Lời giới thiệu
Chúng ta đang sống trong thời đại của hai cuộc cách mạng lớn: cách mạng xã hội và cách mạng khoa học - kỹ thuật - công nghệ Điều này yêu cầu trung tâm GDTX cần hoàn thiện quy trình dạy học, nhằm đào tạo những “con người lao động tự chủ, năng động, sáng tạo, có khả năng giải quyết các vấn đề thực tiễn” Thời đại hiện nay đòi hỏi giáo dục phải đảm bảo tính công bằng, dân chủ, đồng thời nâng cao chất lượng và hiệu quả.
Hiện nay, việc đổi mới giáo dục, đặc biệt trong thiết kế bài giảng Địa lý, đang trở thành một yêu cầu cấp thiết Sự đổi mới này không chỉ liên quan đến nội dung mà còn đến phương pháp giảng dạy, đặc biệt khi chương trình và sách giáo khoa đã được cải cách Thiết kế bài giảng theo công thức GIPO, kết hợp với công nghệ thông tin, là một phương pháp tối ưu, giúp nâng cao hiệu quả dạy học GIPO coi dạy học như một quá trình công nghệ, từ đó xác định rõ mục tiêu, đầu vào và đầu ra cho từng hoạt động học tập Phương pháp này không chỉ tạo ra sự phối hợp chặt chẽ giữa mục tiêu, nội dung, phương pháp và điều kiện học tập mà còn khuyến khích sử dụng các phương tiện kỹ thuật hiện đại, làm cho môn Địa lý trở nên hấp dẫn và hiện đại hơn.
TKBG theo công thức GIPO sử dụng CNTT mang lại nhiều ưu điểm so với thiết kế truyền thống, bao gồm việc quy trình hóa hoạt động dạy học một cách cụ thể và khoa học Phương pháp này giúp xác định rõ ràng mục tiêu dạy học, dự kiến sản phẩm đạt được, cũng như các điều kiện dạy học cụ thể và phương pháp kiểm tra đánh giá hiệu quả.
Trong các trung tâm GDTX hiện nay, việc đổi mới dạy học gặp nhiều khó khăn hơn so với THPT, đặc biệt là trong việc thiết kế bài giảng theo công thức GIPO và ứng dụng CNTT Nguyên nhân chủ yếu bao gồm sự thiếu thốn về cơ sở vật chất và sự chuyển biến chậm trong nhận thức của giáo viên về công nghệ dạy học Nghiên cứu và cải tiến phương pháp giảng dạy Địa lí tại các trung tâm GDTX là cần thiết, nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục và đào tạo.
Chương trình Địa lí lớp 11 (Ban cơ bản) trong hệ thống giáo dục phổ thông có nội dung phong phú và đa dạng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thiết kế bài giảng theo quan điểm công nghệ dạy học, từ đó nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Để nâng cao chất lượng dạy học tại trung tâm GDTX, tôi đã chọn đề tài "Thiết kế bài giảng Địa lí lớp 11 (Ban cơ bản) theo công thức GIPO kết hợp với công nghệ thông tin" Mục tiêu của nghiên cứu là tìm ra phương pháp TKBG hiệu quả, giúp cải thiện quá trình học tập cho học sinh.
Tên sáng kiến
“Thiết kế bài giảng Địa lí lớp 11 (Ban cơ bản) theo công thức GIPO có sử dụng công nghệ thông tin”.
Tác giả sáng kiến
- Họ và tên: Nguyễn Thị Thanh Hải.
- Địa chỉ: Trung tâm GDTX Tỉnh Vĩnh Phúc.
- Số điện thoại: 0378375197 E_mail: haithanh.gdtxtinh@vinhphuc.edu.vn
Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
Tác giả nhận được sự hỗ trợ từ Trung tâm GDTX tỉnh Vĩnh Phúc về kinh phí và đầu tư cơ sở vật chất - kỹ thuật, điều này đã góp phần quan trọng trong quá trình viết sáng kiến và thực hiện dạy thực nghiệm sáng kiến.
Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
Lĩnh vực có thể áp dụng sáng kiến: Môn Địa lý chương trình THPT.
