TỔNG QUAN BIÊN TẬP WEBSITE
Tổ chức thông tin website
Kiến trúc thông tin là cách sắp xếp và trình bày thông tin trên website hoặc ứng dụng web, ảnh hưởng lớn đến trải nghiệm người dùng Ví dụ, khi khách hàng truy cập một trang web bán hàng, nếu họ không dễ dàng tìm thấy nút thanh toán, khả năng cao họ sẽ rời bỏ trang Do đó, việc bố trí và hiển thị các chức năng cần thiết một cách rõ ràng giúp người dùng dễ dàng sử dụng website, từ đó mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp.
Mỗi trang web đều có một kiến trúc thông tin, nhưng các kỹ thuật kiến trúc thông tin đặc biệt quan trọng nhằm đảm bảo các mục tiêu sau:
- Tổ chức các nội dung trang web theo nguyên tắc phân loại và phân cấp thông tin
- Truyền thông tổng quan về khái niệm và các tổ chức trang web tổng thể cho đội ngũ thiết kế và khách hàng
- Nghiên cứu và thiết kế các concept điều hướng trung tâm;
- Thiết lập các tiêu chuẩn và thông số kỹ thuật cho việc xử lý HTML và các định dạng và xử lý các nội dung văn bản
- Thiết kế và thực hiện các tiêu chuẩn và chiến lược tối ưu hóa tìm kiếm (SEO)
Kiến trúc thông tin bao gồm nhiều thiết kế và quy hoạch chuyên ngành, trong đó ranh giới giữa kiến trúc thông tin, thiết kế kỹ thuật, giao diện người dùng và thiết kế đồ họa ngày càng trở nên mờ nhạt do nhu cầu áp dụng thực tiễn của các cộng đồng.
PTIT đồng nhằm hợp tác sản xuất cho người sử dụng trang web một trải nghiệm gắn kết, mạch lạc, và kinh nghiệm phù hợp
Kiến trúc thông tin là yếu tố quan trọng trong việc tạo ra các không gian đa chiều cho người dùng và độc giả Để đảm bảo hiệu quả, các cấu trúc cơ bản của thông tin cần được xác định rõ ràng trước khi áp dụng các quy tắc cụ thể như giao diện và thiết kế đồ họa Mặc dù giao diện người dùng có thể dễ sử dụng và trực quan, nhưng nếu tổ chức cơ sở của trang web và nội dung không được xây dựng tốt, thì thiết kế hiển thị và tương tác sẽ không thể khắc phục được những vấn đề này.
Trong các dự án web lớn, kiến trúc sư thông tin thường là người có kinh nghiệm trong tổ chức và trình bày thông tin Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, vai trò này trở thành một dự án hợp tác giữa các nhà thiết kế, biên tập viên và đội ngũ kỹ thuật, nhằm tạo ra một sản phẩm hoàn thiện và hiệu quả hơn.
Kiến trúc sư thông tin đóng vai trò cầu nối quan trọng trong việc lập kế hoạch, liên kết các mục tiêu trang web và đối tượng với thiết kế cụ thể, giao diện người dùng và các giải pháp kỹ thuật cho các dự án thiết kế web.
1.3.1 Các bước tổ chức thông tin trên web
Có năm bước cơ bản trong việc tổ chức thông tin:
- Kiểm kê nội dung: đã có gì, cần thêm gì
Thiết lập một bản phác thảo phân cấp cho nội dung và xây dựng một từ vựng được kiểm soát là rất quan trọng Điều này giúp đảm bảo rằng nội dung lớn, cấu trúc trang web và các yếu tố định vị được xác định một cách nhất quán, từ đó nâng cao khả năng tối ưu hóa SEO và cải thiện trải nghiệm người dùng.
- Phân khúc (Chunking): Chia nội dung thành các đơn vị hợp lý với một cấu trúc mô đun phù hợp
- Vẽ sơ đồ cho hiển thị các cấu trúc trang web và phác thảo thô của các trang với một danh sách các liên kết điều hướng cơ bản
- Phân tích hệ thống bằng cách kiểm tra các tương tác với người sử dụng thật, sửa đổi khi cần thiết.
Kho nội dung là danh sách chi tiết các thông tin cơ bản về mọi nội dung có trên một trang web, được thiết kế lại hoặc trong trường hợp khác, tạo ra một trang web mới từ các nguồn nội dung hiện có.
Mặc dù việc tạo ra kho nội dung có thể tốn thời gian và đôi khi tẻ nhạt, nhưng nó đóng vai trò thiết yếu trong bất kỳ kế hoạch dự án web nào Kho nội dung này đặc biệt hữu ích trong giai đoạn đầu của các dự án quy hoạch và kiến trúc thông tin, đồng thời tiếp tục hỗ trợ trong suốt quá trình phát triển và xây dựng trang web.
