CƠ S Ở LÝ THUY Ế T VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN C Ứ U
Tổng quan về đề tài
1.1.1 Tính c ấ p thi ế t Đối với Việt Nam, ngành thép luôn là một ngành có vai trò quan trọng trong việc phát triển các ngành công nghiệp, ổn định an ninh quốc phòng của đất nước Việc phát triển ngành thép là mục tiêu quan trọng của quốc gia và với những nỗ lực của nước ta thì sản lượng thép của Việt Nam đã đứng thứ 14 trên thế giới vào năm 2020 Trong sản lượng thép nước ta sản xuất được hàng năm thì lượng thép xuất khẩu chiếm một phần đáng kể Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan, vào tháng 8/2021, xuất khẩu sắt thép các loại đạt 1,53 triệu tấn với kim ngạch gần 1,5 tỷ USD, tăng 33,8% về lượng và tăng 35,2% về trị giá so với tháng trước Đáng chú ý, so với cùng kỳnăm ngoái (tháng 8/2020), kim ngạch xuất khẩu của mặt hàng này gấp tới 2,5 lần EU - một trong những thị trường tiềm năng về ngành thép của Việt Nam, được thống kê là có số lượng thép do Việt Nam xuất khẩu đạt 1,43 triệu tấn, tăng 7,5 lần Sựtăng lên đáng kể về nhu cầu thép của thịtrường
Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) là tín hiệu tích cực cho ngành công nghiệp thép Việt Nam Bài tiểu luận này sẽ khám phá sự phát triển của ngành thép trong bối cảnh hiện tại và phân tích các biện pháp hỗ trợ từ Chính phủ nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp này.
Mặc dù Covid-19 vẫn đang diễn ra, Việt Nam ghi nhận những kết quả tích cực trong xuất khẩu thép Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), hoạt động xuất khẩu ngành thép diễn ra thuận lợi nhờ nhu cầu tăng cao tại các thị trường trong thời gian qua Việc nguồn cung thiếu hụt trong khi nhu cầu thép ở các quốc gia như EU và Hoa Kỳ tăng mạnh đã tạo điều kiện thuận lợi cho ngành thép Việt Nam.
Nhóm nghiên cứu chủ yếu áp dụng phương pháp lý thuyết, bao gồm việc phân loại và hệ thống hóa các lý thuyết Từ đó, nhóm đưa ra giả thuyết và tiến hành phân tích, tổng hợp các lý thuyết đã thu thập được.
Thu thập dữ liệu là giai đoạn thiết yếu trong nghiên cứu, nhưng thường tốn nhiều thời gian, công sức và chi phí Do đó, việc xác định các phương pháp thu thập dữ liệu phù hợp là cần thiết, nhằm tạo cơ sở vững chắc cho kế hoạch nghiên cứu.
Để thu thập dữ liệu một cách khoa học và đạt hiệu quả cao nhất trong giai đoạn quan trọng này, cần áp dụng phương pháp khảo cứu nhằm khai thác nguồn thông tin thứ cấp Điều này dựa trên việc kế thừa các nghiên cứu hiện có về ngành thép và công ty Hoa Sen Nhận thức được tầm quan trọng của việc thu thập thông tin, dữ liệu chủ yếu được lấy từ các bài nghiên cứu uy tín và các trang thông tin mạng được đánh giá cao về độ chính xác và trung thực.
Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết là cách nghiên cứu các tài liệu và lý thuyết khác nhau bằng cách chia nhỏ chúng thành các phần để hiểu rõ hơn về đối tượng Quá trình này bao gồm việc tóm tắt các thông tin đã được phân tích, từ đó tạo ra một hệ thống lý thuyết mới hoàn chỉnh và sâu sắc hơn về đối tượng nghiên cứu.
Dựa trên các phương pháp nghiên cứu, bài viết đưa ra kết quả cho quá trình nghiên cứu và kết luận, đồng thời đề xuất các giải pháp, kiến nghị cho Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen trong giai đoạn hậu Covid-19.
V ề Hi ệp định Thương mạ i T ự do EU – Vi ệ t nam (EVFTA)
1.2.1 Hi ệp đị nh EVFTA
Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu - Việt Nam (EVFTA) được ký kết vào ngày 30/06/2019 và có hiệu lực từ tháng 8/2020, đánh dấu sự chuyển biến tích cực trong quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu EVFTA là một hiệp định toàn diện, chất lượng cao, bao gồm cả lĩnh vực truyền thống và phi truyền thống như mua sắm công, tài sản trí tuệ và phát triển bền vững Hiệp định này cũng tạo ra nền tảng thương mại lâu dài giữa Liên minh châu Âu và các quốc gia Đông Nam Á, dự kiến sẽ mang lại cho Việt Nam 17 tỷ USD giá trị xuất khẩu vào thị trường EU vào năm 2035.
Sau 10 năm đàm phán và sửa đổi, ngày 01/08/2020, Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu - Việt Nam (EVFTA) chính thức đi vào hoạt động
1.2.2 N ộ i dung Hi ệp đị nh EVFTA
EVFTA được coi là hiệp định thương mại tự do đầy triển vọng nhất giữa Liên minh châu Âu và các quốc gia đang phát triển, bao gồm 17 chương, 8 phụ lục, 2 quyết nghị và 2 biên bản.
