(SKKN CHẤT 2020) áp dụng phương pháp dạy học tích hợp trong dạy học chủ đề vectơ ở lớp10 THPT

LỜI GIỚI THIỆU

Dạy học tích hợp là phương pháp giáo dục nhằm phát triển năng lực cho học sinh, đặc biệt là khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn Qua việc áp dụng dạy học tích hợp, học sinh có thể giải quyết hiệu quả các bài tập hàng ngày và chuẩn bị cho quá trình học tập tiếp theo Phương pháp này không chỉ giúp học sinh áp dụng kiến thức vào cuộc sống mà còn tạo nền tảng vững chắc cho việc giải quyết các tình huống có ý nghĩa trong đời sống hàng ngày Do đó, tổ chức quá trình dạy học tích hợp một cách hiệu quả sẽ góp phần hình thành và phát triển năng lực thực tiễn cho học sinh.

Qua trao đổi với đồng nghiệp và kinh nghiệm giảng dạy về chủ đề vectơ, tôi nhận thấy chất lượng dạy và học trong lĩnh vực này còn thấp Nhiều học sinh cảm thấy ngại và sợ hãi khi học vectơ, dẫn đến việc không biết cách giải quyết các bài toán liên quan Việc giải bài tập vectơ không chỉ phụ thuộc vào kiến thức cơ bản mà còn yêu cầu khả năng tổng hợp kiến thức và kỹ năng từ nhiều môn học khác nhau để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

Từ những lý do trên đã thôi thúc tôi nghiên cứu đề tài: “ Áp dụng phương pháp dạy học tích hợp trong dạy học chủ đề vectơ ở lớp10 THPT ”.

TÊN SÁNG KIẾN

“Áp dụng phương pháp dạy học tích hợp trong dạy học chủ đề vectơ ở lớp10 THPT ”.

TÁC GIẢ SÁNG KIẾN

- Họ và tên: Lê Minh Hoàn

- Địa chỉ: Trường THPT Sáng Sơn

- E_mail: leminhhoan.gvsangson@vinhphuc.edu.vn

CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN

- Họ và tên: Lê Minh Hoàn

- Địa chỉ: Trường THPT Sáng Sơn

3 download by : skknchat@gmail.com

- E_mail: leminhhoan.gvsangson@vinhphuc.edu.vn

LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN

+ Tổng và hiệu của hai vectơ (thuộc chương trình hình học 10).

+ Tích của vectơ với một số (thuộc chương trình hình học 10).

NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG LẦN ĐẦU TIÊN

- Sáng kiến được áp dụng giảng dạy tại lớp 10A1 trường THPT Sáng Sơn ngày 06/10/2018.

NỘI DUNG SÁNG KIẾN

MỤC TIÊU VỀ KIẾN THỨC

-Sau khi áp dụng sáng kiến, học sinh cần biết:

Để xác định tổng và hiệu của hai vectơ cũng như tích của vectơ với một số, cần hiểu rằng tổng, hiệu và tích của vectơ với số đều là vectơ, mang đầy đủ tính chất của vectơ Việc nắm vững quy tắc ba điểm, quy tắc hình bình hành, quy tắc trừ, công thức trung điểm đoạn thẳng và trọng tâm của tam giác là rất quan trọng Ngoài ra, cần lưu ý điều kiện để hai vectơ cùng phương và điều kiện để ba điểm thẳng hàng, cũng như cách biểu diễn một vectơ theo hai vectơ không cùng phương.

Vận dụng các phép toán vectơ một cách linh hoạt, sáng tạo vào bài toán cụ thể.

Bài 2: TỔNG VÀ HIỆU CỦA HAI VECTƠ - SGK Hình học 10 (Ban cơ bản)

Bài 3: TÍCH CỦA VECTƠ VỚI MỘT SỐ - SGK Hình học 10 (Ban cơ bản)

- Hiểu được khái niệm lực, cân bằng lực.

- Biết cách tổng hợp và phân tích lực.

- Nắm được điều kiện cân bằng của chất điểm.

Bài 9: TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH LỰC ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM – SGK Vật lý 10 (Ban cơ bản).

- Học sinh nắm được hiện tượng thủy triều.

