Lý do chọn chủ đề tiểu luận
Lý do pháp lý
Tầm quan trọng của giáo dục phổ thông được khẳng định trong Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 04/11/2013, Hội nghị lần thứ 8 của Ban chấp hành trung ương Khóa XI:
“Giáo dục và đào tạo, cùng với khoa học công nghệ phải thực sự trở thành quốc sách hàng đầu”;
Giáo dục con người Việt Nam hướng tới sự phát triển toàn diện, khai thác tối đa tiềm năng và khả năng sáng tạo của từng cá nhân Điều này bao gồm việc yêu gia đình, Tổ quốc và đồng bào, đồng thời sống tốt và làm việc hiệu quả Trong giáo dục phổ thông, cần tập trung vào việc phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất và năng lực công dân, cũng như phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cần chú trọng vào lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, cùng với năng lực và kỹ năng thực hành, giúp học sinh áp dụng kiến thức vào thực tiễn Đồng thời, phát triển khả năng sáng tạo, tự học và khuyến khích học tập suốt đời cũng là những mục tiêu quan trọng.
Phát triển giáo dục đào tạo là động lực quan trọng cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Để nâng cao chất lượng giáo dục, cần đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, cũng như cải thiện hệ thống trường lớp và quản lý giáo dục Trong quá trình này, chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý là yếu tố then chốt Đặc biệt, Hiệu trưởng trường phổ thông đóng vai trò lãnh đạo, quản lý và chịu trách nhiệm cao nhất về giáo dục toàn diện của nhà trường trước Đảng và Nhà nước.
Trong bối cảnh hội nhập và đổi mới giáo dục hiện nay, vai trò của người làm công tác quản lý giáo dục, đặc biệt là Hiệu trưởng, trở nên vô cùng quan trọng và quyết định đến sự thành bại của nhà trường Để đáp ứng yêu cầu này, các cán bộ lãnh đạo cần thường xuyên nâng cao trình độ chuyên môn và trang bị kỹ năng quản lý, đồng thời xây dựng phong cách lãnh đạo phù hợp với thực tế nhà trường, có khả năng thích ứng hiệu quả với những thay đổi và thách thức của thời đại.
Theo Điều 56, mục 1 của Luật Giáo dục 2019 (Luật số 43/2019/QH14), được ban hành vào ngày 14 tháng 6 năm 2019, hiệu trưởng có trách nhiệm quản lý toàn bộ hoạt động của nhà trường và được bổ nhiệm, công nhận bởi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Thông tư số 29/2009/TT-BGD ĐT ngày 22 tháng 10 năm 2009 quy định về tiêu chuẩn hiệu trưởng trường trung học cơ sở và trung học phổ thông, nhấn mạnh phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, cùng năng lực chuyên môn và quản lý Theo Điều 19 của Thông tư số 12/2011/TT-BGD ĐT, hiệu trưởng có nhiệm vụ xây dựng tổ chức bộ máy nhà trường, thực hiện quyết nghị của Hội đồng trường, lập kế hoạch phát triển và báo cáo kết quả hoạt động Ngoài ra, hiệu trưởng còn có trách nhiệm quản lý giáo viên, học sinh, tài chính, và tổ chức thực hiện các chính sách của Nhà nước, đồng thời chỉ đạo các phong trào thi đua và công khai hoạt động của nhà trường.
Để hoàn thành tốt nhiệm vụ xây dựng và phát triển nhà trường, Hiệu trưởng cần áp dụng lề lối và phương pháp làm việc khoa học với cấp dưới Điều này không chỉ thúc đẩy đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên làm việc tích cực mà còn tạo sự đồng lòng trong việc xây dựng và phát triển nhà trường Qua đó, Hiệu trưởng sẽ hình thành phong cách lãnh đạo và quản lý riêng biệt, góp phần nâng cao hiệu quả công việc.
Lý do lý luận
Theo Đại từ điển Tiếng Việt (1999): Phong cách là vẻ riêng trong lối sống; cách làm việc của một người hay một kiểu loại người nào đó.
Lãnh đạo được định nghĩa là việc xây dựng tầm nhìn chiến lược nhằm định hướng phát triển cho tổ chức, đồng thời sử dụng kỹ năng lãnh đạo để khích lệ và động viên nhân viên tích cực làm việc, hướng tới việc đạt được các mục tiêu trong chiến lược đã đề ra.
Phong cách lãnh đạo là sự kết hợp giữa yếu tố tâm lý chủ quan của người lãnh đạo và môi trường xã hội trong hệ thống quản lý Yếu tố tâm lý chủ quan bao gồm các phẩm chất cá nhân như xu hướng, tính cách và năng lực, thường có tính ổn định Ngược lại, yếu tố môi trường xã hội lại có tính biến động và phụ thuộc vào tình huống cụ thể.
Phong cách lãnh đạo của cán bộ quản lý giáo dục là sự kết hợp giữa yếu tố tâm lý chủ quan của người lãnh đạo và môi trường giáo dục Điều này tạo ra một phương thức quản lý đặc thù, giúp nâng cao hiệu quả trong công tác giáo dục.
Phong cách lãnh đạo được hiểu là phương thức mà nhà lãnh đạo thể hiện vai trò của mình trong tổ chức Nó phản ánh hành vi mà nhà lãnh đạo sử dụng để tác động đến hoạt động và hiệu suất của những người xung quanh.
Dựa vào các tiêu chí mà có nhiều cách phân loại phong cách lãnh đạo khác nhau.
