Mục đích nghiên cứu
Tôi đã chọn chuyên đề “Giải pháp nâng cao chất lượng phụ đạo học sinh yếu kém môn Ngữ văn cấp THCS” nhằm tìm kiếm những phương pháp hiệu quả nhất hỗ trợ giáo viên và học sinh trong việc dạy và học Ngữ văn Mục tiêu của nghiên cứu là góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Văn trong các trường THCS.
Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện chuyên đề này, tôi đã vận dụng và phối hợp nhiều phương pháp trong đó có các phương pháp cơ bản sau:
1.Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Đọc các tài liệu, giáo trình có liên quan.
2 Phương pháp điều tra, quan sát:
Thông qua việc dự giờ thăm lớp, qua thực tế dạy học.
3 Phương pháp tổng kết và đúc rút kinh nghiệm.
Tìm hiểu thực trạng việc dạy- học của giáo viên và học sinh qua các giờ học Ngữ văn trong chương trình THCS.
Trường THCS Tiên Lữ 5 GV: Trần Thị Hạnh download by : skknchat@gmail.com
Chuyên đề: Một số giải pháp nâng cao chất lượng phụ đạo HS yếu kém môn Ngữ văn cấp THCS
Trao đổi với giáo viên trong tổ KHXH Trường THCS Tiên Lữ về vấn đề dạy Ngữ văn nói chung và dạy HS yếu nói riêng.
Tiến hành thực nghiệm nhằm kiểm tra tính khả thi và đánh giá tác động của các ý kiến đóng góp liên quan đến việc tiếp cận học sinh yếu, từ đó đưa ra những điều chỉnh hợp lý hơn.
Trường THCS Tiên Lữ 6 GV: Trần Thị Hạnh download by : skknchat@gmail.com
NỘI DUNG Chương 1: Thực trạng chất lượng giáo dục của trường THCS Tiên Lữ năm học 2018-2019 I Chất lượng giáo dục của trường THCS Tiên Lữ năm học 2018-2019 1 Xếp loại hai mặt chất lượng
Thực trạng dạy và học môn Ngữ văn ở trường THCS Tiên Lữ …… 7 II Kết quả KSCL đầu năm 2019-2020 và kết quả KSCL giữa kì 1………… 9 III Kế hoạch phụ đạo HS yếu kém môn Ngữ văn tại trường THCS Tiên Lữ…10 Chương 2:Một số giải pháp nâng cao chất lượng phụ đạo HS yếu kém môn Ngữ văn ở trường THCS Tiên Lữ I Các biểu hiện của HS yếu kém môn Ngữ văn
Trong quá trình thực hiện chuyên đề, qua nghiên cứu thực tiễn tình hình dạy- học của GV và HS, tôi nhận thấy thực tế như sau:
Nhiều học sinh hiện nay cảm thấy ngại ngùng và thiếu hứng thú khi học Ngữ văn, dẫn đến việc các em chưa hình thành thói quen chủ động khám phá bài học Tình trạng thờ ơ và lãnh đạm với các tác phẩm văn chương khiến việc học môn này trở nên khó khăn đối với nhiều em.
- Học sinh không yêu thích các tác phẩm văn chương, lười đọc tác phẩm, soạn lấy lệ, chống đối.
- Học sinh chưa có ý thức tìm hiểu kĩ các vấn đề liên quan đến tác phẩm.
Nhiều học sinh soạn bài một cách qua loa và đối phó, trong khi một số em đọc trước nhưng chưa nắm vững nội dung Thậm chí, có những em chưa chuẩn bị bài trước khi đến lớp.
Trường THCS Tiên Lữ 7 GV: Trần Thị Hạnh download by : skknchat@gmail.com
Chuyên đề: Một số giải pháp nâng cao chất lượng phụ đạo HS yếu kém môn Ngữ văn cấp THCS
- Thực trạng trên dẫn đến học sinh mất hứng thú khi học Văn và kéo theo chất lượng học Văn ngày càng sa sút.
Cụ thể, kết quả dạy học môn Ngữ văn của trường THCS Tiên Lữ năm 2018-
STT Lớp Điểm trung bình môn học cả năm
Sĩ Giỏi Khá TB Yếu Kém TB trở lên số SL % SL % SL % SL % SL % SL %
Mặc dù trường THCS Tiên Lữ đã nỗ lực và đạt được một số thành tựu trong giảng dạy môn Ngữ văn, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế cần khắc phục.
Một số tiết học hiện nay vẫn duy trì phương pháp đọc chép, dẫn đến sự nhàm chán và buồn tẻ trong giờ học Phương pháp này tạo ra áp lực, khiến học sinh trở nên thụ động và thiếu đi tư duy sáng tạo.
