TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN TRẦN ĐỨC CHÍNH TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC CHI NHÁNH TỈNH CAO BẰNG ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ HÀ NỘI - 2020 TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN TRẦN ĐỨC CHÍNH TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC CHI NHÁNH TỈNH CAO BẰNG ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ THƯƠNG MẠI MÃ NGÀNH: 8340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: GS.TS HOÀNG ĐỨC THÂN HÀ NỘI - 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi đọc hiểu hành vi vi phạm trung thực học thuật Tôi xin cam đoan danh dự cá nhân cơng trình riêng tôi, tự thực không vi phạm yêu cầu trung thực học thuật Hà Nội, ngày tháng 10 năm 2020 Tác giả Trần Đức Chính LỜI CẢM ƠN Tác giả xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo thầy cô Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, cán Viện Đào tạo sau đại học Trường Đại học Kinh tế quốc dân tạo điều kiện hỗ trợ cho tác giả trình học tập làm luận văn Cảm ơn thầy cô Viện Thương mại Kinh tế quốc tế giảng dạy hỗ trợ cho tác giả Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới GS.TS Hoàng Đức Thân trực tiếp hướng dẫn, tận tình bảo, giúp đỡ để tác giả hoàn thành luận văn Xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo, phịng chun mơn trực thuộc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng đồng nghiệp tạo điều kiện hỗ trợ thông tin, liệu tài liệu cho tác giả trình nghiên cứu thực luận văn Xin trân trọng cảm ơn gia đình, bạn bè, người thân ủng hộ, động viên tác giả thời gian qua để hoàn thành luận văn tốt nghiệp Hà Nội, ngày tháng 10 năm 2020 Tác giả Trần Đức Chính MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ i MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ GIÁM SÁT CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Sự cần thiết vai trò giám sát Ngân hàng Nhà nước 1.1.1 Sự cần thiết giám sát ngân hàng .5 1.1.2 Khái niệm giám sát Ngân hàng Nhà nước ngân hàng thương mại .5 1.1.3 Vai trò giám sát Ngân hàng Nhà nước 1.2 Nội dung phương thức giám sát Ngân hàng Nhà nước ngân hàng thương mại 1.2.1 Nội dung giám sát Ngân hàng Nhà nước ngân hàng thương mại 1.2.2 Hình thức phương pháp giám sát Ngân hàng Nhà nước 17 1.2.3 Quy trình thủ tục giám sát Ngân hàng Nhà nước NHTM 20 1.3 Nhân tố ảnh hưởng đến giám sát Ngân hàng Nhà nước NHTM .22 1.3.1 Nhân tố pháp luật 22 1.3.2 Nhân tố thuộc Ngân hàng Nhà nước 23 1.3.3 Nhân tố thuộc ngân hàng thương mại 25 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG GIÁM SÁT CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC CHI NHÁNH TỈNH CAO BẰNG ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 28 2.1 Khái quát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng 28 2.1.1 Khái quát chức năng, nhiệm vụ quyền hạn Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Cao Bằng .28 2.1.2 Thực trạng đối tượng giám sát NHNN chi nhánh tỉnh Cao Bằng 30 2.2 Phân tích thực trạng giám sát ngân hàng Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại .34 2.2.1 Kết thực nội dung giám sát Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại 34 2.2.2 Thực trạng máy phương pháp giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại 56 2.2.3 Thực trạng quy trình thủ tục giám sát Ngân hàng Nhà nước tỉnh Cao ngân hàng thương mại 60 2.3 Đánh giá thực trạng giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại 62 2.3.1 Kết đạt 62 2.3.2 Hạn chế nguyên nhân .64 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC CHI NHÁNH TỈNH CAO BẰNG ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 70 3.1 Quan điểm phương hướng tăng cường giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng 70 3.1.1 Mục tiêu phương hướng hoạt động Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng đến năm 2025 .70 3.1.2 Quan điểm tăng cường giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng NHTM 75 3.1.3 Phương hướng tăng cường giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng .76 3.2 Giải pháp tăng cường giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại 77 3.2.1 Giải pháp tăng cường nội dung giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại 77 3.2.2 Tăng cường thu thập, phân tích thơng tin phục vụ giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại 78 3.2.3 Giải pháp hồn thiện quy trình giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại 80 3.2.4 Hồn thiện hình thức phương pháp giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại .82 3.2.5 Hoàn thiện máy tăng cường nhân lực cho giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng 84 3.2.6 Tăng cường phối hợp giám sát NHNN chi nhánh tỉnh Cao Bằng 86 3.3 Kiến nghị thực giải pháp hồn thiện quy trình, thủ tục giám sát ngân hàng NHNN việt nam 87 3.3.1 Kiến nghị hoàn thiện sở pháp lý cho giám sát Ngân hàng Nhà nước .87 3.3.2 Hoàn thiện sở hạ tầng thông tin hỗ trợ hoạt động giám sát Cơ quan giám sát Ngân hàng Nhà nước .88 3.3.3 Tăng cường trao đổi thông tin CQTTGSNH với quan giám sát tài ngồi nước 90 KẾT LUẬN 92 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT 10 11 12 13 Chữ viết tắt CQTTGSNH NHNN NHNN TW NHTM NHTW TTGS TTGSNH TCTD GS ATVM AGRIBANK Giải nghĩa Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng Ngân hàng Nhà nước Ngân hàng Nhà nước trung ương Ngân hàng thương mại Ngân hàng trung ương Thanh tra giám sát Thanh tra, giám sát ngân hàng Tổ chức tín dụng Giám sát An tồn vi mơ Ngân hàng Nơng nghiệp PTNT BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển VIETINBANK Ngân hàng TMCP Công thương LIEN VIET POST BANK Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên việt DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH Bảng 2.1: Tổng hợp đối tượng giám sát ngân hàng 30 Bảng 2.2 Tình hình hoạt động NHTM địa bàn tỉnh Cao Bằng 31 Bảng 2.3 Danh sách báo cáo phục vụ giám sát ngân hàng 35 Bảng 2.4 Một số sai phạm phát qua thu tập, tổng hợp thông tin giám sát 37 Bảng 2.5 Một số sai phạm điển hình NHNN tỉnh Cao phát 37 Bảng 2.6: Kết tổng hợp theo dõi thực kết giám sát 39 Bảng 2.7: Kết theo dõi thực kiến nghị đối tượng giám sát 39 Bảng 2.8: Kết theo dõi thực cảnh báo đối tượng giám sát .41 Bảng 2.9 Tình hình huy động vốn Chi nhánh NHTM giai đoạn 2017 - 2019 43 Bảng 2.10: Cho vay thị trường ngân hàng thương mại giai đoạn 2017 - 2019 45 Bảng 2.11: Cơ cấu cho vay theo thời hạn cho vay NHTM địa bàn 46 Bảng 2.12: Tình hình nợ xấu ngân hàng thương mại qua giám sát 47 Bảng 2.13: Kết giám sát tín dụng với Agribank Cao Bằng 48 Bảng 2.14 Bảng Chỉ số giám sát rủi ro Agribank Chi nhánh tỉnh Cao Bằng 50 Bảng 2.15: Bảng Chỉ số giám sát rủi ro Vietinbank Cao Bằng 51 Bảng 2.16: Bảng Chỉ số giám sát rủi ro Lienvietpostbank Cao Bằng 53 Bảng 2.17: Số liệu xếp hạng NHTM địa bàn tỉnh Cao Bằng .55 Hình 1.1 Quy trình giám sát ngân hàng NHNN NHTM 21 Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng 28 Hình 2.2: Nguồn vốn huy động NHTM từ 2016 đến 2020 32 Hình 2.3: Dư nợ cho vay NHTM từ 2016 đến 31/3/2020 33 Hình 2.4: Cơ cấu máy Thanh tra, giám sát NHNN Chi nhánh Cao Bằng .58 Hình 3.1: Quy trình giám sát ngân hàng 81 TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN TRẦN ĐỨC CHÍNH TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC CHI NHÁNH TỈNH CAO BẰNG ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ THƯƠNG MẠI MÃ NGÀNH: 8340410 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ HÀ NỘI - 2020 86 hai hình thức giám sát khơng thể tách rời nhau, không đầy đủ xem xét, đánh giá mức độ an toàn, lành mạnh toàn hệ thống TCTD theo phân tích tổng hợp mà khơng