Dựa trên hai tiêu chí quan trọng trong quản lý là cam kết và hợp tác, tác giả Dominique Chalvin (Pháp) đã phân loại phong cách lãnh đạo thành năm cặp đối xứng.
(1)- Phong cách của người lãnh đạo có đầu óc tổ chức > < Phong cách của người lãnh đạo quan liêu.
(2)- Phong cách của người lãnh đạo cùng tham gia với cấp dưới > < Phong cách của người lãnh đạo gia trưởng, mỵ dân.
(3)- Phong cách của người lãnh đạo mạnh dạn > < Phong cách của người lãnh đạo chuyên chế, nặng kỷ luật.
(4)- Phong cách của người lãnh đạo có xu hướng cực đại chủ nghĩa > < Phong cách của người lãnh đạo không tưởng.
(5)- Phong cách của người lãnh đạo có đầu óc thực tế > < Phong cách của người lãnh đạo cơ hội chủ nghĩa.
Dựa trên hành vi của người lãnh đạo, bao gồm sự quan tâm đến công việc và con người, Robert Blake và Jane Mouton đã phát triển mô hình ô bàn cờ quản lý, trong đó phân loại bốn phong cách lãnh đạo cực đoan.
(1)- Phong cách lãnh đạo quan tâm tới công việc thấp và con người thấp.
(2)- Phong cách lãnh đạo quan tâm tới công việc thấp và con người cao.
(3)- Phong cách lãnh đạo quan tâm tới công việc cao và con người thấp.
(4)- Phong cách lãnh đạo quan tâm tới công việc cao và con người cao.
Dựa trên mức độ trưởng thành của nhân viên, người lãnh đạo cần điều chỉnh hành vi để tối ưu hóa hiệu suất làm việc và nâng cao hiệu quả tổ chức Các tác giả Hersey và Blanchard đã phân loại các phong cách lãnh đạo để hỗ trợ quá trình này.
(2)- Phong chác kèm cặp/ hướng dẫn.
Theo Kurt Lewin, dựa vào tính chất mối quan hệ giữa người quản lý và cấp dưới, có ba loại phong cách lãnh đạo chính: phong cách độc tài, phong cách dân chủ và phong cách tự do.
(1)- Phong cách lãnh đạo dân chủ.
(2)- Phong cách lãnh đạo độc đáo.
(3)- Phong cách lãnh đạo tự do.
* Phong cách lãnh đạo dân chủ: nhà quản lý đưa ra quyết định sau khi bàn bạc, trao đổi và tham khảo ý kiến của cấp dưới.
Phong cách lãnh đạo dân chủ mang lại nhiều ưu điểm, bao gồm việc khai thác tối đa nguồn lực tập thể và khuyến khích tính chủ động, sáng tạo của từng thành viên trong quá trình thảo luận và đưa ra giải pháp Nó tạo ra một bầu không khí làm việc thoải mái, giúp mọi người gắn bó, đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau Nhờ đó, các quyết định của Hiệu trưởng luôn nhận được sự ủng hộ và tin tưởng từ mọi người.
Phong cách lãnh đạo dân chủ có thể gặp hạn chế trong các tập thể có trình độ phát triển thấp, nơi mà các thành viên chưa tự giác thực hiện nhiệm vụ và chưa thống nhất mục tiêu Thiếu sự ủng hộ từ người lãnh đạo và sự đoàn kết giữa các thành viên sẽ làm giảm hiệu quả Trong tình huống khẩn cấp, việc ra quyết định nhanh chóng trở nên khó khăn, và sự tham gia rộng rãi của các thành viên có thể ảnh hưởng đến tính bí mật của công việc Hơn nữa, nếu người lãnh đạo thiếu quyết đoán, dễ dẫn đến việc theo đuôi cấp dưới và thỏa hiệp không nguyên tắc.
Phong cách lãnh đạo dân chủ, hay còn gọi là phong cách lãnh đạo tập thể, là phương pháp mà nhà quản lý đưa ra quyết định sau khi thảo luận và tham khảo ý kiến của cấp dưới Để thực hiện phong cách này hiệu quả, người lãnh đạo cần có năng lực chuyên môn vững vàng, tư duy sắc bén, sự điềm tĩnh, cùng khả năng tổ chức và điều hành tốt trong mọi tình huống phát sinh.
* Phong cách lãnh đạo độc đoán là phong cách nhà quản lý ra quyết định mà không cần tham khảo ý kiến của người dưới quyền.
Phong cách lãnh đạo độc đoán có nhiều ưu điểm trong các tình huống khẩn cấp, khi cần đưa ra quyết định nhanh chóng và kịp thời Đặc biệt, trong những tập thể đang gặp khó khăn, như khi nội bộ tan rã hoặc có nhiều phần tử chống đối, phong cách này giúp ổn định tình hình Nó tạo ra môi trường làm việc có nguyên tắc và quy củ, hỗ trợ các thành viên, đặc biệt là những người còn hạn chế về kinh nghiệm và kỹ năng, trong việc hoàn thành công việc hiệu quả hơn.
Hạn chế của mô hình quản lý này là tính chủ quan và chuyên quyền, khi mọi quyền hành đều tập trung vào nhà quản lý Điều này không chỉ không phát huy được tính dân chủ mà còn hạn chế kinh nghiệm và năng lực của các thành viên Các cá nhân không có cơ hội để thể hiện trí tuệ, sự sáng tạo và chủ động trong việc giải quyết vấn đề, dẫn đến sự thiếu đồng tình và ủng hộ từ tập thể Kết quả là tinh thần tự giác và sự tích cực của các thành viên giảm sút, làm cho tập thể trở nên thụ động và chây ì Sự thiếu đoàn kết nội bộ còn tạo điều kiện cho sự hình thành các phe phái và nhóm lợi ích.