Việc kiểm kê một trang web hiện hành yêu cầu ghi lại thông tin chi tiết cho từng trang, đồng thời phân chia nhiệm vụ cho các thành viên trong đội ngũ theo các tiểu mục hoặc thư mục khác nhau Để thực hiện công việc này, các thành viên cần có quyền truy cập vào trang web qua trình duyệt và khả năng xem các tập tin cấu trúc trên máy chủ, nhằm đảm bảo rằng mọi phần của nội dung đều được kiểm kê đầy đủ.
Nội dung trong kho của trang web thường được trình bày dưới dạng bảng tính, trong đó mỗi hàng đại diện cho một trang web cụ thể Các cột trong bảng chứa các thông tin quan trọng như tiêu đề trang, URL, và người chịu trách nhiệm về nội dung, giúp quản lý và theo dõi hiệu quả các trang trên website.
- Số ID duy nhất cho mỗi dự án
- Loại chung của nội dung
- Người chịu trách nhiệm về nội dung
- Giữ nguyên/chỉnh sửa/loại bỏ các quyết định
(b) Phân cấp và phân loại
Tổ chức phân cấp là yếu tố quan trọng trên web, giúp người dùng dễ dàng điều hướng từ cái nhìn tổng quát của trang chủ đến các menu con và nội dung chi tiết hơn Hệ thống phân cấp này không chỉ cải thiện trải nghiệm người dùng mà còn tối ưu hóa SEO cho trang web.
Trong kiến trúc thông tin, việc tạo ra các danh mục cho thông tin và xếp hạng tầm quan trọng của từng đoạn là rất cần thiết Các danh mục chung đóng vai trò là yếu tố phân cấp cao trong hệ thống phân cấp thông tin, trong khi các khối thông tin cụ thể được định vị ở cấp thấp hơn.
Khối thông tin được tổ chức theo tầm quan trọng và sự phù hợp với các hạng mục chính Sau khi xác định các ưu tiên và mối quan hệ trong bản phác thảo nội dung, chúng ta có thể xây dựng một hệ thống hiệu quả.
PTIT phân cấp từ các khái niệm quan trọng nhất hoặc concepts chung xuống đến chủ đề chi tiết hoặc cụ thể nhất.
(c) Nguyên tắc phân loại và kiểm soát từ vựng
Trong kiến trúc thông tin, phân loại tư duy đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức thứ bậc các loại nội dung Việc thiết kế một bộ thuật ngữ mô tả một cách cẩn thận là cần thiết để đảm bảo rằng thông tin được trình bày một cách nhất quán Một trong những thách thức lớn nhất trong việc quản lý khối lượng thông tin lớn là phát triển một hệ thống sử dụng từ vựng được kiểm soát, giúp các biên tập viên và thư viện có thể tham khảo và sử dụng thông tin một cách hiệu quả.
Một trong những nhiệm vụ quan trọng của kiến trúc sư thông xá là xác định các tên và thuật ngữ mô tả các loại nội dung chính của trang web, các liên kết chuyển hướng, và các thuật ngữ chính để diễn tả các tính năng tương tác Điều này trở thành yếu tố nền tảng cho việc tổ chức nội dung, giao diện người dùng, và cấu trúc các liên kết điều hướng trên từng trang web, cũng như cấu trúc các tập tin và thư mục của trang web.
1.3.2 Các yếu tố then chốt tổ chức thông tin trên web
Các yếu tố cơ bản tổ chức thông tin trên web như sau:
Cấu trúc trang web
Khi tiếp cận một hệ thống thông tin mới và phức tạp, người dùng phát triển mô hình tư duy để hiểu và đánh giá mối quan hệ giữa các chủ đề Những mô hình này giúp họ xác định và tìm kiếm những thông tin chưa từng được khám phá trước đây.
Sự thành công của một trang web phụ thuộc vào cách kiến trúc thông tin phù hợp với mong đợi của người dùng, với tổ chức tên trang hợp lý giúp người dùng dự đoán vị trí tìm kiếm Cách tổ chức và hiển thị thông tin hiệu quả cho phép người dùng mở rộng kiến thức từ các trang quen thuộc đến những trang mới Ngược lại, một cấu trúc không logic hoặc việc sử dụng thuật ngữ không nhất quán có thể khiến người dùng cảm thấy thất vọng và khó khăn trong việc khám phá nội dung của trang web.
Mô hình tư duy của người sử dụng trang web thường mang tính ngẫu nhiên, vì vậy cần tránh tạo ra các liên kết khó hiểu giữa các trang Người thiết kế không phải là những người duy nhất hình thành mô hình trang web; người dùng cũng có khả năng tưởng tượng về cấu trúc của nó Một kiến trúc thông tin thành công sẽ hỗ trợ người dùng trong việc xây dựng mô hình tư duy, từ đó giúp họ dự đoán cấu trúc của trang web một cách hiệu quả hơn.