Bài viết đề cập đến 3 bản ghi nhớ và 4 tuyên bố chung liên quan đến nhiều lĩnh vực quan trọng như thương mại hàng hóa, quy tắc xuất xứ, tạo điều kiện cho hải quan và thương mại, cũng như các biện pháp kiểm dịch và an toàn thực phẩm Ngoài ra, các vấn đề như rào cản kỹ thuật, thương mại dịch vụ, đầu tư, bảo hộ thương mại, doanh nghiệp nhà nước, mua sắm công, tài sản trí tuệ, thương mại và phát triển bền vững, hợp tác và xây dựng năng lực, cùng với thể chế pháp lý cũng được đề cập.
Một vài điểm nổi bật trong nội dung hiệp định EVFTA:
- Loại bỏ gần như hoàn toàn rào cản thuế quan: Lên đến 99% thuế xuất khẩu hai chiều
Việt Nam cam kết giảm thiểu các rào cản phi thuế quan bằng cách đơn giản hóa và chuẩn hóa các thủ tục hải quan, trong khi đó, Liên minh Châu Âu (EU) sẽ không yêu cầu kiểm tra và chứng nhận đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam.
Hiệp định Thương mại tự do sẽ thúc đẩy sự gia nhập của các công ty EU vào thị trường dịch vụ tại Việt Nam, mở ra cơ hội cho các lĩnh vực như bưu chính, ngân hàng, bảo hiểm, môi trường và nhiều dịch vụ khác.
Hiệp định Thương mại tự do cam kết thúc đẩy phát triển bền vững thông qua việc thực hiện các nội dung cốt lõi của Tổ chức Lao động Quốc Tế (ILO) và Công ước của Liên Hợp Quốc.
1.2.3 Tác độ ng c ủ a Hi ệp định Thương mạ i t ự do EU - Vi ệ t Nam (EVFTA) đế n n ề n kinh t ế
1.2.3.1 Tác động của EVFTA đến nền kinh tế Việt Nam
Việt Nam là nước đầu tiên có Hiệp định Thương mại tự do với EU Đối với Việt
Hiệp định này sẽ thúc đẩy sự phát triển của các ngành xuất khẩu chủ lực như điện thoại, phần cứng, sản phẩm thủ công và nông sản Những ngành này cần nhiều lao động, và việc giao thương với EU sẽ mở ra cơ hội gia tăng cả vốn lẫn nhân lực cho sự phát triển bền vững.
Bảng 1.1 Kim ngạch thương mại hai chiều giữa EU và Việt Nam (2017 - 2020)
Nguồn: Source Eurostat Comext – Statistical regime 4
Trong 6 tháng đầu năm 2021, Việt Nam và EU vẫn duy trì được kim ngạch thương mại hai chiều, đạt 27.67 tỷ đô, tăng 18.4% so với cùng kỳ năm trước Tuy bị ảnh hưởng bởi đại dịch trong nửa đầu năm 2021, Việt Nam vẫn giữ vững được xuất siêu sang thị trường châu Âu với 11.1 tỷ đô, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước Về xuất khẩu của Quý II năm 2021, đạt 9.76 tỷ đô, tăng 1.2% so với Quý I năm 2021 và tăng 22% so với Quý II năm 2020.
EVFTA không chỉ hỗ trợ Việt Nam phục hồi kinh tế sau đại dịch mà còn tạo cơ hội cho doanh nghiệp cải tiến công nghệ và đổi mới chuỗi cung ứng Sự cạnh tranh từ các sản phẩm mới trên thị trường thúc đẩy chất lượng sản phẩm tăng lên Hơn nữa, ngành xuất khẩu Việt Nam được mở rộng và đa dạng hóa, giảm bớt sự phụ thuộc vào một số ngành xuất khẩu chính.
EVFTA dự kiến sẽ thúc đẩy tăng trưởng GDP của Việt Nam, với mức tăng từ 2.18-3.25% trong 5 năm đầu, 4.7-5.3% trong 5 năm tiếp theo và đạt 7.07-7.72% trong giai đoạn 5 năm tiếp theo.
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
1.2.3.2 Tác động của EVFTA đến ngành Thép của Việt Nam
1.2.3.2.1 Tổng quan về ngành Thép của Việt Nam
Ngành Thép Việt Nam được thành lập vào những năm 60 của thế kỷ 20, nhưng phát triển chậm, chỉ sản xuất khoảng 40-80.000 tấn/năm trong giai đoạn 1975-1990.
Năm 1996, bốn công ty liên doanh sản xuất thép đã tạo ra bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp thép Việt Nam với sản lượng đạt 840.000 tấn/năm Đến nay, ngành công nghiệp thép Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, với công suất lên tới 6 triệu tấn/năm.
Theo hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), kim ngạch xuất khẩu của Ngành Thép năm
Năm 2020, giá trị xuất khẩu thép của Việt Nam đạt 5.34 tỷ đô, chiếm khoảng 1.9% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước, trong đó xuất khẩu sang thị trường châu Âu đạt 266.74 triệu đô Ngành thép Việt Nam đang phát triển nhanh chóng, với giá trị xuất khẩu ngày càng tăng, đóng góp đáng kể vào tổng kim ngạch xuất khẩu quốc gia.
