Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng và đề xuất biện pháp giáo dục Kỹ năng Sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Để hoàn thành mục tiêu nghiên cứu này, cần phải thực hiện những nhiệm vụ sau:
Nghiên cứu cơ sở lý luận về giáo dục Kỹ năng Sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
Khảo sát thực trạng Kỹ năng Sống và giáo dục Kỹ năng Sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
Đề xuất biện pháp giáo dục Kỹ năng Sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo.
Khách thể và đối tượng nghiên cứu
Giáo dục nhân cách cho trẻ vị thành niên ở các xứ đạo
Hoạt động giáo dục Kỹ năng Sống của trẻ vị thành niên ở các xứ đạo
Giả thuyết nghiên cứu
Trẻ vị thành niên tại các xứ đạo hiện nay gặp nhiều khó khăn trong việc phát triển kỹ năng sống, đặc biệt là trong các lĩnh vực tự nhận thức, giao tiếp, ứng phó với căng thẳng, ra quyết định và giải quyết vấn đề.
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại xứ đạo chưa được lồng ghép thường xuyên vào các hoạt động giáo dục
Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ của đề tài, quá trình nghiên cứu sử dụng các phương pháp chính sau:
Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Phương pháp thu thập và phân tích tài liệu nhằm mục đích nắm bắt các nghiên cứu trước đó, làm rõ đề tài nghiên cứu và xây dựng phương pháp luận chặt chẽ Việc này giúp tạo dựng kiến thức sâu rộng về lĩnh vực nghiên cứu, tránh lặp lại các nghiên cứu đã có, tiết kiệm thời gian và công sức, đồng thời cung cấp luận cứ vững chắc để chứng minh giả thuyết Các tài liệu nghiên cứu liên quan, đặc biệt trong lĩnh vực Giáo dục, đóng vai trò quan trọng trong quá trình này.
Kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên là yếu tố quan trọng trong giáo dục toàn diện tại xứ đạo Các nghiên cứu cho thấy việc áp dụng giáo dục Kitô giáo và các tài liệu hướng dẫn có thể nâng cao hiệu quả của các hoạt động giáo dục Hướng tới phát triển toàn diện, cần chú trọng đến việc trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết để đối mặt với thách thức trong cuộc sống.
Phương pháp phân loại hệ thống lý thuyết sử dụng thao tác logic để sắp xếp tài liệu khoa học theo chủ đề, giúp hệ thống hóa và tổ chức kiến thức một cách hiệu quả Việc này không chỉ làm cho hiểu biết của chúng ta trở nên chặt chẽ hơn mà còn sâu sắc hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nghiên cứu và học tập.
Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi được áp dụng thông qua việc phát phiếu khảo sát với hệ thống câu hỏi dành cho đối tượng là trẻ vị thành niên và Giáo lý viên – Huynh trưởng tại xứ đạo Mục tiêu của nghiên cứu là tìm hiểu mức độ nhận thức và ý kiến của các đối tượng này về các vấn đề liên quan.
5 thức kỹ năng sống, các hoạt động giáo dục có lồng ghép kỹ năng sống và việc các phương pháp vận dụng trong hoạt động giáo dục
Phương pháp quan sát là cách thu thập thông tin thông qua việc theo dõi kỹ năng sống của trẻ vị thành niên và các hoạt động giáo dục tại các xứ đạo Mục đích của phương pháp này là để tìm hiểu cách lồng ghép các phương pháp giáo dục vào thực tiễn.
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động bao gồm việc thu thập thông tin từ giáo án, kế hoạch tổ chức và biên bản tổng kết Ngoài ra, cần tìm hiểu thêm thông tin để có thể nhận xét và đánh giá một cách toàn diện về các ưu điểm và nhược điểm của hoạt động giáo dục.
Phương pháp trò chuyện là cách tiếp cận hiệu quả để đối thoại với trẻ và giáo lý viên tại các xứ đạo, nhằm hiểu rõ hơn về thực trạng kỹ năng sống và các hoạt động giáo dục liên quan Qua những trải nghiệm và sự gắn bó của họ trong môi trường này, chúng ta có thể nắm bắt được những thông tin quý giá về sự phát triển kỹ năng sống.
Đóng góp của Luận văn
Luận văn tổng hợp nghiên cứu về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên, cung cấp cơ sở lý luận cho việc này tại xứ đạo Bằng các phương pháp nghiên cứu khoa học, luận văn phân tích thực trạng kỹ năng sống của trẻ và đánh giá mức độ lồng ghép kỹ năng sống trong hoạt động giáo dục Kết quả cho thấy những thành công đạt được cũng như các hạn chế cần cải thiện trong giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo.
Cấu trúc của Luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Kiến nghị, Luận văn được cấu trúc thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
Chương 2: Thực trạng kỹ năng sống và giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
Chương 3: Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ VỊ THÀNH NIÊN TẠI CÁC XỨ ĐẠO
Tổng quan các công trình nghiên cứu về Giáo dục kỹ năng sống
1.1.1 Trên thế giới và trong Giáo hội Đầu thập kỷ 90, các tổ chức Liên Hiệp Quốc như WHO, UNICEF, UNESCO đã chung tay để xây dựng chương trình giáo dục Kỹ năng sống cho thanh thiếu niên
Trẻ em và thanh niên ngày nay phải đối mặt với nhiều thử thách, đòi hỏi không chỉ kỹ năng đọc, viết và tính toán mà còn cần những kỹ năng cao hơn để phát triển toàn diện.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kỹ năng sống bao gồm các kỹ năng tâm lý xã hội và giao tiếp, được áp dụng trong các tình huống hàng ngày để tương tác hiệu quả.
Giáo dục kỹ năng sống cho người học đang trở thành nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục toàn cầu Nó không chỉ cung cấp kiến thức mà còn trang bị kỹ năng cần thiết để tồn tại và phát triển trong xã hội dựa vào năng lực Nhu cầu áp dụng kỹ năng sống, cả trực tiếp và gián tiếp, đã được nhấn mạnh trong nhiều khuyến nghị quốc tế, như Công ước Quyền trẻ em và Hội nghị quốc tế về dân số và phát triển (Nguyễn Thanh Bình, 2011).