xem xét tới NHTM riêng lẻ đặc điểm lan truyền rủi ro hoạt động ngân hàng Ở chiều ngược lại, việc xem xét, đánh giá NHTM khơng có nhìn hệ thống, phân tích tác động hoạt động ngân hàng lên kinh tế để từ có sách đắn vừa thúc đẩy, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, vừa đảm bảo an toàn hệ thống Kết hợp phương pháp giám sát tuân thủ với giám sát rủi ro Giám sát ngân hàng phải thực thường xuyên, liên tục toàn hoạt động đối tượng giám sát ngân hàng Phối hợp chặt chẽ hoạt động giám sát ngân hàng hoạt động tra ngân hàng; hoạt động giám sát ngân hàng hoạt động cấp, bổ sung, thu hồi giấy phép hoạt động ngân hàng Bảo đảm tập trung, thống đạo, thực nhiệm vụ từ trung ương đến địa phương Giám sát ngân hàng phải tuân theo quy định pháp luật hành; bảo đảm xác, khách quan, trung thực, công khai, kịp thời; không làm cản trở hoạt động bình thường đối tượng giám sát ngân hàng 3.2.5 Hoàn thiện máy tăng cường nhân lực cho giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng Một giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu giám sát ngân hàng nâng cao lực cán giám sát phù hợp với phát triển nhanh quy mơ đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ ngân hàng đại Điều đòi hỏi giám sát Ngân hàng Nhà nước phải thực cán giám sát có trách nhiệm, lực, phải có kiến thức rộng hoạt động lĩnh vực ngân hàng, tài chính, tiền tệ, vừa phải có chun mơn sâu hoạt động ngân hàng Kế hoạch phát triển nguồn nhân lực yếu tố NHNN quan tâm đề cao, kế hoạch cụ thể cần xây dựng theo hướng: Thứ nhất, có sách thu hút nhân tài Từng bước cải cách chế độ tiền lương có khả thu hút cán có lực, trình độ, nhạy bén với công việc, đủ 87 sức giám sát lý hoạt động ngân hàng giai đoạn hội nhập Có chế sách động viên, khuyến khích vật chất phù hợp với khả đóng góp để nâng cao trách nhiệm hiệu cơng việc, đồng thời tránh tiêu cực xảy Thứ hai, đào tạo nâng cao trình độ nghiệp vụ cán giám sát NHNN cần phát triển chương trình chuẩn đào tạo, cấp chứng đánh giá cán bộ, đặc biệt việc đào tạo chi nhánh cần nhận ý đặc biệt từ đầu Nội dung nâng cao trình độ nghiệp vụ tra viên chủ yếu tập trung vào: Kỹ quản trị rủi ro (hiểu cá loại rủi ro phương pháp quản trị rủi ro); Công nghệ ngân hàng dịch vụ tài mới; Quản trị ngân hàng đại; Các kỹ bổ trợ phân tích tài chính, hoạt động NHTM, ngoại ngữ, tốn học cơng nghệ thơng tin giúp phân tích tình hình tài phát triển hệ thống TCTD kịp thời đưa cảnh báo sớm rủi ro tiềm ẩn hoạt động TCTD - NHNN cần bố trí việc hợp tác đào tạo đào tạo nước với mục tiêu xác đáng rõ ràng - Có thể xây dựng chương trình thực tập TCTD để cán giám sát hiểu rõ hoạt ðộng thực tế TCTD Thứ ba, nâng cao đạo đức nghề nghiệp Theo xu hướng chung, quyền hạn trách nhiệm cán tra cần phải nâng cao, đạo đức nghề nghiệp có ý nghĩa quan trọng việc đảm bảo hoạt động tác nghiệp hành vi ứng xử tra, giám sát ngân hàng công tâm, không thiên vị, pháp luật Vì cần phải xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức mẫu mực; chấn chỉnh cách công tác cán bộ, từ đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, đề bạt, bổ nhiệm Xử lý nghiêm vi phạm đạo đức nghề nghiệp cho dù nhỏ đồng thời có chế độ đãi ngộ tra viên có lực, trình độ chun mơn tốt Đồng thời, có sách đãi ngộ phù hợp để vừa nâng cao trách nhiệm vừa hạn chế tiêu cực xảy Thứ tư, xếp cơng việc vị trí cơng tác phù hợp với lực, trình độ chun mơn cán Ngồi kế hoạch tăng cường đào tạo chun mơn 88 cho cán tra giám sát, việc trau dồi kinh nghiệm cho cán thể công việc điều phối định phân cơng cán q trình tra từ lãnh đạo Theo đó, việc xếp cơng việc vị trí cơng tác cho cán tra, giám sát phải đảm bảo: phù hợp với lực, trình độ chun mơn cán bộ; trì khối lượng công việc vừa phải, tránh tạo áp lực lớn; thúc đẩy đào tạo phát triển chuyên môn; tránh trùng lặp công việc Thứ năm, xây dựng đội ngũ kế cận Một yêu cầu quan trọng khác việc phải đào tạo đội ngũ kế cận thơng qua việc bố trí cơng việc để đảm bảo cán giỏi, dày dạn kinh nghiệm hỗ trợ hướng dẫn cho cán trẻ cịn kinh nghiệm cơng việc Trình độ cán giám sát địi hỏi phải thường xuyên đánh giá kiểm tra; xác định yêu cầu trình độ cán giám sát công việc giám sát cụ thể, đảm bảo cán có trình độ cao, nhiều kinh nghiệm đảm nhiệm công việc phức tạp Đồng thời, cán trẻ, kinh nghiệm tham gia vào công việc đơn giản hơn, phù hợp với trình độ nhằm nâng cao lực tích lũy kinh nghiệm, đảm bảo cơng tác đào tạo cán trì 3.2.6 Tăng cường phối hợp giám sát NHNN chi nhánh tỉnh Cao Bằng Thứ nhất, tăng cường phối hợp giám sát ngân hàng tra chỗ Giám sát có ưu điểm so với tra chỗ mặt thời gian phạm vi giám sát giám sát hoạt động tiến hành thường xuyên, liên tục qua việc thu thập, tổng hợp xử lý liệu thông tin từ nhiều nguồn thông tin, báo cáo khác Giám sát có khả phát sớm sai phạm, rủi ro, hoạt động tra chỗ có nhược điểm bị giới hạn mặt thời hiệu tra, thời gian tra, tần suất tra Kế hoạch tra hàng năm Giám sát có nhược điểm đánh giá mức độ tin cậy nguồn thông tin, báo cáo xuất phát chiều từ phía đối tượng cung cấp báo cáo Do vậy, giám sát ngân hàng tra chỗ thực phát huy hiệu phát hiện, phòng ngừa, ngăn 89 chặn rủi ro, xử lý vi phạm kết hợp chặt chẽ với nhau, qua góp phần làm tăng hiệu lực, hiệu quản lý nhà nước hoạt động ngân hàng Thứ hai, tăng cường công tác trao đổi thông tin với NHTM, 25 nguyên tắc giám sát ngân hàng hiệu Ủy ban Basel “các giám sát viên ngân hàng phải thường xuyên có liên lạc với Ban quản lý ngân hàng phải hiểu cặn kẽ hoạt động tổ chức đó” (Nguyên tắc số 17) Bản chất nguyên tắc hiểu là: dựa mức độ rủi ro ngân hàng mà Cơ quan giám sát ngân hàng phải gặp gỡ Ban quản lý ngân hàng để thảo luận vấn đề hoạt động ngân hàng đó, u cầu ngân hàng thơng báo thay đổi quan trọng hoạt động chiều hướng phát triển không thuận lợi Việc thực mối liên hệ thường xuyên Cơ quan giám sát ngân hàng với NHTM tạo kênh thu thập thông tin bổ sung tạo điều kiện cho cán giám sát nắm bắt rõ ngân hàng Việc ban hành Quy chế tiếp xúc NHNN với TCTD tạo sở pháp lý, thơng qua xác định quyền nghĩa vụ hai bên hoạt động tiếp xúc Thứ ba, nghiên cứu xây dựng quy chế làm việc, phối hợp hành động NHNN với quan chức địa bàn như: Đồn Đại biểu Quốc hội, Cơng an tỉnh, Cục Thi hành án dân sự, Sở Tư pháp, Tòa án,… thường xuyên trao đổi, tiếp nhận thông tin liên quan đến tình hình hoạt động vấn đề có liên quan đến hệ thống ngân hàng, qua kịp thời nắm bắt thông tin phục vụ giám sát NHNN đưa biện pháp xử lý có hiệu nhằm hạn chế rủi ro có liên quan đến hoạt động ngân hàng 3.3 Kiến nghị thực giải pháp hồn thiện quy trình, thủ tục giám sát ngân hàng NHNN việt nam 3.3.1 Kiến nghị hoàn thiện sở pháp lý cho giám sát Ngân hàng Nhà nước Khuôn khổ pháp lý quy định hoạt động giám sát NHTM Việt Nam có tiến vững ngày quán với chuẩn mực quốc tế, tập trung nhiều vào việc thúc đẩy hệ thống ngân hàng an toàn lành mạnh Nhiều thị liên quan đến tỷ lệ an toàn, phân loại tài sản, báo cáo hợp nhất, 90 yêu cầu vốn tối thiểu cao động thái hướng đắn Tuy nhiên đề cập Chương 2, nhiều điểm khuôn khổ pháp lý quy định chưa phù hợp không theo kịp với chuẩn mực quốc tế mà kinh tế trình vận động mạnh mẽ Việt Nam Những yếu kém, rủi ro tiềm ẩn nguy hệ thống ngân hàng ngày gia tăng quan quản lý nhà nước tiền tệ hoạt động ngân hàng, cụ thể NHNN Việt Nam, khơng có hệ thống giám sát đại, với công cụ sở pháp lý quy chế phù hợp tạo hành lang pháp lý cho hoạt động tra, giám sát ngân hàng Khi kinh tế Việt Nam ngày đa dạng hóa hội nhập sâu vào hệ thống kinh tế quốc tế, đòi hỏi phải có hệ thống định chế tài rộng lớn với sản phẩm dịch vụ đa dạng Nếu khơng có thay đổi khn khổ pháp lý thông lệ cho tra, giám sát, nhà quản lý gặp phải vấn đề việc đưa