1.2.3.2.2 Ảnh hưởng của Hiệp định EVFTA lên ngành Thép Việt Nam
Nhờ tác động tích cực từ Hiệp định EVFTA và nỗ lực của Trung Quốc trong việc giảm khí thải ô nhiễm trước thềm thế vận hội 2022, ngành thép Việt Nam đang có sự phát triển mạnh mẽ Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan, trong tháng 9, ngành này đã ghi nhận những bước tiến đáng kể.
Việt Nam đã xuất khẩu 1.36 triệu tấn thép, thu về 1.4 tỷ đô la, đánh dấu tháng thứ ba liên tiếp nguồn thu từ xuất khẩu thép vượt mốc 1 tỷ đô So với quý I/2021, giá trị xuất khẩu tăng 94.6% và tăng 57.7% so với quý II.
Công ty cổ phần tập đoàn Hoa Sen và vị thế của doanh nghiệp trong ngành thép
1.3.1 Công ty c ổ ph ầ n t ập đoàn Hoa Sen
Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen, trước đây là Công ty Cổ phần Hoa Sen, được thành lập vào năm 2001 với vốn điều lệ 30 tỷ đồng.
Từ năm 2004 đến 2007, Tập đoàn Hoa Sen đã đưa vào hoạt động các dây chuyền sản xuất như sau:
- Hai dây chuyền sản xuất tôn mạ màu
- Hai dây chuyền sản xuất tôn mạ kẽm
- Dây chuyền sản xuất tôn dày công nghệ NOF
- Dây chuyền mạ công nghệ NOF
- Dây chuyền sản xuất tôn mỏng công nghệ NOF
- Dây chuyền phủ màu thuộc dự án Nhà máy Tôn Hoa Sen Phú Mỹ
Năm 2008, Cổ phiếu Hoa Sen (mã HSG) chính thức niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán TP.HCM Sau 20 năm phát triển, Tập đoàn Hoa Sen đã khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế với sản phẩm chất lượng có mặt tại hơn 87 quốc gia Đến năm 2021, vốn điều lệ của Hoa Sen đạt 4.446 tỷ đồng và số lượng nhân viên lên tới 10.000 Là doanh nghiệp tiên phong trong ngành vật liệu xây dựng tại Việt Nam, Hoa Sen đã đầu tư công nghệ để nâng cao trải nghiệm khách hàng qua hình thức bán hàng trực tuyến, đồng thời hướng tới việc trở thành thương hiệu của cộng đồng.
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Để xây dựng một nền tảng văn hóa doanh nghiệp vững mạnh, Hoa Sen tập trung vào ba giá trị cốt lõi: Trung thực, Cộng đồng và Phát triển Công ty không chỉ đặt mục tiêu trở thành Tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực Tôn-Thép tại thị trường nội địa, mà còn hướng tới việc mở rộng ra thị trường quốc tế.
1.3.2 V ị th ế c ủ a doanh nghi ệ p trong ngành thép
Theo VSA, tiếp tục vị thế dẫn đầu ngành tôn mạ, Hoa Sen đã tăng thị phần của mình từ 29,5% năm 2019 lên 33,4% vào năm 2020
Hình 1.1 Thị phần tôn mạnăm 2020 (vòng ngoài) và năm 2019 (vòng trong)
Nguồn: VSA Ở mảng ống thép, thị phần của Hoa Sen cũng cải thiện từ 15,3% lên 16,8%, chỉ sau Tập đoàn Hòa Phát
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Hình 1.2 Thị phần ống thép năm 2020 (vòng ngoài) và năm 2019 (vòng trong)
Tập đoàn Hoa Sen đã khẳng định vị thế vững chắc trên thị trường với sự tăng trưởng ấn tượng qua các năm Công ty không chỉ được vinh danh trong Top 50 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam do Tạp chí Forbes Việt Nam bình chọn, mà còn nhận được nhiều giải thưởng cao quý cả trong và ngoài nước, bao gồm danh hiệu Thương hiệu Quốc gia cho ba dòng sản phẩm chính.
Ngoài ra còn có những giải thưởng danh giá như: Top 10 Sao vàng Đất Việt năm
Năm 2013, Việt Nam ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật với việc có mặt trong danh sách Top 40 thương hiệu giá trị nhất, Top 50 công ty kinh doanh hiệu quả nhất, cùng danh hiệu Hàng Việt Nam chất lượng cao Công ty cũng được vinh danh là một trong những doanh nghiệp được quản lý tốt nhất châu Á và nằm trong Top 100 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam.
Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn do rào cản thương mại toàn cầu, kênh xuất khẩu của Tập đoàn Hoa Sen đã ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng Thành công này xuất phát từ năng lực sản xuất và cung ứng vượt trội của Tập đoàn Hoa Sen.