Trong Diễn đàn Thế giới về Giáo dục cho mọi người tại Senegan (2000), Chương trình hành động Dakar đã đề ra 6 mục tiêu quan trọng, trong đó mục tiêu 3 nhấn mạnh rằng mỗi quốc gia cần đảm bảo người học được tiếp cận chương trình giáo dục kỹ năng sống phù hợp với vùng miền, địa phương và lứa tuổi Đồng thời, mục tiêu 6 yêu cầu đánh giá chất lượng giáo dục cũng phải bao gồm việc đánh giá kỹ năng sống của người học (UNESCO, 2000) Do đó, giáo dục kỹ năng sống không chỉ là quyền của người học mà còn là nhiệm vụ thiết yếu trong giáo dục toàn cầu và trong mọi môi trường giáo dục cụ thể.
Trong Tuyên Ngôn về Giáo Dục Kitô Giáo của Công Đồng Vaticano II, năm
Nền giáo dục chân chính tập trung vào việc đào tạo con người để họ đạt được mục tiêu cá nhân và phục vụ lợi ích của cộng đồng Việc huấn luyện trẻ em và thanh thiếu niên tham gia vào đời sống xã hội là cần thiết, giúp họ hiểu rõ các phương tiện cần thiết để tích cực tham gia vào các tổ chức khác nhau Điều này không chỉ khuyến khích họ đối thoại với người khác mà còn thúc đẩy họ hoạt động hăng say vì lợi ích chung của nhân loại.
Các Kitô hữu, với tư cách là con người, có quyền được hưởng nền giáo dục đầy đủ và phù hợp Đặc biệt, những người đã được rửa tội còn có quyền nhận nền giáo dục Kitô giáo, giúp họ xứng đáng với sự cung hiến tối cao cho nhân phẩm con người, theo quan điểm của Công đồng Vaticano II (1965).
Giáo Hội Công Giáo luôn chú trọng đến việc giáo dục con người toàn diện, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên, nhằm phát triển và tham gia tích cực vào đời sống xã hội Để thực hiện mục tiêu này, Giáo Hội đã triển khai nhiều chương trình giáo dục Kitô giáo, giúp nâng cao đời sống thiêng liêng và hoàn thiện nhân cách thông qua việc giảng dạy Thánh Kinh, Giáo Lý, Nhân Bản và các kỹ năng tại các xứ đạo Các hoạt động này được hỗ trợ bởi các hiệp hội Công giáo như Phong Trào Giới Trẻ Thánh Thể, hoạt động ở 59 quốc gia, và Hội Nhi đồng Giáo Hoàng Truyền giáo, hoạt động ở 150 quốc gia, thể hiện cam kết của Giáo Hội trong việc giáo dục và phát triển cộng đồng.
Thượng Hội đồng Giám mục lần thứ XV diễn ra tại Rôma vào tháng 10 năm 2018, tập trung vào chủ đề “Giới trẻ, đức tin và việc phân định ơn gọi” Dựa trên những kinh nghiệm và đề xuất từ Thượng Hội đồng, Đức Thánh Cha Phanxicô đã phát hành tông huấn “Chúa Kitô đang sống” vào năm 2019, nhằm hướng dẫn giới trẻ trong hành trình đức tin và tìm kiếm ơn gọi của mình.
8 đưa ra những hướng dẫn giúp người trẻ sống cách sung mãn, lớn lên trong sự thánh thiện, dấn thân phục vụ xã hội và Giáo hội
Giáo dục Kỹ năng sống đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện trẻ vị thành niên tại các xứ đạo ở phương Tây, được xây dựng dựa trên quan điểm từ các tổ chức như WHO, UNESCO, và UNICEF Chương trình giáo dục này sử dụng các phương pháp tích cực, khuyến khích người học tương tác, thực hành và giải quyết vấn đề thực tiễn qua các khóa học, tọa đàm, hoạt động trải nghiệm như cắm trại và thiện nguyện Mục tiêu là phát triển kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, và đặc biệt là kỹ năng nhận thức và tự nhận thức, giúp thanh thiếu niên làm chủ bản thân, hoàn thiện bản thân và tham gia tích cực vào xã hội, đồng thời có những hành vi thích ứng tích cực trong cuộc sống.
Hiện nay, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo ở nhiều quốc gia đã được tích hợp vào các hoạt động giáo dục trong và ngoài lớp Giáo lý Tuy nhiên, mặc dù được quan tâm sâu sắc, hiện vẫn thiếu các nghiên cứu cụ thể về việc giáo dục kỹ năng sống tại các xứ đạo, chủ yếu chỉ có các báo cáo từ kinh nghiệm thực tế.
1.1.2 Tại Việt Nam Ở Việt Nam, thuật ngữ giáo dục kỹ năng sống được du nhập vào cách đây khá lâu và qua các thông tư và đề án của Chính Phủ (Chính phủ, 2015) (Thủ tướng Chính Phủ, 2018), của Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT, 2019), đặc biệt qua Luật Trẻ
Vấn đề giáo dục con người toàn diện luôn được đặt ra, tuy nhiên triết lý và phương pháp giáo dục kỹ năng sống vẫn còn khá mới mẻ đối với xã hội, dẫn đến việc chưa nhận được sự quan tâm đúng mức.
Giáo dục Kỹ năng sống ngày nay đã trở thành một khái niệm phổ biến, nhưng nhiều người vẫn chưa hiểu rõ Kỹ năng sống là gì, cách dạy Kỹ năng sống ra sao, và ai là người thực hiện việc dạy này Việc giúp các bạn trẻ tiếp cận Kỹ năng sống vẫn còn là một thách thức lớn Các tài liệu liên quan đến Kỹ năng sống thường đề cập đến nhiều lĩnh vực khác nhau, từ học tập cho đến các hoạt động thực tiễn trong cuộc sống.
Kỹ năng sống là những năng lực tâm lý xã hội cần thiết để đối phó với thách thức trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt quan trọng cho thanh thiếu niên khi bước vào đời Một số tác giả phân biệt giữa kỹ năng sống còn như học chữ, học nghề, và các kỹ năng khác như bơi lội, với khái niệm "kỹ năng sống" mang ý nghĩa rộng hơn, bao gồm khả năng ứng phó với yêu cầu của cuộc sống (Nguyễn Thị Oanh, 2005)
Khái niệm liên quan đến đề tài
Giáo dục là một hiện tượng xã hội độc đáo, chỉ tồn tại trong xã hội loài người, nơi nó phát triển và duy trì vĩnh viễn Ban đầu, giáo dục xuất hiện một cách tự phát thông qua quan sát và bắt chước trong quá trình lao động như săn bắn, hái lượm, chăn nuôi và trồng trọt Theo thời gian, giáo dục đã trở thành một hoạt động có tổ chức, tự giác, với mục đích, nội dung và phương pháp rõ ràng.