Phong cách lãnh đạo độc đáo thường được áp dụng trong những tình huống đặc biệt và khẩn cấp, nơi người quản lý cần đưa ra quyết định nhanh chóng và kịp thời Ngoài ra, phương pháp này cũng hữu ích trong các tập thể đang ở giai đoạn phát triển thấp, khi nội bộ thiếu đoàn kết, có nhiều phần tử chống đối, hoặc khi nhân viên còn hạn chế về kinh nghiệm và kỹ năng Việc áp dụng phong cách lãnh đạo này có thể mang lại hiệu quả quản lý đáng kể trong những trường hợp như vậy.
Phong cách lãnh đạo tự do là phương thức mà nhà quản lý ít sử dụng quyền lực, cho phép nhân viên có sự tự do trong việc ra quyết định và thực hiện công việc theo cách mà họ cho là hiệu quả nhất.
Lý do thực tiễn
Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Hữu Thọ Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng phong cách lãnh đạo dân chủ, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển giáo dục Phong cách này đã giúp nhà trường đáp ứng yêu cầu đổi mới trong giáo dục Tuy nhiên, việc sử dụng thêm phong cách lãnh đạo độc đoán và tự do đã dẫn đến một số kế hoạch và mục tiêu chưa đạt yêu cầu, không đáp ứng kỳ vọng của Hiệu trưởng đối với tập thể sư phạm.
Qua quá trình học tập và nghiên cứu tại lớp Bồi dưỡng CBQL trường mầm non, phổ thông tại trường Cán bộ quản lý giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh, tôi nhận thấy rằng một trong những nguyên nhân chính làm giảm hiệu quả lãnh đạo của Hiệu trưởng THPT Nguyễn Hữu Thọ Quận 4 là việc chưa xây dựng được phong cách lãnh đạo khoa học, phù hợp với thực tiễn của nhà trường.
Chính vì những lý do trên, tôi lựa chọn đề tài: “Xây dựng phong cách lãnh đạo cho
Nghiên cứu về Hiệu trưởng trường trung học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh trong năm học 2021-2022 không chỉ giúp hoàn thành tiểu luận cuối khóa của lớp bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục mà còn nhằm khắc phục những hạn chế trong phong cách lãnh đạo Mục tiêu là đưa trường THPT Nguyễn Hữu Thọ có sự thay đổi tích cực, xây dựng môi trường làm việc thân thiện, hợp tác, đoàn kết, dân chủ và trách nhiệm, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục.
Phân tích tình hình thực tế về thực trạng phong cách lãnh đạo của Hiệu trưởng trường trung học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Khái quát về trường trung học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Thành phố Hồ Chí Minh
Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ, được thành lập vào năm 2003 tại 209, Tôn Thất Thuyết, Phường 3, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh, vinh dự mang tên luật sư Nguyễn Hữu Thọ - một nhà trí thức, yêu nước và cách mạng lỗi lạc.
Trường Nguyễn Hữu Thọ đã trải qua sự thay đổi về cấp học, chỉ còn duy trì khối cấp 3 từ năm học 2011-2012 cho đến nay Vào ngày 31/8/2013, trường đã khánh thành cơ sở mới tại số 02 Bến Vân Đồn, Phường 13, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh.
Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ, trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh, tọa lạc tại khu hành chính Quận 4, mang lại vị trí thuận lợi cho sự phát triển và an ninh của nhà trường Với diện tích xây dựng gần 11.400m², trường được đầu tư hơn 162,4 tỷ đồng từ ngân sách Thành phố, sở hữu 45 phòng học, nhiều phòng chức năng và trang thiết bị hiện đại Ngoài sân thể dục thể thao và không gian xanh, trường còn có tầng hầm để xe rộng rãi và các phòng hội họp lớn phục vụ các hội nghị Trong tương lai, trường sẽ bổ sung thêm nhà thi đấu đa năng, tạo điều kiện cho học sinh rèn luyện sức khỏe Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ hứa hẹn sẽ trở thành một ngôi trường nổi bật tại Quận 4 và Thành phố Hồ Chí Minh trong những năm tới.
2.1.1 Về đội ngũ cán bộ - giáo viên - nhân viên; học sinh và cơ sở vật chất
• Về đội ngũ cán bộ - giáo viên – nhân viên
Bảng 2.1.a: Số lượng giáo viên và đảng viên phân theo tổ bộ môn
+ Về cán bộ - nhân viên
Bảng 2.1.b: Số lượng cán bộ - nhân viên và đảng viên phân theo bộ phận
Trường cam kết duy trì chất lượng giáo dục ổn định qua các năm học, đảm bảo cả về số lượng lẫn chất lượng Nhà trường tạo điều kiện thuận lợi nhất cho học sinh trong việc học tập và rèn luyện kỹ năng Với sứ mệnh xây dựng môi trường học tập kỷ cương và nề nếp, trường hướng đến việc nâng cao chất lượng giáo dục, giúp mỗi học sinh phát triển tài năng, tư duy sáng tạo và tiềm năng của bản thân Các giá trị cốt lõi của trường bao gồm tính đoàn kết và tinh thần trách nhiệm.
Sự phát triển của học sinh được thể hiện qua 15 nhiệm vụ quan trọng như lòng tự trọng, tính trung thực, lòng nhân ái, sự hợp tác, tính sáng tạo và khát vọng vươn lên Nhờ vào những giá trị này, số lượng học sinh đạt học lực Khá-Giỏi, hạnh kiểm Khá-Tốt, cũng như thành tích cao trong các kỳ thi cấp thành phố, Olympic và các hội thi khác đã tăng lên đáng kể.