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Hình 1.3 Phân tích SWOT công ty cổ phần Hoa Sen
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
CƠ HỘ I VÀ THÁCH TH Ứ C C Ủ A DOANH NGHI Ệ P HOA
Cơ hội mà Hiệp định mang lại cho doanh nghiệp Hoa Sen
M ở r ộ ng th ị trườ ng xu ấ t kh ẩ u ngành thép sang Liên minh châu Âu
Xuất khẩu là kênh bán hàng chủ lực của tập đoàn Hoa Sen, với hoạt động trải dài trên hơn 87 quốc gia và vùng lãnh thổ, đóng góp vào nguồn ngoại tệ và khẳng định vị trí số 1 Việt Nam trong lĩnh vực xuất khẩu tôn mạ Sự kiện Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu - Việt Nam (EVFTA) có hiệu lực từ tháng 8/2020 đã mở ra cơ hội lớn cho ngành thép Việt Nam, đặc biệt là Hoa Sen Group, trong việc tăng cường sản xuất sản phẩm.
Hiệp định thương mại tự do với EU đã mở ra cơ hội xuất khẩu lớn cho Hoa Sen, đặc biệt là nhờ vào các ưu đãi thuế quan Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp tại châu Âu làm đình trệ sản xuất nội địa, thị trường châu Âu, cùng với Bắc Mỹ, đã có nhu cầu cao về tôn mạ Hoa Sen đã đạt mức xuất khẩu kỷ lục trong ngành hàng này, tận dụng tối đa lợi ích từ hiệp định EVFTA.
Thúc đẩ y ngành thép nói chung và doanh nghi ệ p Hoa Sen nói riêng phát tri ể n
Thị trường châu Âu là một thách thức lớn đối với ngành thép Việt Nam do nhiều yếu tố khác nhau Các doanh nghiệp thép Việt Nam cần đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt và yêu cầu chất lượng cao từ phía khách hàng châu Âu Bên cạnh đó, các quy định về tiêu chuẩn môi trường và an toàn cũng tạo ra rào cản không nhỏ cho việc thâm nhập thị trường này.
- Thị trường bão hòa bởi các giao dịch thương mại, giao dịch chủ yếu trong nội khối (nhận xét của Hiệp Hội Thép Việt Nam - VietNam Steel Association)
Ngành thép nội địa châu Âu đang trải qua một giai đoạn phục hưng, chủ yếu nhờ vào việc Trung Quốc, quốc gia dẫn đầu trong ngành thép toàn cầu, đã hạn chế sản xuất nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
- Tiêu chuẩn của thị trường cao và rất khắt khe cùng với yêu cầu cao về nguồn gốc xuất xứ
- Xu hướng phòng vệ thương mại khiến thị trường càng thu hẹp và khó thâm nhập (nhận xét của ông Nguyễn Văn Sưa - chuyên gia ngành thép)
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Thách thức lớn từ việc thâm nhập thị trường quốc tế cũng đồng thời tạo cơ hội cho các doanh nghiệp, bao gồm Hoa Sen, cải tiến và chuyển mình để phù hợp với tiêu chuẩn toàn cầu Đối mặt với những đối thủ cạnh tranh mới mẻ sẽ giúp doanh nghiệp trong nước có cơ hội "cọ xát" và phát triển.
Hoa Sen đã thành công trong việc nhận diện và đáp ứng nhu cầu của thị trường, điều này được thể hiện qua số liệu xuất khẩu tôn mạ sang thị trường châu Âu Doanh nghiệp đã đạt tiêu chuẩn EN (Euronorm), một hệ thống tiêu chuẩn quan trọng về kim loại và thép tại châu Âu, cho thấy sự hiểu biết sâu sắc của họ về yêu cầu cần thiết khi thâm nhập vào thị trường này.
Nâng cao v ị th ế c ủ a Vi ệ t Nam và doanh nghi ệp trên trườ ng qu ố c t ế
Việt Nam là quốc gia tiên phong ký kết hiệp định thương mại với EU, điều này không chỉ nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế mà còn tạo ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp, đặc biệt là Hoa Sen Với vai trò là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong ngành, Hoa Sen có khả năng mở rộng hợp tác với các thị trường toàn cầu sau khi thiết lập mối quan hệ với EU.
Thách thức mà Hiệp định mang lại cho doanh nghiệp Hoa Sen
Các yêu c ầ u các tiêu chu ẩ n nghiêm ng ặ t, gay g ắ t v ề m ặ t hàng thép
Hiệp định EVFTA mở ra nhiều cơ hội cho ngành thép, đặc biệt là CTCP Tập đoàn Hoa Sen trong việc xuất khẩu sang EU Tuy nhiên, xu hướng phòng vệ thương mại gia tăng tại EU yêu cầu sản phẩm thép phải đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn cho người sử dụng và nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để được hưởng ưu đãi thuế quan.
Quy tắc xuất xứ của EU, mặc dù không phải là điều mới mẻ đối với doanh nghiệp Việt Nam, nhưng lại rất phức tạp Để được hưởng ưu đãi thuế suất 0%, các nhà máy tại Việt Nam cần tuân thủ các quy định cụ thể về xuất xứ hàng hóa.
Việt Nam cần xin Giấy chứng nhận xuất xứ mẫu E để xuất khẩu hàng hóa vào thị trường EU Tuy nhiên, việc xin C/O mẫu E gặp khó khăn do nguồn nguyên liệu của thép Việt Nam.
