám sát chất lượng tín dụng
Để đáp ứng yêu cầu quản lý rủi ro trong hoạt động tín dụng, cần tách bạch các chức năng như khởi tạo tín dụng, rà soát rủi ro trình duyệt tín dụng, và quản trị tín dụng Việc này giúp tạo khả năng kiểm tra, kiểm soát và xác định trách nhiệm của các thành viên trong bộ máy đối với chất lượng tín dụng của ngân hàng, cả tại Hội sở và các chi nhánh.
Xây dựng một phương thức quản lý quan hệ khách hàng toàn diện giúp đảm bảo tính thông suốt trong quản lý theo chiều dọc và chiều ngang Điều này sẽ tối ưu hóa việc xử lý thông tin và báo cáo, đảm bảo nhanh chóng, rõ ràng và không bị trùng lặp Đồng thời, phương thức này cũng tạo ra sự linh hoạt trong cấp tín dụng cho khách hàng, góp phần nâng cao tính cạnh tranh của ngân hàng.
Quy trình tín dụng theo thông lệ quốc tế bắt đầu từ marketing đến khi kết thúc hợp đồng tín dụng và thu thập thông tin khách hàng Mỗi bước trong quy trình được phân công rõ ràng cho từng cán bộ tín dụng, đảm bảo tuân thủ nguyên tắc tín dụng Đặc biệt, trong bước đánh giá và đề xuất tín dụng, cần thực hiện nhanh chóng và an toàn Quy trình cho vay hiện đại yêu cầu sự phối hợp đồng bộ giữa nhiều bộ phận, với sự phân tách rõ ràng giữa các chức năng như khởi tạo tín dụng, quản lý rủi ro và tác nghiệp Để quản lý chất lượng tín dụng hiệu quả, cần tách biệt giữa các chức năng này trong toàn bộ quy trình.
Mô hình 3.1 Quy trình cho vay theo thông lệ quốc tế
Ghi chú: Y - chấp nhận; N - từ chối
(Nguồn: Báo cáo kỹ thuật hỗ trợ chuyển đổi mô hình dự án TA 2 - ING2006)
Trong quy trình tín dụng, phân tích tín dụng, đặc biệt là khâu thẩm định, là giai đoạn có nguy cơ rủi ro cao nhất Do đó, VPBank Nam Định cần chú trọng cải thiện quy trình thẩm định để nâng cao hiệu quả tín dụng Trước khi phê duyệt tín dụng, cán bộ tín dụng phải thu thập đầy đủ hồ sơ và thông tin khách hàng, xác minh tính xác thực của thông tin và thực hiện chấm điểm xếp hạng tín dụng Hồ sơ và tài liệu đã được xác minh sẽ là cơ sở cho cán bộ tín dụng trong việc phân tích và đánh giá khách hàng Ngân hàng cần lưu ý những điểm quan trọng trong quá trình thẩm định khách hàng để giảm thiểu rủi ro tín dụng.
Thẩm định năng lực pháp lý của khách hàng là yếu tố cực kỳ quan trọng trong quá trình đánh giá rủi ro Nhiều cán bộ thẩm định thường xem nhẹ vấn đề này, dẫn đến những rủi ro pháp lý cho ngân hàng Để đảm bảo tính hợp pháp của các giao dịch, cán bộ thẩm định cần chú ý đến việc tuân thủ các quy định liên quan, bao gồm điều kiện kinh doanh, điều lệ hoạt động, các giao dịch phát sinh, và tư cách pháp lý của người ký kết Việc này giúp bảo vệ ngân hàng khỏi những rủi ro pháp lý không đáng có.
Khi thẩm định tình hình tài chính, cán bộ tín dụng cần phân tích kỹ lưỡng các báo cáo tài chính trong ba năm gần nhất, ngoại trừ các công ty mới thành lập Qua đó, ngân hàng sẽ tính toán và đánh giá các chỉ tiêu tài chính chủ yếu để đưa ra nhận định về tình hình tài chính của doanh nghiệp Đặc biệt, VPBank Nam Định cần so sánh các chỉ tiêu này với các doanh nghiệp cùng lĩnh vực và số liệu toàn ngành Dựa trên phân tích, ngân hàng sẽ dự báo và đánh giá rủi ro kinh doanh, chu kỳ, mức độ phụ thuộc, cấu trúc chi phí và lợi nhuận, từ đó đề xuất các biện pháp phòng ngừa rủi ro hiệu quả.
Thẩm định tài sản đảm bảo là quá trình đánh giá giá trị của tài sản được sử dụng để bảo đảm cho khoản vay Tài sản đảm bảo không chỉ giúp ngân hàng bảo vệ vốn khi khách hàng không có khả năng trả nợ, mà còn tạo ra áp lực tâm lý đối với bên vay, khuyến khích họ thanh toán để tránh rủi ro mất tài sản.