Xã hội loài người đang trải qua sự biến đổi và phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục Giáo dục hiện nay không chỉ là một hoạt động đơn giản mà đã trở thành một quy trình tổ chức chuyên biệt với chương trình, kế hoạch, nội dung và phương pháp khoa học rõ ràng Đây là hoạt động truyền thụ và tiếp nhận kinh nghiệm lịch sử - xã hội từ thế hệ trước sang thế hệ sau, nhằm chuẩn bị cho thế hệ tiếp theo tham gia vào lao động sản xuất và đời sống xã hội.
Giáo dục là một hoạt động có ý thức và mục đích, nhằm giúp người học tiếp thu hệ thống giá trị văn hóa của nhân loại và khuyến khích họ sáng tạo ra những giá trị văn hóa mới (Hồ Văn Liêm, 2009)
Có rất nhiều khái niệm khác nhau về kỹ năng sống (Nguyễn Thị Oanh, 2005):
Theo WHO (1993), kỹ năng sống được định nghĩa là năng lực tâm lý xã hội, cho phép cá nhân ứng phó hiệu quả với các yêu cầu và thách thức trong cuộc sống Kỹ năng này không chỉ giúp duy trì trạng thái tinh thần khỏe mạnh mà còn thể hiện qua các hành vi tích cực và phù hợp trong tương tác với người khác, văn hóa và môi trường xung quanh.
11 hội đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe toàn diện, bao gồm sức khỏe thể chất, tinh thần và xã hội Kỹ năng sống chính là khả năng thể hiện và thực thi những năng lực tâm lý xã hội này.
Theo UNICEF (1995), kỹ năng sống là khả năng phân tích và ứng xử trong các tình huống, giúp chúng ta nhận diện và tránh né các hoàn cảnh không mong muốn Những kỹ năng này đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi kiến thức, thái độ và giá trị của chúng ta thành hành động thực tiễn một cách tích cực và xây dựng.
Theo UNESCO (2003), kỹ năng sống được định nghĩa là năng lực cá nhân giúp thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng ngày Kỹ năng này cho phép cá nhân điều chỉnh hành vi và thay đổi của mình theo hướng tích cực, từ đó quản lý hiệu quả các nhu cầu và thách thức trong cuộc sống thường nhật.
Phân tích các quan niệm về khả năng tinh thần cho thấy quan niệm của WHO nhấn mạnh khả năng cá nhân duy trì trạng thái tinh thần và thích nghi tích cực trong tương tác với người khác và môi trường Tuy nhiên, quan niệm này chưa nêu rõ các kỹ năng cụ thể Ngược lại, quan niệm của UNICEF cung cấp cái nhìn chi tiết hơn, tập trung vào kỹ năng thực hiện công việc và nhiệm vụ Trong khi đó, UNESCO nhấn mạnh rằng kỹ năng không tồn tại độc lập mà phát triển thông qua mối tương tác cân bằng với kiến thức và thái độ.
Kỹ năng sống là những kiến thức và khả năng cần thiết để thích ứng với sự thay đổi trong cuộc sống hàng ngày một cách tích cực Những kỹ năng này có thể được hình thành thông qua giáo dục hoặc trải nghiệm thực tế.
Kỹ năng sống có nhiều cách định nghĩa khác nhau, tùy thuộc vào quan điểm và cách tiếp cận Trong bài viết này, tác giả lựa chọn khái niệm Kỹ năng sống theo UNESCO, vì nó phù hợp với việc nghiên cứu giáo dục Kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các quốc gia.
Kỹ năng sống là năng lực cá nhân giúp mỗi người thích ứng và điều chỉnh hành vi phù hợp với nhu cầu và thách thức trong cuộc sống hàng ngày Với thái độ tích cực, kỹ năng này giúp trẻ tự tin hơn trong cuộc sống.
1.2.3 Giáo dục kỹ năng sống
Giáo dục kỹ năng sống, theo Nguyễn Thanh Bình, là quá trình hình thành lối sống tích cực trong xã hội hiện đại Nó bao gồm việc xây dựng những hành vi lành mạnh và thay đổi các thói quen tiêu cực, nhằm trang bị cho người học kiến thức, giá trị, thái độ và kỹ năng cần thiết.
Theo Nguyễn Thị Oanh, giáo dục kỹ năng sống giúp người học phát triển khả năng tâm lý xã hội, từ đó có thể đưa ra quyết định tích cực và nói không với cái xấu Tuy nhiên, việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ không chỉ dừng lại ở việc cung cấp câu trả lời đơn giản cho những câu hỏi thông thường, mà cần hướng đến việc thay đổi hành vi của trẻ.
Giáo dục Kỹ năng sống cung cấp cho người học kiến thức, thái độ và giá trị cần thiết, đồng thời tạo cơ hội để họ rèn luyện và trải nghiệm trong thực tiễn Qua đó, người học có khả năng làm chủ bản thân, tương tác tích cực với mọi người và ứng phó hiệu quả với các tình huống trong cuộc sống.
Giáo dục Kỹ năng sống không chỉ là lý thuyết mà còn là quá trình thay đổi hành vi thông qua thực tiễn Nó tạo cơ hội cho trẻ tham gia và tự quyết định cách ứng xử của mình Quá trình này bao gồm đối thoại, tự phản ánh và phân tích vấn đề, giúp trẻ thực hành giải quyết vấn đề một cách sáng tạo Để hiệu quả, giáo dục kỹ năng sống cần gắn liền với những trải nghiệm thực tế, phù hợp với hoàn cảnh gia đình và tính cách của trẻ.