Tập đoàn Hoa Sen chủ yếu nhập khẩu từnước ngoài nên việc đăng ký xuất xứ từ Việt
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Nam phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc đảm bảo rằng hàng hóa có nguyên liệu nhập khẩu chiếm tỷ trọng dưới 70% giá trị thành phẩm Điều này là điều kiện cần thiết để được chứng nhận xuất xứ từ EU hoặc Việt Nam và nhận Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) theo Hiệp định Thương mại Tự do EU - Việt Nam (EVFTA).
Để đáp ứng yêu cầu của EVFTA đối với mặt hàng thép, doanh nghiệp cần chú trọng đến quy định về sở hữu trí tuệ, vệ sinh thực phẩm và môi trường sản xuất Hoa Sen sẽ phải đối mặt với nhiều nguyên tắc và tiêu chuẩn khắt khe về mặt hàng thép cũng như các biện pháp phòng vệ thương mại từ EU khi xuất khẩu sang thị trường này.
C ạ nh tranh gay g ắ t trên th ị trườ ng EU
Hiệp định EVFTA mở ra cơ hội cho ngành thép Việt Nam, nhưng xuất khẩu thép vào EU chỉ chiếm hơn 3% tổng lượng xuất khẩu toàn ngành, theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) Điều này cho thấy Việt Nam mới chỉ xuất khẩu một lượng nhỏ thép sang thị trường EU, nơi có sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các quốc gia như Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản Để gia tăng lượng sản phẩm thép xuất khẩu vào EU, Hoa Sen cần nâng cao chất lượng sản phẩm và tập trung vào chiến lược phát triển bền vững.
Công ty Hoa Sen hiện đang nhập khẩu nguyên vật liệu từ Trung Quốc để sản xuất thép, điều này tạo ra sự phụ thuộc vào nguồn cung từ nước ngoài Trong bối cảnh chiến tranh thương mại và đại dịch, chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp Sự gia tăng giá nguyên vật liệu đầu vào do thuế quan cũng làm tăng giá thành phẩm, từ đó giảm tính cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.
Tập đoàn Hoa Sen đang đối mặt với thách thức lớn trong việc tối ưu hóa nguồn nguyên liệu đầu vào và cạnh tranh khốc liệt tại thị trường EU Để khai thác triệt để cơ hội từ Hiệp định EVFTA cho ngành thép, việc giải quyết vấn đề này là vô cùng cần thiết.
C ạ nh tranh trong th ị trườ ng n ội đị a
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Với EVFTA, doanh nghiệp thép Việt Nam sẽ hưởng lợi từ việc nhập khẩu máy móc, thiết bị và công nghệ tiên tiến từ EU với thuế thấp, giúp giảm giá thành và nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm Tuy nhiên, Hoa Sen sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các doanh nghiệp trong nước, đòi hỏi phải có giải pháp nâng cao khả năng cạnh tranh Đồng thời, cần chuẩn bị nguồn nguyên liệu và dây chuyền sản xuất để đảm bảo tính linh hoạt trong giai đoạn Covid và hậu Covid.
Hoạt động doanh nghiệp đã thực hiện để khai thác cơ hội và hạn chế thách th ứ c t ừ Hi ệp đị nh EVFTA
thức từ Hiệp định EVFTA
Nâng cao trình độ k ỹ thu ậ t công ngh ệ và ch ất lượ ng s ả n ph ẩ m
Tập đoàn đã triển khai chiến lược đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và cải tiến kỹ thuật nhằm đảm bảo giao hàng nhanh chóng và đúng hạn cho khách hàng tại châu Âu Đồng thời, tập đoàn cam kết nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu bền vững cho mặt hàng thép Việt Nam, cụ thể là tiêu chuẩn ISO 9001:2015 Tập đoàn cũng chủ động thực hiện nghiên cứu và phát triển để nâng cao trình độ công nghệ, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm nghiêm ngặt nhất trên thế giới, bao gồm ASTM của Mỹ, JIS của Nhật Bản, AS của Úc và EN của châu Âu.
Hoa Sen tập trung nâng cao trình độ kỹ thuật công nghệ và cải thiện chất lượng sản phẩm, tận dụng lợi thế cạnh tranh từ hệ thống chi nhánh và đại lý phân phối trong và ngoài nước Tập đoàn không chạy đua về sản lượng hay giá cả, mà chú trọng vào việc phát triển công nghệ, giúp khai thác cơ hội và hạn chế thách thức từ Hiệp định EVFTA Điều này đã tạo ra sự tin tưởng từ các thị trường khó tính, khiến sản phẩm tôn thép của Hoa Sen trở thành sự lựa chọn hàng đầu trong hợp tác quốc tế.
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Minh b ạ ch nguyên li ệ u nh ậ p kh ẩ u
Ông Vũ Văn Thanh, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Hoa Sen, nhấn mạnh rằng trong bối cảnh xu hướng phòng vệ thương mại gia tăng, doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về nguồn gốc nguyên vật liệu sản xuất Đồng thời, việc cải tiến công nghệ kỹ thuật và đáp ứng tiêu chuẩn thị trường xuất khẩu cũng rất quan trọng.