Hình vẽ 1.10 Mô hình tư duy các liên kết của một trang web
1.4.1 Các chức năng duyệt web
Khi thiết kế một trang web, việc tạo phác thảo và phân tích khả năng tương tác là rất quan trọng Điều này cần sự hợp tác giữa nhóm phát triển và người dùng để tối ưu hóa hiệu quả thiết kế Một trong những thách thức lớn là cân bằng mối quan hệ giữa menu, trang chủ và các trang nội dung cá nhân Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một hệ thống phân cấp rõ ràng, giúp người dùng dễ dàng điều hướng mà không gặp khó khăn hay nhầm lẫn.
Các trang web với hệ thống phân cấp thông tin kém thường dựa vào các menu lớn, dẫn đến danh sách thông tin không liên quan và gây khó hiểu Sự sắp xếp menu có thể quá sâu, khiến thông tin bị ẩn dưới nhiều lớp menu Điều này làm cho người truy cập phải điều hướng qua các lớp menu chồng chéo trước khi tiếp cận nội dung thực sự, gây khó khăn trong việc tìm kiếm thông tin.
Hình vẽ 1.11 Ví dụ về cấu trúc trong việc thiết kế cấu trúc trang web
Cấu trúc menu cần được thiết kế một cách hợp lý để tránh tình trạng sơ sài, khiến thanh menu trở nên dàn trải và khó sử dụng Đồng thời, nếu cấu trúc quá chi tiết và sâu, người dùng sẽ cảm thấy mệt mỏi khi phải điều hướng qua nhiều lớp menu Việc tối ưu hóa cấu trúc menu là yếu tố quan trọng để nâng cao trải nghiệm người dùng.
Để trang web phát triển tích cực, cần đạt được sự cân bằng giữa các menu và nội dung Phản hồi từ người dùng và phân tích cách sử dụng trang web sẽ giúp cải thiện cấu trúc menu Một hệ thống phân cấp chi tiết và cân bằng sẽ tạo điều kiện cho người dùng truy cập nhanh thông tin, đồng thời phản ánh sự tổ chức hiệu quả của trang web.
Khi một trang web có hàng trăm hoặc hàng ngàn trang, người dùng cần có tùy chọn tìm kiếm để dễ dàng tìm nội dung Tìm kiếm web trở thành phương tiện hiệu quả nhất để xác định các trang cụ thể hoặc tìm kiếm thông tin liên quan đến từ khóa Mặc dù giao diện trình duyệt và địa chỉ trang là quan trọng khi người dùng lần đầu truy cập, nhưng khi họ xác định trang web có thể đáp ứng nhu cầu của mình, họ sẽ cần đến công cụ tìm kiếm để hỗ trợ tốt hơn.
Không có các liên kết giao diện trình duyệt, người dùng không thể xác định được liệu họ đã tìm thấy tất cả các trường hợp của một từ khóa hoặc cụm từ tìm kiếm hay chưa.
Tìm kiếm là cách hiệu quả nhất để truy cập vào nội dung cụ thể, đặc biệt khi nội dung đó ít được người dùng khác truy cập, dẫn đến việc nó khó xuất hiện trên các trang chuyển hướng chính.
Khi nhu cầu của người dùng trở nên cụ thể hơn, công cụ tìm kiếm đóng vai trò quan trọng trong việc giúp họ tìm kiếm nội dung phù hợp.
Các trang web lớn chứa lượng thông tin khổng lồ, vì vậy không thể chỉ dựa vào trình duyệt để truy cập Những trang phổ biến thường xuất hiện trên menu của trình duyệt, trong khi các trang ẩn danh chỉ có thể được tìm thấy và truy cập thông qua các công nghệ tìm kiếm web.
Hình vẽ 1.12 Cách tìm kiếm trên web
Website được phát triển dựa trên các chủ đề cấu trúc cơ bản, bao gồm hình thức và khả năng củng cố mô hình tư duy của người dùng Việc tổ chức nội dung và kiến trúc cơ bản ảnh hưởng đến giao diện điều hướng và cách thông tin được sắp xếp Ba cấu trúc chính để xây dựng một trang web là trình tự, phân cấp và mạng nhện.
Cách tổ chức thông tin hiệu quả nhất là sắp xếp chúng theo chuỗi, như trong sách, tạp chí và các ấn phẩm in ấn khác Thông tin có thể được trình bày theo trình tự thời gian, từ những chủ đề tổng quát đến cụ thể, hoặc theo thứ tự chữ cái, như trong chỉ mục và bách khoa toàn thư Trình tự thẳng là phương pháp tổ chức lý tưởng cho các trang đào tạo, giúp người dùng dễ dàng thực hiện quy trình thông qua các tài liệu cố định, với các liên kết hỗ trợ cho hướng dẫn tuyến tính.
Nhiều trang web phức tạp có thể được tổ chức theo trình tự hợp lý, với mỗi trang trong trình tự này có thể liên kết đến một hoặc nhiều trang bên ngoài, cũng như thông tin liên quan từ các trang web khác.