- Sử dụng kiến thức liên môn giải thích được nguyên nhân dẫn đến triều cường và triều kém.

Bài 16: SÓNG THỦY TRIỀU DÒNG BIỂN – SGK Địa lý 10 (Ban cơ bản)

Ngô Quyền đã áp dụng chiến thuật thông minh trong chiến thắng Bạch Đằng năm 938, nhờ vào việc sử dụng các cọc gỗ đóng đứng theo nhiều hướng khác nhau Hành động này không chỉ tạo ra một hàng rào phòng thủ vững chắc mà còn nhanh chóng làm tiêu hao sức chiến đấu của quân giặc, góp phần quyết định vào chiến thắng của dân tộc.

Bài 16: THỜI BẮC THUỘC VÀ CÁC CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN TỘC - SGK Lịch sử 10 (ban cơ bản)

7.1.5 Môn Giáo dục công dân

- Hiểu được trách nhiệm của công dân đặc biệt là học sinh đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

- Địa chỉ nội dung tích hợp:

Bài 14: CÔNG DÂN VỚI SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC - SGK Giáo dục công dân 10 (ban cơ bản).

7.1.6 Kiến thức liên môn đạt được thông qua dạy học theo chủ đề tích hợp

Kiến thức liên môn từ Toán, Vật lý, Địa lý, Lịch sử và Giáo dục công dân giúp học sinh chủ động tiếp thu kiến thức, nhận thức rõ ý nghĩa thực tiễn và vẻ đẹp của toán học.

Học sinh áp dụng kiến thức toán học để phân tích và tổng hợp lực tác động vào chất điểm, giúp giải thích hiện tượng đứng yên hoặc chuyển động Kiến thức về lực trong vật lý cũng giúp học sinh hiểu hiện tượng triều cường và triều kém trong địa lý, từ đó liên hệ với chiến thuật của Ngô Quyền trong trận Bạch Đằng năm 938 Qua đó, học sinh có cái nhìn sâu sắc về lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, nhận thức được ý nghĩa và trách nhiệm trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Học sinh thấy được ý nghĩa và mối liên hệ giữa các môn học.

VỀ KỸ NĂNG

- Lập kế hoạch làm việc, viết, trình bày báo cáo.

- Kĩ năng làm việc nhóm.

- Rèn luyện khả năng tư duy.

- Kĩ năng ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình học tập một cách tích cực và hiệu quả.

- Kĩ năng liên hệ thực tế.

7.2.2 Kĩ năng liên môn đạt được

- Qua chủ đề tích hợp sẽ giúp rèn cho các em những kĩ năng cần thiết như:

- Kĩ năng phân tích, tổng hợp, so sánh, lập luận logic chặt chẽ, biết quy lạ về quen.

- Kĩ năng liên kết những phần kiến thức giữa các môn học với nhau.

- Kĩ năng đặt câu hỏi.

VỀ THÁI ĐỘ

- Cẩn thận, nhiệt tình, tinh thần hợp tác cao và có trách nhiệm cao trong công việc.

- Biết giúp đỡ nhau trong học tập, có thái độ học tập và rèn luyện tốt.

- Bồi dưỡng thêm cho những ước mơ, góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.

- Xác định trách nhiệm trong việc giữ gìn và phát huy truyền thống vẻ vang của dân tộc Việt Nam.

Thái độ giáo dục tích cực là rất quan trọng trong việc học các môn Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội, vì chúng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau Không có môn học nào là khô khan hay cuốn hút hơn môn khác, do đó học sinh cần phát triển thái độ đúng đắn đối với tất cả các môn học, tránh sự phân biệt giữa môn chính và môn phụ.

PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC

- Năng lực thiết kế và thuyết trình.

- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong học tập.

- Năng lực hợp tác trong học tập và làm việc.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tự học: Giúp học sinh chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong quá trình tìm hiểu và tiếp nhận tri thức.

Góp phần hình thành phẩm chất trách nhiệm với bản thân, cộng đồng và đất nước, chúng ta cần tích cực tham gia vào việc gìn giữ và phát huy những truyền thống vẻ vang của cha ông.