Thị trường EU nổi bật với tiêu chí khắt khe và yêu cầu cao Hoa Sen đã chứng minh khả năng đáp ứng khi đạt được 7 tiêu chí từ quản trị đến đổi mới công nghệ, cùng với giải sản phẩm chất lượng cấp quốc gia năm 2018 Do đó, Hoa Sen hoàn toàn có khả năng cung cấp chất lượng và nguồn gốc nguyên vật liệu phù hợp với yêu cầu của thị trường EU.
Nâng cao hi ệ u qu ả qu ả n tr ị doanh nghi ệ p
Tập đoàn đã triển khai thành công hệ thống ERP vào tháng 3-2019 sau gần hai năm thực hiện Đến tháng 5/2021, Tập đoàn tiếp tục mời thầu cho giai đoạn 2 của ERP, bao gồm các hệ thống lập kế hoạch chuỗi giá trị, quản lý quan hệ khách hàng, và quản lý nhân sự - tiền lương Việc vận hành hiệu quả hệ thống ERP sẽ nâng cao hiệu quả quản trị, giảm chi phí hoạt động, và giúp triển khai chính sách giá, bán hàng nhanh chóng hơn, đồng thời kiểm soát chặt chẽ hơn.
M ở r ộ ng quy mô s ả n xu ấ t và quy trình s ả n xu ấ t
Trong giai đoạn 2016-2021, công ty cổ phần tập đoàn Hoa Sen đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng các nhà máy mới, nhằm nâng cao năng suất và tối ưu hóa khả năng cung cấp tôn, mạ và thép cho thị trường nội địa cũng như xuất khẩu Ba dự án nổi bật trong chiến lược phát triển này đã khẳng định vị thế của công ty trên thị trường.
- Dự án nhà máy ống thép Hoa Sen Yên Bái
- Dự án nhà máy ống thép mạ kẽm nhúng nóng Hoa Sen Phú Mỹ
- Dự án nhà máy thép Hoa Sen Nhơn Hội - Bình Định
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Hoa Sen đã không ngừng nỗ lực mở rộng quy mô sản xuất và tối ưu hóa quy trình, từ đó nâng cao vị thế công ty và tăng cường hoạt động xuất khẩu, tận dụng tối đa lợi thế từ Hiệp định EVFTA.
Với 10 nhà máy sản xuất trên cả nước với các vị trí chiến lược, đáp ứng nhu cầu về sản lượng, thời gian giao hàng và các yêu cầu của thị trường xuất khẩu Đồng thời, Hoa Sen luôn liên hệ chặt chẽ và giữ mối quan hệ với các hãng tàu chất lượng và uy tín trên thế giới Chính vì thế, việc giao nhận hàng hóa luôn kịp thời và chính xác
N ỗ l ự c duy trì ho ạt độ ng s ả n xu ấ t, kinh doanh trong th ờ i k ỳ COVID-19
Tập đoàn đã nỗ lực tận dụng cơ hội của EVFTA cả trong thời kỳ đại dịch COVID-
19 Hoa Sen đã cho thấy khả năng nắm bắt cơ hội từ hiệp định EVFTA kể từ trước khi hiệp định này có hiệu lực Giai đoạn nửa đầu tháng 6 năm 2020, Tập đoàn đã xuất khẩu lô hàng 35.000 tấn tôn mạ đi châu Âu, là lô hàng xuất khẩu tôn mạ lớn nhất lúc bấy giờ
Trong bốn tháng đầu năm 2021, Hoa Sen đã xuất khẩu 416.000 tấn thép, với tỷ trọng xuất khẩu chiếm 52,5% trong tổng sản lượng bán hàng, vượt qua mức tiêu thụ nội địa Để đạt được kết quả này trong bối cảnh dịch bệnh, tập đoàn đã triển khai kế hoạch "sản xuất tại chỗ - ăn uống tại chỗ - nghỉ ngơi tại chỗ" cho nhân viên và thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng chống dịch, đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh không bị gián đoạn.
Hoa Sen ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ trong xuất khẩu tại các thị trường lớn như Bắc Mỹ và châu Âu Công ty đã ký hợp đồng xuất khẩu với khách hàng, đạt sản lượng trung bình trên 120.000 tấn/tháng, kéo dài đến hết tháng 11/2021.
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
NH ẬN XÉT VÀ ĐỀ XU Ấ T GI Ả I PHÁP
Thành công
Hiệp định thương mại tự do EU - Việt Nam (EVFTA) có hiệu lực từ ngày 1/8/2020, được kỳ vọng sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho ngành thép Việt Nam tiếp cận thị trường EU Mặc dù đây là một thị trường đầy thách thức, doanh nghiệp Hoa Sen đã chứng minh được thành công trong việc xuất khẩu sản phẩm thép sang khu vực này.
Sau 22 ngày kể từ khi Hiệp định được thông qua, ngày 30/8/2021, bản tin Tài chính
Kinh doanh - VTV1 đã đưa tin về việc xuất khẩu 50.000 tấn tôn từ Việt Nam sang châu Âu và châu Mỹ Sau khi Hiệp định có hiệu lực, Hoa Sen đã đạt được những thành tựu đáng kể nhờ vào số lượng nhà máy chủ lực, nâng cao trình độ kỹ thuật công nghệ, cũng như nỗ lực mở rộng quy mô sản xuất và quy trình sản xuất.