- Chưa linh hoạt trong vận dụng các phương pháp dạy học tích cực nên nhiều khi bài học trở nên lan man, thiếu khoa học.
Nhiều giáo viên vẫn còn gặp khó khăn trong việc sử dụng các phương tiện hỗ trợ dạy học, dẫn đến việc chưa khai thác tối đa hiệu quả của các trang thiết bị này trong quá trình giảng dạy.
Giáo viên cần chú ý đến tất cả học sinh trong lớp, không chỉ tập trung vào những em học khá, giỏi Việc thể hiện tâm lý và động viên kịp thời những tiến bộ, dù là nhỏ, của từng học sinh là rất quan trọng để tạo động lực học tập cho tất cả.
- GV chưa khơi gợi được sự hứng thú của HS dẫn đến thực trạng HS chán học, kết quả học tập giảm sút.
Việc tổ chức các buổi ngoại khóa và hoạt động ngoài giờ lên lớp cho học sinh là rất cần thiết, giúp tăng cường sự tham gia tích cực của học sinh và hỗ trợ hiệu quả cho quá trình học tập bộ môn.
Chính vì vậy, nhiều HS thường coi nhẹ môn Ngữ văn, dẫn đến còn nhiều đối tượng HS yếu kém.
Thế kỷ 21 đánh dấu thời kỳ hội nhập toàn cầu với sự phát triển mạnh mẽ của đời sống kinh tế xã hội Trong bối cảnh này, các môn học ứng dụng như Toán, Lý, Hóa, Tin học và Ngoại ngữ ngày càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Trường THCS Tiên Lữ, dưới sự giảng dạy của cô Trần Thị Hạnh, nhận thấy rằng văn chương thường ít tính ứng dụng trong thực tiễn, dẫn đến việc học sinh cảm thấy không được đảm bảo cho tương lai Điều này khiến cho các em ngày càng xa rời môn học văn chương.
Nhiều giáo viên nhận thấy rằng sự phong phú của sách tham khảo và sách hướng dẫn học tập đã khiến học sinh bỏ qua sách giáo khoa Dù nhiều em tự tin về kiến thức văn học và có thể soạn bài đầy đủ, nhưng thực tế là họ chưa bao giờ đọc văn bản trong sách giáo khoa, mà chỉ dựa vào sách tham khảo Điều này cho thấy, việc có quá nhiều sách tham khảo có thể phản tác dụng đối với một bộ phận học sinh.
Học sinh yếu thường có những khác biệt trong cách nhận thức, chủ yếu xuất phát từ hoàn cảnh kinh tế gia đình, sự lười biếng hoặc thiếu sự quan tâm từ cha mẹ Những yếu tố này ảnh hưởng đáng kể đến việc học tập của các em, dẫn đến tình trạng chán nản và thiếu hụt kiến thức.
- Đặc điểm của trường là ở nông thôn, điều kiện học tập của một số học sinh còn khó khăn.
II Kết quả KSCL đầu năm học 2019-2020 và kết quả KSCL giữa kì I
BẢNG THỐNG KÊ ĐIỂM KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM
Giỏi Khá T.Bình Yếu Kém
SL % SL % SL % SL % SL %
BẢNG THỐNG KÊ ĐIỂM KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG GIỮA HỌC KÌ I
Giỏi Khá T.Bình Yếu Kém
SL % SL % SL % SL % SL %
Trường THCS Tiên Lữ 9 GV: Trần Thị Hạnh download by : skknchat@gmail.com
Từ đầu năm học 2019 – 2020, tỷ lệ học sinh yếu và tái yếu của trường đã cao, đạt 39,2% theo bài thi khảo sát Đặc biệt, trong kì thi khảo sát giữa học kì I, tỷ lệ học sinh yếu kém môn Văn còn tăng lên 62,8% So với toàn huyện, môn Văn lớp 9 xếp thứ 14/21 và môn Văn lớp 6 xếp thứ 9/21 Thực trạng này đặt ra thách thức lớn cho Ban giám hiệu và giáo viên Vậy làm thế nào để khắc phục tình trạng học sinh yếu kém một cách hiệu quả? Đây là câu hỏi luôn khiến tôi và các đồng nghiệp trăn trở.