Bảng 2.1.c: Số lớp và số lượng học sinh phân theo khối
Bảng 2.1.d: Số lượng các phòng chức năng cùng diện tích/Qui cách kỹ thuật/Công dụng Chỉ danh
2.1.2 Một số thành tích nổi bật:
Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ, nhờ vào sự nỗ lực và phấn đấu không ngừng của đội ngũ cán bộ, giáo viên và nhân viên, luôn đạt nhiều thành tích nổi bật trong quận và Sở Giáo dục đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh.
Năm học 2020 - 2021 là một giai đoạn đặc biệt đối với ngành giáo dục Việt Nam, đặc biệt là trường THPT Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, TP Hồ Chí Minh, khi phải vừa dạy học vừa phòng chống dịch Covid-19 Sự nỗ lực tận tâm của đội ngũ giáo viên và lãnh đạo nhà trường đã mang lại những kết quả đáng ghi nhận, thể hiện công lao to lớn của tập thể sư phạm, đặc biệt là sự lãnh đạo tài tình của Hiệu trưởng trong bối cảnh khó khăn.
Một số kết quả và thành tích đạt được của tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trong năm học 2020 – 2021:
+ Trường: Tập thể xuất sắc của Sở Giáo dục – Đào tạo Tp Hồ Chí Minh.
+ Công đoàn: Bằng khen của Liên đoàn Lao động Thành phố.
+ Chiến sĩ thi đua Thành phố: 14 CB-GV-NV.
+ Lao động tiên tiến: 112 CB-GV-NV.
+ Tỉ lệ HS đậu tốt nghiệp: 100%
+ Tỉ lệ HS đạt học lực Khá - Giỏi: 1402 HS (82.5%); Hạnh kiểm Khá - Tốt: 1619 HS (95.24%).
Bảng 2.1.e: Kết quả các cuộc thi trong năm học 2020-2021
Bảng 2.1.g: Kết quả xếp loại học lực – hạnh kiểm của học sinh
Những thành tích đạt được đã tạo động lực cho tập thể sư phạm và từng giáo viên trong trường phấn đấu để đạt kết quả cao hơn trong các năm học tiếp theo Đồng thời, công tác quản lý của Hiệu trưởng ngày càng hợp lý và khoa học, thể hiện phong cách lãnh đạo độc đáo.
Thực trạng phong cách lãnh đạo của Hiệu trưởng trường trung học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Lãnh đạo nhà trường điều hành công việc dựa trên các văn bản pháp quy và quy định của nhà nước, như Luật giáo dục và Điều lệ trường phổ thông, kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn để đưa ra giải pháp thuyết phục Qua quá trình học lớp Bồi dưỡng cán bộ quản lý và nghiên cứu lý luận, ba phong cách lãnh đạo cơ bản được đề cập là phong cách lãnh đạo dân chủ, độc đoán và tự do Hiệu trưởng chủ yếu áp dụng phong cách lãnh đạo dân chủ, đồng thời linh hoạt kết hợp các phong cách khác trong những tình huống cụ thể.
Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Hữu Thọ tại Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh, thường xuyên công khai ý kiến và quan điểm của mình vì lợi ích chung của tập thể Ông tích cực bàn bạc và trao đổi với cấp dưới về các công việc và hoạt động chung, đồng thời lắng nghe ý kiến của tập thể và tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của từng cá nhân trước khi đưa ra quyết định.
Dưới đây là một số tình huống cụ thể mà hiệu trưởng đã vận dụng linh hoạt phong cách lãnh đạo để giải quyết kịp thời:
- Hiệu trưởng sử dụng phong cách lãnh đạo dân chủ trong trường hợp:
Trong việc xây dựng kế hoạch năm học, Hiệu trưởng tổ chức họp với Phó hiệu trưởng, Tổ trưởng chuyên môn và các thành viên hội đồng trường để thu thập ý kiến và đạt được sự đồng thuận trước khi triển khai kế hoạch.
Trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện quy chế dân chủ tại trường học, Hiệu trưởng cần phối hợp với phòng Hành chính – Kế toán để soạn thảo các định hướng chi tiêu và phân bổ nguồn thu – chi theo quy định Sau khi hoàn thiện, các tài liệu này sẽ được gửi đến các thành viên cốt cán như Phó hiệu trưởng, Tổ trưởng chuyên môn, và Chủ tịch công đoàn để nghiên cứu Cuối cùng, một cuộc họp sẽ được tổ chức để thống nhất trước khi trình bày tại hội đồng sư phạm của nhà trường.
Hiệu trưởng đã công khai và minh bạch các vấn đề liên quan đến tài chính, sử dụng tài sản công, cũng như quy chế đánh giá thi đua và khen thưởng trong nhà trường Thông tin này được dán công khai tại bảng tin ở phòng hội đồng và phòng tài vụ.
Hiệu trưởng thực hiện khảo sát (lần 1) về phân công giảng dạy, chủ nhiệm và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi thông qua phiếu thăm dò ý kiến bằng công nghệ thông tin (google form) Sau đó, hiệu trưởng tổ chức họp với phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn và các bộ phận liên quan để thảo luận và thống nhất trước khi đưa ra quyết định thực hiện trong toàn trường.