- Tháng 7/2021 lợi nhuận sau thuế của Hoa Sen đạt 302 tỷ đồng, lũy kế 10 tháng đạt 3,674 tỷ đồng, hoàn thành 245% kế hoạch lợi nhuận sau thuế
- Quý 3 niên độ tài chính 2020-2021 lợi nhuận sau thuế 1.701 tỷđồng, lũy kế 9 tháng đạt 3.371 tỷ đồng
- Tập đoàn Hoa Sen (HSG) nằm trong top 50 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam năm 2021 và là “Doanh nghiệp xuất khẩu uy tín” năm 2020
Tập đoàn Hoa Sen đang nỗ lực nâng cao chất lượng sản phẩm thép để vượt qua các rào cản phi thuế quan tại thị trường EU Sản phẩm của Hoa Sen được sản xuất theo tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn cho người sử dụng và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng Với thời gian giao hàng nhanh chóng, sản phẩm Hoa Sen được thị trường quốc tế, đặc biệt là những thị trường khó tính, ưa chuộng và tin tưởng Những yếu tố này tạo nền tảng vững chắc cho Hoa Sen tiếp tục đạt được những thành công mới trong tương lai.
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Hạn chế
Do nhu cầu thép toàn cầu dự kiến sẽ chậm lại do biến động kinh tế và chính trị, xuất khẩu thép sang EU sẽ không tăng trưởng cao Việc xuất khẩu vào EU sẽ phụ thuộc nhiều vào hàng rào phi thuế quan hơn là thuế quan, mặc dù đã có Hiệp định Ngành vật liệu Việt Nam sẽ gặp nhiều thách thức để chiếm lĩnh thị trường quốc tế, bao gồm hàng rào kỹ thuật và các biện pháp phòng vệ thương mại Mặc dù Hoa Sen đã nâng cao chất lượng sản phẩm, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ tiêu chuẩn chất lượng để vượt qua các hàng rào phi thuế quan của EU.
Trong thời kỳ đại dịch Covid, Hoa Sen gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất do phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài, dẫn đến gián đoạn chuỗi cung ứng Việc nhập nguyên liệu từ nhiều quốc gia cũng làm khó khăn trong việc chứng nhận nguồn gốc xuất xứ từ Việt Nam, khiến doanh nghiệp không thể tận dụng các ưu đãi thuế quan từ EVFTA, đây là một hạn chế lớn cho ngành thép.
Đề xuất giải pháp
Đẩ y m ạ nh xu ấ t kh ẩ u m ặ t hàng ch ủ l ự c
Tôn mạ là mặt hàng chủ lực trong xuất khẩu của doanh nghiệp Hoa Sen sang thị trường EU, nhờ vào lợi thế lớn với hạn ngạch 2 triệu tấn/năm Sản phẩm tôn mạ của Việt Nam có sức cạnh tranh vượt trội so với các đối thủ như Hàn Quốc trong thị trường châu Âu.
Việt Nam sản xuất 170.000 tấn tôn mạ mỗi năm, trong khi Ấn Độ đạt 210.000 tấn Chi phí sản xuất tôn mạ của Việt Nam thấp hơn đối thủ và chưa bị đánh thuế chống phá giá Dự báo nhu cầu tiêu thụ thép tại châu Âu sẽ tăng 10,2% so với năm 2021 và 4,8% vào năm 2022 do phục hồi sau đại dịch, điều này mở ra cơ hội tiềm năng cho doanh nghiệp và ngành thép Việt Nam.
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Doanh nghiệp Hoa Sen hiện đang chiếm 39% thị phần tôn mạ, gấp 2,5 lần so với đối thủ gần nhất, cho thấy vị thế dẫn đầu của họ trong ngành Điều này tạo ra cơ hội thuận lợi và là giải pháp đúng đắn cho sự phát triển của doanh nghiệp tại thị trường châu Âu.
T ậ n d ụ ng th ời cơ để đẩ y m ạ nh xu ấ t kh ẩ u sang EU
Trung Quốc, quốc gia sản xuất thép lớn nhất thế giới, đang đối mặt với những thách thức trong ngành thép do nguồn cung giảm sút Nguyên nhân chủ yếu là cuộc khủng hoảng năng lượng điện nghiêm trọng, khiến các ngành công nghiệp tiêu tốn nhiều điện năng như xi măng và thép bị thu hẹp Bộ Công Thương dự đoán tình trạng này sẽ tiếp tục kéo dài cho đến hết quý 4 năm 2020.
Hình 3.1 Sản lượng sản xuất điện tại Trung Quốc
Nguồn: BộCông thương Việt Nam
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khó khăn của ngành công nghiệp thép toàn cầu trong năm 2021 là chính sách hạn chế sản lượng thép nhằm giảm ô nhiễm, do sự phục hồi nhanh chóng của các ngành công nghiệp sau đại dịch Trung Quốc đã cam kết giới hạn sản lượng thép thô ở mức không vượt quá 1.065 tỷ tấn, tương đương với năm 2020 Đồng thời, nhu cầu sử dụng thép trong nước cũng giảm, càng làm thu hẹp sản xuất của ngành này.