Khi thẩm định tài sản đảm bảo, cán bộ tín dụng tại VPBank Nam Định cần xem xét quyền sở hữu, tình trạng, giá trị tài sản, quyền pháp lý, số tiền bảo hiểm và các vấn đề liên quan đến mua bán, thế chấp Việc xác định giá tài sản đảm bảo cần linh hoạt điều chỉnh theo khung giá của nhà nước và giá thị trường thực tế Đối với tài sản bảo đảm dưới hình thức bảo lãnh của bên thứ ba, cần chú trọng đến năng lực pháp lý, tình hình tài chính và uy tín của bên bảo lãnh đối với VPBank Nam Định, chỉ nên chấp nhận những tài sản bảo đảm từ những bên có quan hệ chặt chẽ với khách hàng như quan hệ huyết thống hoặc sở hữu.
Khi thẩm định tài sản đảm bảo, cán bộ thẩm định cần chú ý kiểm tra thực trạng tài sản thay vì chỉ dựa vào hồ sơ Ngân hàng cần thường xuyên đánh giá lại giá trị tài sản thế chấp và kiểm tra hiện trạng của chúng Nếu tài sản không đạt yêu cầu, ngân hàng nên yêu cầu doanh nghiệp bổ sung tài sản đảm bảo Đối với các tài sản cầm cố, ngân hàng cần xem xét tác động của môi trường đến giá trị của chúng, do đó cần lưu giữ tài sản trong kho và giám sát chặt chẽ bởi ngân hàng hoặc cơ quan độc lập để bảo vệ lợi ích của ngân hàng.
Trong quá trình vay vốn, ngân hàng cần đặc biệt chú trọng đến công tác kiểm soát sau cho đảm bảo doanh nghiệp sử dụng vốn vay đúng mục đích Chuyên viên khách hàng phải định kỳ và đột xuất kiểm tra tình hình kinh doanh, tồn kho, và các khoản phải thu, phải trả của khách hàng, ghi lại thành báo cáo để phát hiện và xử lý các sai lệch Cán bộ tín dụng có trách nhiệm giám sát quá trình vay vốn, sử dụng vốn vay và trả nợ của khách hàng, đồng thời theo dõi tình hình các khoản nợ khác, đặc biệt đối với khách hàng doanh nghiệp lớn Khi khoản vay không được thanh toán đúng hạn, không chỉ khoản nợ đó mà tất cả các khoản vay khác cũng cần được theo dõi chặt chẽ và có thể bị chuyển vào nhóm nợ cao hơn.
Sau khi cho vay, ngân hàng cần trích lập dự phòng chung cho mọi khoản vay, đặc biệt là nợ nhóm 2 đến 5 cần trích lập dự phòng cụ thể để đối phó với rủi ro Các chuyên viên giám sát tín dụng phải theo dõi thường xuyên để phát hiện rủi ro và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, đồng thời theo dõi chỉ tiêu dư nợ và xếp hạng tín dụng của doanh nghiệp Khách hàng có thể thay đổi xếp hạng tín dụng thông qua việc cập nhật thông tin định kỳ và kiểm tra giá trị tài sản đảm bảo Ngân hàng cần xem xét nguyên nhân nợ quá hạn và nợ xấu, và nếu có sai lệch về chu kỳ kinh doanh hoặc khoản phải thu, cần nhắc nhở khách hàng trả nợ kịp thời Đồng thời, ngân hàng cần đánh giá chính xác nguyên nhân khó khăn từ phía khách hàng để đưa ra biện pháp xử lý phù hợp, như gia hạn nợ trong trường hợp khách hàng chỉ gặp khó khăn tạm thời Nếu nguồn thu nợ thứ nhất không đủ, ngân hàng phải sử dụng tài sản đảm bảo để thu hồi nợ, dựa trên giá trị thị trường của tài sản đó.
3.2.2 Nâng cao chất lượng thẩm định và phân tích tín dụng
Xu hướng hiện nay cho thấy quy mô vốn cho vay ngày càng lớn và các dự án vay vốn trở nên đa dạng và phức tạp hơn Điều này đòi hỏi công tác thẩm định dự án trở nên quan trọng hơn bao giờ hết để đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng Để nâng cao chất lượng thẩm định, cần có đội ngũ cán bộ có trình độ và kinh nghiệm trong lĩnh vực tín dụng, đồng thời thường xuyên tổ chức các buổi thảo luận và khóa học để cập nhật thông tin và phương pháp thẩm định dự án hiệu quả.
Dự án vay vốn của khách hàng đa dạng trong các lĩnh vực, vì vậy cán bộ thẩm định cần nghiên cứu thông tin và dự án tương tự để đưa ra nhận định chính xác Việc áp dụng công nghệ phần mềm trong thẩm định giúp đạt được kết quả nhanh chóng và chính xác Ngoài ra, thẩm định dự án còn đóng vai trò tư vấn cho khách hàng về cách sử dụng vốn hiệu quả nhất Đồng thời, cần thực hiện tái thẩm định hiệu quả dự án để rút ra bài học cho các dự án sau, xây dựng cơ sở dữ liệu nhằm thu thập thông tin và đánh giá dự án một cách toàn diện.
3.2.3 Nâng cao chất lượng giám sát tín dụng