Hình vẽ 1.13 Ví dụ về cấu trúc trình tự trang web
BIÊN TẬP WEB CHO ĐIỀU HƯỚNG VÀ TÌM ĐƯỜNG
Người sử dụng web không chỉ tiếp nhận thông tin mà còn tương tác với nó theo cách riêng, khác biệt so với tài liệu giấy Do đó, các nhà thiết kế web cần thành thạo cả nghệ thuật và khoa học trong thiết kế giao diện đồ họa (GUI) Giao diện này cần bao gồm các phép ẩn dụ tương tác, hình ảnh và khái niệm để truyền đạt chức năng và ý nghĩa một cách hiệu quả trên màn hình máy tính.
2.1 Điều hướng và tìm đường của người dùng
Trong cuốn sách của ông Kevin Lynch, ông đưa ra các hình ảnh của thành phố
Vào năm 1960, thuật ngữ "wayfinding" được đặt ra để mô tả cách mà các yếu tố trong môi trường xây dựng ảnh hưởng đến khả năng di chuyển thành công trong các không gian phức tạp như thành phố và thị trấn Trong bối cảnh trực tuyến, điều này tương tự như việc điều hướng qua các trang web, nơi người dùng cần hiểu rõ cấu trúc để tìm kiếm thông tin hiệu quả.
(a) Các yếu tố điều hướng Điều hướng thường dựa vào bốn yếu tố cơ bản sau
- Định hướng vị trí hiện tại (Tôi đang ở đây)
- Quyết định lộ trình đi (Tôi có thể đi đâu để tìm cách đến nơi tôi muốn)
- Lập bản đồ tâm lý (Tôi có kinh nghiệm và hiểu biết của mình phù hợp với những dự đoán và quyết định đường đi tiếp theo của tôi)
- Điểm đích đến (Tôi có thể nhận ra rằng tôi đã đến đúng nơi)
Trong các cuộc phỏng vấn tại nhiều thành phố, Lynch đã thu thập những bản đồ tinh thần do cư dân địa phương vẽ nên từ ký ức của họ Những bản đồ này không chỉ giúp người dân định hướng trong môi trường sống mà còn mang tính độc đáo Qua các cuộc phỏng vấn, Lynch nhận thấy rằng hầu hết các bản đồ của mọi người đều bao gồm năm loại yếu tố chính.
- Path: những lối đi, tuyến phố, các tuyến đường tàu điện ngầm, các tuyến xe buýt mọi thứ đều quen thuộc
- Edges: Những rào cản vật lý như bức tường, hàng rào, sông, hoặc là bờ biển
- Các huyện: Mỗi nơi có một bản sắc riêng biệt, chẳng hạn như ở New York như khu phố Tàu, Wall Street, và Greenwich Village.
- Các nút : Nút giao nhau, điểm dễ nhớ, chẳng hạn như đồng hồ ở Grand Central Terminal New York
- Địa danh: cấu trúc rõ ràng cho phép định hướng trên một khoảng cách dài
Mặc dù trang web có thể dễ dàng hiển thị danh sách, nhưng nó thiếu thông tin không gian và định hướng cụ thể mà chúng ta thường thấy trong thực tế khi di chuyển quanh thị trấn Định hướng trên web tương tự như chuyển động vật lý, nhưng việc duyệt trang web lại là một trải nghiệm kỳ diệu, nơi bạn chỉ đơn giản xuất hiện ở các điểm tiếp theo trong hành trình mà không cảm nhận được những cảnh quan diễn ra trước mắt như khi tham quan các địa danh nổi tiếng.
Hình vẽ 2.1 Ví dụ về định hướng – Tại khu dân cư của một thành phố Venice
Venice là một thành phố xinh đẹp nổi tiếng với những nhà thờ và campaniles, các tòa tháp đặc trưng giúp du khách dễ dàng di chuyển qua các khu dân cư, đường phố và kênh rạch Những địa danh này tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt cho những người đến thăm thành phố.
Các thông tin phỏng vấn thu thập thường là:
Không có ý thức về quy mô hoặc chuyển động trong không gian
Chúng ta thường không vượt qua các mốc quen thuộc trừ khi cố tình truy cập theo hệ thống phân cấp của các trang web Thay vào đó, chúng ta thường đột ngột xuất hiện ở những địa điểm mới mà không có thông tin rõ ràng về hành trình đến đó.
Hướng dẫn rõ ràng và có ý nghĩa là rất quan trọng trong việc điều hướng web, giúp người dùng dễ dàng tìm thấy thông tin trên các trang chủ Sự thiếu hụt trong việc định hướng có thể gây khó khăn cho người dùng khi họ tìm kiếm nội dung, vì vậy việc xác định hướng đi cho gia đình và hiểu rõ cách di chuyển từ trang chủ là cần thiết để cải thiện trải nghiệm trực tuyến.