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Các doanh nghiệp trong nước đang tận dụng cơ hội khi các đối thủ láng giềng giảm khả năng sản xuất, dẫn đến thiếu hụt nguồn cung tạm thời Đặc biệt, các doanh nghiệp xi măng và thép sẽ hưởng lợi lớn từ việc xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, trong khi các doanh nghiệp tôn mạ sẽ có lợi gián tiếp do sự giảm khả năng cạnh tranh của Trung Quốc trên các thị trường khác Doanh nghiệp Hoa Sen, với hơn 37% thị phần trong lĩnh vực sản xuất tôn mạ, đang đứng trước cơ hội lớn để đẩy mạnh xuất khẩu sang Liên minh châu Âu, nhờ vào lợi ích từ EVFTA và EU là một trong hai thị trường lớn nhất cho sản phẩm của họ.
Nhóm đề xu ấ t ch ọ n Th ổ Nhĩ Kỳ làm th ị trườ ng xu ấ t kh ẩ u ch ủ l ự c ở th ị trườ ng
Hiện nay, Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những quốc gia có nhu cầu về thép cao nhất trong EU nói riêng và trên toàn thế giới nói chung
Bảng 3.1 Xếp hạng các quốc gia theo nhu cầu về thép năm 2019
Theo số liệu tổng quan từ Turkish Steel, Thổ Nhĩ Kỳ có lượng nhập khẩu thép lên đến 14,8 triệu tấn trong năm 2020
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Hình 3.2 Tổng quát ngành thép Thổ Nhĩ Kỳ
Nguồn: Turkish Steel Đồng thời, theo thông tin từ báo cáo ngành thép ThổNhĩ Kỳ năm 2017, Thổ Nhĩ
Kỳ có những loại thuế sau đối với Việt Nam:
Bảng 3.2 Các biện pháp thương mại của Thổ Nhĩ Kỳ có hiệu lực đối với nhập khẩu của các nhà máy thép
Nguồn: Turkey Steel Imports Report 2017
Theo Báo cáo nhập khẩu thép của Thổ Nhĩ Kỳ, nước này đã áp thuế chống bán phá giá đối với Việt Nam Cụ thể, Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho biết, vào năm 2016, Thổ Nhĩ Kỳ đã quyết định áp thuế 25,27% đối với tất cả ống hàn thép không gỉ cán nguội nhập khẩu từ Việt Nam, ngoại trừ ba công ty.
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
Công ty CP Inox Hòa Bình, Công ty CP Quốc tế Sơn Hà và Công ty CP Quốc tế OSS Đại Dương là 21 ty thép Việt Nam đã hợp tác chặt chẽ với Thổ Nhĩ Kỳ trong quá trình điều tra Họ đã chứng minh rằng mình sản xuất các sản phẩm thép một cách hợp pháp và không tham gia vào bất kỳ giao dịch nào nhằm trốn thuế chống bán phá giá.
Nhóm đề xuất Hoa Sen nên chọn Thổ Nhĩ Kỳ làm thị trường xuất khẩu chủ lực do Hiệp định EVFTA có hiệu lực, mang lại nhiều thuận lợi cho Việt Nam Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia có nhu cầu nhập khẩu thép lớn, và những nỗ lực của Hoa Sen trong thời gian qua đã giúp sản phẩm của công ty đáp ứng được các yêu cầu khắt khe của thị trường Thổ Nhĩ Kỳ cũng như của Liên minh Châu Âu.
Downloaded by nhung nhung (nhungnguyen949595@gmail.com)
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Bộ công thương Việt Nam, 2019 EVFTA - Kết tinh của một thập kỷ nỗ lực không ngừng nghỉ [online] Bộ công thương Việt Nam Truy cập tại:
[Xem ngày 21 tháng 11 năm 2021]
Bài viết của Phan Linh (2021) phân tích tác động của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đến sự phát triển ngành công nghiệp vật liệu tại Việt Nam Tác giả nhấn mạnh rằng những hiệp định này không chỉ tạo cơ hội mở rộng thị trường mà còn thúc đẩy đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngành vật liệu Đặc biệt, việc tham gia vào các hiệp định thương mại giúp Việt Nam tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế, từ đó cải thiện chất lượng sản phẩm và gia tăng giá trị gia tăng cho ngành công nghiệp vật liệu Thông tin chi tiết có thể được tìm thấy trên trang web của Bộ Công thương Việt Nam.
[3] European Commission, 2021 Vietnam - Trade - European Commission [online] European Commission Truy cập tại:
[Xem ngày 22 tháng 11 năm 2021]
[4] European Commission, 2021 European Union, Trade in goods with Vietnam [pdf] European Commission Truy cập tại:
[Xem ngày 22 tháng 11 năm 2021]
[5] Bộ Công thương Việt Nam, 2021 Impact of the EU- Vietnam Free Trade Agreement (EVFTA) on Vietnam [pdf] Bộ Công thương Việt Nam Truy cập tại:
[Xem ngày 22 tháng 11 năm 2021]
[6] Mai Ka, 2021 Hàng hóa Việt Nam XK sang thị trường EU tăng trưởng cao [online] Cổng thông tin thương mại Việt Nam Truy cập tại:
