Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán Cơ sở văn hóa việt nam tết nguyên đán
PH Ầ N M Ở ĐẦ U
"Phong" là nền nếp đã lan truyền rộng rãi, 'Tục" là thói quen lâu đời Nội dung phong tục bao hàm mọi mặt sinh hoạt xã hội
Phong tục đã trở thành luật tục, ăn sâu và bén rễ trong cộng đồng, thể hiện sức mạnh vượt trội so với các đạo luật Trong truyền thống văn hóa Việt Nam, nhiều thuần phong mỹ tục đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng đạo lý làm người và kỷ cương xã hội.
Tết Nguyên Đán là lễ hội lớn nhất trong các lễ hội truyền thống
Việt Nam từ lâu đã coi Tết là thời điểm giao thoa giữa năm cũ và năm mới, mang trong mình những giá trị nhân văn sâu sắc Tết không chỉ là dịp để sum họp gia đình mà còn thể hiện mối quan hệ gắn bó giữa con người và thiên nhiên qua bốn mùa.
Tết là dịp quan trọng để người Việt tưởng nhớ tổ tiên, củng cố mối quan hệ gia đình và bạn bè, đồng thời tạo cơ hội cho mọi người nghỉ ngơi, thư giãn và tham gia các hoạt động lễ hội thú vị.
N Ộ I DUNG
L ị ch s ử T ết Nguyên Đán
Chữ "Tết" xuất phát từ chữ "Tiết" Hai từ "Nguyên đán" có nguồn gốc từ chữ Hán; trong đó, "nguyên" mang nghĩa là sự khởi đầu hay sơ khai, còn "đán" có nghĩa là buổi sáng sớm Do đó, cách đọc chính xác phải là "Tiết".
Nguyên Đán" Tết Nguyên đán được người Trung Hoa hiện nay gọi là
"Xuân Tiết" hoặc "Nông lịch tân niên", và vẫn là tết cổ truyền của họ mặc dù từ năm 1949 (bắt đầu thời kỳ Đại cách mạng văn hóa), Trung
Quốc đã chính thức chuyển qua dùng dương lịchvà chuyển qua gọiTết dương lịchlà Tết Nguyên đán
Tết Nguyên đán của người Việt Nam thường không trùng khớp với Xuân tiết của Trung Quốc do sự khác biệt trong cách tính âm lịch Điều này dẫn đến việc Tết Việt Nam có thể chênh lệch 1 ngày so với Tết Trung Quốc, như đã xảy ra vào các năm 2007, 2030 và 2053, khi Tết Việt Nam diễn ra trước Tết Trung Quốc 1 ngày.
Tết Nguyên Đán có nguồn gốc từ thời Ngũ Đế, Tam Vương, với mỗi triều đại chọn tháng Tết theo sở thích màu sắc riêng Nhà Hạ chọn tháng Giêng (tháng Dần) với màu đen, nhà Thương chọn tháng Chạp (tháng Sửu) với màu trắng, và nhà Chu chọn tháng Mười Một (tháng Tý) với màu đỏ Các vua chúa dựa vào thời điểm tạo thiên lập địa để xác định ngày Tết Đến thời Đông Chu, Khổng Tử đã quy định ngày Tết vào tháng Dần Tuy nhiên, Tần Thủy Hoàng đã chuyển sang tháng Hợi (tháng Mười) và đến thời Hán Vũ Đế, Tết lại trở về tháng Dần như thời nhà Hạ Từ đó, không còn triều đại nào thay đổi tháng Tết nữa Đông Phương Sóc bổ sung thêm rằng các loài vật được sinh ra theo thứ tự từ Gà, Chó, Lợn, Dê, Trâu, Ngựa, Người, và ngũ cốc, do đó, ngày Tết thường kéo dài từ mồng Một đến hết mồng Bảy.
Các giai đoạ n chình trong tế t
Người Việt tin rằng vào ngày Tết mọi thứ đều phải mới, phải đổi khác, từ ngoại vật cho đến lòng người, vì vậy khoảng mươi ngày trước
Trong dịp Tết, mọi người thường sơn sửa và quét vôi lại nhà cửa, đồng thời sắm sửa quần áo mới Trong những ngày này, họ kiêng cữ nóng giận và cãi cọ, tạo cơ hội để hàn gắn hiềm khích và chuộc lỗi Mọi người thăm viếng nhau, trao gửi những lời chúc ý nghĩa, và trẻ em nhận lì xì trong phong bì đỏ thắm từ người lớn để tiêu xài trong dịp Tết Tết ở ba miền Bắc, Trung, Nam Việt Nam cũng có những phong tục và nét đặc trưng riêng.
2 Các giai đoạn chính trong Tế t
2.1 Nh ững ngày cuối năm
Người Việt Nam tin rằng Tết Nguyên Đán là thời điểm cần chuẩn bị mọi thứ thật sớm và mới mẻ Khoảng hai tuần trước Tết, các gia đình bắt đầu dọn dẹp, trang trí nhà cửa, mua hoa và chuẩn bị thức ăn một cách chu đáo Đồng thời, họ cũng loại bỏ những vật dụng không cần thiết hoặc bị xem là không may mắn để đón năm mới với nhiều điều tốt đẹp.
Ngũ, con số 5, được coi là trung tâm trong văn hóa cổ đại ảnh hưởng từ Trung Quốc, thể hiện các quy luật phổ biến như ngũ phương (Đông, Tây, Nam, Bắc và Trung ương), ngũ sắc, ngũ vị, và nhiều khái niệm khác Số 5 biểu trưng cho sự sống và "ngũ quả" đại diện cho một tập hợp đầy đủ các loại lễ vật dâng cúng, cụ thể là quả.
Quả, biểu tượng của sự sung túc và dồi dào, thường chứa nhiều hạt, tượng trưng cho mọi nguồn gốc và sự khởi nguyên Hình ảnh của quả với hạt bên trong thể hiện sự phồn thực và sinh sôi Trong văn hóa phương Đông, quan niệm về số lẻ và bộ ngũ hoàn hảo (ngũ hành, ngũ vị, ngũ sắc) cùng với sự đầy đủ như bàn tay 5 ngón đã hình thành nên mâm ngũ quả, một phần không thể thiếu trong lễ cúng tổ tiên và dịp Tết của người Việt.
Mâm ngũ quả được hình thành từ lý thuyết ngũ hành: thủy, hỏa, mộc, kim, thổ, đại diện cho các yếu tố cấu thành vũ trụ Thông thường, mâm ngũ quả bao gồm năm loại trái cây với màu sắc khác nhau như chuối xanh, bưởi vàng, hồng đỏ, lê trắng và quýt da cam, tượng trưng cho những ước vọng về phú quý, thọ, khang, ninh Mỗi vùng miền tại Việt Nam lại có những quan niệm riêng về ý nghĩa của mâm ngũ quả.
Người Nam thường có cách đọc chệch âm và đơn giản hóa một số từ, chẳng hạn như từ "mãng cầu" được gọi tắt là "Cầu", trong đó "mãng cầu" mang ý nghĩa thoả mãn trong sự cầu xin Tương tự, từ "sung" được dùng để chỉ sự sung túc và sung mãn.
Vừa (đọc chệch âm là dừa: quả dừa) - Đủ (đơn tiết hóa của đu đủvà xài (là cách đọc chệch của âm xoài).
Người miền Trung, chịu ảnh hưởng của văn hóa Bắc - Nam, bày biện mâm ngũ quả phong phú với các loại trái cây như chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ và xoài.
Mâm ngủ quả miền Trung Mâm ngủ qu ả mi ề n Nam
Người miền Bắc thường chú trọng đến ý nghĩa biểu trưng của các loại trái cây trong ngày Tết Quả phật thủ và nải chuối tượng trưng cho bàn tay che chở của đức Phật, mang lại sự bảo vệ cho mọi người Quả bưởi và dưa hấu thể hiện sự đầy đặn, trọn vẹn và sức sống mãnh liệt, trong khi màu sắc rực rỡ của quýt và hồng mang ý nghĩa may mắn, phồn thịnh và cát tường.