ĐỐI TƯỢNG DẠY HỌC CỦA SÁNG KIẾN

Một số đặc điểm của học sinh theo học sáng kiến * Thuận lợi:

- Đa số các em nhiệt tình, tích cực khi được phân công, giao nhiệm vụ Có hứng thú khi được tham gia học tập.

- Lực học tương đối đồng đều, khả năng tiếp thu môn toán tốt.

Là học sinh đầu cấp đến từ nhiều trường THCS ở các xã miền núi huyện, các em gặp khó khăn trong việc hợp tác công việc Đặc biệt, phần lớn các em chưa có trải nghiệm tham gia các tiết học tích hợp kiến thức liên môn trước đây.

- Khả năng làm việc nhóm và hợp tác trong giải quyết vấn đề còn nhiều hạn chế.

- Kĩ năng thuyết trình vấn đề chưa tốt.

- Một số học sinh còn chưa tích cực trong các hoạt động nhận thức, có nhiều em còn thụ động trong quá trình học tập.

THIẾT BỊ DẠY HỌC, HỌC LIỆU

- Một số hình ảnh trên Powerpoint có liên quan đến bài học do giáo viên và học sinh chuẩn bị.

Trong quá trình giảng dạy, giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ như phấn, bảng, bút và nháp để hỗ trợ việc truyền đạt kiến thức Bên cạnh đó, giáo án word và giáo án điện tử cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức bài học hiệu quả Việc sử dụng một số hình ảnh sưu tầm và các bài tập giao cho các nhóm học sinh từ cuối tiết học trước sẽ giúp các em tích cực tham gia và báo cáo khi xây dựng kiến thức mới trong các bài học.

- Sách giáo khoa môn Toán - hình học 10.

- Sách giáo khoa cơ bản môn Vật lý 10.

- Sách giáo khoa cơ bản môn Địa lý 10.

- Sách giáo khoa cơ bản Lịch sử 10

- Sách giáo khoa cơ bản Giáo dục công dân 10.

- Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên giáo viên trung học phổ thông.

THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ DẠY HỌC

CHỦ ĐỀ: CÁC PHÉP TOÁN VECTƠ

Tuần 1 Tiết 1, 2: Dạy về định nghĩa các phép toán vectơ và triển khai các chủ đề.

Tuần 2: Học sinh hoàn thành sản phẩm nhóm.

Tiết 3: Báo cáo kết quả thực hiện của nhóm 1, 2, 3.

Tiết 4: Chốt lại các kiến thức cần nắm được và bài tập vận dụng.

Tiết 5: Báo cáo kết quả thực hiện của nhóm 4.

Tiết 6: Tổng kết và kiểm tra kết quả thực hiện.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Học sinh sẽ được hướng dẫn cách xác định tổng và hiệu của hai vectơ, cũng như tích của một số thực với vectơ Qua đó, giáo viên sẽ gợi mở động cơ và khơi dậy hứng thú cho học sinh trong việc khám phá kiến thức mới về vectơ.

- Thành lập được các nhóm theo năng lực của học sinh.

- Phổ biến nhiệm vụ cho các nhóm.

- Rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm.

- Giáo viên cho học sinh xem các các hình ảnh trong thực tế: 9 download by : skknchat@gmail.com

+ 2 tàu nhỏ kéo 1 tàu lớn hơn.

- Giáo viên: Quan sát hình ảnh dự đoán xem tàu lớn sẽ chuyển động theo hướng nào?

- Giáo viên: Nếu lực kéo của 5 người như nhau, hãy dự đoán đội thắng?

+ Kéo pháo của các chiến sĩ.

Khi kéo pháo, các chiến sĩ thường đồng loạt thực hiện theo hiệu lệnh của chỉ huy, điều này giúp tăng cường tính đồng bộ và hiệu quả trong việc di chuyển Sau mỗi lần kéo, hai chiến sĩ ở phía sau cần chèn đá vào bánh xe để giữ cho pháo không bị trượt và đảm bảo an toàn trong quá trình di chuyển Việc này không chỉ giúp duy trì ổn định cho pháo mà còn đảm bảo rằng các chiến sĩ có thể thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả hơn.

Gợi động cơ mở đầu cho bài học: Để có câu trả lời cho các câu hỏi trên, ta sẽ nghiên cứu trong bài học ngày hôm nay.