biện pháp giám sát cần thiết để đảm bảo quản lý giảm thiểu rủi ro Do vậy, thời gian tới, cần tập trung khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý hoạt động tra, theo đó: - Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng cần tích cực xây dựng trình cấp có thẩm quyền ban hành văn quy phạm pháp luật nhằm hỗ trợ nâng cao chất lượng hoạt động tra, như: + Thông tư quy định Quy trình tra chuyên ngành ngân hàng; + Thơng tư quy định Quy trình giám sát rủi ro tài NHTM riêng lẻ; + Thơng tư quy định Quy trình đánh giá NHTM theo tiêu chuẩn CAMELS NHTM riêng lẻ; + Thơng tư quy định Quy trình đánh giá mức độ rủi ro, lực quản lý rủi ro, tình hình tài hoạt động NHTM… Song song với việc ban hành văn quy phạm pháp luật nêu trên, Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng cần ban hành cập nhật sổ tay tra sổ tay giám sát thành cẩm nang tra để hướng dẫn Thanh tra viên, cán bộ, công chức tra tra, giám sát nghiệp vụ ngân hàng 91 Bên cạnh đó, quy định cụ thể chuẩn mực kế toán, hạch toán lỗ lãi nghiệp vụ ngân hàng hàm chứa rủi ro thị trường nghiệp vụ phái sinh, kinh doanh ngoại tệ trái phiếu… cần nghiên cứu ban hành áp dụng - Phân định rõ trách nhiệm NHNN người giám sát minh bạch toàn hệ thống ngân hàng; - Tăng cường củng cố trách nhiệm cấu tổ chức công tác giám sát; - Cải tiến hợp tác quan có trách nhiệm ban hành quy chế ngân hàng việc giám sát 3.3.2 Hoàn thiện sở hạ tầng thông tin hỗ trợ hoạt động giám sát Cơ quan giám sát Ngân hàng Nhà nước Song song với việc hồn thiện khn khổ thể chế, Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng cần nâng cấp hạ tầng sở công nghệ để nâng cao chất lượng giám sát NHNN theo hướng tiếp cận trình độ khu vực quốc tế Cụ thể: - Xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin tương đối đồng tiên tiến để phục vụ cho đại hóa cơng nghệ tra, giám sát ngân hàng, bao gồm phần cứng, phần mềm ứng dụng cán công nghệ thông tin Đây sở tảng cho việc áp dụng công cụ định lượng hoạt động giám sát ngân hàng - Hình thành Trung tâm thông tin, liệu nhằm thu thập, tổng hợp xử lý thông tin vĩ mô vi mô để phục vụ cho hoạt động giám sát Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng Trung tâm Thông tin, liệu kết nối trực tuyến với Trung tâm Thơng tin tín dụng quốc gia (CIC) NHNN Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam - Tăng cường vai trò lực hoạt động CIC việc thu thập, xử lý cung cấp thơng tin tín dụng nhằm hỗ trợ hoạt động kinh doanh NHTM hoạt động giám sát từ xa NHNN NHTM CIC có trách nhiệm cung cấp không hạn chế thông tin sẵn có theo yêu cầu Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng - Hồn thiện hệ thống thơng tin, báo cáo tương đối đồng hoàn chỉnh 92 phù hợp với yêu cầu hoạt động giám sát thường xuyên, liên tục Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng NHTM Hệ thống thông tin Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng có khả kết nối trực tuyến với NHTM - Xây dựng bảo đảm hiệu lực thực thi nghiêm minh chế tài xử phạt kỷ luật việc vi phạm chế độ thông tin, báo cáo phục vụ cho hoạt động giám sát ngân hàng (không trung thực, gian lận…) - Trang bị đầy đủ thực nối mạng trực tiếp Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng phận tra, giám sát ngân hàng NHNN chi nhánh (hay khu vực) Có thực trao đổi thông tin hai chiều Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng phận tra giám sát ngân hàng NHNN chi nhánh cách nhanh chóng, tiện lợi, bảo đảm yêu cầu việc tiếp nhận thông tin xử lý thông tin Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng với phận tra, giám sát ngân hàng NHNN chi nhánh ngược lại - Phần mềm phục vụ cho tra, giám sát phải nhanh chóng viết lại ngơn ngữ lập trình tiến bộ, phù hợp với ngơn ngữ chương trình khác tồn hệ thống Ngân hàng như: Chương trình báo cáo thống kê, Chương trình