Sáng kiến nhằm thiết kế bài giảng Địa lí lớp 11 (Ban cơ bản) theo công thức GIPO kết hợp với công nghệ thông tin, nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy Địa lý tại trung tâm GDTX tỉnh Vĩnh Phúc Việc áp dụng phương pháp này không chỉ giúp cải thiện chất lượng dạy và học mà còn tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận kiến thức một cách hiệu quả hơn.
Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu
Sáng kiến này được dạy thực nghiệm lần đầu ngày 11 tháng 12 năm 2018 tại trung tâm GDTX tỉnh Vĩnh Phúc.
Mô tả bản chất của sáng kiến
Về nội dung của sáng kiến
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐỊA LÍ LỚP 11 (BAN CƠ BẢN) THEO CÔNG THỨC GIPO
CÓ SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
1 Một số khái niệm có liên quan đến thiết kế bài giảng
Bài học là một đơn vị nội dung quan trọng trong giáo trình, có vị trí cụ thể và liên kết chặt chẽ với các bài học khác trong toàn bộ sách giáo khoa.
Tiết học môn Địa lí là một phần quan trọng trong tổ chức dạy học tại trường phổ thông, nơi mà các nhiệm vụ giáo dục chủ yếu được thực hiện.
1.3 Giáo án là bản thiết kế bài giảng
Bản thiết kế bài giảng là giáo án chi tiết, nêu rõ kế hoạch làm việc giữa thầy và trò trong suốt tiết học Nó bao gồm các bước chủ yếu, hoạt động của giáo viên và học sinh, cùng với những điểm cơ bản về nội dung và phương pháp giảng dạy Mục tiêu của bản thiết kế này là đạt được các mục tiêu cụ thể theo yêu cầu của chương trình học.
Bài giảng là thiết kế giáo án mà giáo viên thực hiện trên lớp, thể hiện rõ ràng và sinh động các quan điểm và xu hướng giáo dục khác nhau Đây là nơi đối lập giữa quan điểm cũ và mới, truyền thống và hiện đại, đồng thời phản ánh sự sáng tạo của giáo viên trong quá trình giảng dạy.
2 Quan niệm về công nghệ dạy học
Cuối những năm 60 của thế kỷ XX, thuật ngữ "Công nghệ dạy học" được giới thiệu, trong đó TKBG theo công thức GIPO trở thành một phương pháp tiếp cận quan trọng Kể từ đó, nhiều nhà khoa học đã nghiên cứu và thảo luận về vấn đề này.
Tại Hội thảo Giơ-ne-vơ từ ngày 10 đến 16 tháng 5 năm 1970, tổ chức giáo dục của UNESCO đã định nghĩa CNDH (Công nghệ dạy học) là một khoa học về giáo dục Định nghĩa này nhấn mạnh việc xác lập các nguyên tắc hợp lý trong công tác dạy học và tạo ra điều kiện thuận lợi cho quá trình giảng dạy Đồng thời, CNDH cũng xác định các phương pháp và phương tiện hiệu quả nhất nhằm đạt được mục tiêu giáo dục, đồng thời tiết kiệm sức lực cho cả giáo viên và học sinh.
Theo Theo Jankieviz (Ba Lan 1971), CNDH là hệ thống hướng dẫn sử dụng các phương pháp và phương tiện hoạt động nhằm đào tạo những người tốt nghiệp theo mong muốn trong thời gian ngắn nhất và với chi phí tối ưu nhất.
Trong thiết kế bài học theo quan điểm công nghệ dạy học, việc xác định mục tiêu của hoạt động giữa thầy và trò là rất quan trọng, bên cạnh việc làm rõ đầu vào, sản phẩm đạt được (đầu ra) và các quá trình tương tác cần thiết giữa Thầy - Trò và Trò - Trò Phương pháp thiết kế này được gọi là công thức GIPO, viết tắt từ bốn yếu tố chính: Mục tiêu (Goal), Đầu vào (Input), Quá trình (Process) và Đầu ra (Output).