- Hiệu trưởng sử dụng phong cách lãnh đạo độc đoán trong trường hợp:
Quyết định cử cô T, một giáo viên trẻ, tham dự hội thi giáo viên giỏi cấp Thành phố thay cho cô X, người đã lớn tuổi và có nhiều kinh nghiệm, cho thấy sự đổi mới trong cách lựa chọn nhân sự tham gia các cuộc thi giáo dục.
Hiệu trưởng có quyền tự quyết định về việc sửa chữa và mua sắm trang thiết bị, máy móc, bao gồm cả việc lựa chọn thương hiệu và đơn vị cung cấp.
- Hiệu trưởng sử sử dụng phong cách lãnh đạo tự do trong trường hợp:
Cuối năm học, nhà trường tổ chức du lịch hè cho giáo viên nhằm tăng cường sự đoàn kết và tạo cơ hội cho giáo viên thư giãn Hiệu trưởng sẽ lập danh sách cho giáo viên tự chọn địa điểm du lịch, với hạn cuối đăng ký là 10 ngày sau thông báo Nếu đa số giáo viên chọn một địa điểm cụ thể, Hiệu trưởng sẽ quyết định và lên kế hoạch tổ chức chuyến đi.
Phong cách lãnh đạo của Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh chủ yếu là phong cách dân chủ Hiệu trưởng thường tham khảo ý kiến của đội ngũ cấp dưới trước khi ra quyết định và luôn quan tâm, động viên, khuyến khích từng cá nhân trong công việc Điều này cho thấy phong cách lãnh đạo dân chủ phù hợp với tập thể sư phạm và thực tiễn phát triển của nhà trường Tuy nhiên, một số quyết định chưa kịp thời và mang tính áp đặt do tính quyết đoán chưa cao có thể dẫn đến hiệu quả công việc chưa đạt yêu cầu của tập thể.
Những điểm mạnh, điểm yếu
2.3.1 Điểm mạnh Được tham gia học tập lớp bồi dưỡng cán bộ quản lý với nhiều chuyên đề quản lý quan trọng và thiết thực trong công tác quản lý Đặc biệt, với chuyên đề 19: Phong cách lãnh đạo, bản thân đã tiếp thu và nắm được cơ bản kiến thức lý luận về phong cách lãnh đạo; hiểu được các loại phong cách lãnh đạo cùng các ưu điểm, nhược điểm của từng loại phong cách lãnh đạo Từ đó có thể nâng cao trình độ chuyên môn, khả năng nắm bắt công việc, tạo nhiều mối quan hệ với bạn bè đồng nghiệp, xây dựng bầu không khí làm việc thoải mái trong tập thể sư phạm nhà trường; nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của cấp dưới,
Tôi luôn tuân thủ nghiêm túc các chủ trương, đường lối và chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời thực hiện đầy đủ quy chế của Ngành cũng như các quy định của cơ quan, đơn vị.
Có tư tưởng chính trị vững vàng và tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, người giáo viên không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn để đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục Họ luôn gương mẫu, tiên phong trong mọi hoạt động của nhà trường, đồng thời có tính tình vui vẻ, thân thiện và hòa đồng, được tập thể hội đồng sư phạm quý mến và tín nhiệm.
Hiệu trưởng đóng vai trò quan trọng trong việc lãnh đạo và quản lý các hoạt động của nhà trường, đồng thời chịu trách nhiệm chính trước cấp trên, ngành giáo dục và địa phương.
Thiếu tầm nhìn chiến lược trong việc phát triển phong cách lãnh đạo đã dẫn đến việc không áp dụng linh hoạt các phương pháp lãnh đạo trong những tình huống cụ thể, gây ra sự không phù hợp với thực tiễn của đơn vị.
Tính quyết đoán chưa cao trong một số tình huống, dẫn đến việc triển khai công việc chậm và xử lý công việc chưa dứt điểm, thiếu kịp thời.
Mặc dù đã thực hiện tốt việc phân công và giao nhiệm vụ, nhưng vẫn xảy ra tình trạng chồng chéo, khiến một số giáo viên phải đảm nhiệm nhiều vị trí và công việc cùng lúc Hơn nữa, công tác kiểm tra, đôn đốc và đánh giá đôi khi thiếu sự kịp thời và chặt chẽ.
Ngoài ra, việc xử lý công việc thường nặng về tình cảm, dẫn đến một số giáo viên ỷ lại, kết quả công việc chưa cao.
2.3.3 Cơ hội Được sự quan tâm chỉ đạo và giúp đỡ của các cấp ủy Đảng, Chính quyền địa phương và có sự chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời của Sở GD&ĐT Tp.Hồ Chí Minh.
Sự phối hợp và thống nhất hiệu quả giữa các tổ chức trong trường học như Ban chấp hành Công đoàn, Đoàn thanh niên và Chi đoàn giáo viên cùng các tổ chuyên môn là rất quan trọng Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng giáo dục mà còn tạo ra một môi trường học tập tích cực và đoàn kết.
Sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Ban đại diện cha mẹ học sinh, doanh nghiệp địa phương, mạnh thường quân và cựu học sinh không chỉ thể hiện tinh thần đoàn kết mà còn cung cấp nguồn lực quan trọng cho các hoạt động giáo dục của nhà trường.
Cơ sở vật chất và trang thiết bị giảng dạy ngày càng hiện đại và được đầu tư đầy đủ, bên cạnh việc giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp của nhà trường.
Tập thể sư phạm nhà trường đang phát triển mạnh mẽ với đội ngũ cán bộ, giáo viên và nhân viên đạt trình độ chuyên môn vững vàng và có trách nhiệm cao Hiệu trưởng luôn khuyến khích và động viên từng cá nhân, đặc biệt là giáo viên trẻ, trong việc nâng cao kiến thức và bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cũng như kỹ năng mềm.
