NỘI DUNG
1.1.Một vài nét về tác giả V.I.Lê-nin
V.I Lê-nin, sinh ngày 24-4-1870 tại thành phố Xim-biếc (nay là U-li-a-nốp-xcơ), lớn lên trong một gia đình trí thức Nga tiến bộ Cha ông, I-lia Ni-cô-lai ê-vích, là một nhà giáo dục tận tụy, gắn bó với nhân dân lao động Anh cả của Lê-nin, A-lếch-xan U-li-a-nốp, tham gia hoạt động cách mạng từ khi còn là sinh viên và bị xử án tử hình vì mưu sát vua Nga Những yếu tố này đã có ảnh hưởng sâu sắc đến tính cách và phẩm chất của V.I Lê-nin.
Năm 18 tuổi Lênin đã bắt đầu nghiên cứu những tác phẩm của C.Mác, Ph.Ăngnghen, G.V.Plêkhanốp và bắt đầu tham gia cách mạng, tuyên truyền tư tưởng macxít
Năm 1891 Lênin tốt nghiệp ngành luật trường đại học Petesburg và từ năm 1893 trở thành người lãnh đạo nhóm Macxit ở Saint Petesburg Năm
1894 Lênin vào Đảng Xã hội Dân chủ Nga và từ đây trở thành một trong những nhà tổ chức và lãnh đạo cách mạng Nga.
Lênin đã có những hoạt động cách mạng phong phú, là người đầu tiên sáng tạo áp dụng các nguyên lý của chủ nghĩa Mác vào thực tiễn Nga Ông đã chuẩn bị tư tưởng, chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng nhân Dân chủ Xã hội Nga, tiền thân của Đảng Cộng sản Bônseevich, đảng vô sản kiểu mới lãnh đạo giai cấp công nhân và nhân dân Nga trong cuộc cách mạng Tháng Mười vĩ đại Qua đó, Lênin đã biến chủ nghĩa Mác từ lý luận thành thực tiễn, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên bang Xô viết.
Sau cách mạng Tháng Mười, Lênin đã dẫn dắt những người Bônsevich và nhân dân lao động Nga chiến đấu thành công chống lại kẻ thù bên ngoài, nhằm bảo vệ vững chắc thành quả của cuộc cách mạng.
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TÁC PHẨM “THÀ ÍT MÀ TỐT” CỦA V.I.LÊ-NIN
Một vài nét về tác giả V.I.Lê-nin
V.I Lênin, tên thật là Via-đi-mia I-lích Lê-nin, sinh ngày 24-4-1870 tại Xim-biếc (nay là U-li-a-nốp-xcơ) trong một gia đình trí thức Nga tiến bộ Cha ông, I-lia Ni-cô-lai ê-vích, là một nhà giáo dục tận tụy, gắn bó với nhân dân lao động Anh trai A-lếch-xan của Lênin cũng tham gia hoạt động cách mạng từ khi còn là sinh viên và đã bị xử tử vì mưu sát vua Nga Những yếu tố này đã đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tính cách và phẩm chất tốt đẹp của V.I Lênin.
Năm 18 tuổi Lênin đã bắt đầu nghiên cứu những tác phẩm của C.Mác, Ph.Ăngnghen, G.V.Plêkhanốp và bắt đầu tham gia cách mạng, tuyên truyền tư tưởng macxít
Năm 1891 Lênin tốt nghiệp ngành luật trường đại học Petesburg và từ năm 1893 trở thành người lãnh đạo nhóm Macxit ở Saint Petesburg Năm
1894 Lênin vào Đảng Xã hội Dân chủ Nga và từ đây trở thành một trong những nhà tổ chức và lãnh đạo cách mạng Nga.
Lênin là người tiên phong trong việc áp dụng sáng tạo các nguyên lý của chủ nghĩa Mác vào thực tiễn nước Nga, chuẩn bị tư tưởng, chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng nhân Dân chủ Xã hội Nga, tiền thân của Đảng Cộng sản Bônseevich Ông đã lãnh đạo giai cấp công nhân và nhân dân Nga trong cuộc cách mạng Tháng Mười vĩ đại, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội tại Liên bang Xô viết, biến lý thuyết Mác thành thực tiễn.
Sau cách mạng Tháng Mười, Lênin lãnh đạo những người Bônsevich và nhân dân lao động Nga chiến thắng trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù bên ngoài, bảo vệ thành quả cách mạng và sự tồn tại của nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới Dưới sự dẫn dắt của Lênin, Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết ra đời, góp phần hình thành hệ thống xã hội chủ nghĩa toàn cầu, tiêu diệt chủ nghĩa phát xít và thúc đẩy các dân tộc bị áp bức vùng lên giành độc lập, dẫn đến sự tan rã của hệ thống thuộc địa các nước đế quốc.
V.I.Lênin còn là một nhà tư tưởng vĩ đại, nhà lý luận chính trị kiệt xuất , Người đã kế tục, bảo vệ và phát triển một cách xuất sắc tòan diện chủ nghiã Mác, phê phán một cách khoa học, thuyết phục những quan điểm trào lưu lý luận sai lầm để bảo vệ chủ nghiã Mác đồng thời bổ sung phát triển nhiều luận điểm cụ thể của chủ nghiã Mác cho phù hợp với điều kiện thực tiễn cũng như sự phát triển của khoa học đương thời
Tư tưởng của Lênin đã phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác, cung cấp những câu trả lời đúng đắn cho các vấn đề mà thời đại của C.Mác và Ph.Ăngghen chưa đặt ra Đặc biệt, đối với Việt Nam, tư tưởng này mở ra những chân trời mới, soi đường cho nhân dân trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Lênin để lại nhiều tác phẩm giá trị như "Thà ít mà tốt", "Làm gì", và "Một bước tiến hai bước lùi", có ý nghĩa lý luận to lớn trong việc xây dựng Đảng và chính quyền nhà nước Những tác phẩm này không chỉ ảnh hưởng đến nước Nga Xô Viết mà còn mang lại bài học kinh nghiệm lịch sử quan trọng cho các nước xã hội chủ nghĩa trên toàn thế giới.