III Kế hoạch phụ đạo HS yếu kém môn Ngữ văn tại trường THCS Tiên Lữ năm học 2019-2020
Từ thực trạng trên, nhóm Ngữ văn thống nhất với BGH nhà trường xây dựng thời gian và kế hoạch phụ đạo HS yếu như sau:
- Thời gian thực hiện: Từ 15/09/2018 đến 15/04/2019
Môn Khối 6 Khối 7 Khối 8 Khối 9
Số Số Số Số Số
S Số Số Số Số Số
Số buổi lớp HS buổi lớp HS lớp HS buổi lớp HS buổi
Tại khối 8, tỉ lệ học sinh yếu kém lên đến 26,6% với 12 trên 45 học sinh, tạo ra thách thức lớn cho giáo viên Điều này yêu cầu sự nỗ lực và cố gắng không chỉ từ các thầy cô mà còn từ chính các em học sinh.
Trường THCS Tiên Lữ 10 GV: Trần Thị Hạnh download by : skknchat@gmail.com
Chuyên đề: Một số giải pháp nâng cao chất lượng phụ đạo HS yếu kém môn Ngữ văn cấp THCS
CHƯƠNG 2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤ ĐẠO HS
YẾU KÉM MÔN NGỮ VĂN Ở TRƯỜNG THCS TIÊN LỮ
I Các biểu hiện của HS yếu kém môn Ngữ văn
Trong quá trình giảng dạy và theo dõi học sinh tại trường THCS Tiên Lữ, tôi và các đồng nghiệp đã xác định một số biểu hiện của học sinh yếu kém trong môn Ngữ văn.
Nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc ghi chép, dẫn đến vở viết không đủ nội dung Họ thường ghi chép lẫn lộn giữa môn Ngữ văn và các môn học khác, gây khó khăn trong việc tổ chức thông tin Chữ viết của các em thường cẩu thả, thiếu sự khoa học trong cách trình bày, với nhiều chữ viết không rõ nét, thậm chí chưa hình thành thành từ hay câu hoàn chỉnh.
- Qua các bài kiểm tra và việc học tập trên lớp hằng ngày, học sinh yếu kém thường mắc các lỗi về cả kiến thức và kĩ năng:
Nguyên nhân dẫn đến HS yếu kém 1 Về phía giáo viên
Sau khi nghiên cứu kỹ thực trạng dạy và học của giáo viên và học sinh, đặc biệt là tìm hiểu hoàn cảnh gia đình và đặc điểm tâm sinh lý của từng học sinh ở các lớp, nhóm giáo viên Ngữ văn chúng tôi đã rút ra một số nguyên nhân quan trọng.
- Việc đổi mới phương pháp dạy – học chưa đồng bộ, một số giáo viên chưa tích cực trong việc đổi mới phương pháp.
- Sự thiếu thốn về phương tiện, thiết bị dạy – học bộ môn.
Trường THCS Tiên Lữ 11 GV: Trần Thị Hạnh download by : skknchat@gmail.com
Giáo viên Ngữ văn ở trường THCS phải đối mặt với khối lượng công việc lớn, ảnh hưởng đến khả năng tự học và nghiên cứu để phục vụ cho giờ dạy Họ cần nghiên cứu kỹ lưỡng các nội dung kiến thức để đảm bảo tuân thủ chương trình dạy học Thực tế, giáo viên phải dành nhiều thời gian cho việc chấm chữa bài, làm hồ sơ sổ sách, tham gia công tác phổ cập giáo dục và thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn khác như bồi dưỡng học sinh giỏi và phụ đạo học sinh yếu.
Giáo viên Ngữ văn và đội ngũ nhà giáo hiện nay đang đối mặt với nhiều khó khăn trong cuộc sống do chế độ tiền lương và đãi ngộ chưa cao Điều này dẫn đến việc nhiều thầy cô chưa thể hoàn toàn tập trung vào công tác giảng dạy và học tập.
2 Về phía học sinh Để dẫn đến chất lượng môn Ngữ văn chưa cao và đặc biệt là còn một bộ phận học sinh yếu kém, bên cạnh nguyên nhân từ phía người dạy thì trong quá trình giảng dạy và bằng các hình thức kiểm tra tôi thấy có những tồn tại từ phía học sinh như sau:
Một số học sinh hiện nay vẫn còn ham chơi và lười biếng, dẫn đến việc thiếu hứng thú trong học tập Trong giờ học, các em thường thụ động, không mạnh dạn trao đổi hay đặt câu hỏi do chưa hiểu sâu kiến thức Điều này thể hiện sự thiếu tự tin và tư duy phản biện trước những vấn đề mà giáo viên đưa ra, khiến các em chủ yếu phụ thuộc vào bài giảng của thầy cô.