3 Đặc điểm chương trình, nội dung Địa lí lớp 11 (Ban cơ bản) ở hệ BTVH
Theo thiết kế chung, có hai chương trình Địa lí 11: chương trình cơ bản và nâng cao Chương trình Địa lí 11 (Ban cơ bản) bao gồm hai phần:
* Phần I: Khái quát chung về nền KT - XH thế giới
- Về mặt lí thuyết, phần này gồm có 4 nội dung:
+ Sự tương phản về trình độ phát triển KT - XH của các nhóm nước trên thế giới.
+ Xu hướng toàn cầu hoá, khu vực hoá.
+ Một số vấn đề mang tính toàn cầu.
+ Một số vấn đề kinh tế của châu lục và khu vực.
Về mặt thực hành, do thời gian có hạn, chúng tôi chỉ tập trung vào thảo luận nhóm, trong đó kỹ năng chính là phân tích tư liệu và viết báo cáo ngắn.
* Phần II: Địa lí khu vực và quốc gia
Chương trình Địa lí tập trung vào một số khu vực và quốc gia tiêu biểu trên thế giới, bao gồm Liên minh Châu Âu và Đông Nam Á Nội dung chính của chương trình trình bày về quá trình hình thành, mục tiêu, hoạt động và các thành tựu cụ thể của những khu vực này.
Chương trình tập trung vào những khía cạnh đặc thù của từng khu vực hoặc quốc gia, trong đó Hoa Kỳ là một ví dụ điển hình.
Phần thực hành này tập trung vào việc rèn luyện kỹ năng phân tích số liệu thống kê, xây dựng biểu đồ và nhận xét, giải thích các hiện tượng địa lý kinh tế - xã hội trên bản đồ Đồng thời, người học cũng sẽ được hướng dẫn cách viết báo cáo và trình bày vấn đề liên quan đến một quốc gia cụ thể dựa trên tư liệu có sẵn.
4 Đặc điểm về điều kiện giảng dạy của giáo viên và học tập của học sinh bổ túc văn hóa
- Có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, gương mẫu, nhiệt tình, có trách nhiệm, tâm huyết với nghề.
- Có các phương tiện phục vụ cho việc dạy học: SGK, SGV, phương tiện trực quan, máy chiếu, tuy nhiên chưa có các phòng học bộ môn.
- Học sinh (HS) bổ túc văn hóa đã có sự trưởng thành về mặt nhận thức, tư duy, tình cảm, giao tiếp
- Học sinh có động cơ và thái độ học tập rõ ràng, có khuynh hướng học tập phù hợp với mục đích lựa chọn nghề nghiệp.
Nhiều học sinh lớn tuổi gặp phải lỗ hổng kiến thức đáng kể do vừa học vừa làm, dẫn đến thời gian học tập bị hạn chế Bên cạnh đó, một số học sinh chưa có ý thức học tập cao và tổ chức kỷ luật còn yếu.
Trong lớp học, sự đa dạng về độ tuổi, trình độ nhận thức và tâm lý của học sinh tạo ra thách thức cho giáo viên trong việc lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp Để đáp ứng yêu cầu này, việc đổi mới phương pháp dạy học và thiết kế bài giảng là điều cần thiết Công thức GIPO kết hợp với công nghệ thông tin sẽ giúp giải quyết những khó khăn trong quá trình giảng dạy, đảm bảo thực hiện nhiệm vụ giáo dục hiệu quả.
5 Thực trạng việc thiết kế bài giảng theo công thức GIPO và thiết kế bài giảng theo công thức GIPO có sử dụng công nghệ thông tin ở các trung tâm GDTX
Về khả năng áp dụng của sáng kiến
Theo tác giả, sáng kiến “Thiết kế bài giảng Địa lí lớp 11 (Ban cơ bản) theo công thức GIPO có sử dụng công nghệ thông tin” có tính ứng dụng cao trong giáo dục.
Tác giả đề xuất rằng mọi giáo viên dạy Giáo dục thường xuyên cần nắm vững cách thiết kế bài giảng Địa lý lớp 11 (Ban cơ bản) theo công thức GIPO, kết hợp với việc sử dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hiệu quả trong quá trình dạy và học.