Cuộc cách mạng 4.0 đã mang đến nhiều cơ hội và thách thức cho nền kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục Tuy nhiên, bên cạnh những tiến bộ, các tệ nạn xã hội cũng đang ảnh hưởng tiêu cực đến học sinh trong trường học.
Một số gia đình không chú trọng đến việc học và sự thay đổi tâm sinh lý của học sinh, do cha mẹ bận rộn với công việc hoặc gặp phải hoàn cảnh đặc biệt như mồ côi hoặc cha mẹ ly hôn.
Dịch bệnh Covid-19 đã gây ra nhiều biến động phức tạp, ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động giáo dục của nhà trường trong những năm học gần đây.
Trong năm học, khối lượng công việc lớn cùng với việc tham gia các lớp tập huấn và nâng cao trình độ đã ảnh hưởng đến hiệu quả kiểm tra, giám sát và đôn đốc cấp dưới, cũng như việc giải quyết các vấn đề phát sinh không kịp thời.
Kinh nghiệm thực tế của Hiệu trưởng về việc vận dụng phong cách lãnh đạo trong quản lý nhà trường
lãnh đạo trong quản lý nhà trường
Trong thời gian qua, hiệu trưởng nhà trường đã áp dụng phong cách lãnh đạo dân chủ, phù hợp với đội ngũ giáo viên có trình độ cao Cụ thể, phong cách này được thể hiện qua việc xây dựng kế hoạch năm học, quy chế chi tiêu nội bộ, thực hiện quy chế dân chủ và phân công nhiệm vụ cho giáo viên Nhờ đó, hoạt động giáo dục của nhà trường đạt hiệu quả cao, tạo sự đồng thuận và tín nhiệm từ phần lớn thành viên trong trường, đồng thời nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ phụ huynh học sinh.
Hiệu trưởng vẫn áp dụng phong cách lãnh đạo độc đoán trong một số vấn đề, đặc biệt là đối với giáo viên trẻ, giáo viên mới chưa có kinh nghiệm, cũng như những người thiếu tính tự chủ, nghị lực và sáng tạo.
Hiệu trưởng đã sử dụng phong cách lãnh đạo độc đoán khi cử cô T, một giáo viên trẻ, tham gia hội thi giáo viên giỏi cấp Thành phố Quyết định này mặc dù có phần độc đoán nhưng cho thấy sự tin tưởng của hiệu trưởng vào năng lực của cô T, đồng thời nhận thức được rằng cô còn thiếu tự tin do chưa có nhiều kinh nghiệm giảng dạy Cô T đã xuất sắc đạt giải Ba trong hội thi, chứng minh rằng sự tin tưởng này là hoàn toàn chính xác.
Hiệu trưởng áp dụng phong cách lãnh đạo dân chủ với giáo viên cốt cán như Phó hiệu trưởng và Tổ trưởng chuyên môn, thể hiện sự tin tưởng khi giao nhiệm vụ cho họ Ông cũng ưu tiên các giáo viên lớn tuổi, những người có tinh thần hợp tác và lối sống tập thể, nhằm xây dựng môi trường làm việc tích cực và hiệu quả.
Ví dụ: Hiệu trưởng giao quyền cho Tổ trưởng chuyên môn tự chọn giáo viên trong tổ làm Khối trưởng chuyên môn.
Tập thể sư phạm trường THPT Nguyễn Hữu Thọ đang phát triển mạnh mẽ với đội ngũ giáo viên và nhân viên đạt chuẩn và có nhiều kinh nghiệm Họ thể hiện sự nhiệt tình, tích cực và trách nhiệm cao trong công việc Nhờ đó, khi Hiệu trưởng tổ chức họp để thu thập ý kiến, đội ngũ luôn phản hồi tích cực và thống nhất, giúp Hiệu trưởng đưa ra các quyết định quản lý đúng đắn và nhận được sự ủng hộ từ tất cả các thành viên trong nhà trường.
Việc xây dựng kế hoạch năm học, kế hoạch chi tiêu nội bộ và phân công nhiệm vụ trong giảng dạy là những công việc quan trọng Khi Hiệu trưởng áp dụng phong cách lãnh đạo dân chủ, điều này đã mang lại hiệu quả tích cực trong quản lý và đáp ứng nhu cầu của tập thể Trong những tình huống cần thiết, phong cách lãnh đạo độc đoán cũng giúp Hiệu trưởng giải quyết nhiệm vụ một cách nhanh chóng.
Hiệu trưởng đã tin tưởng giao việc cho những giáo viên trẻ, mặc dù họ còn thiếu kinh nghiệm và chưa thành thạo trong việc xử lý tình huống Sự gần gũi, động viên và tạo điều kiện thuận lợi từ Hiệu trưởng giúp họ hoàn thành công việc một cách hiệu quả.
Hiệu trưởng áp dụng phong cách lãnh đạo tự do ủy quyền cho các giáo viên có kinh nghiệm và trình độ cao, giúp họ thoải mái phát huy năng lực Phong cách này không chỉ tạo điều kiện cho giáo viên làm việc hiệu quả mà còn nâng cao chất lượng giảng dạy.
2.4.2 Chưa thành công – Nguyên nhân
Do sự phát triển không đồng bộ trong tập thể, nhiều thành viên chưa tích cực và tự giác thực hiện nhiệm vụ, hiệu trưởng gặp khó khăn trong công tác quản lý và chưa khai thác được tính sáng tạo của giáo viên trẻ.