Lênin mất ngày 21/01/1924 tại làng Gorki, Moskva, sự ra đi cuae Người đã để lại tổn thất to lớn cho phong trào cách mạng trên thế giới.
1.2.Hoàn cảnh ra đời tác phẩm
Trong giai đoạn này, lịch sử thế giới chứng kiến nhiều diễn biến phức tạp, với chủ nghĩa đế quốc vẫn tiếp tục âm thầm tăng cường và phối hợp với các lực lượng phản động trong nước nhằm phá hoại nước Nga Xô viết non trẻ Sau khi giành chiến thắng trong nội chiến, chính quyền Xô viết đã phải đối mặt với những âm mưu kinh tế và chính trị từ bên ngoài Tuy nhiên, sự phát triển của thế giới về chính trị và kinh tế đã buộc chủ nghĩa đế quốc phải công nhận sự tồn tại của chính quyền Xô viết, nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên toàn cầu.
Mặc dù mâu thuẫn giữa các nước đế quốc và phong trào công nhân, cũng như phong trào giải phóng dân tộc ngày càng gia tăng, sự phát triển mạnh mẽ của phong trào này sau cách mạng Tháng Mười Nga và sự hình thành của Quốc tế Cộng sản đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự tồn tại và phát triển của nước Cộng hòa Xô viết.
Trong bối cảnh lịch sử, Nhà Nước Cộng hòa Xô Viết đã thực hiện hiệu quả chiến lược đối ngoại dựa trên nguyên tắc cùng tồn tại hòa bình của V.I Lênin Điều này không chỉ giúp nhân dân Xô viết ổn định để xây dựng chủ nghĩa xã hội trong môi trường bao vây của chủ nghĩa tư bản thù địch, mà còn nâng cao vị thế và uy tín của Nhà nước Xô viết cũng như Đảng Bônsevich Nga trên trường quốc tế.
Trong bối cảnh quốc tế đầy biến động, Đảng Bônsvich và Nhà nước Nga cần rút ra kinh nghiệm và kịp thời giải quyết các vấn đề cấp bách trong xây dựng chủ nghĩa xã hội Điều này không chỉ giúp cải thiện tình hình trong nước mà còn đóng góp quan trọng vào nghĩa vụ của họ đối với phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.
1.2.2.Hoàn cảnh nước Nga Xô viết
Hiện nay, nước Nga đang đối mặt với tình trạng nền kinh tế lạc hậu và năng suất lao động thấp Bên cạnh đó, đất nước cũng chịu nhiều thiệt hại sau nội chiến, tạo ra những khó khăn lớn cho chính quyền mới được thành lập.
Sau khi nội chiến kết thúc, V.I Lênin và đảng Cộng sản Bônsevich Nga đã tổng kết thực tiễn và phát triển lý luận về cải cách xã hội chủ nghĩa thông qua Chính sách kinh tế mới (NEP) Sau hai năm thực hiện, tình hình nước Nga đã có những bước phát triển mới, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, làm thay đổi căn bản bộ mặt đất nước Hình thức sản xuất mới dần thay thế phương thức lạc hậu, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn Đời sống của công nhân và nhân dân lao động được ổn định và nâng cao, củng cố liên minh giữa giai cấp công nhân và nông dân Chính quyền Xô viết được củng cố và đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân, đồng thời đặt ra những nhiệm vụ đối nội và đối ngoại lớn lao.
Trong nội bộ, cần tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền kinh tế quốc dân và nâng cao đời sống nhân dân lao động, củng cố liên minh công nông, bộ máy nhà nước và lực lượng quốc phòng, đồng thời phòng ngừa nạn đói và khủng hoảng tài chính Về đối ngoại, cần xóa bỏ tình trạng bao vây kinh tế từ các đế quốc và làm dịu tình hình để ngăn chặn chiến tranh Nền công nghiệp đã được khôi phục và phát triển sau thời gian trì trệ, trong khi các quan hệ văn hóa và xã hội cũng dần được cải thiện, tạo ra những điều kiện cơ bản ban đầu cho việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Nga.
Tình hình nước Nga hiện tại vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, bao gồm trình độ phát triển kinh tế và văn hóa còn thấp, cùng với sự chống phá từ các thế lực thù địch cả trong và ngoài nước, ảnh hưởng đến quá trình chuyển đổi sang chủ nghĩa xã hội Mặc dù có những tiền đề chính trị, nhưng bộ máy Nhà nước Xô viết, đặc biệt là “Bộ dân ủy thanh tra công nông”, không đáp ứng được yêu cầu xây dựng chủ nghĩa xã hội Cán bộ trong bộ máy này thiếu hiểu biết cần thiết để thực hiện nhiệm vụ, trong khi số lượng nhân sự lại quá đông và chất lượng quản lý thấp, tạo ra nguy cơ cần được khắc phục kịp thời.