Tín hiệu định vị rõ ràng trên các trang web là rất quan trọng, giúp người dùng dễ dàng hiểu và điều hướng Tuy nhiên, thiết kế in ấn và biên tập viên thường gặp khó khăn với giao diện nặng nề của trang chủ, gây cảm giác nặng nề với nhiều nút và liên kết Thiếu đi các yếu tố điều hướng và chỉ dẫn như "bạn đang ở đây", người dùng có thể cảm thấy lạc lõng, điều này từng rất phổ biến trong những ngày đầu của internet.
Những đường dẫn: Dẫn đường đi
Trên các trang web, các đường dẫn xuất hiện dày đặc, giúp người dùng dễ dàng dự đoán và tìm kiếm các liên kết liên quan Những đường dẫn này không chỉ xuất hiện trong tâm trí người dùng mà còn thể hiện thói quen duyệt web thông qua các trang yêu thích Hơn nữa, chúng còn cho thấy các yếu tố chuyển hướng dựa trên lịch sử duyệt web, giúp người dùng nhận biết vị trí của họ và sự liên quan đến trang chủ.
Hình vẽ 19 Ví dụ những đường dẫn dựa trên lịch sử duyệt web trong tiêu đề
Miền và sự khác biệt: Nghịch lý của sự nhất quán
Tính nhất quán là nguyên tắc quan trọng trong thiết kế giao diện và chuyển hướng web, nhưng nếu mọi thứ đều giống nhau, người dùng sẽ khó nhận biết vị trí của mình Một hệ thống chuyển hướng hiệu quả cần có một mạng lưới liên kết rõ ràng, sử dụng thuật ngữ và đường dẫn chuyển hướng hợp lý, đồng thời kết hợp các yếu tố thị giác để xác định các khu vực khác nhau trong không gian tổng thể Ví dụ, khi người dùng chuyển từ khu vực marketing sang nguồn nhân lực trên một trang web công ty, họ đang vượt qua một ranh giới quan trọng trong cấu trúc trang.
Hình vẽ 2.3 Minh họa các vùng ranh giới trong web
Nhiều người dùng có thể dễ dàng nhận ra khi họ đã vượt qua các ranh giới quan trọng trên một trang web Nếu tất cả các trang đều giống nhau, việc xác định vị trí của bạn trong một trang web lớn trở nên khó khăn.
Các quán cà phê và ngã tư thường được sử dụng như các nút giao thông trong xã hội phương Tây, nơi mà tự do được đồng nghĩa với nhiều lựa chọn Tuy nhiên, theo nhà tâm lý học Barry Schwartz trong cuốn sách "The Paradox of Choice", quá nhiều lựa chọn có thể gây ra căng thẳng, làm chậm quá trình ra quyết định và giảm mức độ hài lòng của chúng ta Mặc dù "Hãy để mọi người tự do lựa chọn" là một nguyên tắc phổ biến trong thiết kế giao diện người dùng, nhưng việc cung cấp quá nhiều lựa chọn có thể tạo ra khó khăn cho các nhà thiết kế.
Hình vẽ 2.4 Ví dụ một trang web phúc tạp vì nhiếu sự lựa chọn
Như các trang trở nên phức tạp hơn, bạn có nguy cơ tràn ngập người dùng với
"hiệu ứng Times Square" của quá nhiều kích thích thị giác cạnh tranh.
Tín hiệu định hướng rất quan trọng trong giao diện web, giúp người dùng dễ dàng điều hướng mà không cần theo một lộ trình cố định Định hướng trong không gian vật lý tương tự như việc cung cấp từ khóa hoặc cụm từ trên trang web, giúp người dùng tìm kiếm thông tin một cách hiệu quả Chức năng tìm kiếm không chỉ hoạt động như một thư mục tự động mà còn cho phép người dùng truy cập trực tiếp từ một trang web khác Các kết nối trực tiếp này làm tăng sự phụ thuộc của người dùng vào tín hiệu "bạn đang ở đây" từ giao diện của trang web.
Path: Tạo phù hợp, đường dẫn điều hướng được đánh dấu
Vùng: Tạo một bản sắc độc đáo nhưng có liên quan cho từng khu vực trang web
Tránh gây rối cho người dùng bằng cách không cung cấp quá nhiều lựa chọn trên trang chủ và các menu chính Hãy sử dụng địa điểm hợp lý trong điều hướng trang web và đồ họa để giúp người dùng dễ dàng định hướng.
(c) Duyệt so với tìm kiếm
Nghiên cứu giao diện người dùng chỉ ra rằng khoảng một nửa người dùng web ưa thích duyệt qua danh sách liên kết để tìm thông tin, trong khi nửa còn lại thường sử dụng hộp tìm kiếm để nhập từ khóa Tất cả độc giả đều có khả năng sử dụng cả hai phương thức duyệt và tìm kiếm, vì vậy việc hỗ trợ các mô hình chuyển hướng là rất cần thiết trong thiết kế giao diện người dùng Sự phát triển của các trang web ngày càng lớn và phức tạp hơn, phản ánh sự phụ thuộc vào công nghệ tìm kiếm của cả người dùng và nhà xuất bản.