Giáo viên hướng dẫn học sinh về phép toán tổng và hiệu của hai vectơ, cùng với cách xác định vectơ tổng và vectơ hiệu Bên cạnh đó, giáo viên cũng dạy về tích của một vectơ với một số thực, bao gồm định nghĩa và quy tắc thực hiện Học sinh sẽ được khuyến khích tham gia giải thích để hiểu rõ hơn về nội dung này.

Hoạt động 1: Tổng của hai vectơ

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần nắm

+ Cho 2 vectơ và , điểm + Học sinh thực hiện Định nghĩa: Cho 2 vectơ và tùy ý, hãy dựng vectơ Lấy điểm tùy ý, rồi xác định và các điểm sao cho và

+ GV kết luận: Vectơ Khi đó vectơ được là tổng của 2 vectơ và gọi là tổng của 2 vectơ và

Ví dụ: Cho hình bình hành Kí hiệu:

ABCD Xác định các vectơ tổng sau: + Học sinh vẽ hình và a b trả lời nhanh câu hỏi c a.

* Gợi ý cho học sinh phát b 11 download by : skknchat@gmail.com hiện qui tắc 3 điểm và quy c tắc hình bình hành.

Câu hỏi: Hãy giải thích tại sao 2 chiếc thuyền nhỏ kéo thuyền lớn theo 2 hướng khác nhau thì thuyền lớn lại đi thẳng như hình vẽ trên?

Hai vectơ thể hiện hướng và độ lớn của lực tác dụng lên thuyền lớn từ thuyền nhỏ 1 và 2 Vectơ tổng được hình thành từ hai vectơ này, và hướng của vectơ tổng cho biết hướng chuyển động của thuyền lớn nhờ vào lực tổng hợp.

Hoạt động 2: Hiệu của 2 vectơ Trong ví dụ ở hoạt động 1 ta thấy Có nhận xét gì về hướng và độ lớn của 2 vectơ và

CH1: Nhận xét gì về hướng và HS: và là 2 độ dài của 2 vectơ và vectơ ngược hướng và có độ dài bằng nhau

GV: + và là 2 vectơ Định nghĩa vectơ đối của 1 đối nhau vectơ:

+) Nếu tổng của 2 vectơ và là vectơ-không, thì ta nói là vectơ đối của , hoặc là vectơ đối của

+) Vectơ đối của vectơ kí hiệu là

+) Vectơ đối của vectơ là12 download by : skknchat@gmail.com

CH2: Vectơ đối của vectơ HS: là vectơ nào?

CH3: Cho hình bình hành

HS: Dựa vào phép toán a cộng vectơ ta có: b a. c. b.

GV: Ta có thể viết c

Vậy hiệu của 2 vectơ chính là tổng của vectơ và vectơ đối của vectơ ngược hướng với và có độ dài bằng độ dài của vectơ

Câu hỏi: Quan sát hình ảnh kéo co, nếu lực kéo của 5 người như nhau, dự đoán đội thắng?

Thêm người như thế nào vào bên thua để theo lý thuyết 2 đội không phân biệt thắng thua?

Đội có 3 người sẽ chiến thắng đội có 2 người, do đó, để cân bằng lực kéo, đội có 2 người cần thêm thành viên Số người cần thêm phải đủ để tổng lực kéo của họ bằng với lực kéo của một người trong đội 3 người.

Hoạt động 3: Tích của vecto với một số

CH1: Cho bất kì hãy xác định HS: xác định vectơ tổng

CH2: Nhận xét về hướng và độ dài của 2 vectơ và

HS: và cùng hướng Độ dài của vectơ gấp 2 lần của vectơ Hay độ dài

GV: Ta có vectơ hay của vectơ bằng một nửa của vectơ

*) Tích của vectơ với 1 số thực Định nghĩa: (SGK) là 1 vectơ Ta có định nghĩa sau:

Ví dụ: Cho tam giác ABC với HS:

M, N lần lượt là trung điểm của

AB và AC Điền vào chố trống sau: a. a. b b.

Vectơ là đoạn thẳng có hướng, dùng để biểu thị các đại lượng có hướng như lực Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá ba phép toán vectơ đã học, cùng với các tính chất của chúng Bên cạnh đó, chúng ta sẽ tìm hiểu ứng dụng của các phép toán vectơ trong thực tế và trong các lĩnh vực khoa học khác.