thơng tin tín dụng chương trình giao dịch NHTM Có có tác dụng khai thác hết lợi việc áp dụng công nghệ thông tin tiên tiến vào lĩnh vực Ngân hàng Phần mềm phải viết theo hướng dễ cập nhật sửa đổi hệ thống tài khoản, tiêu, chuẩn mực giám sát thay đổi Nhờ đó, đáp ứng kịp yêu cầu đổi phát triển không ngừng hệ thống Ngân hàng Mặt khác, chương trình giám sát phải có thơng báo tóm tắt số hoạt động để gửi cho NHTM, cơng tác giám sát có tác dụng thiết thực 3.3.3 Tăng cường trao đổi thông tin CQTTGSNH với quan giám sát tài ngồi nước Ở Việt Nam, hoạt động giám sát trực tiếp lĩnh vực tài chính-tiền tệ phân tách theo chức quan: NHNN làm nhiệm vụ giám sát hoạt động NHTM; Bộ Tài (cụ thể Ủy ban Chứng khốn Nhà nước) giám sát hoạt 93 động thị trường chứng khốn cơng ty kinh doanh thị trường chứng khốn; Cục Bảo hiểm (thuộc Bộ Tài chính) giám sát hoạt động thị trường bảo hiểm; Ủy ban giám sát tài Quốc gia khơng có chức giám sát định chế tài mà làm chức tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ việc giám sát tổng thể thị trường tài Việc phân tách nhiệm vụ trách nhiệm quan nêu hoạt động giám sát tài chính-tiền tệ nêu ảnh hưởng khơng nhỏ đến hiệu chất lượng công tác giám sát chế trao đổi thơng tin quan Do vậy, Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng quan giám sát chuyên ngành tài cần có phối hợp xây dựng mơ hình giám sát tổng thể thị trường tài với chức riêng biệt, không trùng lắp hỗ trợ đảm bảo giám sát hiệu thị trường tài tồn mạng an tồn tài quốc gia Điều quan trọng nhất, cần nêu rõ mối quan hệ, quyền hạn, trách nhiệm quan, đặc biệt chế chia sẻ thông tin thành viên mạng an tồn tài Điều thực thơng qua việc khẩn trương thiết lập chế trao đổi thông tin đơn vị nhằm đảm bảo hoạt động giám sát định chế tài thực cách đồng điệu đảm bảo vị hiệu việc phối hợp với Ủy ban giám sát tài quốc gia, Bộ tài nhằm hướng tới sở giám sát hợp toàn thị trường tài Theo đó, NHNN bộ, ngành cần: - Thứ nhất, tăng cường hợp tác quốc tế song phương, đa phương giám sát ngân hàng; Ký kết thỏa thuận, biên ghi nhớ trao đổi thông tin hợp tác với quan giám sát ngân hàng nước để giám sát NHTM nước hoạt động Việt Nam, NHTM Việt Nam hoạt động nước ngồi; phịng, chống rửa tiền tội phạm tài quốc tế; giám sát rủi ro lan truyền từ thị trường tài quốc tế - Thứ hai, xây dựng chế trao đổi thơng tin giám sát thị trường tài trực tiếp NHNN Bộ Tài chính; Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng quan Thanh tra, giám sát tài (Thanh tra chứng khốn, Thanh tra bảo 94 hiểm); Trình cấp có thẩm quyền (Liên bộ, Chính phủ Thủ tướng Chính phủ) ban hành văn qui phạm pháp luật quy định việc trao đổi thơng tin phối hợp Bộ Tài NHNN hoạt động giám sát tài chính, đồng thời qui định trách nhiệm cung cấp thông tin Bộ, ngành hữu quan - Thứ ba, tăng cường hiểu biết, trao đổi kinh nghiệm đối thoại sách Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng với quan giám sát tài nước thơng qua hình thức tổ chức diễn đàn, hội thảo, hội nghị chuyên đề 95 KẾT LUẬN Tăng cường hoạt động giám sát NHTM NHNN Việt Nam trở thành yêu cầu tất yếu phát triển an toàn lành mạnh hệ thống ngân hàng nói riêng hệ thống tài nói chung Cùng với xu hướng xây dựng hoạt động giám sát ngân hàng theo hướng dựa sở rủi ro sử dụng nguyên tắc giám sát ngân hàng hiệu Uỷ ban BASEL đưa ra, NHNN Việt Nam có bước cải cách hoàn thiện hoạt động giám sát NHTM đề án chiến lược cải cách NHNN Trong luận văn “Tăng cường giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại” tác giả khái quát số nội dung hoạt động giám sát NHTM NHTW, phương pháp giám sát nhiều quốc gia sử dụng hệ thống giám sát ngân hàng phương pháp CAMELS phương pháp giám sát sở rủi ro Hai phương pháp có điểm tương đồng mang tính kế thừa định, phù hợp với giai đoạn phát triển khác hệ thống NHTM hệ thống giám sát NHTW Hoạt động tra