BIÊN TẬP GIAO DIỆN
Khi chúng ta gặp một trang web với liên kết siêu văn bản, chúng ta có thể dự đoán được điểm đến của liên kết, lượng thông tin có sẵn ở đó, cũng như mối liên hệ giữa thông tin liên kết và trang hiện tại.
Nhiều người dùng gặp khó khăn khi truy cập các trang web cá nhân do thiết kế không tối ưu cho màn hình hiển thị tiêu chuẩn Thường thì một phần nội dung của trang không thể nhìn thấy hoàn toàn, đặc biệt là trên các thiết bị di động với màn hình nhỏ, khiến trải nghiệm duyệt web trở nên hạn chế và khó khăn hơn.
PTIT cần phải cung cấp cho người sử dụng những tín hiệu rõ ràng với bối cảnh và trình duyệt
Hình vẽ 3.1 Người dùng chỉ nhìn thấy một trang tại một thời điểm.
(a) Hỗ trợ chuyển hướng rõ ràng
Hầu hết người dùng tương tác với các trang web thông qua các liên kết siêu văn bản, nhưng nhiều trang web gặp khó khăn trong việc cung cấp cảm giác định hướng trong tổ chức thông tin Để cải thiện trải nghiệm người dùng, việc sử dụng biểu tượng phù hợp, thiết kế đồ họa, tiêu đề trang rõ ràng và tóm tắt nội dung là rất quan trọng Những yếu tố này giúp người dùng cảm thấy tự tin hơn trong việc tìm kiếm thông tin mà họ cần mà không tốn thời gian.
Người dùng dễ dàng quay lại trang chủ và truy cập các điểm chuyển hướng quan trọng khác trên website Các liên kết cơ bản cần được bố trí hợp lý trên mỗi trang Các tiêu đề không chỉ cung cấp liên kết điều hướng thiết yếu mà còn giúp tạo dựng bản sắc cho người dùng, cho họ biết họ đang ở đâu trong miền của trang web.
Trên trang web của tạp chí Digital Web, tiêu đề được hiển thị rõ ràng trên mỗi trang, mang lại hiệu quả cao bằng cách cung cấp nhiều lựa chọn trong một không gian hạn chế Các tiêu đề này không chỉ dễ dự đoán vì luôn nằm ở đầu mỗi trang mà còn tạo ra một danh tính nhất quán cho toàn bộ trang web.
Hình vẽ 3 2 Headers là rất cần thiết cho cả danh tính và điều hướng trang web www.digital-web.com
(b) Không để những trang cụt
Nhiều trang web thiếu lời mở đầu, khiến người dùng chỉ truy cập vào các liên kết trực tiếp đến các tiểu mục sâu trong hệ thống Điều này có thể dẫn đến việc họ không bao giờ thấy trang chủ hoặc thông tin giới thiệu khác của website Nếu các tiểu mục không có liên kết trở lại trang chủ hoặc các trang menu nội bộ, người dùng sẽ bị giới hạn và không thể khám phá phần còn lại của trang web.
Người dùng có khả năng truy cập vào bất kỳ trang web nào, và ngay lập tức, hệ thống cần nhận diện trang web đó và hiển thị dấu hiệu "bạn đang ở đây".
Đảm bảo rằng mọi trang trên website của bạn đều có ít nhất một liên kết trở về trang chủ, và tốt nhất là nên có liên kết đến trang chủ cùng với các liên kết tới các phần chính khác của website.
Ngoài cân nhắc giao diện người dùng, những liên kết này là rất quan trọng cho khả năng hiển thị công cụ tìm kiếm.
Người dùng mong muốn tiếp cận thông tin với số bước truy cập tối thiểu, do đó, việc thiết kế hệ thống phân cấp thông tin hiệu quả là rất quan trọng Nghiên cứu cho thấy người dùng ưa chuộng các menu có từ 5-7 liên kết và thích lựa chọn tổ chức kỹ lưỡng qua nhiều lớp menu đơn giản Do đó, cần thiết kế hệ thống cấp bậc trang web sao cho nội dung chỉ cách một hoặc hai cú nhấp chuột từ các trang menu chính.
(d) Đơn giản và nhất quán
Người dùng thường không ấn tượng với sự phức tạp vô lý, đặc biệt là những ai phụ thuộc vào các trang web để nhận thông tin kịp thời.
PTIT chính xác yêu cầu rằng những yếu tố ẩn dưới giao diện cần phải đơn giản, quen thuộc và hợp lý Để tổ chức thông tin hiệu quả, bạn nên chọn một thể loại quen thuộc như các thư mục tập tin, tránh sử dụng các phương pháp không bình thường hoặc quá đặc thù.
