Các công trình nghiên cứu có liên quan
2.1 Công trình nghiên cứu nước ngoài
Mark Bray (Bray, 2002), “The Costs and Financing of Education: Trends and
Trong bài viết "Policy Implications", tác giả đã tổng kết và nhận định rằng việc quản lý tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học ở 86 quốc gia cần phải minh bạch để xã hội có thể đánh giá đúng mức độ đóng góp và mục đích sử dụng Điều này giúp mọi người hiểu rằng khoản đầu tư vào giáo dục chính là đầu tư cho thế hệ tương lai.
2.2 Công trình nghiên cứu trong nước
Lê Thị Liên (2018) trong luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế về đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên tại Trường Đại học Nông Lâm - Đại Học Huế” đã đạt được các mục tiêu nghiên cứu đề ra Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng công tác quản lý chi thường xuyên tại đơn vị, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi tiêu tại Trường Đại học Nông Lâm Huế.
Nguyễn Tấn Lượng (2011) trong luận văn "Hoàn thiện quản lý tài chính tại các trường Đại học Công lập tự chủ tài chính trên địa bàn TP HCM" đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về cơ chế tự chủ và quản lý tài chính tại các trường ĐHCL Luận văn nhấn mạnh vai trò quan trọng của nguồn NSNN và nguồn thu học phí trong giáo dục đại học Qua phân tích thực trạng, tác giả chỉ ra xu hướng giảm của nguồn NSNN cấp chi thường xuyên và sự gia tăng vai trò của học phí Đồng thời, luận văn cũng nêu rõ những tồn tại trong quản lý tài chính ở cả cấp vĩ mô và vi mô, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính Những giải pháp này nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính, hỗ trợ các trường thực hiện tự chủ tài chính và phát triển bền vững Mặc dù đã cố gắng nghiên cứu sâu rộng, tác giả vẫn mong nhận được sự góp ý từ thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp để hoàn thiện hơn nữa đề tài nghiên cứu.
Bài viết của Lê Thị Thu Thủy, đăng trên tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, chuyên san Luật học số 26 năm 2010, bàn về các vấn đề pháp lý liên quan đến phân cấp quản lý ngân sách nhà nước ở Việt Nam trong bối cảnh hiện nay Tác giả nêu rõ tầm quan trọng của việc phân cấp trong quản lý ngân sách nhằm nâng cao hiệu quả và tính minh bạch trong sử dụng nguồn lực công.
Năm 2010, tác giả tập trung nghiên cứu thực trạng phân cấp quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) ở Việt Nam, từ đó đề xuất các kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật liên quan Cần có quy định phân cấp quản lý ngân sách rõ ràng hơn cho các cấp chính quyền địa phương và quy định thời hạn của NSNN nên là trung hạn (5 năm) thay vì một năm như hiện nay Trong nghiên cứu của Thiềm Thị Kim Hường (2020) về công tác quản lý chi thường xuyên NSNN tại Đại học Quốc gia TP.HCM, tác giả đã đánh giá thực trạng quản lý chi thường xuyên và đề xuất giải pháp cải thiện Tuy nhiên, nghiên cứu này chưa đi sâu vào các vấn đề tồn đọng để đưa ra giải pháp hoàn thiện hiệu quả hơn.
Nguyễn Thị Thu Hương (2018) trong đề tài "Hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên tại các đơn vị sự nghiệp Giáo dục trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị" đã nghiên cứu thực trạng quản lý chi thường xuyên Luận văn này không chỉ chỉ ra những tồn tại trong công tác quản lý mà còn đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên tại các đơn vị giáo dục trong khu vực.
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu tổng quát
Bài viết này hệ thống hóa cơ sở lý luận nhằm tìm hiểu và đánh giá thực trạng công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) tại Trường Đại học Việt Đức Từ đó, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác quản lý chi thường xuyên NSNN tại trường.
Mục tiêu nghiên cứu cụ thể
- Khái quát được cơ sở lý luận về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước trong các trường đại học công lập
- Phân tích thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng đến công tác chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại Trường Đại học Việt Đức giai đoạn 2017-2019;
- Đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại Trường Đại học Việt Đức.
Phương pháp nghiên cứu và nguồn dữ liệu nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp tổng hợp được thực hiện chủ yếu dựa vào số liệu thứ cấp từ các báo cáo thống kê được thu thập từ phòng Tài chính - Kế toán của trường Đại học Việt Đức, cùng với các tài liệu liên quan đến kế hoạch tài chính bền vững trong giai đoạn 2017-2019.