Đặc điểm hoạt động giáo dục tại các xứ đạo
Việc dạy giáo lý tại Việt Nam hiện nay chủ yếu tập trung vào việc trình bày nội dung đức tin một cách đầy đủ và hệ thống, nhưng chưa chú trọng đến mối tương quan cá vị với Thiên Chúa và khả năng phân định thánh ý Chúa trong cuộc sống Hệ thống giáo lý chưa được huấn luyện thường xuyên cho các đối tượng khác nhau, thiếu sự lắng nghe và thực thi Lời Chúa, cũng như chưa khuyến khích học viên tham gia tích cực vào các cử hành phụng vụ Hơn nữa, giáo lý còn bỏ quên việc khuyến khích tín hữu tham gia xây dựng đời sống cộng đoàn Kitô hữu, quan tâm đến các vấn đề xã hội và góp phần kiến tạo công ích dựa trên ánh sáng Tin Mừng, từ đó thúc đẩy tinh thần sống Tin Mừng trong cuộc sống hàng ngày và dấn thân cho việc truyền giáo.
Trong sư phạm giáo lý, việc áp dụng phương pháp chủ động là rất quan trọng để nâng cao hiệu quả giờ dạy - học Cần tổ chức các hoạt động trao đổi giữa thầy và trò, cũng như giữa các trò với nhau thông qua các hình thức như đối thoại, thảo luận, học tập nhóm và diễn kịch Tùy thuộc vào hoàn cảnh thực tế, có thể sử dụng các phương tiện hỗ trợ để cải thiện quá trình dạy - học.
Việc truyền giảng giáo lý sử dụng đa dạng các phương pháp và kỹ thuật giảng dạy từ nhiều lĩnh vực khoa học, đặc biệt chú trọng đến huấn giáo Điều này bao gồm việc áp dụng các phương pháp quy nạp từ Thánh Kinh và linh hoạt trong nội dung giảng dạy.
Phương pháp quy nạp, gồm 5 bước: chuẩn bị, trình bày, diễn giải, tổng hợp, thực hành
Phương pháp Thánh Kinh khuyến khích Giáo Lý Viên Hội Thánh và trẻ em tiếp cận Thánh Kinh qua nhiều hình thức khác nhau Điều này bao gồm việc đọc và nghe trực tiếp nguyên văn Thánh Kinh thông qua việc công bố Lời Chúa, cũng như thưởng thức những câu chuyện và nhân vật nổi bật trong Thánh Kinh.
Phương pháp giáo dục linh hoạt và chủ động của Giáo Lý Viên Hội Thánh giúp trẻ em khám phá ý nghĩa và giá trị của đức tin thông qua các câu gợi ý, câu chuyện, phép lạ, và lời nói của các nhân vật trong Kinh Thánh Bằng cách sử dụng hình ảnh, học cụ và các sự kiện lịch sử cứu rỗi, trẻ em được khuyến khích tìm hiểu và hiểu sâu hơn về những chân lý đức tin.
Hiện nay, theo hướng dẫn của HĐGMVN, nhiều xứ đạo đã tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ Công giáo từ 5 đến 18 tuổi theo phương pháp TNTT, nhằm đào tạo con người phát triển toàn diện cả về Tự nhiên và Siêu nhiên, góp phần xây dựng Giáo hội và xã hội (HĐGMVN, 2016) Việc áp dụng các sinh hoạt của PT TNTT vào chương trình Giáo lý hiện hành đã được thực hiện đồng bộ ở các xứ đạo, đặc biệt tại Giáo Phận Xuân Lộc, nơi Đức Cha Giuse Đinh Đức Đạo đã phê chuẩn quyết định áp dụng toàn Giáo phận, bao gồm các xứ đạo ở Biên Hòa (ĐC Giuse Đinh Đức Đạo, 2018).
Đối diện với thách thức của thời hiện đại, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã nhận thấy nhu cầu cấp bách trong việc giáo dục phẩm hạnh Kitô cho thiếu nhi và giới trẻ Do đó, Hội đồng đã quyết định áp dụng 'Nội Quy Phong Trào Thiếu Nhi Thánh Thể Việt Nam' trên toàn quốc, với phương pháp giáo dục kết hợp giữa tự nhiên và siêu nhiên.
PT TNTT chú trọng vào các yếu tố siêu nhiên như Lời Chúa, Chúa Giêsu Thánh Thể, ngày sống Thánh Thể, sa mạc nội tâm, tinh thần hy sinh và hồn tông đồ.
Phương diện tự nhiên của PT TNTT thể hiện qua việc áp dụng nghệ thuật hàng đội, học hỏi từ thiên nhiên và tạo ra bầu không khí vui tươi Điều này giúp rèn luyện tính nhân bản, tự lập và khuyến khích sự quan tâm đến người khác.
Giáo phận Xuân Lộc mong muốn áp dụng hướng dẫn từ Hội đồng Giám mục thông qua ‘Nội Quy Phong Trào Thiếu Nhi Thánh Thể Việt Nam’ và chương trình ‘Giáo lý Hồng ân’ nhằm xây dựng nền tảng cho việc huấn luyện sống Tin Mừng cho Thiếu Nhi Thánh Thể trong giáo phận.
Hoạt động giáo dục cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo chủ yếu dựa vào phương pháp giáo dục Tin Lành, kết hợp với việc giáo dục nhân bản và kỹ năng sống, tạo ra môi trường sinh động và thực tiễn Mục tiêu của giáo dục đức tin là đào tạo những con người toàn diện, trưởng thành trong đời sống đức tin và vững vàng trong nhân cách Giáo dục nhân bản không chỉ giúp trẻ phát triển mà còn xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp trong xã hội, rèn luyện đức tính và kỹ năng sống, giúp trẻ nhận thức và sống xứng đáng với phẩm giá của bản thân, đồng thời tôn trọng và bảo vệ phẩm giá của người khác.
Chương trình PT TNTT đã tổ chức nhiều hoạt động giáo dục đa dạng, phong phú, không chỉ tập trung vào khía cạnh siêu nhiên mà còn chú trọng đến khía cạnh tự nhiên Những hoạt động này không chỉ giới hạn trong việc giảng dạy Giáo lý tại lớp học, mà còn bao gồm các hoạt động nhằm giáo dục trẻ em về nhân bản và kỹ năng sống.
