BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP HCM KHOA CHĂN NUÔI - THÚ Y  BÁO CÁO QUẢN LÝ TRẠI CHĂN NUÔI CHỦ ĐỀ 1: CÁC VẤN ĐỀ QUẢN LÝ TRONG TRẠI CHĂN NUÔI HEO GVHD: TS NGUYỄN THỊ KIM LOAN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 11/2020 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP HCM KHOA CHĂN NUÔI - THÚ Y  BÁO CÁO QUẢN LÝ TRẠI CHĂN NUÔI CHỦ ĐỀ 1: CÁC VẤN ĐỀ QUẢN LÝ TRONG TRẠI CHĂN NUÔI HEO GVHD: TS NGUYỄN THỊ KIM LOAN NHÓM 01 Page TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM STT 10 NHÓM 01 Họ tên MSSV Võ Phạm Danh 17111020 (NT) Nguyễn Văn Dương 17112030 Nguyễn Thanh Đức Hạnh 14112080 Đỗ Lê Khánh Hằng 17112051 Ngô Thị Hương 17112074 K’Sor HVinh 17112271 Nguyễn Thị Ái Linh 17112289 Lương Danh Quỳnh 17112171 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Đồn Thị Phương Thảo 17112194 Huỳnh Bùi Thanh Vy 17111172 11/2020 Page TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH MỤC LỤC NHĨM 01 Page TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH CHƯƠNG I: ĐẶT VẤN ĐỀ Ngành chăn nuôi nước ta phát triển mạnh mẽ, heo đối tượng quan trọng, có vai trò đảm bảo an ninh thực phẩm cho đất nước Song song với phát triên vượt bậc ngành chăn ni khó khăn thách thức nhiều phương diện khác nhau, cần nhận diện rõ để đạt thay đổi tính bền vững phát triển Theo TS Nguyễn Văn Trọng - Phó cục trưởng Cục chăn nuôi, chăn nuôi heo tương lai có nhiều hội để phát triển theo hướng công nghiệp kỹ thuật Cụ thể sau, nhu cầu tiêu thụ thịt ngày tăng cao với thị trường 97 triệu dân khoảng 15 triệu du khách, thịt heo xuất sang thị trường Trung Quốc với giá thành cao Với ngành Chăn nuôi heo, dịch tả heo châu Phi vừa qua sàng lọc buộc người chăn nuôi phải thay đổi “chất” theo hướng chăn nuôi ngày chuyên nghiệp với đầu tư Sự tái cấu sâu rộng, tập trung phát triển vùng chăn nuôi lớn, an tồn dịch bệnh, đầu tư cơng nghệ cao, ứng dụng công sinh học xử lý chất thải hạn chế ô nhiễm môi trường, ứng dụng công nghiệp 4.0 chăn ni lợn có điều kiện Phải sản xuất chế biến tiêu thụ phát triển thị trường theo chuỗi khép kín doanh nghiệp chủ đạo Để chăn nuôi heo đạt hiệu quả, trở thành ngành hàng lớn, mạnh, cạnh tranh hướng xuất Những vấn đề quản lý trại chăn nuôi heo cần tìm có hướng xử lý Các vấn đề kể đến như: • Dịch bệnh diễn năm khơng có biện pháp phịng trị tối ưu; • Vấn đề chất thải bảo vệ mơi trường; • Cơ sở vật chất khơng đạt chuẩn; • Vấn đề thuốc thức ăn; • Vấn đề kinh tế nguồn nhân lực; • Vấn đề animal welfare; • Vấn đề an tồn sinh học; • … NHĨM 01 Page TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH Để giải vấn đề Nhóm chúng em thực chủ đề “Các vấn đề quản lý trại chăn ni heo” NHĨM 01 Page TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH CHƯƠNG II: DỊCH BỆNH I Một số bệnh thường xảy heo heo thịt Bệnh truyền nhiễm: 1.1 Phó thương hàn Thường heo từ cai sữa đến tháng tuổi - Nguyên nhân: Do vi khuẩn Salmonella Choleraesuis gây - Triệu chứng: gồm thể chính: • Thể bại huyết: Heo bệnh bỏ ăn đột ngột, biếng vận động, sốt 40,5℃- 41,6℃ Nhiều dồn lại góc chuồng Dấu hiệu heo chết với vết tím bầm bụng chân Từ ngày phát bệnh ngày thứ dấu hiệu tiêu chảy, đến ngày thứ phân có màu vàng, tồn nước thấy phần lớn ổ dịch, tỷ lệ mắc bệnh 10%, tỷ lệ chết cao Những