- Phương pháp phân tích số liệu:
Phương pháp thống kê mô tả là quá trình thu thập và phân tích số liệu thứ cấp nhằm tổng hợp và so sánh các khoản thu chi của Trường ĐHVĐ qua các năm.
Phương pháp so sánh được áp dụng thông qua việc thu thập tài liệu và phỏng vấn các chuyên gia, nhằm phân tích sự tương đồng và khác biệt giữa lý thuyết và thực trạng quản lý thu chi tại Trường ĐHVĐ Qua đó, luận văn đánh giá thực trạng công tác quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước (NSNN) tại trường, chỉ ra những bất cập hiện có Từ những phân tích này, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên tại ĐHVĐ trong thời gian tới.
+ Phương pháp phỏng vấn chuyên gia: chủ yếu phỏng vấn cán bộ nhân viên trường ĐHVĐ qua phỏng vấn trực tiếp, gửi mail.
Nguồn dữ liệu nghiên cứu
Tham khảo ý kiến chuyên gia là giảng viên, cán bộ quản lý đã và đang làm việc tại Trường Đại học Việt Đức
Bài viết chủ yếu dựa trên số liệu kế toán và báo cáo thống kê từ phòng Tài chính – Kế toán của trường Đại học Việt Đức Bên cạnh đó, các số liệu và tài liệu liên quan từ các trường Đại học Công Lập cùng với các văn bản pháp lý của Nhà nước cũng được sử dụng để hỗ trợ nội dung.
Đóng góp của luận văn
Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề cơ bản liên quan đến lý luận và thực tiễn quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại các trường đại học công lập, cung cấp cái nhìn tổng quát về những thách thức và giải pháp trong quản lý tài chính giáo dục.
Đề tài luận văn đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp tài liệu tham khảo cho các cơ quan sử dụng ngân sách nhà nước, giúp thực hiện tiết kiệm và ngăn chặn lãng phí, thất thoát ngân sách Điều này góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện các chỉ tiêu kinh tế - xã hội trong những năm tới.
Kết cấu của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Mục lục, kết cấu Luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại các trường đại học công lập
Chương 2: Thực trạng công tác quản lý chi thường xuyên từ ngân sách nhà nước tại Trường Đại học Việt Đức từ 2017-2019
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại Trường Đại học Việt Đức
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP
Các khái niệm
1.1.1 Khái niệm, phân loại và đặc điểm chi thường xuyên
Theo Luật ngân sách nhà nước năm 2015, chi thường xuyên là khoản chi quan trọng của ngân sách nhà nước nhằm duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước và các tổ chức chính trị – xã hội Khoản chi này còn hỗ trợ các tổ chức khác và thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước liên quan đến phát triển kinh tế – xã hội, cũng như đảm bảo quốc phòng và an ninh.
Chi thường xuyên của Ngân sách Nhà nước là quá trình phân phối và sử dụng vốn từ quỹ Ngân sách Nhà nước nhằm đáp ứng các nhu cầu chi cho nhiệm vụ lập pháp, hành pháp, tư pháp và cung cấp một số dịch vụ công cộng cần thiết mà Nhà nước phải đảm bảo.
1.1.1.2 Phân loại chi thường xuyên
Chi thường xuyên được phân làm 4 nhóm tại các trường Đại học công lập
Nhóm 1: Các khoản chi về con người Đây là khoản chi tiêu thường xuyên như tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp, phúc lợi tập thể và các khoản khác trong đó:
- Tiền lương bao gồm lương hợp đồng và lương ngạch bậc
Tiền phụ cấp bao gồm các loại như phụ cấp chức vụ, phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp làm thêm giờ, phụ cấp chuyên môn và phụ cấp cho công việc trong môi trường độc hại.
- Tiền thưởng gồm: Thưởng thường xuyên, thưởng lễ tết theo quy định pháp luật và thưởng khác
- Phúc lợi tập thể gồm : trợ cấp khó khăn thường xuyên, phúc lợi khác
- Các khoản đóng : Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế và các loại phí khác
Nhóm 2: Các khoản chi về quản lý hành chánh
Nhóm chi phí này bao gồm các khoản thanh toán cho dịch vụ công cộng như tiền nước, điện, vệ sinh và bảo vệ Ngoài ra, còn có chi cho vật tư văn phòng như dụng cụ và văn phòng phẩm, cũng như chi công tác phí bao gồm vé máy bay, taxi, phụ cấp công tác và khách sạn Chi cho hội nghị bao gồm in ấn tài liệu, bồi dưỡng giảng viên và thuê hội trường sự kiện Cuối cùng, chi phí truyền thông bao gồm điện thoại, internet, fax và chuyển phát nhanh.