Trại hè (Trò chơi vận động, Đố vui Kinh Thánh, Mật thư, Lửa Thiêng, …)
Hoạt động đội nhóm (sinh hoạt theo đội, hội họp…)
Hội chợ Tết, Hội chợ phiên (vào các dịp Tết, Giáng Sinh, Lễ Trọng…)
Các chiến dịch thi đua, phát phiếu
Buổi sinh hoạt chung – ngoại khóa
Hoạt động thiện nguyện, làm việc bác ái tông đồ
Hoạt động giảng dạy giáo lý chủ yếu trong lớp học thường diễn ra dưới hình thức hỏi – thưa và ghi chép Bên cạnh không gian lớp học, việc giáo dục này còn có thể được mở rộng ra nhiều hình thức khác.
Nhiều hoạt động và hình thức giáo dục tại một số xứ đạo hiện nay vẫn mang tính hình thức và chưa được tổ chức một cách khoa học, dẫn đến việc chưa phát triển toàn diện nhân cách của trẻ Ngoài ra, vẫn còn nhiều hoạt động chủ yếu nhằm mục đích giải trí mà chưa có yếu tố giáo dục rõ ràng, điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau.
Trẻ em đang trải qua nhiều biến đổi tâm sinh lý, dẫn đến việc một số trẻ không có sự gắn kết với bạn bè trong lớp học Chúng chủ yếu chú trọng vào việc tiếp thu kiến thức chuyên môn mà ít quan tâm đến các hoạt động giáo dục khác trong và ngoài lớp.
Đặc điểm tâm, sinh lý trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
Vị thành niên (VTN) là nhóm người trong độ tuổi từ 10 đến 19, tức là giai đoạn thiếu niên trước khi bước vào tuổi trưởng thành (WHO, 2014) Độ tuổi vị thành niên được chia thành nhiều giai đoạn khác nhau (Hội LHPN Việt Nam & VVOB, 2012).
Giai đoạn đầu vị thành niên (10 – 13 tuổi)
Giai đoạn giữa vị thành niên (14 – 16 tuổi)
Giai đoạn cuối vị thành niên (17 – 19 tuổi)
PT TNTT cũng phân độ tuổi của trẻ ra thành 5 nhóm, tương đương với 5 ngành: (HĐGMVN, 2016)
Ngành Chiên con, các em từ 5 - 6 tuổi
Ngành Ấu nhi, các em từ 7 - 9 tuổi
Ngành Thiếu nhi, các em từ 10 - 12 tuổi
Ngành Nghĩa sĩ, các em từ 13 - 15 tuổi
Ngành Hiệp sĩ, các em 16 - 18 tuổi
Sự phân chia các giai đoạn phát triển của trẻ em dựa trên yếu tố thể chất và tâm lý xã hội mang tính tương đối, vì mỗi trẻ có những đặc điểm tâm sinh lý và phát triển thể lực riêng biệt không hoàn toàn theo quy định chung.
Trong đó, độ tuổi của ba nhóm ngành của PT TNTT, gồm: Thiếu Nhi, Nghĩa
Sĩ và Hiệp Sĩ phản ánh các giai đoạn phát triển tâm lý và sinh lý của trẻ vị thành niên trong xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển các hoạt động giáo dục Điều này giúp tạo sự đồng nhất giữa giáo dục tại xứ đạo và giáo dục tại nhà trường.
Tâm sinh lý của trẻ vị thành niên tại các xứ đạo không khác biệt nhiều so với trẻ cùng độ tuổi Các em tham gia vào những hoạt động giống như bất kỳ trẻ nào trong giai đoạn phát triển của tuổi vị thành niên, bao gồm các hoạt động giáo dục tại gia đình, nhà trường và xã hội Ngoài ra, mỗi tuần, trẻ còn có 1 – 2 giờ học tập và sinh hoạt tại các xứ đạo.
Lứa tuổi này đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ em, đánh dấu giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi thơ sang tuổi trưởng thành, thường được gọi là “thời kỳ quá độ” hay “tuổi khó bảo” Đây là thời điểm mà trẻ em trải qua sự phát triển vượt bậc về thể chất và tinh thần, dần tách ra khỏi tuổi thơ để tiến tới giai đoạn trưởng thành, ảnh hưởng đến mọi mặt phát triển như thể chất, trí tuệ, tình cảm và đạo đức Ngoài ra, lứa tuổi này cũng chịu tác động mạnh mẽ từ những thay đổi nhanh chóng trong xã hội cũng như sự biến chuyển tâm sinh lý bên trong của bản thân.
Ở lứa tuổi vị thành niên, nhu cầu giao tiếp với bạn bè trở nên rất quan trọng, khi các em thường tụ tập thành nhóm có sở thích và tính cách tương đồng để vui chơi và đùa nghịch Do đó, sự quan tâm và giám sát từ người lớn là cần thiết để đảm bảo các em phát triển một cách lành mạnh.
Ở tuổi 18, các em thường cảm thấy khó chịu và khao khát khám phá những điều mới mẻ trong cuộc sống Đây là giai đoạn mà các em muốn thoát khỏi sự kiểm soát của cha mẹ để tự do tìm tòi và phát hiện những điều chưa biết (Nguyễn Đức Thắng, 2013)
Theo VVOB, trẻ vị thành niên có những đặc điểm tâm lý và sinh lý cơ bản, được phân chia thành các giai đoạn chính như sau: giai đoạn đầu, giai đoạn giữa và giai đoạn cuối, mỗi giai đoạn đều có những đặc trưng riêng ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.
Bảng 1.1 Đặc điểm tâm, sinh lý cơ bản các giai đoạn của trẻ vị thành viên Đặc điểm Giai đoạn
Thể chất và sinh lý Đặc điểm sinh dục phụ phát triển
Tốc độ phát triển thể chất tăng nhanh đến điểm cao nhất Hành kinh và si tình Đặc điểm sinh dục phụ tiếp tục phát triển
Tốc độ phát triển thể chất giảm dần vì đã đạt 95% mức người lớn Hành kinh và si tình Xuất hiện xung đột tình dục
Cơ thể đã trưởng thành về mặt sinh sản
Em gái hầu hết đã có kinh; các em nam thường đã có xuất tinh
Suy nghĩ những việc cụ thể
Chưa nhận thực các việc làm
Suy nghĩ trừu tượng là quá trình phát triển nhận thức và cân nhắc các hành động, từ đó hình thành tư duy sâu sắc hơn Nó giúp định hướng lâu dài và tập trung vào tương lai, tạo ra những quyết định sáng suốt và có ý nghĩa.