1.2.3.V.I.Lê-nin và sự ra đời của tác phẩm “Thà ít mà tốt”
Tình hình thế giới phức tạp và khó khăn tại Nga đã tạo ra thách thức lớn cho chính quyền Xô viết non trẻ Mặc dù có những thành tựu trong năm đầu thực hiện chính sách kinh tế mới, nhưng nhiều yếu kém của Đảng và Nhà nước đã bộc lộ, đặc biệt là tình trạng quan liêu, làm việc thủ công tùy tiện và thói vô trách nhiệm của một bộ phận cán bộ Lênin đã chú trọng đến những vấn đề này và đồng thời nghiên cứu, phát triển lý luận của chủ nghĩa Mác, chỉ đạo Quốc tế Cộng sản về NEP và xây dựng đảng công nhân Ông đã không ngừng nỗ lực phân tích nguyên nhân của tình trạng khó khăn và giải quyết các vấn đề thực tiễn liên quan đến bộ máy chính quyền Xô viết.
Kết cấu của tác phẩm
Tác phẩm không được chia theo chương mà được trình bày theo năm đọan chính mỗi đọan tương ứng với một nội dung:
Một là ,về thực trạng, sự cần thiết và các biện pháp hoàn thiện bộ máy nhà nước.
Hai là, về cải tổ Bộ dân ủy thanh tra công nông.
Ba là, về sự hợp nhất giữa các cơ quan kiểm tra đảng với cơ quan thanh tra nhà nước.
Bốn là, vấn đề học tập của công chức nhà nước.
Năm là ,về thời đại và nhiệm vụ của nhà nước Xô viết.
Ý nghĩa của tác phẩm
Tác phẩm "Thà ít mà tốt" của Lênin mang ý nghĩa thực tiễn quan trọng, cung cấp cho những người cộng sản lý luận cần thiết để xây dựng nhà nước hiệu quả.
Xô viết đứng vững và phát trỉên Đây là di huấn chính trị có ý nghĩa quốc tế đối với các đảng macxit lêninit lãnh đạo chính quyền
Tác phẩm của Lênin đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản toàn cầu Nó cung cấp bài học kinh nghiệm quý giá liên quan đến việc làm trong sạch và củng cố bộ máy nhà nước, nhằm tạo ra một nhà nước kiểu mới phục vụ công nhân và nhân dân lao động Bài viết nhấn mạnh việc phân định rõ ràng chức năng và nhiệm vụ giữa các cơ quan Đảng và Nhà nước, đồng thời khuyến khích sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan này để nâng cao hiệu quả lãnh đạo và quản lý.
Đảng Cộng sản Việt Nam, dựa trên tư tưởng của Lênin, đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện, bao gồm cả cải cách bộ máy nhà nước nhằm xây dựng một chính quyền trong sạch và vững mạnh.
QUAN ĐIỂM CỦA V.I.LÊ-NIN VỀ CẢI CÁCH BỘ MÁY NHÀ NƯỚC TRONG TÁC PHẨM “THÀ ÍT MÀ TỐT”
Thực trạng nước Nga Xô viết sau năm năm đổi mới và nguyên nhân
Trước khi đề xuất cải tiến bộ máy nhà nước, Lênin đã đánh giá rằng nhà nước Xô viết, sau hơn năm năm tồn tại, khác biệt hoàn toàn so với nhà nước tư sản về bản chất, tính chất và vai trò Ông khẳng định đây là nhà nước chuyên chính vô sản, nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới, đại diện cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động, đồng thời là một phát minh vĩ đại trong lịch sử nhân loại Trong báo cáo Chính trị ngày 27/3/1922, Lênin nhấn mạnh rằng việc xây dựng một hình thức nhà nước mới không phải tư sản là một bước tiến quan trọng, dù bộ máy còn chưa hoàn thiện Ông so sánh với sự ra đời của máy hơi nước đầu tiên, nhấn mạnh rằng điều cốt lõi là sự sáng tạo ra bộ máy đó Lênin cũng chỉ ra những tồn tại yếu kém của bộ máy nhà nước Nga thời điểm đó, từ đó mở ra hướng đi cho một xã hội mới và một kỷ nguyên mới.
Bộ máy nhà nước hiện nay đang gặp nhiều vấn đề nghiêm trọng, khiến chúng ta cần phải xem xét một cách nghiêm túc các phương án khắc phục những khuyết điểm tồn tại.
Bộ máy nhà nước Xô viết hoạt động kém hiệu quả, đặc biệt là Bộ dân ủy thanh tra công nông, một cơ quan quan trọng nhưng mất uy tín Lênin đã chỉ ra rằng sau năm năm cải cách, những nỗ lực này chỉ là hoạt động vô hiệu, thậm chí gây hại cho bộ máy nhà nước Mặc dù được gọi là nhà nước Xô viết, nhưng vẫn còn mang tàn dư của xã hội cũ, với rất ít thay đổi Lênin nhấn mạnh hai yếu tố cần thiết để xây dựng bộ máy nhà nước: thứ nhất là những công nhân nhiệt huyết nhưng thiếu kiến thức và văn hóa cần thiết; thứ hai là yếu tố kiến thức, học thức, giáo dục còn thiếu thốn so với các nước khác Sự thiếu hụt này khiến cho nhà nước Xô viết không thể thay thế kiến thức bằng sự nhiệt tình hay quyết tâm, dẫn đến việc duy trì các nguyên tắc quản lý lạc hậu, gây lãng phí công sức trong suốt thời gian qua.