giám sát hoạt động thường xuyên, liên tục hoạt động cần thiết góp phần quan trọng việc bảo đảm an toàn hệ thống NHTM nói riêng ngành ngân hàng nói chung Việc hoàn thiện hoạt động TTGSNH NHNN giải pháp cần thiết để hoạt động kinh doanh ngân hàng an toàn bền vững Từ đánh giá hoạt động tra giám sát NHNN chi nhánh tỉnh Cao Bằng, viết đạt kết sau: Thứ nhất, sở lý luận hoạt động giám sát ngân hàng, cần thiết phải hoàn thiện hoạt động TTGSNH Thứ hai, luận văn nghiên cứu thực trạng, từ phân tích, đánh giá hoạt động tra, giám sát NHNN chi nhánh tỉnh Cao Bằng NHTMCP địa bàn; kết đạt tồn phân tích nguyên nhân tồn hoạt động tra 96 Thứ ba, từ thực trạng hoạt động tra, giám sát, luận văn đưa giải pháp hồn thiện quy trình giám sát ngân hàng NHNN chi nhánh tỉnh Cao Bằng NHTM địa bàn đưa số kiến nghị NHNN Việt Nam, nhằm hoàn thiện hoạt động TTGSNH NHNN Việt Nam nói chung, NHNN chi nhánh tỉnh Cao Bằng nói riêng nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển hệ thống Ngân hàng giai đoạn DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Chính phủ (2014), Nghị định số 26/2014/NĐ-CP ngày 07/4/2014 Chính phủ quy định tổ chức hoạt động tra, giám sát ngành Ngân hàng, Hà Nội Chính phủ (2019), Nghị định số 43/2019/NĐ-CP ngày 17/5/2019 Chính phủ sửa đổi, bổ sung số điều Nghị định số 26/2014/NĐ-CP ngày 07 tháng năm 2014 Chính phủ tổ chức hoạt động Thanh tra, giám sát ngành Ngân hàng, Hà Nội Chính phủ (2014), Nghị định 26/2014/NĐ-CP Chính phủ ngày 07 tháng năm 2014 tổ chức hoạt động Thanh tra, giám sát ngành Ngân hàng, Hà Nội Đỗ Đức Bình, Ngơ Thị Tuyết Mai (2013), Giáo trình Kinh tế Quốc tế, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội Dương Văn Thực Thanh tra sở rủi ro vấn đề xây dựng khung nghiệp vụ giám sát từ xa hoạt động tra, giám sát ngân hàng nguồn: http://www.sbv.gov.vn Hoàng Đức Thân, Nguyễn Văn Tuấn (2018), Giáo trình Thương mại Quốc tế, NXB ĐH KTQD, Hà Nội Hồng Đình Thắng (2011), Thanh tra sở rủi ro tiến trình áp dụng Việt Nam, nguồn: http://www.div.gov.vn Học viện Hành quốc gia (2010), Thanh tra giải khiếu nại hành chính, Hà Nội Học viện Ngân hàng (1999), Quản trị rủi ro kinh doanh ngân hàng, Nxb Thống kê, Hà Nội 10 Học viện Hành quốc gia (2010), Thanh tra giải khiếu nại hành chính, Hà Nội 11 Học viện Ngân hàng (1999), Quản trị rủi ro kinh doanh ngân hàng, Nxb Thống kê, Hà Nội 12 Học viện Ngân hàng (2013), Giáo trình Ngân hàng Trung Ương, Nxb Thống kê, Hà Nội 13 Lê Thị Thu Thủy (2012), “Pháp Luật Việt Nam giám sát thị trường tài thực tiễn áp dụng”, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Luật học 14 Ngơ Thị Tuyết Mai, Nguyễn Như Bình (2017), Giáo trình Hội nhập Kinh tế Quốc tế, NXB ĐH KTQD, Hà Nội 15 Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng (2016-2019), Báo cáo hoạt động thường niên, Cao Bằng 16 Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng (2016 -2020), Báo cáo giám sát an tồn vi mơ 2016 -2020, Cao Bằng 17 Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng (2016 -2020), Báo cáo kết công tác tra, Cao Bằng 18 Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (2016), Thông tư 36/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định trình tự, thủ tục tra chuyên ngành ngân hàng, Hà Nội 19 Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (2017), Quyết định số 1692/QĐ-NHNN việc quy định chức nhiêm vụ, quyền hạn cấu tổ chức Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ngày 08/8/2017, Hà Nội 20 Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (2017), Sổ tay giám sát ngân hàng, Hà Nội 21 Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (2017), Thông tư số 08/2017/TT-NHNN Quy định trình tự, thủ tục giám sát Ngân hàng, Hà Nội 22 Ngân hàng Nhà nước (2017) Giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu hoạt động tra, giám sát ngân