Do đội ngũ cán bộ, giáo viên và nhân viên đông đảo, việc đáp ứng nguyện vọng của tất cả mọi người là rất khó khăn Khi Hiệu trưởng áp dụng phong cách lãnh đạo dân chủ trong việc tổ chức hoạt động du lịch hè kết hợp với giao lưu học hỏi, đã phát sinh nhiều ý kiến khác nhau, đồng thời số lượng tham gia cũng còn hạn chế.
Việc sử dụng phong cách lãnh đạo độc đoán trong sửa chữa và mua sắm trang thiết bị là không phù hợp với vai trò của Hiệu trưởng, vì nếu các hoạt động này không đạt hiệu quả cao, uy tín của Hiệu trưởng sẽ bị ảnh hưởng và giảm sút.
Phong cách lãnh đạo tự do của Hiệu trưởng, khi ủy quyền và đặt niềm tin tuyệt đối vào một số thành viên, có thể gây ra sự chậm trễ trong công việc Điều này cũng dẫn đến sự tự mãn và kiêu ngạo ở những giáo viên được ủy quyền, đồng thời tạo ra sự không hài lòng và ghen tị trong đội ngũ giáo viên còn lại.
Nguyên nhân chưa thành công trong công tác lãnh đạo tại trường học bao gồm việc áp dụng các phong cách lãnh đạo không phù hợp với trình độ và đặc điểm tâm lý của đội ngũ giáo viên, nhân viên Bên cạnh đó, mặc dù hiệu trưởng đã phân công nhiệm vụ rõ ràng, nhưng công tác kiểm tra và đánh giá vẫn chưa được thực hiện một cách chặt chẽ.
Việc Hiệu trưởng áp dụng phong cách độc đoán trong sửa chữa và mua sắm trang thiết bị là không hợp lý, vì điều này ảnh hưởng đến lợi ích chung của tập thể Nếu mua sắm không phù hợp, sản phẩm kém chất lượng sẽ làm giảm hiệu quả sử dụng và gây ảnh hưởng tiêu cực đến công việc chung, từ đó làm suy giảm uy tín của Hiệu trưởng.
Trong quản lý nhà trường, Hiệu trưởng cần áp dụng phong cách lãnh đạo dân chủ để xây dựng một tập thể làm việc chủ động, sáng tạo và liên tục đổi mới Điều này giúp đáp ứng hiệu quả các yêu cầu của ngành giáo dục và tạo ra môi trường học tập tích cực.
Kế hoạch hành động để xây dựng phong cách lãnh đạo của Hiệu trường trung học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Dựa trên lý luận và thực tiễn về phong cách lãnh đạo, tôi đã xây dựng một kế hoạch hành động nhằm đổi mới phong cách lãnh đạo, với mục tiêu hình thành phong cách lãnh đạo dân chủ, phù hợp với môi trường lãnh đạo hiện tại.
Bảng 3: Kế hoạch hành động từ ngày 15/8/2021 đến hết ngày 30/5/2022
Nội dung Mục tiêu công việc cần đạt
Nghiên cứu về lý luận cơ sở của các phong cách lãnh đạo là rất quan trọng Bài viết sẽ phân tích ưu điểm và nhược điểm của từng loại phong cách lãnh đạo, đồng thời tìm hiểu các điều kiện cần thiết để áp dụng hiệu quả các phong cách này trong quản lý tại trường học Việc hiểu rõ các phong cách lãnh đạo sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển môi trường giáo dục.
Học tập liên tục không chỉ nâng cao trình độ chuyên môn mà còn phát triển tư duy đổi mới Đổi mới phong cách lãnh đạo là yếu tố quan trọng giúp tổ chức thích ứng với thay đổi Đồng thời, việc có tầm nhìn chiến lược dài hạn trong quá trình ra quyết định sẽ đảm bảo sự phát triển bền vững cho doanh nghiệp.
Trao đổi và học hỏi về các giải pháp để xử lý những tình huống thường gặp trong công tác quản lý là rất quan trọng Việc nắm vững các kỹ năng giải quyết vấn đề giúp nâng cao hiệu quả làm việc và đáp ứng tốt hơn với những thách thức trong môi trường công việc.
Nghiên cứu hoàn cảnh sống và tâm lý của từng giáo viên và nhân viên trong trường là cần thiết để lựa chọn phong cách lãnh đạo phù hợp Việc hiểu rõ đặc điểm tâm lý và nguyện vọng của họ sẽ giúp xây dựng môi trường làm việc hiệu quả và nâng cao chất lượng giáo dục.
Xác định rõ các trình độ phát triển của nhóm thể sư trường và phạm vi hoạt động của họ là rất quan trọng để tìm ra phong cách lãnh đạo phù hợp Điều này giúp động viên và khuyến khích các thành viên trong nhóm, từ đó nâng cao hiệu quả làm việc và sự phát triển bền vững.
6 -Nắm rõ và Đánh giá phân loại trình độ được trình chuyên độ chuyên môn môn nghiệp vụ nghiệp vụ của giáo của giáo viên viên
Xây dựng môi trường học tập thân thiện và hòa nhã là rất quan trọng, giúp học sinh cảm thấy thoải mái và gần gũi hơn Mọi thành viên trong nhà trường cần đối xử công bằng và đoàn kết, tạo nên sự gắn bó trong đội ngũ giáo viên và hỗ trợ lẫn nhau trong công việc.
NV nhà trong công trường việc.