heo khỏi bệnh mang trùng thải trùng • Thể viêm ruột: Dấu hiệu heo phân loãng màu vàng Bệnh lây lan nhanh toàn bầy vài ngày Hiện tượng kéo dài đến ngày, máu xuất phân khơng có nhầy bệnh lỵ Heo bệnh sốt bỏ ăn ăn ít, nước nặng Tỷ lệ chết thường thấp xuất sau ngày có triệu chứng tiêu chảy Đa số heo phục hồi, hết triệu chứng lâm sàng mang trùng thải trùng tháng - Cách điều trị: • Sử sụng kháng sinh Gentamycine, Sulfamid (sulfadiazine, sulmet) Nếu dùng đàn dùng Nitrofurazone hay phối hợp Chlorateracyclin với Sulfamethazine • Ngồi phải dùng loại bù chất điện giải nước dung dịch Sodium bicarbonate 5%, nước muối sinh lý 0,9% - Cách phòng ngừa: Biện pháp vệ sinh quản lý • Áp dụng biện pháp vệ sinh phòng dịch, cách ly, xử lý đàn mắc bệnh quan trọng, tránh lây nhiễm từ động vật khác (chuột, chó, mèo) • Mật độ chuồng ni hợp lí, nhập heo có nguồn gốc rõ ràng, hạn chế stress vận chuyển,… NHÓM 01 Page TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH • Tiêm phịng vacine: Tốt tiêm cho heo mẹ có chữa, trước phối giống để sinh có kháng thể sữa truyền sang có khả chống bệnh thời gian đầu Đối với heo nơi gây nhiễm khơng cao tiêm phịng vào lúc tháng tuổi Đối với nơi có dịch có khả uy hiếp đàn heo tháng tuổi tiêm ½ liều thiết tháng tuổi phải tiêm lại 1.2 Dịch tả heo Châu Phi - Nguyên nhân: virus thuộc họ Asfarviridae, giống Asfivirus gây - Triệu chứng: • Thể cấp tính: heo bệnh có triệu chứng sốt cao (41-42 OC), mệt mỏi, biếng ăn, nằm chồng lên nhau, thở nhanh, da sung huyết đến tím bầm xuất huyết vùng bụng, đầu mút, đứng không vững, chân sau yếu, co giật Heo bệnh chảy dịch mũi trắng, đặc lẫn máu, mắt có ghèn, niêm mạc sung huyết nặng xuất huyết, đau bụng ói mửa, vài heo có tượng bón tiêu chảy có máu • Heo bệnh thể cấp, chết vòng ngày sau xuất triệu chứng Heo chết thể cấp thường trạng tốt • Thể mãn tính: Heo gầy yếu, lông dài xơ xác Heo bị bệnh ASF thể mãn chết sau vài tuần vài tháng - Cách điều trị: Hiện chưa có thuốc điều trị ASF phát trại có heo bệnh cần tiến hành tiêu hủy để tránh lây lan mầm bệnh sang nơi khác - Cách phòng ngừa: • Chưa xảy dịch: Hiện chưa có vắc-xin phịng bệnh Dịch tả heo châu Phi, biện pháp phòng chủ yếu dựa biện pháp an tồn sinh học kiểm sốt lây nhiễm xun biên giới, xuyên khu vực, trại; không sử dụng phụ phế phẩm có nguồn gốc từ heo sử dụng nấu chín kỹ, 30 phút nấu sơi Khi có nguy xảy dịch cần tăng cường vệ sinh, tiêu độc sát trùng chuồng, trại, lần tuần (chlorine, iodine, formalin, sodium chloride, potassium peroxymonosulfate, o-phenylphenol, 2-benzyl-4-cholophenol ); khơng NHĨM 01 Page TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH cho người phương tiện vận chuyển từ bên ngồi vào trại khơng qua tiêu độc, sát trùng • Nhân viên trại phải chấp hành nghiêm ngặt quy trình vệ sinh, tiêu độc sát trùng vào làm việc khu chuồng ni • Đang xảy dịch: Thực nghiêm ngặt biện pháp phịng chống dịch bệnh phải khai báo, khoanh vùng, lập, tiêu huỷ heo nghi bệnh, vệ sinh, tiêu độc sát trùng toàn chuồng trại, dụng cụ, phương tiện vận chuyển; cấm khơng cho người ngồi vào khu vực trại 1.3 Đóng dấu son: - Nguyên nhân: vi khuẩn Erysipelothrix rhusiopathiae gây - Triệu chứng: • Thể cấp: Xảy nhanh, đột ngột, thời gian nung bệnh 1-3 ngày.Heo sốt cao 41-42℃, có 43℃ Bỏ ăn, nằm ì chỗ trụy tim chết Nhiều trường hợp bệnh tiến triển nhanh, cấp, heo chết mà da chưa xuất dấu son • Thể cấp tính: Heo sốt cao 41-42℃, quỵ gục, bỏ ăn chết sau 12-48 ngạt thở nốt sần sung huyết thâm tím tai loang lổ khắp thể Những nốt xung huyết đám hình trịn hay vng với kích thước khác tạo thành nốt viêm da mẩn cứng khắp thể • Thể mạn tính: Heo sốt 40-41℃, bỏ ăn, nằm bẹp chỗ; chảy nước mắt, nước mũi; da sung huyết đỏ sau tróc vỏ đỗ hay bánh đa, loét chảy nước vàng, khớp viêm bị sưng, nóng, đau sờ vào, sau 2-3 tuần bị cứng đờ, heo lại khó khăn - Cách điều trị: Sử dụng kháng sinh penicilin, ampicilin kết hợp với bổ sung vitamin, B-complex - Cách phòng ngừa: • Phịng bệnh vaccine • Chăm sóc ni dưỡng tốt, vệ sinh chuồng trại, thức ăn nước uống hợp vệ sinh 1.4 - Viêm teo mũi truyền nhiễm (tỉ lệ nhiễm cao heo thịt) Nguyên nhân: bordetella, pasteurella multocida NHÓM 01 Page TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH - Triệu chứng: Heo thường xuyên khịt mũi, hắt Sống mũi sưng hai bên, bị viêm bên mũi bị vẹo sang bên bị viêm teo, teo hoàn toàn ( ống bị phá hủy hoàn toàn) mũi heo bị ngắn lại hàm ngắn hàm • Có trường hợp bị viêm teo hồn toàn, heo bị kèm viêm phổi, ho nhiều thời tiết thay đổi, trời rét, ăn thức ăn khơ có bụi • Khi có xâm nhập vi khuẩn gây thối hoại tử ( Clotridium spp.), xoang mũi có mùi thối đặc biệt, vách xoang mũi có mủ đen, thối - Cách điều trị: • Tiêm kháng sinh nhóm Streptomycin, Gentamycine, Ampicilin, Baytril,… • Điều trị thuốc kết hợp với chăm sóc tốt - Cách phịng ngừa: • Khi nhập mua heo cần phải biết rõ nguồn gốc từ nơi bệnh Những đàn giống có bệnh cần phải kiểm tra thải loại Cách ly ốm với khỏe Vệ sinh sát trùng chuồng trại trước nhập đàn • Chuồng trại phải thống mát, thức ăn đủ chất canxi, photpho Vitamin D Thức ăn khô, bụi, trước ăn phải vẩy hay hòa nước, xoa để tránh tung bụi 1.5 Lở mồm long móng - Nguyên nhân: Aphthovirus thuộc nhóm pirconavirus gây - Triệu chứng:Các biểu chủ yếu mụn nước mõm, lưỡi, môi, miệng, ngón chân…khi mụn vỡ loét làm vật lại, ăn uống khó khăn Ngồi biểu sốt, trầm cảm, giảm tăng trọng, giảm suất…cũng chiếm tỷ lệ định Heo tỷ lệ tử vong cao Heo trưởng thành tỷ lệ tử vong thấp hệ thống miễn dịch suy giảm mạnh - Cách điều trị: • Điều trị chỗ loét cách rửa vết loét miệng, lưỡi, chân, móng nước muối dùng xanhmetylen bơi vào vết thương • Điều trị tồn thân: Sử dụng thuốc hỗ trợ hạ sốt, tiêu viêm tăng cường sức đề kháng Trường hợp gia súc yếu, suy hô hấp ta cần tiêm thêm trợ tim truyền Glucose • Tiêm kháng sinh phổ rộng tránh nhiễm khuẩn kế phát • Bổ sung chất điện giải NHÓM 01 Page 10 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH Chuồng heo nái kiểu Thụy Sĩ Trong trang trại heo hữu Hà Lan, heo nái đẻ tự di chuyển (ngoại trừ ngày đầu sau sinh) Chuồng nái đẻ rộng rãi khoảng 10m (7.5m2 bên 2,5m2 bên ngồi Tuy nhiên, thấy người chăn nuôi nhận lợi ích lâu dài việc cải thiện animal welfare, họ khơng muốn có đầu tư ngắn hạn cần thiết khơng thấy lợi ích trước mắt Hơn nữa, chi phí đầu tư cao phải thay đổi hệ thống chăn ni có để có animal welfare tốt Nhất bối cảnh dân số ngày tăng nên việc đẩy mạnh thâm canh với cơng nghiệp hóa dẫn tới nhiều hệ lụy animal welfare sau 2.2 Bắt giữ heo 2.3 Vận chuyển heo Lưu ý: thời gian vận chuyển heo