Việc sáng tạo chuyển hướng và trang chủ ẩn dụ thường thất bại do áp đặt gánh nặng giao diện không quen thuộc lên người dùng Khi gặp một trang chủ lạ, người dùng sẽ nhanh chóng nhấn nút "back" và chuyển sang kết quả khác trên Google, dẫn đến mất đi độc giả tiềm năng hoặc khách hàng Do đó, hãy chú trọng vào nội dung và để giao diện trở nên đơn giản hơn Opera là một ví dụ điển hình trong việc cân bằng giữa nội dung phong phú và giao diện tối giản, dễ sử dụng.
Các mẫu thiết kế thông tin hiệu quả thường không thu hút sự chú ý Khi bạn nắm rõ vị trí của các liên kết tiêu chuẩn trong đồ họa tiêu đề, giao diện trở nên gần như vô hình Danh mục chính được thiết kế đơn giản, không làm phân tâm người dùng khỏi nội dung chính.
Hình vẽ 3.4 Các trang web của Opera chức năng cân bằng cao với các yếu tố giao diện chính thấp www.opera.com
Để tối ưu hóa chức năng và khả năng đọc hiểu, thiết kế trang web cần dựa trên mô hình các đơn vị mô-đun có hệ thống bố cục, đồ họa, biên tập và phân cấp tổ chức nhất quán Điều này giúp người dùng cảm thấy thoải mái khi khám phá và tự tin tìm kiếm thông tin cần thiết Danh tính đồ họa đồng nhất trên các trang web cung cấp tín hiệu thị giác về sự liên tục của thông tin, trong khi menu tiêu đề nhất quán trên từng trang của Capgemini tạo ra trải nghiệm người dùng đồng nhất và nhận diện thương hiệu rõ ràng.
Capgemini mang đến một nhận diện trang web ấn tượng và khả năng chuyển hướng hiệu quả, mà không làm mất đi sự chú ý của người đọc vào nội dung chính của trang.
ĐÁNH GIÁ WEBSITE
Các doanh nghiệp thường đặt ra những câu hỏi quan trọng về hiệu quả hoạt động của website, chẳng hạn như lý do doanh thu của đối thủ cao hơn, giao diện bắt mắt nhưng lượng truy cập thấp, hay việc website không xuất hiện khi tìm kiếm sản phẩm của mình trên Google Để giải quyết những thắc mắc này, cần thiết phải xây dựng các tiêu chí và quy trình đánh giá website theo tiêu chuẩn nhất định.
4.1 Các chỉ tiêu đánh giá website
Các chỉ tiêu đánh giá website là những số liệu quan trọng về lượng khách truy cập, giúp trả lời các câu hỏi liên quan đến mức độ thu hút của website.
Các chỉ số như "hiệu quả của chiến dịch tiếp thị", "sự trung thành của khách hàng" và "phân khúc khách hàng quan trọng" giúp các chủ website hiểu rõ hơn về khách hàng của họ Những số liệu này là cơ sở để xây dựng các chiến lược phù hợp, nhằm nâng cao sự hài lòng của khách hàng và tối ưu hóa lợi nhuận cho website Việc chú trọng đến độ thu hút của website là điều cần thiết để đạt được những mục tiêu này.
- Số lượt truy cập, không có gì lạ vì đây là chỉ số có thể gây ấn tượng nhờ trị số lớn, người ta thường trưng ra số “hit”.
“Hit” được định nghĩa là số lần một thành phần dữ liệu (file) được truy xuất từ máy chủ web Một trang web thường bao gồm nhiều thành phần như CSS, JavaScript và hình ảnh Khi người dùng mở một trang web, trình duyệt sẽ gửi yêu cầu đến máy chủ cho tất cả các thành phần này, và mỗi yêu cầu sẽ được tính là một hit Nếu thiết kế trang web hợp lý, nó có thể tạo ra hàng chục hit mỗi lần truy cập.
Số hit trên các website thường do chính các trang tự thống kê mà không có dịch vụ độc lập nào kiểm chứng, dẫn đến tình trạng thông tin có thể bị phóng đại Hơn nữa, với sự phát triển của công nghệ lập trình, việc tạo ra lượng hit giả dễ dàng hơn bao giờ hết Vì vậy, trong bối cảnh lạm phát hiện nay, số hit đã mất giá trị và không còn được coi là thước đo chính xác cho hiệu suất của một website.
Hình vẽ 4.1 Chỉ số pageview và visitor có thể được dùng để xếp hạng website
Số trang xem (pageview) được ghi nhận khi có yêu cầu truy xuất từ web server, chỉ tính cho trang chính như htm, asp, php, mà không bao gồm các thành phần khác trong trang Nhiều website hiện nay đã áp dụng cách đếm này, mặc dù vẫn sử dụng thuật ngữ “hit”, khi đó số hit tương đương với số pageview Số lượng pageview không chỉ phản ánh số trang thực sự được xem mà còn cho biết số lượng quảng cáo hiển thị trên trang, điều này có liên quan đến phương thức tính phí quảng cáo CPM (Cost Per Impression), tính cho mỗi 1000 trang xem.