Suy nghĩ vì sự phát triển của cơ thể
Quan tâm nhiều đến cơ thể
Suy nghĩ về hình ảnh đẹp đẽ của con người
Tâm lý mở rộng và lý tưởng hóa
Xác định việc hình thành trí tuệ và các chức năng tư duy
Xác định ranh giới của sự độc lập và phụ thuộc
Xung khắc, xung đột và kiềm chế nhẫn nhịn
Tách dẫn ra khỏi vòng tay của gia đình
Chuyển đổi quan hệ cha me, con cái thành quan hệ giữa người lớn với người lớn
So sánh mình với các bạn cùng lứa
Tìm kiếm tính ổn định
Khẳng định bản thân mình
Nhóm cùng tuổi xác định cách ứng xử
Nhóm cùng tuổi thoát li dần để nhường chỗ cho tình bạn
Tự tìm hiểu, có hành động cụ thể, tò mò muốn biết rõ sự phát triển của cơ thể
Suy nghĩ những chuyện mơ tưởng, lãng mạn
Có khả năng hấp dẫn người khác giới
Hình thành quan hệ bền vững, giúp đỡ lẫn nhau, quan hệ hai chiều
Nguồn: Hội LHPN Việt Nam & VVOB, 2012
Để giáo dục hiệu quả trẻ vị thành niên theo chuẩn mực xã hội, người lớn, cha mẹ, giáo viên và các tổ chức xã hội cần hiểu rõ đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi này.
Hiểu rõ vị trí và ý nghĩa của giai đoạn phát triển tâm lý ở trẻ vị thành niên là rất quan trọng, giúp các nhà giáo dục áp dụng phương pháp giáo dục phù hợp Giai đoạn này đóng vai trò then chốt trong việc hình thành quan điểm xã hội và đạo đức của nhân cách, từ đó góp phần vào sự phát triển toàn diện của các em.
Một số vấn đề lý luận về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
1.5.1 Mục đích giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
Giai đoạn vị thành niên là thời điểm trẻ trải qua nhiều thay đổi về tâm sinh lý, dẫn đến những suy nghĩ và hành động khác biệt so với trước đây Trong độ tuổi này, trẻ chưa hoàn toàn phân biệt được đúng sai, và đang trong quá trình điều chỉnh các ảnh hưởng từ gia đình để tự lập hơn trong quyết định cá nhân, như lựa chọn bạn bè và nghề nghiệp Tuy nhiên, trẻ cũng dễ bị dụ dỗ vào các hoạt động không lành mạnh, dẫn đến nguy cơ trở thành nạn nhân của các vấn đề xã hội như lạm dụng, bạo hành, hay nghiện ngập Do đó, việc áp dụng các phương thức tiếp cận phù hợp để giúp trẻ thích ứng với các vấn đề xã hội hiện nay là rất cần thiết.
Trẻ em không phải lúc nào cũng có khả năng giải quyết vấn đề và đối mặt với khó khăn trong cuộc sống Điều này cũng đúng với trẻ vị thành niên tại các xứ đạo, vì các em tham gia vào các hoạt động xã hội và chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố xung quanh.
Vì thế, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên là hết sức quan trọng để giúp các em: (Hội LHPN Việt Nam & VVOB, 2012)
Làm chủ bản thân và khả năng thích ứng là yếu tố quan trọng giúp con người ứng phó hiệu quả trước những tình huống khó khăn, từ đó giảm thiểu nguy cơ tham gia vào các tệ nạn xã hội.
Rèn luyện cách sống có trách nhiệm đối với bản thân, bạn bè, gia đình và cộng đồng khi các em lớn lên trong xã hội hiện đại
Mở ra các cơ hội, hướng suy nghĩ tích cực, tự tin, tự quyết định và có lựa chọn đúng đắn những vấn đề của cuộc sống
Giáo dục Kitô giáo hướng đến phát triển toàn diện con người, do đó, mục tiêu giáo dục kỹ năng sống tại xứ đạo là giúp trẻ em làm chủ bản thân, sống có trách nhiệm và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp trong xã hội Điều này còn giúp trẻ có khả năng ứng phó với các tình huống khó khăn, tự tin trong việc ra quyết định và duy trì tư duy tích cực trong cuộc sống.
1.5.2 Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
Kỹ năng sống là tập hợp những khả năng thiết yếu giúp người trẻ tự bảo vệ, nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển mối quan hệ xã hội tích cực (UN, 2006)
Theo UNESCO, các kỹ năng sống gắn liền với 4 mục tiêu cơ bản - hay nói cách khác là 4 cột trụ của việc học, gồm: (UN, 2006)
Học để biết (learning to know): gồm các kỹ năng tư duy như tư duy phê phán và sáng tạo, cách ra quyết định, giải quyết vấn đề
Học làm người (learning to be): gồm các kỹ năng cá nhân như kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, sự tự tin
Học để chung sống (learning to live together): mục này đề cập đến các kỹ năng xã hội như giao tiếp, thương lượng, làm việc nhóm
Học để làm (learning to do): gồm các kỹ năng trong công việc như kỹ năng đặt mục tiêu, cách quản lý thời gian
Theo Liên Hợp Quốc, UNESCO, WHO và UNICEF đã thống nhất 10 kỹ năng sống cơ bản, được xem như cần thiết nhất cho tất cả mọi người (UN, 2006)
Kỹ năng ra quyết định
Kỹ năng giải quyết vấn đề
Kỹ năng tư duy sáng tạo
Kỹ năng tư duy phê phán / suy nghĩ có phán đoán
Kỹ năng truyền thông có hiệu quả
Kỹ năng giao tiếp giữa người và người
Kỹ năng tự nhận thức bản thân
Kỹ năng ứng phó với cảm xúc
Kỹ năng ứng phó với căng thẳng
Việc phân loại kỹ năng là tương đối, bởi vì các kỹ năng này liên kết chặt chẽ và hỗ trợ lẫn nhau Nhờ vào sự tương tác này, trẻ có khả năng ứng phó linh hoạt và hiệu quả với các nguy cơ và khó khăn trong cuộc sống hàng ngày Điều này đặc biệt quan trọng đối với trẻ vị thành niên, khi mà việc trang bị những kỹ năng cần thiết là rất cần thiết để phát triển toàn diện.