Ngày nay, mâm quả trên bàn thờ Tết của người Việt ngày càng phong phú với sự xuất hiện của nhiều loại hoa quả ngoại nhập Người Việt Nam, với tính dung hợp trong văn hóa, luôn biết cách lựa chọn những yếu tố có giá trị ý nghĩa cho đời sống tâm linh Những sản vật đẹp mắt và tinh túy được dâng lên với tình cảm hiếu kính và trang trọng Bàn thờ Tết không chỉ là nơi thể hiện tình cảm gia đình, mà còn là nơi gửi gắm những lời chúc may mắn cho một năm mới an khang, thịnh vượng.
Tranh Tết đã trở thành một tập quán và thú chơi không thể thiếu trong không gian ngày Tết cổ truyền của người Việt Đây là biểu tượng của tâm hồn Việt Nam, mang đến sự lành mạnh và nhân hậu, đồng thời lưu giữ những giá trị tâm linh sâu sắc Những màu sắc rực rỡ của tranh Tết khơi gợi cảm giác mới mẻ và ấm cúng, tạo nên không khí rộn rã sắc xuân trong mỗi gia đình Việt.
Tranh Tết không chỉ đơn thuần là hình ảnh mà còn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc và đặc trưng của văn hóa dân tộc, mang tính giáo dục và trào lộng, thậm chí có thể có những nét châm biếm tinh tế Các bức tranh này có thể được phân loại thành nhiều thể loại khác nhau.
Tranh gà, tranh lợn, tướng quân, tiến sĩ, Phúc-Lộc-Thọ
(hình vẽ hoặc chữ) mỗi bức tranh đều có ý nghĩa của những lời chúc: an lành, giàu sang, tăng phẩm hàm chức tước hoặc đông con
Tranh để th ờ phượ ng: như táo quân, Phật Bà, Thổ công, tứbình (4 loại hoa hay quả), tứ linh (lân, long, qui, phượng), tứ thời (xuân, hạ, thu, đông).
Tranh l ị ch s ử: Vẽcác anh hùng liệt nữ như Lý thường Kiệt, Hai bà Trưng, Bà Triệu, Trần hưng Đạo, Ngô Quyền v v
Tranh giáo dụ c: cóc đi học, Nhị thập tứ hiếu (24 người giữ đạo hiếu), tranh ngụngôn.
Tranh trào lộ ng: Chuột đỗ trạng nguyên, chuột vinh qui, đám cưới chuột, chuột mèo hóa giải, hái dừa, thầy đồ cóc.v.v
Nghệ thuật tạo hình là một loại hình nghệ thuật phổ biến và đơn giản, với đường nét giản dị và tự do, mang đến cho tác phẩm một vẻ đẹp mộc mạc và dễ cảm nhận Sử dụng màu sắc rực rỡ, nghệ thuật này đặc biệt chú trọng đến đường viền màu đen, đồng thời có bố cục không gò bó theo quy tắc đối xứng.
Tranh Tết Việt Nam mang đậm nét mộc mạc và chân chất, chạm đến trái tim người xem với những cảm xúc đa dạng như tôn nghiêm, bình lặng, khuyên bảo và châm biếm Những tác phẩm này không chỉ làm ấm lòng người mà còn khơi dậy niềm tin và tự hào về dòng giống dân tộc.
TổTiên, hoặc thêm một tiếng cười hồn nhiên giòn giã trong ba ngày Tết
Chu ột đỗ tr ạng nguyên
Câu đối Tết thường được viết trên nền giấy đỏ với mực đen, thể hiện ý nghĩa của sự ấm áp, sum vầy và hạnh phúc, phù hợp với không khí thiêng liêng của ngày Tết cổ truyền Chúng thường được treo ở những vị trí trang trọng như cửa ra vào hoặc hai bên bàn thờ, tạo nên không gian trang nghiêm và ấm cúng cho ngày lễ.
Hán và Nôm, được những người học hành và chữ nghĩa giỏi sử dụng, thường được gọi là Ông Đồng Ngày nay, câu đối Tết không chỉ được viết bằng chữ Quốc ngữ mà còn mang đậm phong cách thi pháp truyền thống.
Ẩ m th ực ngày tế t
Thành ngữ "Đói giỗ cha, no ba ngày Tết" thể hiện tâm lý của người Việt trong dịp Tết Nguyên Đán Dù cuộc sống khó khăn, mọi người vẫn cố gắng vay mượn để có đủ thức ăn trong ba ngày Tết Đặc biệt, trẻ em thường được thưởng thức những bữa ăn no đủ, dù có thể quanh năm họ phải chịu cảnh đói khát Tết không chỉ là dịp để sum vầy mà còn là thời gian để mọi người tận hưởng những món ăn truyền thống, tạo nên không khí ấm cúng và vui tươi.