Tập vận dụng phong cách lãnh đạo để giải quyết tình huống nghiên cứu cụ thể trong trường học là rất quan trọng Việc áp dụng các phương pháp lãnh đạo hiệu quả giúp cải thiện khả năng quản lý và đưa ra quyết định đúng đắn Các nhà lãnh đạo cần nắm vững kỹ năng này để đối phó với những thách thức và phát triển môi trường học tập tích cực.
Sơ, tổng kết việc áp dụng phong cách lãnh đạo trong công tác quản lý
-Đánh giá lại hiệu quả; phân tích được nguyên nhân thành công, thất bại trong giải quyết tình huống;
Rút ra bài học để xây dựng phong cách lãnh đạo phù hợp với thực tế
-Hiệu trưởng -Phó hiệu trưởng -Hội đồng sư phạm nhà trường
-Có kế hoạch cụ thể và nội dung rõ ràng.
-Hồ sơ liên quan đến các quyết định trong thời gian qua.
(Cuối HK2 và cuối năm học)
-Xem lại hồ sơ liên quan; liên hệ với phong cách lãnh đạo.
-Phân tích tình huống xảy ra áp dụng phong cách lãnh đạo thành công hay không thành công; chỉ ra nguyên nhân và giải pháp
-Các thành viên trong nhà trường còn ngại đánh giá đúng thực tế; ngại nêu quan điểm của bản thân
-Sử dụng phiếu điều tra thông tin, thăm dò lấy ý kiến trong hội đồng sư phạm nhà trường.
Xây dựng phon g cách lãnh đạo của
Hiệu trưởng trong nhà trường phổ thông đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, theo tinh thần của Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 04/11/2013.
13, Hội nghị lần thứ 8 của Ban chấp hành trung ương Khóa
Sự thành công của một tập thể sư phạm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, cả chủ quan lẫn khách quan Tuy nhiên, yếu tố quyết định chính là khả năng của người Hiệu trưởng trong việc vận dụng phong cách lãnh đạo phù hợp với môi trường quản lý của mình.
Chính vì vậy một phong cách lãnh đạo tốt, hiệu quả chính là kết quả của sự tác động biện chứng giữa người và môi trường lãnh đạo.
Hiệu trưởng đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng và phát triển nhà trường, với quyền quyết định cao nhất trong mọi hoạt động Để nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao, Hiệu trưởng cần phát triển phong cách lãnh đạo khoa học, tạo sự tin cậy và ủng hộ từ đội ngũ giáo viên và nhân viên Điều này sẽ thúc đẩy tinh thần trách nhiệm và sự tích cực trong công việc, đồng thời xây dựng bầu không khí thân thiện và đoàn kết trong tập thể sư phạm Một phong cách lãnh đạo thành công sẽ tạo nền tảng vững chắc cho môi trường làm việc cởi mở, giúp các thành viên phát huy tối đa năng lực và trình độ, từ đó nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường.
Hiệu trưởng với phong cách lãnh đạo đúng đắn, khéo léo và công bằng sẽ tạo được sự tin tưởng từ cấp dưới Việc động viên, khen thưởng kịp thời và giải quyết vấn đề một cách dân chủ sẽ giúp xây dựng mối quan hệ tốt trong tập thể Nhờ đó, công tác lãnh đạo của Hiệu trưởng sẽ thành công, góp phần vào sự phát triển của nhà trường.
Phong cách lãnh đạo chủ đạo của Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Hữu Thọ, Quận
Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng phong cách lãnh đạo dân chủ, phù hợp với trình độ phát triển của tập thể, mang lại hiệu quả cao trong quản lý Tuy nhiên, trong một số tình huống, hiệu trưởng có thể sử dụng phong cách lãnh đạo độc đoán hoặc tự do do chưa nắm bắt rõ tâm lý và nguyện vọng của đội ngũ giáo viên, nhân viên Hiệu trưởng cần có trình độ chuyên môn, sự cầu tiến và tham gia đầy đủ các khóa tập huấn kỹ năng lãnh đạo, đồng thời học hỏi từ các đơn vị khác để xây dựng kế hoạch hành động cụ thể Qua đó, hiệu trưởng sẽ dần hoàn thiện phong cách lãnh đạo dân chủ, phù hợp với đặc điểm tâm lý của đội ngũ, giải quyết hiệu quả các tình huống phát sinh trong quản lý.
Phong cách lãnh đạo của hiệu trưởng không phải là bẩm sinh mà là kết quả của quá trình rèn luyện, học hỏi và tích lũy kinh nghiệm qua các tình huống quản lý thực tiễn Do đó, việc xây dựng và phát triển nhà trường cần dựa trên phong cách lãnh đạo dân chủ Đồng thời, hiệu trưởng cũng nên linh hoạt và sáng tạo trong việc áp dụng các phong cách lãnh đạo khác để đạt hiệu quả cao nhất trong quản lý, từ đó nâng cao sự phát triển của tập thể sư phạm, phù hợp với yêu cầu của Ngành và địa phương.
4.2.1 Đối với Bộ Giáo dục và đào tạo
Bộ GD&ĐT cần thiết lập và công bố các văn bản quy định tiêu chuẩn đánh giá Hiệu trưởng, bao gồm cả tiêu chí đánh giá phong cách lãnh đạo của Hiệu trưởng tại các trường phổ thông, đặc biệt là ở cấp THPT.
Bộ GD&ĐT cần đổi mới nội dung, chương trình giảng dạy theo hướng tinh giản cho
HS và đưa hoạt động NCKH trở thành hoạt động bắt buộc ở các trường trung học phổ thông.