Nhiều hoạt động của nhà nước không phối hợp hiệu quả với công tác Đảng, đặc biệt là Bộ Dân Ủy thanh tra công nông yếu kém hơn so với Ban Kiểm tra Đảng Lênin phê phán sự thiếu quan tâm đến việc học hỏi kinh nghiệm quản lý, dẫn đến tình trạng kiểm tra và củng cố chính quyền không hiệu quả Ông nhấn mạnh rằng cần phải tỉnh ngộ và nhận thức được những sai lầm trong việc quản lý, đồng thời cần kiểm tra lại các chủ trương đã tuyên bố Điều quan trọng nhất là tránh sự hấp tấp và hiểu rằng chỉ biết một chút là chưa đủ để xây dựng một bộ máy xã hội chủ nghĩa thực sự Thực trạng của nhà nước Xô viết thời điểm đó vẫn còn mang nhiều yếu kém của chính quyền cũ, gây mất niềm tin từ nhân dân Do đó, yêu cầu cấp bách là cần phải cải tiến bộ máy nhà nước một cách nhanh chóng.
Lênin cho rằng những khuyết điểm trong xã hội hiện tại xuất phát từ quá khứ, nơi mà tư tưởng lạc hậu vẫn còn tồn tại Ông nhấn mạnh rằng xã hội cũ, mặc dù đã bị lật đổ, nhưng không thể biến mất ngay lập tức, đặc biệt là ý thức xã hội cũ có tính bảo thủ và lạc hậu Lênin viết rằng quá khứ phong kiến chỉ mới bắt đầu chuyển mình sang tính chất tư bản chủ nghĩa, với nền sản xuất nông nghiệp riêng lẻ vẫn phổ biến và công nghiệp chưa phát triển mạnh Điều này dẫn đến việc bộ máy nhà nước Nga Xô viết phản ánh thực trạng của cơ sở hạ tầng xã hội, nơi kiến trúc thượng tầng luôn sinh ra từ cơ sở hạ tầng và phản ánh nó.
Trình độ văn hóa của giai cấp công nhân và nhân dân lao động ở Nga vào thời điểm đó còn thấp, khiến cho việc xây dựng và tổ chức bộ máy nhà nước Xô viết trở nên khó khăn Lênin nhận định rằng giai cấp công nhân là lực lượng chủ yếu trong quá trình này, nhưng họ thiếu kiến thức và học thức cần thiết để thực hiện nhiệm vụ Các yếu tố như kiến thức, văn hóa và giáo dục của nhân dân lao động lúc bấy giờ rất hạn chế, điều này đã tạo ra thách thức lớn trong việc xây dựng bộ máy nhà nước, mà theo Lênin, là một nhiệm vụ phức tạp và đòi hỏi trình độ văn hóa cao.
Cuộc nội chiến kéo dài và sự chống phá từ các thế lực thù địch đã khiến nhà nước Xô viết non trẻ gặp nhiều khó khăn Bị bao vây cấm vận bởi các nước đế quốc phương Tây, đất nước phải dồn mọi tài lực cho kháng chiến, dẫn đến việc nhiều cán bộ đảng viên ưu tú phải ra mặt trận, tạo ra lỗ hổng trong bộ máy chính quyền địa phương Điều này đã tạo điều kiện cho những kẻ cơ hội, thiếu năng lực và phẩm chất đạo đức, thâm nhập vào bộ máy nhà nước, làm giảm hiệu quả hoạt động của chính quyền Sự can thiệp từ bên ngoài càng làm trầm trọng thêm tình hình, khi các cường quốc tư bản Tây Âu cố gắng lợi dụng cuộc nội chiến để ngăn chặn sự phát triển của cách mạng Xô viết Hệ quả là năng suất lao động quốc dân giảm sút, và những "thiên kiến tệ hại" trong bộ máy nhà nước đã lan rộng, ảnh hưởng đến cả những cán bộ có tư tưởng cách mạng, khiến họ dễ bị lây nhiễm bởi những quan điểm sai lệch từ bên ngoài.
Tình trạng "đáng buồn" của bộ máy nhà nước Xô viết thời kỳ đó phần lớn xuất phát từ việc cải tổ không hiệu quả Theo Lênin, mặc dù đã tiến hành cải cách, nhưng những nỗ lực này thường trở thành lãng phí và thậm chí gây hại Hơn nữa, xã hội Xô viết đã tiếp nhận và loại bỏ nhiều yếu tố văn hóa và phong tục tập quán trong khoảng thời gian ngắn, cho thấy sự thay đổi này là rất khó khăn Việc khắc phục và đổi mới những thói quen đã ăn sâu vào nhận thức của người dân không phải là điều dễ dàng, vì vậy cần thực hiện một cách từ từ, chậm nhưng chắc chắn để tránh những hậu quả tiêu cực.
Các nguyên nhân này xuất phát từ nội bộ bộ máy nhà nước và các yếu tố bên ngoài, đã tác động tiêu cực đến tình hình của nhà nước, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như hiện nay ở Nga.
Sự cần thiết phải cải cách bộ máy nhà nước
Cải cách bộ máy nhà nước là yêu cầu cấp thiết nhằm khắc phục tình trạng yếu kém hiện tại, hướng tới xây dựng một bộ máy trong sạch, vững mạnh và hiệu quả Đây là yếu tố quan trọng để đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ nước Nga Xô viết, đồng thời là công cụ thiết yếu cho sự thành công của chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản Một bộ máy nhà nước vững mạnh sẽ tạo điều kiện thuận lợi để giải quyết các nhiệm vụ chính trị nội bộ và phát huy vai trò của chế độ Xô viết trong phong trào cách mạng thế giới, từ đó ổn định các mối quan hệ quốc tế và củng cố sự phát triển của đất nước.
Trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và sự chống phá từ các thế lực phản động trong nội bộ Nga, việc cải thiện và nâng cao trình độ của bộ máy nhà nước là vô cùng cần thiết Chỉ khi bộ máy nhà nước thực sự trở thành công cụ hiệu quả của chính quyền Xô viết, phối hợp chặt chẽ với hoạt động lãnh đạo của Đảng Bônsevich, Nga mới có thể phát triển vượt qua những khó khăn hiện tại, bảo vệ chính quyền mới và giữ gìn thành quả cách mạng trong bối cảnh chế độ còn non trẻ.
Trước những yêu cầu cấp thiết, lãnh đạo Nga cần khẩn trương cải cách hệ thống nhà nước cũ, thay thế bằng một bộ máy mới có khả năng thúc đẩy sự phát triển của đất nước.
Nội dung cải cách bộ máy nhà nước theo quan điểm của Lê-nin
2.3.1.Mục đích, yêu cầu cải cách Đối với nước Nga tiến hành cải tiến bộ máy nhà nước nhằm đảm bảo cho nhà nước Xô viết thực sự xứng đáng với danh hiệu là bộ máy nhà nước xã hội chủ nghĩa Trên cơ sở có đầy đủ năng lực quản lý đưa nước Nga từ một nước có nên sản xuất nhỏ yếu kém, nông nghiệp lạc hậu tiến lên xây dựng nền sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa Nói về vấn đề này Lênin có viết cần phải xây dựng một nhà nước với chất lượng kiểu mẫu “ phải chăm lo để có một chất lượng kiểu mẫu thật sự” (tr.446); thực hiện tiết kiệm trong bộ máy nhà nước “ Chúng ta phải thực hành tiết kiệm tột mức trong bộ máy nhà nước của chúng ta Chúng ta phải bài trừ mọi vết tích lãng phí mà nước Nga quân chủ và bộ máy quan liêu tư bản chủ nghiã của nó đã để lại đầy rẫy.” (tr.458-459); Xây dựng một nhà máy với biên chế gọn nhẹ, trong sạch đến tột mức “ chỉ có làm cho bộ máy của chúng ta trong sạch đến tột mức, chỉ có giảm bớt đến mức tối đa tất cả những cái không tuyệt đối cần thiết, chúng ta mới có thể đứng vững được Và đứng vững như thế, không phải đứng vững ở một trình độ tiểu nông, ở trình độ eo hẹp về mọi mặt đó, mà là ở một trình độ ngày càng vươn lên nền đại công nghiệp cơ khí.” (tr.459).
Củng cố bộ máy nhà nước là một bài học quốc tế quan trọng mà Lênin đã đề cập đến hai vấn đề chính Thứ nhất, ông đặt ra câu hỏi về khả năng tồn tại của đất nước trong bối cảnh nền sản xuất tiểu nông và tình trạng tàn phá của đất nước, liệu có thể đứng vững cho đến khi các nước tư bản Tây Âu hoàn thành bước phát triển lên chủ nghĩa xã hội hay không Thứ hai, Lênin cũng nêu ra mối lo ngại về khả năng nước Nga tránh khỏi xung đột với các nước đế quốc.
Lênin nhấn mạnh rằng để cải tiến bộ máy nhà nước, cần xây dựng một nhà nước trong sạch và gương mẫu dựa trên liên minh công – nông vững chắc Liên minh này không chỉ mới về số lượng mà còn về chất lượng, với nông dân được tổ chức thành một giai cấp tập thể, đảm bảo quyền làm chủ cho họ Nhà nước Xô viết cần gọn nhẹ, hiệu quả, và cán bộ trong bộ máy phải có phẩm chất và năng lực cao Ông đặc biệt chú trọng đến đội ngũ cán bộ, khuyến khích chọn lựa những người có kinh nghiệm từ các cơ quan và sinh viên trường đạo học Xô viết, theo phương châm “thà ít mà tốt” để đảm bảo chất lượng.
Để đổi mới bộ máy nhà nước theo tư tưởng của Lênin, cần thiết phải thay thế các thành phần cũ bằng những lực lượng ưu tú từ Đảng, bao gồm giai cấp công nhân và giới tri thức Lênin nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học tập liên tục: “một là học tập, hai là học tập, ba là học tập mãi” và cần đảm bảo rằng kiến thức không chỉ tồn tại trên giấy tờ hay trở thành những lời nói suông Đồng thời, tác phẩm của Lênin cũng chỉ ra những điều kiện cần thiết để thực hiện sự đổi mới này.
Giai cấp công nhân và nhân dân lao động cần nâng cao trình độ học vấn để đáp ứng yêu cầu công việc Mỗi cá nhân phải nỗ lực học tập và trau dồi kiến thức nhằm phát triển bản thân và đóng góp tích cực cho xã hội.
Học thức cần được áp dụng vào thực tiễn, không chỉ dừng lại ở lý thuyết hay lời nói suông Nó phải trở thành một phần thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
2.3.2.1 Thà ít mà tốt, cần phải chú trọng đến chất lượng của bộ máy nhà nước
Lênin nhấn mạnh rằng trong việc cải tiến bộ máy nhà nước, chất lượng nhân sự phải được đặt lên hàng đầu, thay vì chỉ chú trọng vào số lượng Ông cho rằng cần phải lựa chọn cẩn thận các cán bộ của Bộ Dân ủy Thanh tra Công nông thông qua một quy trình kiểm tra nghiêm ngặt, nhằm đảm bảo rằng đội ngũ này có phẩm chất tương đương với những nhân viên giỏi nhất ở Tây Âu Trong bối cảnh bộ máy nhà nước hiện nay quá cồng kềnh và nhiều nhân lực không đủ năng lực, việc thực hiện nguyên tắc "ít mà tốt" trở nên cần thiết hơn bao giờ hết Lênin khẳng định rằng chất lượng bộ máy nhà nước quyết định hiệu quả hoạt động của nó, do đó cần phải chú trọng vào việc cải cách và đổi mới để nâng cao chất lượng nhân sự trong bộ máy nhà nước Xô viết.