hàng http://www.sbv.gov.vn ngày 02/9/2017 23 Nguyễn Đại Lai (2006), Bình luận giới thiệu khái quát 25 nguyên tắc Ủy ban Basel Thanh tra - Giám sát ngân hàng http://www.sbv.gov.vn 24 Nguyễn Thị Minh Huệ, “Hoàn thiện hoạt động giám sát ngân hàng Nhà nước Việt Nam Ngân hàng thương mại”, Tạp chí Ngân hàng số 22, tháng 11/2009, tr.23-32 25 Nguyễn Đăng Hồng (2014), “Xử phạt vi phạm hành – biện pháp nâng cao quản lý nhà nƣớc lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng”, Kỷ yếu Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, năm thành lập phát triển 26 Nguyễn Đình Tự (2014), “Góp thêm vài ý kiến vê nâng cao hiệu công tác tra, giám sát ngân hàng nay”, Kỷ yếu Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, năm thành lập phát triển 27 Nguyễn Phi Lân (2015), “Công tác giám sát ngân hàng đảm bảo an ninh tiền tệ an toàn hệ thống ngân hàng”, Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Quốc gia, KX.01.15/11-15, Bộ Khoa học Công nghệ 28 Nguyễn Phi Lân (2016), Xây dựng ứng dụng mơ hình cấu trúc hoạt động tra, giám sát tổ chức tín dụng, Đề tài cấp ngành, Mã số: DTNH.04/2015, Viện Chiến lược Ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước 29 Nguyễn Thị Thu Hương (2014), “Một vài chia sẻ chuyển đổi từ phương pháp tra tuân thủ sang tra sở rủi ro khối TCTD nước ngoài”, Kỷ yếu Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, năm thành lập phát triển 30 Phạm Đắc Phước (2013), Hồn thiện cơng tác tra lĩnh vực tín dụng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam – chi nhánh thành phố Đà Nẵng ngân hàng thương mại địa bàn, Luận văn thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, Đà Nẵng 31 Phan Tấn Trung (2014), “Những giải pháp tiếp tục kiện toàn tổ chức, nâng cao lực, hiệu hoạt động tra, giám sát ngân hàng”, Kỷ yếu Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, năm thành lập phát triển 32 Phan Thị Thúy Diễm, Đồn Thanh Hà (2013), “Lựa chọn mơ hình giám sát ngân hàng Kinh nghiệm nước học cho Việt Nam”, Tạp chí Phát triển hội nhập 33 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2010), Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hà Nội 34 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2010), Luật Thanh tra, Hà Nội 35 Thanh tra, Giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Cao Bằng (2016-2019), Báo cáo hoạt tra, giám sát ngân hàng thường niên Cao Bằng 36 Thủ tướng phủ (2014), Quyết định 35/2014/QĐ – TTg ngày 12 tháng năm 2014 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cấu tổ chức Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng trực thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hà Nội 37 Thủ tướng Chính phủ (2017), Nghị định số 16/2017/NĐ-CP ngày 17/2/2017 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cấu tổ chức NHNN Việt Nam, Hà Nội 38 Trần Đăng Phi (2014), “Một số kết đạt công tác giám sát ngân hàng phướng hướng xây dựng, phát triển thời gian tới”, Kỷ yếu Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, năm thành lập phát triển, tr.50-51 39 Trần Đăng Phi (2017), “Hồn thiện quy trình, thủ tục giám sát ngân hàng nhằm nâng cao hiệu hoạt động giám sát Ngân hàng” http://www.sbv.gov.vn ... PHÁP TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC CHI NHÁNH TỈNH CAO BẰNG ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 70 3.1 Quan điểm phương hướng tăng cường giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh. .. pháp giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại Hoàn thiện máy tăng cường nhân lực cho giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng Tăng cường phối hợp giám sát. .. phục vụ giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại 78 3.2.3 Giải pháp hồn thiện quy trình giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Cao Bằng ngân hàng thương mại