Kỹ năng tự nhận thức
Kỹ năng xác định giá trị
Kỹ năng ra quyết định
Kỹ năng ứng phó với căng thẳng
Dựa trên các nhận định, có nhiều kỹ năng sống mà trẻ vị thành niên có thể tiếp cận, phù hợp với đặc thù giáo dục tại xứ đạo Bài viết sẽ nghiên cứu sâu về nội dung giáo dục bốn kỹ năng sống quan trọng cho trẻ vị thành niên, xem xét tâm lý, sinh lý và mục đích giáo dục trong môi trường này.
1.5.2.1 Kỹ năng tự nhận thức
Tự nhận thức là khả năng hiểu rõ về bản thân, giúp đánh giá đúng những điểm mạnh, yếu và đặc điểm riêng để phát huy hoặc hoàn thiện bản thân Kỹ năng này không chỉ giúp chúng ta trân trọng những giá trị mà mình sở hữu, mà còn ngăn chặn thái độ mặc cảm, tự ti do lo sợ mình kém cỏi.
Tự nhận thức là một kỹ năng sống cơ bản, giúp con người giao tiếp và ứng xử hiệu quả với người khác Kỹ năng này bao gồm việc đánh giá đúng về tiềm năng, sở thích, thói quen, điểm mạnh và điểm yếu của bản thân, đồng thời nhận biết cảm xúc của mình, kể cả khi cảm thấy căng thẳng Hiểu rõ về bản thân cho phép con người đưa ra những quyết định và lựa chọn phù hợp với khả năng và yêu cầu xã hội Ngược lại, đánh giá sai về bản thân có thể dẫn đến những hạn chế và thất bại trong cuộc sống Để phát triển tự nhận thức, cần trải nghiệm thực tế và giao tiếp với người khác.
Kỹ năng giao tiếp là khả năng diễn đạt ý kiến thông qua lời nói, viết và ngôn ngữ cơ thể phù hợp với ngữ cảnh và văn hóa Ngoài việc bày tỏ suy nghĩ, ý tưởng, nhu cầu, mong muốn và cảm xúc, kỹ năng này còn bao gồm khả năng lắng nghe và tôn trọng quan điểm của người khác, ngay cả khi có sự bất đồng Việc biết nhờ sự giúp đỡ và tư vấn cũng là một phần quan trọng trong giao tiếp hiệu quả.
Giao tiếp là một kỹ năng sống thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày, giúp trẻ em tương tác và trao đổi thông tin, tình cảm với nhiều người Kỹ năng này không chỉ hỗ trợ xây dựng mối quan hệ mà còn giúp giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả (Nguyễn Thanh Bình, 2011)
Giao tiếp có thể diễn ra qua lời nói hoặc không lời, trực tiếp hay gián tiếp, và đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách Qua giao tiếp, con người có thể hiểu rõ hơn về bản thân cũng như cảm xúc, suy nghĩ và nhu cầu của người khác Điều này không chỉ giúp nâng cao sự tự nhận thức mà còn góp phần xây dựng mối quan hệ giữa con người ngày càng tốt đẹp và gần gũi hơn.
Các kỹ năng giao tiếp cơ bản là : lắng nghe, đặt câu hỏi, thuyết phục, thuyết trình, viết, đọc và tóm tắt văn bản (Chu Văn Đức, 2005)
1.5.2.3 Kỹ năng ứng phó với căng thẳng
Cuộc sống luôn đầy rẫy những tình huống căng thẳng, ảnh hưởng đến cảm xúc và sức khỏe của con người, thường dẫn đến cảm giác tiêu cực Để đối phó với những tình huống này, suy nghĩ tích cực giúp chúng ta thay đổi cách nhìn nhận vấn đề, từ đó giảm thiểu căng thẳng không cần thiết Việc làm chủ cảm xúc và tìm ra phương pháp ứng phó hiệu quả với căng thẳng là rất quan trọng, nhằm bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần.
Kỹ năng ứng phó với căng thẳng là khả năng giúp con người bình tĩnh và chấp nhận các tình huống căng thẳng trong cuộc sống Điều này bao gồm việc nhận biết và hiểu nguyên nhân, hậu quả của căng thẳng, cũng như ứng phó tích cực với nó Để hạn chế căng thẳng, cần sống và làm việc có kế hoạch, luyện tập thể dục thường xuyên, duy trì tâm trạng vui vẻ và tránh xung đột không cần thiết Kỹ năng này còn được phát triển thông qua các kỹ năng sống khác như tự nhận thức, xử lý cảm xúc, giao tiếp, tư duy sáng tạo, tìm kiếm sự giúp đỡ và giải quyết vấn đề.
1.5.2.4 Kỹ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề
Ra quyết định và giải quyết vấn đề là một quá trình quan trọng nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng Để đưa ra quyết định đúng đắn, cần tìm hiểu kỹ vấn đề, xác định các phương án khả thi, đánh giá kết quả của từng phương án và so sánh chúng Sau khi lựa chọn phương án, trẻ cần thực hiện quyết định và cuối cùng là nhìn lại kết quả để rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân.
Vai trò của giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
Theo Hướng dẫn tổng quát Việc dạy Giáo lý của HĐGMVN, năm 2017, đã nhận định:
Sự chuyển biến xã hội hiện nay đang tác động mạnh mẽ đến đời sống đức tin của người tín hữu, tuy nhiên, việc dạy giáo lý vẫn còn nặng về lý thuyết và chưa kết nối được với thực tại xã hội, khiến người Kitô hữu gặp khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề của cuộc sống đang thay đổi Tại Việt Nam, giới trẻ chiếm đa số và họ là những người năng động, sáng tạo, đam mê khoa học kỹ thuật Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ lại quá chú trọng vào công nghệ thông tin mà quên đi các mối quan hệ gia đình và xã hội, đồng thời bị cuốn hút vào các thần tượng và lối sống hưởng thụ Điều này cho thấy phương pháp dạy giáo lý hiện tại chưa đủ hấp dẫn để thu hút giới trẻ.
Việc dạy giáo lý cần phải đổi mới trong cách trình bày và mở rộng ra ngoài lớp học, hướng tới đời sống cộng đoàn và các vấn đề xã hội.