2.3.2.2 Nguyên tắc không nên vội vàng, cần phải tiến hành từ từ từng chút một Đây là tư tửơng mang tính nguyên tắc của quá trình cải tổ bộ máy nhà nước Xô viết ở Nga ngay lúc đó Ở đây Lênin muốn nhấn mạnh đến tính hiệu quả của quá trình cải tiến bộ máy nhà nước chứ không chạy theo thời gian thuần túy Nói về nguyên tắc này, Người viết: “ Và không được quên rằng muốn xây dựng lại bộ máy ấy, chúng ta không được ngại tốn thời gian, rằng việc đó đòi hỏi nhiều, nhiều, rất nhiều năm tháng.” (tr.443), đồng thời cũng khẳng định đìều tai hại nhất khi tiến hành cải tiến bộ máy nhà nước chính là hấp tấp Công tác cải tiến bộ máy nhà nước phải được tiến hành theo trình tự, đặt vấn đề hiệu quả lên hàng đầu, cần phải chuẩn bị kỹ càng từng khâu tiến hành từ từ chậm mà chắc, tránh tiến hành vội vàng qua loa.
Cải tiến bộ máy nhà nước là một quá trình không thể thực hiện ngay lập tức mà cần sự cẩn trọng và hiệu quả toàn diện Để đạt được sự đổi mới căn bản, cần phải nhận diện kỹ lưỡng các vấn đề yếu kém và đưa ra giải pháp cải tiến phù hợp, xác định các khâu trọng tâm trong quá trình cải cách Lênin đã nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kiên nhẫn trong công tác này, cho rằng nếu không dành thời gian cần thiết, tốt hơn là không nên bắt tay vào việc Việc áp dụng nguyên tắc này vào thực tế đòi hỏi sự kiên nhẫn, nhất là trong giai đoạn đầu khi hiệu quả đạt được còn hạn chế Mục tiêu cuối cùng là đạt được hiệu quả bền vững, không chỉ là thành tích bề ngoài Kết quả cải tiến bộ máy nhà nước phụ thuộc vào quá trình thực hiện chứ không chỉ vào thời gian.
2.3.3 Phương châm cách bộ máy nhà nước theo quan điểm của Lê-nin 2.3.3.1 Tiến hành khi đã chắc chắn, không được vội vàng
Theo Lênin thì đây là phương châm hành động chung để khắc phục bệnh giản đơn, chủ quan, tự mãn thiếu hiểu biết bấy lâu nay của Nhà nước
Lênin nhấn mạnh tầm quan trọng của việc suy nghĩ kỹ lưỡng trước khi hành động, khẳng định rằng việc dành thời gian để chuẩn bị và đào tạo nhân lực chất lượng là cần thiết hơn là hành động vội vàng mà không có kế hoạch Ông chỉ ra rằng sự thiếu suy nghĩ và hành động tùy tiện dẫn đến hiệu quả công việc kém, góp phần gây ra tình trạng trì trệ và quan liêu trong bộ máy nhà nước Do đó, cải cách cần được thực hiện một cách thận trọng và chắc chắn, tránh sự lề mề nhưng cũng không nên vội vàng, để đảm bảo sự phát triển bền vững.
Lênin nhận thức rõ ràng về những khó khăn trong việc áp dụng phương châm đổi mới bộ máy nhà nước, nhấn mạnh rằng việc giữ vững quy tắc và vận dụng nó vào thực tiễn là một thách thức lớn Ông cảnh báo rằng sẽ cần phải kiên trì và kháng cự mạnh mẽ, đặc biệt trong những năm đầu, khi công tác có thể ít hiệu quả Tuy nhiên, Lênin vẫn tin tưởng rằng chỉ thông qua nỗ lực này, mục đích xây dựng một nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa thực sự mới có thể đạt được Tư tưởng cách mạng của ông đã vượt qua mọi khó khăn và thử thách mà không hề bi quan hay nao núng.
2.3.3.2 Phải tập chung vào khâu quan trọng nhất, cấp bách nhất
Theo Lênin, việc cải tiến bộ máy nhà nước Xô viết cần tập trung vào Bộ dân ủy thanh tra công nông, vì đây là khâu quan trọng và cấp bách nhất, có khả năng tạo ra đột phá và lan tỏa tới các lĩnh vực khác Ông nhấn mạnh: “Chúng ta phải làm cho Bộ dân ủy thanh tra công nông trở thành công cụ để cải tiến bộ máy của ta, thành một cơ quan thực sự gương mẫu” (tr.444).
Trong một tác phẩm khác, Lênin đã mô tả cơ quan này như là “trung tâm của hệ thần kinh”, nhấn mạnh rằng bất kỳ sự can thiệp nào vào nó đều có thể làm rung chuyển toàn bộ bộ máy nhà nước.
Cải cách cần tập trung vào những vấn đề cốt lõi, tránh sự tràn lan và không chạy theo số lượng mà phải chú trọng đến chất lượng cả về tài năng lẫn đạo đức của người lãnh đạo Lêniun nhấn mạnh rằng cần phải quan tâm đến việc xây dựng một chất lượng mẫu mực thực sự, thay vì chỉ nhìn vào con số.
2.3.3.3 Một là học tập, hai là học tập, ba là học tập mãi Đây là một phương châm rất cơ bản trong suy nghĩ và hành động.Lênin cho rằng: “ Muốn đổi mới bộ máy nhà nước của chúng ta, phải cố hết sức đặt cho mình nhiệm vụ sau đây: một là học tập, hai là học tập ba là học tập mãi, và sau nữa, phải làm sao cho học thức ở nước ta không nằm trên giấy hoặc là một lời nói theo mốt nữa ( điều này, phải thú thực là thường hay xảy ra ở nước ta) phải làm sao cho học thức thật sự ăn sâu vào trí não, hòan tòan và thực tế trở thành một bộ phận khăng khít của cuộc sống chúng ta” (tr.444) Phải thật sự học tập thường xuyên ở các trường lớp ở các bậc thầy dù có là chuyên gia tư sản đi chăng nữa, học ở nhân dân, học ở trong thực tiễn để làm sao những hành động của chúng ta đều thể hiện sự am hiểu và đạt được kết quả Lênin nhấn mạnh rằng chỉ khi nào những am hiểu và hành động có hiểu biết chẳng những là hành động mà trở thành thói quen, tập quán văn hóa thì nó mới vững chắc và lâu dài.
2.3.4.1 Tăng cường công tác kiểm tra
Là bài học kinh nghiệm có ý nghĩa to lớn đối với Việt Nam
Hơn 80 năm đã đi qua, “ Thà ít mà tốt” là một trong những tác phẩm cuối cùng Lênin để lại cho nhân lọai Những chỉ dẫn của Người vẫn sống động bở những giá trị sâu sắc, có tính định hướng đối với sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân ở nước ta hiện nay.
Trong bối cảnh Đảng ta đang thúc đẩy công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, đặc biệt là cải cách bộ máy nhà nước để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, quá trình nghiên cứu tác phẩm này đã giúp chúng ta rút ra nhiều bài học kinh nghiệm có giá trị thực tiễn quan trọng cho việc xây dựng chính quyền nhà nước hiện nay.
Để đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước, cần phân tích và đánh giá khách quan tình hình hiện tại nhằm đưa ra quyết định phù hợp Lênin đã chỉ ra những yếu kém của bộ máy nhà nước Xô viết, bất chấp áp lực từ các nước đế quốc Sự thừa nhận này thể hiện tinh thần cách mạng, điều mà nhiều đảng Cộng sản khác chưa dám làm Nhiều đảng đã không nhìn thẳng vào hạn chế của mình, dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa ở nhiều quốc gia Bài học này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự khách quan và dũng cảm trong việc nhận diện và sửa chữa sai lầm Đảng ta đã kịp thời khắc phục khủng hoảng bằng chủ trương "nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật," từ đó khởi xướng công cuộc đổi mới toàn diện đất nước tại Đại hội Đảng lần thứ VI.
Bài học về thái độ dũng cảm trong việc nhận diện và khắc phục hạn chế đã mở ra một thời kỳ phát triển mới cho đất nước Gần 30 năm sau công cuộc đổi mới, dù đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế và khuyết điểm mới xuất hiện Do đó, các đảng viên chân chính cần tiếp tục học hỏi và thấm nhuần tư tưởng của Lênin để chỉnh đốn đội ngũ cán bộ, tổ chức lại bộ máy Đảng và nhà nước, nhằm giữ vững và nâng cao ngọn cờ cách mạng.
Đổi mới bộ máy nhà nước cần thực hiện một cách kiên quyết nhưng từng bước vững chắc, không vội vàng và phải xác định khâu đột phá Lênin nhấn mạnh rằng thà làm ít mà tốt còn hơn hấp tấp mà không đạt được kết quả Việc cải cách toàn diện bộ máy nhà nước ở Nga không dễ dàng, và Lênin đã chọn bộ máy cơ quan Bộ Dân ủy thanh tra công nông làm khâu đột phá để cải tiến bộ máy nhà nước Tại Việt Nam, trong quá trình đổi mới, Nhà nước đã kế thừa và phát triển những giá trị lịch sử thực tiễn mà Lênin để lại, tập trung vào lĩnh vực kinh tế Qua việc đổi mới kinh tế, chúng ta từng bước thúc đẩy các lĩnh vực khác phát triển, nâng cao đời sống nhân dân, đồng thời giữ vững định hướng chính trị và ổn định xã hội.
Phát huy tối đa nội lực, trong đó con người là yếu tố quyết định thành công của việc đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước, là một bài học quan trọng Theo Lênin, yếu tố nội lực bao gồm những người công nhân hăng hái đấu tranh cho chủ nghĩa xã hội cùng với tri thức và học thức Con người có phẩm chất cách mạng và tri thức tốt chính là chìa khóa cho hiệu quả hoạt động đổi mới Đảng và Nhà nước ta đã và đang áp dụng bài học này vào thực tế hiện nay.
Thứ tư, cần gắn tri thức và lý luận với hoạt động thực tiễn Lênin đã khẳng định vai trò quan trọng của tri thức trong việc đổi mới bộ máy nhà nước và nhấn mạnh trách nhiệm của mỗi đảng viên cộng sản trong việc không ngừng học tập, nâng cao tri thức lý luận Tuy nhiên, điều cốt yếu là phải áp dụng những tri thức và lý luận này vào cuộc sống, để chúng phát huy tác dụng thực tiễn, thay vì chỉ tồn tại như những kiến thức vô hồn trên giấy.
Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã chú trọng đến việc đào tạo và bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ công chức Tuy nhiên, hiệu quả của công tác này vẫn còn hạn chế Vẫn tồn tại khoảng cách giữa lý luận và thực tiễn, đặc biệt trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.
Việc coi trọng thanh tra, kiểm tra trong hoạt động của bộ máy nhà nước là cần thiết, kết hợp chặt chẽ giữa tổ chức bộ máy nhà nước và các cơ quan đảng tương ứng Theo Lênin, chúng ta không nên chủ quan với các quyết định của mình mà cần thường xuyên kiểm tra tính đúng đắn của chúng Qua thanh tra, kiểm tra, chúng ta có thể phát hiện những hạn chế để kịp thời khắc phục và đồng thời sáng tạo ra những phương pháp tốt hơn Do đó, thanh tra, kiểm tra là một nội dung cơ bản trong công tác quản lý nhà nước, cần được chú trọng và nâng cao Hơn nữa, việc phối hợp hài hòa giữa các cơ quan Đảng và Nhà nước là rất quan trọng để đảm bảo sự liên kết chặt chẽ giữa công tác lãnh đạo và quản lý trong quá trình đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước.
Để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong điều kiện một đảng cầm quyền tại Việt Nam, cần quán triệt ý nghĩa các quan điểm của Lênin nhằm cải tiến bộ máy nhà nước Mục tiêu là tạo ra một hệ thống chính trị tinh gọn, thống nhất, hoạt động nhịp nhàng và hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.
KẾT LUẬN
"Thà ít mà tốt" là một trong những tác phẩm cuối cùng của Lenin, mang ý nghĩa quan trọng không chỉ cho nước Nga Xô viết thời bấy giờ mà còn giữ nguyên giá trị lý luận và thực tiễn trong việc xây dựng bộ máy nhà nước vững mạnh và phát triển cho đến ngày nay, gần một thế kỷ sau.
Nhằm thực hiện quan điểm của Lênin về cải tiến bộ máy nhà nước, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều quyết định và chính sách để củng cố và đổi mới hệ thống nhà nước, hướng tới một bộ máy trong sạch, vững mạnh, phục vụ lợi ích của nhân dân Hiện nay, cần nghiêm túc thực hiện các chủ trương như chỉnh đốn, xây dựng Đảng, phát triển Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, cải cách nền hành chính, và kiên quyết chống tham nhũng, lãng phí Đồng thời, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc là yếu tố quan trọng để toàn dân cùng chung sức xây dựng đất nước phát triển theo hướng xã hội chủ nghĩa.
Thông qua việc nghiên cứu về những vấn đề liên quan đến tác phẩm
"Thà ít mà tốt" của Lênin, cùng với những quan điểm về cải tiến bộ máy nhà nước, có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay Mặc dù bài tiểu luận còn nhiều hạn chế về trình độ và năng lực, em rất mong nhận được sự góp ý từ thầy cô giáo để hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Tác phẩm “Thà ít mà tốt” V.I.Lê-nin toàn tập,tập 45,Nxb Tiến bộ Mát-xco-va,1978
2.V.I.Lê-nin với vấn đề cải cách bộ máy nhà nước - tạp chí Đẩng Cộng sản
Vận dụng tư tưởng “Thà ít mà tốt” của V.I Lê-nin, TS Nguyễn Thế Thuấn tại Học viện Chính trị khu vực I nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tinh giản biên chế hiện nay Ông cho rằng việc giảm số lượng cán bộ không chỉ giúp nâng cao chất lượng công việc mà còn tối ưu hóa nguồn lực, tạo ra một môi trường làm việc hiệu quả hơn Thực hiện tinh giản biên chế cần phải dựa trên nguyên tắc lựa chọn những nhân sự có năng lực, đồng thời đảm bảo rằng các vị trí chủ chốt vẫn được duy trì để đáp ứng yêu cầu công việc.
4.Giới thiệu một số tác phẩm của V.I.Lê-nin về chủ nghĩa xã hội khoa học, Nxb Chính trị - hành chính, Hà Nội, 2013
5 Bài học từ tác phẩm “ Thà ít mà tốt” với đổi mới bộ máy nhà nước hiện nay – Tạp chí Đảng cộng sản
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TÁC PHẨM “THÀ ÍT MÀ TỐT” CỦA V.I.LÊ-NIN 4
1.1.Một vài nét về tác giả V.I.Lê-nin 4
1.2.2.Hoàn cảnh nước Nga Xô viết 6
1.2.3.V.I.Lê-nin và sự ra đời của tác phẩm “Thà ít mà tốt” 8
1.3 Kết cấu của tác phẩm 9
CHƯƠNG 2: QUAN ĐIỂM CỦA V.I.LÊ-NIN VỀ CẢI CÁCH BỘ MÁY NHÀ NƯỚC TRONG TÁC PHẨM “THÀ ÍT MÀ TỐT” 11
2.1 Thực trạng nước Nga Xô viết sau năm năm đổi mới và nguyên nhân 11
2.2 Sự cần thiết phải cải cách bộ máy nhà nước 16
2.3 Nội dung cải cách bộ máy nhà nước theo quan điểm của Lê-nin 17
2.3.1.Mục đích, yêu cầu cải cách 17
2.3.3 Phương châm cách bộ máy nhà nước theo quan điểm của Lê-nin 20
3.2 Là bài học kinh nghiệm có ý nghĩa to lớn đối với Việt Nam 26
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 31