Giáo viên giới thiệu chủ đề cho học sinh: Giáo viên và học sinh cùng thảo luận để xác định các chủ đề.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các quy tắc và tính chất của phép toán tổng hai vectơ, cũng như ứng dụng thực tiễn của chúng Tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu về phép toán hiệu của hai vectơ và những ứng dụng trong đời sống thực tế Cuối cùng, bài viết sẽ đề cập đến quy tắc và tính chất của phép toán tích của một vectơ với một số thực, cùng với các ứng dụng cụ thể trong các lĩnh vực khác nhau.

Chủ đề 4: Vận dụng các phép toán vectơ giải thích các hiện tượng tự nhiên.

3 Giáo viên giao nhiệm vụ cho từng nhóm 14 download by : skknchat@gmail.com

Nhóm Nội dung nhiệm vụ

- Định nghĩa lực, các lực cân bằng, định nghĩa tổng hợp lực.

- Nêu điều kiện cân bằng của chất điểm.

- Xây dựng các quy tắc, tính chất của các phép toán cộng các vectơ Liên hệ với

I việc tổng hợp lực và cân bằng lực.

Khi đi qua cầu, việc không bước cùng nhịp với nhau là rất quan trọng để đảm bảo an toàn Điều này liên quan đến nguyên tắc vật lý, khi nhiều người cùng bước một nhịp có thể tạo ra rung động mạnh, dẫn đến hiện tượng cộng hưởng Sự cộng hưởng này có thể làm cầu dao động mạnh và gây ra nguy cơ sập đổ Do đó, để tránh những rủi ro này, mỗi người nên bước theo nhịp riêng của mình khi qua cầu.

- Xây dựng các quy tắc, tính chất của phép toán trừ các vectơ.

- Áp dụng để phân tích hay tổng hợp các lực tác động vào 1 vật (Lấy ví dụ cụ

II thể để phân tích) Giải thích được hiện tượng đứng cân bằng của vật.

- Tính độ lớn và hướng tác động của 1 lực vào chất điểm để gây ra chuyển động mong muốn.

- Xây dựng các quy tắc, tính chất của các phép toán tích của vectơ với 1 số.

- Nêu điều kiện để 2 vectơ cùng phương, 3 điểm thẳng hàng, biểu thị 1 vectơ

III theo 2 vectơ không cùng phương Ứng dụng thực tiễn.

- Định nghĩa về phân tích lực.

- Phân tích lực cần tác động vào vật theo 2 hướng khác nhau để vật cân bằng.

- Tìm hiểu về các lực tác động lên trái đất, đặc biệt là của mặt trăng và mặt trời.

IV Sử dụng vectơ để biểu thị các lực đó.

Hiện tượng thủy triều là sự thay đổi mực nước biển do tác động của lực hấp dẫn từ Mặt Trăng và Mặt Trời Cha ông ta đã khéo léo lợi dụng hiện tượng tự nhiên này trong các trận chiến, sử dụng thời điểm thủy triều lên hoặc xuống để tấn công hoặc rút lui, bảo vệ lãnh thổ một cách hiệu quả Việc nắm bắt quy luật của thủy triều không chỉ giúp họ trong chiến lược quân sự mà còn trong việc khai thác nguồn lợi từ biển.

TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CÁC CHỦ ĐỀ

- Các nhóm tự phân công tìm hiểu, nghiên cứu, sưu tầm tranh ảnh về các nội dung được phân công.

- Rèn luyện được kĩ năng làm việc nhóm.

- Góp phần hình thành kĩ năng thu thập thông tin, nghiên cứu tài liệu…Kĩ năng viết báo cáo và trình bày vấn đề.

GV hỗ trợ và định hướng cho học sinh, đồng thời phân công nhiệm vụ cho các nhóm trong quá trình làm việc Mỗi nhóm cần xây dựng kế hoạch sinh hoạt để đảm bảo hiệu quả trong hoạt động nhóm.

- Đặt lịch giải đáp thắc mắc cho học sinh hoàn thành nhiệm vụ.