Nhóm 3: Các khoản chi về hoạt động chuyên môn
Khoản chi này đóng vai trò quan trọng nhất trong ngành giáo dục, bao gồm các chi phí như mua sắm tài liệu, đồ dùng giảng dạy và học tập, cũng như chi phí cho hội thảo và bồi dưỡng chuyên môn.
Nhóm 4: Các khoản chi về mua sắm sửa chữa thường xuyên tài sản
Khoản chi cho việc mua sắm, sửa chữa và xây dựng nhỏ nhằm phục vụ cho các hoạt động thường xuyên hàng năm bao gồm các vật dụng như bàn ghế, bảng, thiết bị dạy học, máy chiếu, máy in và nhiều thiết bị khác.
1.1.1.3 Đặc điểm chi thường xuyên
Nguồn lực tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chi trả cho các khoản chi thường xuyên, được phân bổ đồng đều trong suốt năm, từ quý này sang quý khác và giữa các tháng trong mỗi quý, nhằm thực hiện hiệu quả kế hoạch tài chính.
- Việc sử dụng kinh phí thường xuyên chủ yếu chi cho con người, sự việc nên nó không làm tăng thêm tài sản hữu hình của quốc gia
Hiệu quả của chi thường xuyên không thể đánh giá một cách cụ thể như chi đầu tư và phát triển Nó không chỉ thể hiện qua các chỉ số kinh tế mà còn phản ánh sự ổn định chính trị - xã hội, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Vai trò của chi thường xuyên có ảnh hưởng quan trọng đến đời sống kinh tế - xã hội của một quốc gia, thể hiện qua các đặc điểm nổi bật.
- Chi hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ được có thẩm quyền giao:
- Chi nhiệm vụ cho việc thực hiện công việc, dịch vụ thu phí, lệ phí
Chi cho các hoạt động dịch vụ bao gồm việc thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước, trích khấu hao tài sản cố định theo quy định, và chi trả vốn cũng như lãi tiền vay theo quy định của pháp luật.
- Các khoản chi thường xuyên có thể phân chia thành nhiều nhóm
1.1.2 Khái niệm và các nguyên tắc quản lý chi thường xuyên
1.1.2.1 Khái niệm quản lý chi thường xuyên
Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) là quá trình mà các cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng các biện pháp nhằm kiểm soát hoạt động chi tiêu thường xuyên Mục tiêu chính là đảm bảo rằng các khoản chi này được sử dụng đúng mục đích, đồng thời tiết kiệm và đạt hiệu quả cao.
Quản lý chi tiêu ngân sách nhà nước (CXT NSNN) yêu cầu các đơn vị thực hiện việc chi tiêu một cách hiệu quả và tiết kiệm, đồng thời phải tuân thủ dự toán ngân sách Do đó, cần chú ý đến các vấn đề quan trọng như lập kế hoạch chi tiêu hợp lý, kiểm soát và đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách, cũng như đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý tài chính.
- Bảo đảm yêu cầu tiết kiệm và kiểm tra chặt chẽ các khoản chi tiêu ngân sách nhà nước
Quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) cần được kết hợp chặt chẽ với việc quản lý các khoản chi từ vốn nhà nước và các nguồn kinh tế khác Điều này nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, đảm bảo các nguồn lực được phân bổ hợp lý và tối ưu hóa kết quả chi tiêu.
- Quản lý chi phải thực hiện các biện pháp đồng bộ kiểm tra trước khi duyệt ngân sách và kiểm soát khi chi
Do đó, Quản lý chi NSNN là không thể thiếu của mọi quốc gia vì nó giúp hạn chế tình trạng tham nhũng NSNN, thâm hụt NSNN
1.1.2.2 Các nguyên tắc quản lý chi thường xuyên NSNN
- Nguyên tắc quản lý theo dự toán:
Lập dự toán là bước đầu tiên trong quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) Các khoản chi thường xuyên được phê duyệt sẽ trở thành chi tiêu pháp lệnh, thể hiện cam kết của các cơ quan chức năng trong quản lý tài chính công đối với đơn vị thụ hưởng NSNN Do đó, việc quản lý chi thường xuyên NSNN cần tuân theo dự toán đã được phê duyệt.