Chỉ số pageview đang gặp nguy cơ bị giảm sút do sự phát triển của các công nghệ mới như Ajax, RSS và mashup, cùng với sự gia tăng của video trên web Ajax cung cấp thông tin nhanh chóng và tiện lợi, giảm thiểu việc tải lại trang, dẫn đến số lượng pageview thấp hơn Đặc biệt, với các nền tảng như YouTube, người dùng có thể xem video dài với nhiều quảng cáo chỉ trên một trang, làm cho pageview càng bị ảnh hưởng.
Khách truy cập website, hay còn gọi là "unique visitor", được xác định dựa trên địa chỉ IP hoặc dữ liệu cookie "không trùng" trong khoảng thời gian quy định, thường là 12 giờ hoặc 24 giờ Trong khoảng thời gian này, mỗi khách chỉ được tính một lần dù có truy cập nhiều lần, điều này tạo ra nhiều hit cho website Chỉ số này rất quan trọng đối với các báo điện tử và công ty quảng cáo, vì số lượng người xem thực sự có ý nghĩa hơn là một nhóm người xem quay lại nhiều lần.
Hình vẽ 4.2 Chỉ số thời gian cho biết “sức hút” của trang đối với những đối tượng khách khác nhau.
Số đo "unique visitor" không luôn phản ánh chính xác số lượng khách truy cập "không trùng" trên website Nhiều người dùng trong một mạng nội bộ (LAN) có thể truy cập internet qua một địa chỉ IP duy nhất, dẫn đến việc chỉ được tính là một visitor Ngoài ra, một số nhà cung cấp dịch vụ Internet sử dụng DHCP để cấp phát địa chỉ IP khác nhau cho mỗi yêu cầu, khiến một khách truy cập có thể được tính là nhiều visitor Tuy nhiên, những trường hợp này không phổ biến.
Thời gian khách lưu lại website là một chỉ số quan trọng, phản ánh mức độ quan tâm của họ Dù mục tiêu là gì, việc thu hút sự chú ý của khách hàng là điều cần thiết Số lượng visitor hay trang xem dù cao nhưng sẽ không có giá trị nếu khách chỉ ghé thăm rồi rời đi mà không tương tác với nội dung và quảng cáo.
Chỉ số thời gian và các chỉ số tương tác của khách hàng với website, như tỉ lệ thực hiện giao dịch (ví dụ: mua hàng trực tuyến) và tỉ lệ khách quay lại so với khách mới, không chỉ phản ánh số lượng mà còn đánh giá chất lượng của khách truy cập.
Trong bối cảnh Internet ngày càng cạnh tranh, các chỉ số về chất lượng khách hàng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết Do đó, doanh nghiệp cần tập trung vào thị trường ngách và thu hút những khách hàng tiềm năng, nhằm tăng khả năng chuyển đổi thành giao dịch thực sự.
Hình vẽ 4.3 Google Analytics có thể cho biết khách từ đâu đến và họ cần tìm gì.
Giá trị của website dựa vào thứ hạng Alexa có một số vấn đề cần lưu ý Thứ nhất, số lượng người sử dụng Alexa Toolbar quá ít để đại diện cho toàn bộ cộng đồng Internet, vì không nhiều người cài đặt công cụ này chỉ để theo dõi thứ hạng các website Thứ hai, thứ hạng Alexa dễ bị thao túng, có thể thực hiện đơn giản bằng cách khuyến khích nhiều người cài đặt toolbar và truy cập vào website thường xuyên, hoặc sử dụng các công cụ như Alexabooster hay Alexa Surf để tăng thứ hạng một cách tinh vi hơn.
Hình vẽ 4.4 Ví dụ về trang web Gatineau
Microsoft đang chuẩn bị ra mắt dịch vụ đánh giá web mang tên Gatineau, sau khi mua lại hãng Deepmetrix Dịch vụ này sẽ được cung cấp miễn phí và được kỳ vọng sẽ trở thành đối thủ cạnh tranh đáng gờm với Google Analytics Hiện tại, Microsoft đã giới thiệu dịch vụ thử nghiệm AdCenter Labs, cho phép đánh giá và dự đoán giới tính cũng như độ tuổi của khách truy cập website Tuy nhiên, độ chính xác của các chỉ số này còn gây tranh cãi, vì chúng chỉ dựa trên dữ liệu từ người dùng mạng MSN mà không yêu cầu can thiệp vào mã lệnh của website hay cài đặt công cụ trên máy người dùng.
Google Analytics yêu cầu các trang web hiển thị "nhãn hiệu" của dịch vụ để đảm bảo tính minh bạch trong việc thu thập dữ liệu Bên cạnh đó, một số công cụ như Alexa thu thập dữ liệu thông qua ứng dụng cài trên máy khách Ngoài ra, Compete, đối thủ của Alexa, kết hợp thông tin từ nhiều nguồn, bao gồm dữ liệu từ các ISP, để cung cấp cái nhìn toàn diện hơn về lưu lượng truy cập.