Giúp đỡ học sinh khi học sinh yêu cầu - Viết nhật kí và biên bản làm việc nhóm.

- Viết báo cáo, sắp xếp các nội dung đã tìm hiểu nghiên cứu được.

- Chuẩn bị tổ chức báo cáo kết quả làm việc thông qua thuyết trình, thảo luận.

KẾT THÚC THỰC HIỆN CÁC CHỦ ĐỀ

- Học sinh báo cáo được kết quả làm việc của các nhóm: trình bày báo cáo thông qua thuyết trình, thảo luận

- Biết tự đánh giá sản phẩm của nhóm và đánh giá sản phẩm của các nhóm khác.

- Hình thành được kĩ năng: lắng nghe, thảo luận, nêu vấn đề và thương thuyết.

- Góp phần rèn luyện các kĩ năng bộ môn.

3 Nhiệm vụ của học sinh

- Báo cáo các nội dung chủ đề theo sự phân công.

- Thảo luận và chuẩn bị các câu hỏi cho các nhóm khác.

- Tự đánh giá sản phẩm của nhóm mình và tham gia đánh giá sản phẩm của các nhóm khác.

4 Nhiệm vụ của giáo viên

- Dẫn dắt vấn đề, tổ chức thảo luận.

- Thu hồi các sản phẩm và các phiếu giao việc trong nhóm.

- Nhận xét và đánh giá các sản phẩm của học sinh.

- Chốt lại kiến thức cần nắm được trong bài, luyện tập chung.

5 Tiến trình báo cáo, nghiệm thu sản phẩm

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ thảo luận về các phép toán vectơ, đặc biệt là tính chất và ý nghĩa của chúng đối với toán học và các lĩnh vực khoa học khác Sau hai tiết học trước, chúng ta đã nắm được định nghĩa của các phép toán vectơ Bây giờ, hãy lắng nghe các báo cáo từ các nhóm đã thực hiện nhiệm vụ để tìm hiểu thêm về những kết quả mà họ đạt được.

* Các nhóm cử đại diện báo cáo các nội dung chủ đề theo sự phân công

Tuần 3: Tiết 3, 4 (Báo cáo của nhóm 1, 2, 3 và bài tập củng cố) Tiết 3: Nhóm 1, 2, 3 báo cáo

Nhóm 1: Các quy tắc và tính chất của phép toán tổng 2 vectơ - Ứng dụng thực tiễn

- Đại diện nhóm trình bày bài thuyết trình.

- Học sinh các nhóm khác lắng nghe bài thuyết trình và hoàn thành phiếu ghi nhận thông tin.

Sau khi nhóm 1 hoàn thành phần thuyết trình, giáo viên đã khuyến khích học sinh từ các nhóm khác đặt câu hỏi liên quan đến tính chất và quy tắc của phép toán tổng hai vectơ, cũng như thảo luận về các ứng dụng thực tiễn của phép toán này.

- Học sinh nhóm 1 ghi chép lại các câu hỏi và đưa ra các phương án trả lời.

- Giáo viên nhận xét về bài thuyết trình của nhóm 1.

+ Cách trình bày và trả lời câu hỏi của các bạn.

Nhiều lực tác động vào một vật từ các hướng khác nhau có thể dẫn đến chuyển động của vật theo một hướng khác biệt so với các lực đó Học sinh đã giải thích rằng sự tương tác giữa các lực này không chỉ đơn thuần là tổng hợp mà còn ảnh hưởng đến hướng chuyển động cuối cùng của vật.

GV chốt lại các kiến thức cần nắm được trong bài:

1 Lực: Là đại lượng vectơ đặc trưng cho tác dụng của vật này lên vật khác mà kết quả là gây ra gia tốc cho vật hoặc làm vật biến dạng.

2 Các lực cân bằng: Là các lực khi tác dụng đồng thời vào vật thì không gây ra gia tốc cho vật.

3 Tổng hợp lực: Là thay thế các lực tác dụng đồng thời vào một vật bằng một lực có tác dụng giống hệt các lực ấy (Ta phải thực hiện phép toán cộng vectơ để xác định hướng và độ lớn của lực tổng hợp).