Học sinh thường thiếu tập trung trong lớp học và không chủ động làm bài tập ở nhà Việc không chuẩn bị bài và thiếu phương pháp học tập đúng đắn dẫn đến tình trạng học vẹt, khiến các em không hiểu sâu sắc nội dung bài học.
Nhiều học sinh và phụ huynh hiện nay bị ảnh hưởng bởi xu hướng phát triển của nền kinh tế hiện đại, dẫn đến việc chỉ tập trung vào các môn học như Khoa học tự nhiên, Ngoại ngữ và Tin học Điều này nhằm mục đích mang lại lợi ích cho công việc và sự nghiệp sau này, trong khi môn Ngữ văn lại bị xem nhẹ hoặc không được chú trọng.
Học sinh thường gặp phải tình trạng hổng kiến thức do những năm học trước đó không được chú trọng Nguyên nhân có thể đến từ việc thiếu tập trung vào việc học trong một số giai đoạn, dẫn đến sự gián đoạn trong quá trình tiếp thu kiến thức.
Học sinh hiện nay thường thiếu phương pháp tự học hiệu quả, dẫn đến việc không biết cách sắp xếp thời gian học tập một cách hợp lý Bên cạnh đó, các em cũng chưa biết cách sử dụng tài liệu tham khảo một cách thông minh, trong khi nguồn tài liệu này đang tràn lan Điều này cần được khắc phục để nâng cao chất lượng học tập.
Trường THCS Tiên Lữ 12 GV: Trần Thị Hạnh download by : skknchat@gmail.com
Để nâng cao chất lượng phụ đạo học sinh yếu kém môn Ngữ văn cấp THCS, cần chú trọng vào việc cải thiện nội dung tài liệu giảng dạy, giảm thiểu sai sót trong quá trình xuất bản Đồng thời, giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách học tập nghiêm túc và có trách nhiệm hơn, nhằm hạn chế những lỗi sai trong bài kiểm tra và bài thi Việc này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng tự học và tự đánh giá bản thân.
- Một số ít HS khó khăn về nhận thức, có vấn đề về trí nhớ.
3 Về phía phụ huynh học sinh
Nhiều phụ huynh hiện nay không chú trọng đến việc học tập tại nhà của con cái, dẫn đến tình trạng học sinh thiếu sự hỗ trợ cần thiết Một số gia đình vì bận rộn với công việc xa nhà đã để con cái sống cùng ông bà, khiến việc học của trẻ trở thành trách nhiệm hoàn toàn của nhà trường và giáo viên.
Một số cha mẹ quá nuông chiều và tin tưởng con cái, dẫn đến việc học sinh lười học và xin nghỉ để làm việc riêng như đi chơi, du lịch hay giả bệnh Khi cha mẹ đồng ý cho phép nghỉ học, họ vô tình trở thành đồng phạm, góp phần làm cho học sinh mất dần căn bản và trở nên yếu kém trong học tập.
Nhiều học sinh phải đối mặt với khó khăn về kinh tế hoặc vấn đề trong đời sống tình cảm như cha mẹ ly hôn, ly thân hay mâu thuẫn gia đình, dẫn đến việc các em không thể tập trung vào việc học.
- Một số gia đình hoàn cảnh kinh tế còn khó khăn.
III Các giải pháp nâng cao chất lượng phụ đạo HS yếu kém môn Ngữ văn cấp THCS
Trước thực trạng học sinh yếu kém môn Ngữ văn tại trường THCS Tiên Lữ, cần thiết phải có những giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng học tập cho các em Việc tập trung vào phương pháp giảng dạy phù hợp và hỗ trợ học sinh yếu kém sẽ góp phần cải thiện kết quả học tập chung, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục Ngữ văn tại trường Một số giải pháp cụ thể bao gồm việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực, tổ chức các buổi ôn tập, và khuyến khích sự tham gia của phụ huynh trong quá trình học tập của con em.
1 1.Đối với giáo viên: a Đối với những giờ học trên lớp:
* Tạo động cơ, gây lòng tin, hứng thú say mê, yêu thích học tập bộ môn cho học sinh
Giáo viên cần giúp học sinh nhận thức rõ vai trò và tầm quan trọng của môn Ngữ văn, từ đó khơi dậy nhu cầu nâng cao tri thức Việc nắm bắt tâm lý lứa tuổi của học sinh sẽ tạo động lực cho các em phấn đấu tự khẳng định bản thân Điều này cho thấy rằng động cơ học tập không phải là điều có sẵn mà cần được hình thành dần dần qua quá trình học tập dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
Vậy phải làm gì để gây lòng tin, tạo hứng thú, sự say mê, yêu thích bộ môn Ngữ văn?