HĐGMVN xác định rằng phát triển con người toàn diện và toàn vẹn là ưu tiên hàng đầu trong việc dạy giáo lý, vượt ra ngoài khuôn khổ lớp học Điều này bao gồm việc giải quyết các vấn đề xã hội nhằm xây dựng thiện ích chung theo Tin Mừng, tham gia bảo vệ môi trường, hỗ trợ người nghèo, đối thoại với các nền văn hóa và tôn giáo, cũng như hợp tác với mọi thành phần trong xã hội để phục vụ công ích và sự sống của con người.
Giáo dục kỹ năng sống tại xứ đạo đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện con người, đặc biệt là đối với trẻ vị thành niên Điều này giúp trẻ trưởng thành trong suy nghĩ và hành động, từ đó có khả năng đối mặt với các vấn đề cá nhân và xã hội Họ trở thành những tông đồ nhiệt thành trong việc truyền giáo và là công dân hữu ích cho xã hội.
Các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại các xứ đạo
Kỹ năng sống có hai khía cạnh quan trọng: cá nhân và xã hội Về mặt cá nhân, kỹ năng sống phản ánh năng lực riêng của mỗi người Đồng thời, kỹ năng sống cũng mang tính xã hội, vì trong từng giai đoạn lịch sử và mỗi vùng miền, các cá nhân cần phát triển những kỹ năng phù hợp để thích ứng với yêu cầu của xã hội (Nguyễn Thanh Bình, 2011)
Để nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt là giáo dục kỹ năng sống, cần chú trọng đến các yếu tố quan trọng như phương pháp giảng dạy, chương trình học và môi trường học tập (Nguyễn Thanh Bình, 2011).
1.7.1 Tương tác người dạy và người học:
Tương tác giữa người dạy và người học là trung tâm của giáo dục, quyết định chất lượng giáo dục Điều này đặc biệt quan trọng trong giáo dục kỹ năng sống, nơi mà giáo viên cần thay đổi phương pháp giảng dạy và phong cách học để nâng cao hiệu quả chương trình.
30 và sử dụng các dạng khác nhau của phương pháp tương tác để khích lệ sự tham gia (Nguyễn Thanh Bình, 2011)
Trong môi trường xứ đạo, sự tương tác giữa các giáo lý viên và thiếu nhi rất quan trọng, thể hiện qua tác phong, cử chỉ và lời nói của giáo lý viên Điều này đòi hỏi giáo lý viên cần chú trọng các đức tính như tình yêu, tôn trọng, sự quan tâm đến trẻ, kiên nhẫn, lắng nghe, khuyến khích suy nghĩ độc lập và tư duy tích cực Ngoài ra, giáo lý viên cũng cần rèn luyện các đức tính nhân bản và siêu nhiên, đồng thời vừa dạy vừa học, tiếp tục học tập suốt đời, am hiểu giáo lý, có tinh thần truyền giáo và ý thức về sứ mệnh của mình để sống gương mẫu.
1.7.2 Nội dung: Chương trình và tài liệu dạy học
Tiếp cận kỹ năng sống là việc áp dụng kiến thức, thái độ và kỹ năng vào thực tế cuộc sống thông qua các phương pháp dạy học tương tác Phương pháp này có thể cải thiện bất kỳ chủ đề nào trong chương trình giáo dục, đảm bảo nội dung phù hợp với nhu cầu và kinh nghiệm của người học, không phân biệt giới tính Chương trình và tài liệu dạy học là yếu tố cốt lõi trong giáo dục, hỗ trợ giáo viên và học sinh trong quá trình tìm tòi Tuy nhiên, hiện nay, các xứ đạo gặp khó khăn do thiếu tài liệu giáo dục kỹ năng sống chính quy, phụ thuộc vào sự biên soạn của các giáo viên Do đó, việc xây dựng chương trình giáo dục kỹ năng sống phù hợp cho trẻ em theo từng độ tuổi là rất cần thiết.
1.7.3 Quá trình và môi trường học tập
Môi trường học tập cần phải đảm bảo sự lành mạnh, an toàn và khả năng bảo vệ cho học sinh Tiếp cận kỹ năng sống dựa trên cá nhân và khả năng hành động của mỗi người là rất quan trọng Để đạt hiệu quả, cần chú trọng đến môi trường giáo dục không chỉ trong nhà trường mà còn ở gia đình và cộng đồng.
Môi trường xứ đạo có khả năng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên nhờ vào việc duy trì tinh thần đạo đức truyền thống của các gia đình và giáo xứ Điều này tạo ra một môi trường thuận lợi để nuôi dưỡng và phát triển đời sống đức tin của các tín hữu.
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại xứ đạo cần chú trọng đến các yếu tố ảnh hưởng, nhằm tạo ra môi trường giáo dục và học tập toàn diện Việc này giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống cần thiết cho cuộc sống.
Theo tác giả Nguyễn Thanh Bình, giáo dục kỹ năng sống là việc hình thành lối sống tích cực trong xã hội hiện đại, nhằm xây dựng hành vi lành mạnh và thay đổi thói quen tiêu cực thông qua việc trang bị cho người học kiến thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp Bài viết sẽ phân tích và tổng hợp các quan điểm về kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên, tập trung vào bốn kỹ năng sống cốt lõi và thiết yếu cho đối tượng này tại các xứ đạo.
1 Kỹ năng tự nhận thức
3 Kỹ năng ứng phó với căng thẳng
4 Kỹ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề
Các kỹ năng sẽ được tích hợp vào các hoạt động giáo dục, bao gồm cả trong và ngoài lớp học Giáo lý, cũng như trong các hoạt động liên quan đến phương diện tự nhiên và siêu nhiên trong quá trình phát triển.
TNTT với các phương pháp giáo dục được sử dụng chủ yếu:
Phương pháp thảo luận nhóm
Phương pháp thuyết trình tương tác
Phương pháp làm việc nhóm
Phương pháp trò chơi và trải nghiệm
Phương pháp nghiên cứu tình huống
Phương pháp nêu vấn đề
Dựa vào nội dung trên, đề tài nghiên cứu sẽ xây dựng bộ công cụ để khảo sát thực trạng Giáo dục Kỹ năng sống