4 Các tính chất của phép cộng vectơ:

+ Tính chất của vectơ-không:

5 Các quy tắc cần nhớ:

+ Quy tắc hình bình hành: (ABCD là hình bình hành)

+ M là trung điểm đoạn thẳng thì

+ Nếu G là trọng tâm tam giác ABC thì:

Nhóm 2: Các quy tắc và tính chất của phép toán hiệu 2 vectơ - Ứng dụng thực tiễn

- Học sinh nhóm 2 thuyết trình.

- Học sinh các nhóm khác lắng nghe bài thuyết trình và hoàn thành phiếu ghi nhận thông tin.

KẾT QUẢ SAU KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN

Sáng kiến được triển khai trong học kỳ I năm học 2018–2019, với việc phân tích chi tiết cho học sinh qua các tiết ôn tập, tự chọn và tăng tiết Kết quả bài kiểm tra cho lớp 10A1 (42 học sinh) năm học 2018-2019 do tôi phụ trách cho thấy sự tiến bộ rõ rệt của các em.

So sánh với kết quả kiểm tra của lớp 10A1 (35 học sinh), trong năm học 2017 –

Số lượng học sinh đạt thành tích khá, giỏi đã tăng đáng kể, trong khi số học sinh có điểm trung bình giảm rõ rệt Điều này mang lại hy vọng rằng các em sẽ gặt hái nhiều thành công hơn trong những kỳ thi sắp tới.

Sau khi triển khai sáng kiến, học sinh đã thể hiện sự tích cực và hứng thú trong việc học, đặc biệt là khi giải quyết các bài toán về vectơ Các em không còn rập khuôn máy móc mà thay vào đó, thận trọng và hiểu rõ bản chất của vấn đề, điều này cho thấy sự phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo trong học tập.

NHỮNG THÔNG TIN CẦN BẢO MẬT

ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN

Để áp dụng sáng kiến vào giảng dạy chủ đề véctơ cho học sinh lớp 10 THPT, cần đảm bảo một số điều kiện quan trọng Trước hết, trong quá trình hướng dẫn, giáo viên cần bám sát vào chuẩn kiến thức, kỹ năng và mục tiêu của môn học, đồng thời nắm vững kiến thức liên quan từ các môn học khác.

Trong quá trình tổ chức giảng dạy, giáo viên cần tạo ra bầu không khí thoải mái nhưng vẫn giữ được tính sư phạm và môi trường học tập hiệu quả Sau khi các nhóm học sinh thuyết trình, giáo viên nên tiến hành đánh giá, nhận xét một cách công bằng và khách quan, đồng thời tổng kết ngắn gọn các nội dung kiến thức quan trọng mà học sinh cần ghi nhớ.

Để đảm bảo quá trình áp dụng sáng kiến đạt hiệu quả, cần chú ý đến một số điều kiện cơ bản.

ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH THU ĐƯỢC CỦA SÁNG KIẾN

Đối với thực tiễn dạy học

Dạy học tích hợp là nguyên tắc quan trọng trong giáo dục, giúp phát huy tính tích cực của học sinh và nâng cao chất lượng giáo dục Đây là một phương pháp dạy học hiện đại, tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận kiến thức một cách toàn diện và hiệu quả hơn.

Dạy học tích hợp giúp giờ học trở nên sinh động và hấp dẫn hơn, khi không chỉ giáo viên trình bày mà học sinh cũng tích cực tham gia vào quá trình tiếp nhận kiến thức Điều này không chỉ nâng cao sự hứng thú mà còn phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập.

Dạy học tích hợp giúp phát triển tư duy liên hệ và liên tưởng ở học sinh, khuyến khích thói quen tư duy và lập luận Khi tiếp cận một vấn đề, học sinh cần đặt nó trong hệ quy chiếu để nhận thức một cách thấu đáo.

Việc tích hợp kiến thức giữa các môn học để giải quyết vấn đề là rất cần thiết trong quá trình giảng dạy Giáo viên không chỉ cần nắm vững kiến thức môn học của mình mà còn phải liên tục mở rộng hiểu biết về các môn khác Điều này giúp tạo ra cái nhìn tổng quát và đa chiều, từ đó hỗ trợ học sinh giải quyết các tình huống và vấn đề một cách nhanh chóng và hiệu quả Nhờ vậy, giờ học trở nên sinh động và hấp dẫn hơn.

Dạy học theo hướng tích hợp giúp học sinh hiểu vấn đề và tình huống một cách sâu sắc, từ đó phát triển khả năng tư duy và sự sáng tạo trong học tập Phương pháp này còn hỗ trợ học sinh trong việc ứng dụng kiến thức vào thực tiễn hiệu quả hơn.

Qua bài học tích hợp, học sinh nhận thức được mối quan hệ giữa các môn học, từ đó cần phân bổ thời gian hợp lý để nghiên cứu và học tập đều tất cả các môn, không phân biệt môn "chính" hay "phụ" Điều này giúp học sinh có sự hiểu biết đồng bộ và toàn diện về kiến thức.

Đối với thực tiễn xã hội

Giáo dục luôn được xem là ưu tiên hàng đầu ở mỗi quốc gia Tại Việt Nam, sự phát triển của đất nước đã thúc đẩy tư tưởng giáo dục trong các gia đình, khiến họ ngày càng chú trọng hơn đến việc học tập và rèn luyện của con cái ở mọi cấp học.

Quá trình hội nhập đã mang lại sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế xã hội, cải thiện đời sống người dân và nâng cao đầu tư cho y tế, giáo dục Nền kinh tế thị trường khuyến khích sự sáng tạo và tìm tòi cá nhân, đồng thời loại bỏ những yếu tố trì trệ và lỗi thời Điều này thúc đẩy văn hóa xã hội hóa, nâng cao ý thức dân chủ và tạo điều kiện cho cá nhân phát triển bản thân.

Học sinh hiện nay bị cuốn hút bởi nhiều cám dỗ như game và mạng xã hội, khiến cho kiến thức môn học trở nên khô khan và kém hấp dẫn Các môn học như Toán và Vật lý thường chỉ được nhìn nhận qua những con số và công thức, dẫn đến nhiều câu hỏi từ học sinh như: "Vectơ để làm gì?" và "Tại sao phải học vectơ?"

Học sinh thường tiếp nhận kiến thức một cách thụ động do không hiểu rõ mục tiêu và ý nghĩa của các bài học trong môn Toán cũng như các môn học khác khi chúng được dạy riêng lẻ Điều này dẫn đến tình trạng học trước quên sau và không nhận thức được giá trị thực sự của bài học Mặc dù giáo dục đang trong quá trình đổi mới và sách giáo khoa đã được giảm tải, nhưng áp lực từ việc tiếp thu kiến thức hàng ngày vẫn tồn tại đối với học sinh và phụ huynh.

Học sinh không chỉ phải đối mặt với áp lực học tập mà còn chịu áp lực từ thi cử, dẫn đến việc học lệch các môn học Họ thường tập trung vào một số môn học nhất định và bỏ qua những môn khác, gây ra sự phát triển không đồng đều về tư duy và hiểu biết xã hội Hệ quả là sản phẩm giáo dục trở thành những cá nhân thiếu toàn diện, với năng lực này nhưng lại thiếu năng lực kia.

Dạy học Toán tích hợp với các môn học khác như Vật lý, Địa lý, lịch sử, và giáo dục công dân là một phương pháp giáo dục phù hợp với quy luật phát triển và nhận thức của học sinh Học sinh sẽ tiếp cận Toán học một cách tự nhiên qua Vật lý, giúp họ hiểu rõ công thức và ý nghĩa toán học Việc khám phá hiện tượng tự nhiên trong Địa lý và liên hệ với lịch sử giúp học sinh mở rộng kiến thức, nâng cao lòng yêu nước và tự hào dân tộc Những câu hỏi thực tế kết hợp với kiến thức từ các môn học khác tạo động lực cho học sinh tìm tòi và khám phá, từ đó thúc đẩy việc học tập và rèn luyện hiệu quả.

, ngày tháng năm , ngày tháng năm , ngày tháng năm

Thủ trưởng đơn vị/ CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG Tác giả sáng kiến

Chính quyền địa phương SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ (Ký, ghi rõ họ tên) (Ký tên, đóng dấu) (Ký tên, đóng dấu)

Định dạng
Số trang	53
Dung lượng	1,09 MB