Tết là dịp để thưởng thức nhiều món ăn phong phú và sang trọng hơn so với bữa ăn hàng ngày, vì vậy người ta thường gọi là "ăn Tết" Ngoài cơm, ngày Tết còn có nhiều món ngon đặc sắc khác.
Bánh chưng, bánh dầy, bánh tét Đây là các loại bánh đặc trưng cho phong tục ăn uống ngày Tết ở Việt Nam
Bánh chưng và bánh dầy còn được gắn với các sự tích cổ của các vua Hùng, tổ tiên của người Việt
Cỗ Tết là một phần không thể thiếu trong dịp Tết của người Việt, thường được tổ chức với những bữa ăn lớn Trong các gia đình, thực đơn cỗ Tết thường bao gồm nhiều món ăn truyền thống như bóng bì, canh măng, chân giò nấm hương, miến nấu lòng gà, nem rán, xôi gấc, xôi đỗ, thịt gà, thịt đông, các món xào, giò lụa, giò mỡ, nộm và dưa hành muối Những món ăn này không chỉ mang hương vị đặc trưng mà còn thể hiện nét văn hóa ẩm thực phong phú của người Việt trong dịp Tết.
Trái cây, mâm ngũ quả, và đặc biệt làdưa hấu đỏ không thể thiếu trong những gia đình miền Nam Dưa hấu được chưng cúng nơi bàn thờ
Tổ tiên thường sử dụng các loại mứt, mâm ngũ quả, bánh kẹo và đặc biệt là quả dưa, thường được gắn thêm chữ Phước - Lộc - Thọ Vào sáng mồng một Tết, gia đình sẽ cử người bổ quả dưa với mong muốn cầu may mắn và tìm kiếm sự hên xui cho năm mới.
Mứt Tết và các loại bánh kẹo khác không chỉ được dùng để thờ cúng mà còn để đãi khách trong dịp lễ Có nhiều loại mứt phong phú như mứt gừng, mứt bí, mứt cà chua, mứt táo, mứt dừa, mứt quất, mứt sầu riêng, mứt mít, mứt khoai, mứt hạt sen, mứt chà-là, mứt lạc và mứt me, mỗi loại mang đến hương vị đặc trưng riêng, góp phần làm phong phú thêm không khí Tết.
Kẹo bánh Việt Nam rất đa dạng, bao gồm các loại như kẹo bột, kẹo dồi, kẹo vừng (mè), kẹo thèo èo, kẹo dừa, kẹo cau, kẹo đậu phụng (kẹo cu-đơ) và bánh chè lam Ngoài ra, trong dịp Tết, người dân còn thưởng thức các loại hạt như hạt dưa, hạt bí, hạt hướng dương, hạt điều và hạt dẻ rang.
Rượu là loại đồ uống phổ biến nhất trong văn hóa truyền thống của các dân tộc Việt Nam Các loại rượu đặc trưng bao gồm rượu nếp thơm và nếp cái hoa vàng của người Kinh, rượu nếp nương của người Thái, rượu nếp cẩm của người Mường, cùng với rượu San lùng và rượu ngô của người dân tộc khác.
Người H'Mong, người Dao, người Tày, người Nùng thường sử dụng các loại rượu truyền thống như rượu Mẫu Sơn, rượu Bàu Đá và rượu đế, đặc biệt là ở các vùng miền khác nhau như Trung Bộ và Nam Bộ Sau bữa ăn, trà xanh là thức uống phổ biến được ưa chuộng Hiện nay, bên cạnh các loại rượu truyền thống, người dân còn tiêu thụ thêm bia, nước ngọt và các loại rượu phương Tây.
Các gia đình miền Nam thường chuẩn bị nồi thịt kho nước dừa, khổ qua hầm, nem bì, dưa giá và củ kiệu ngâm để thưởng thức trong dịp Tết Trong khi đó, miền Bắc lại có món chè kho truyền thống cho ngày Tết.
Tết hiện nay ít được biết đến với các món truyền thống như cơm rượu, thịt đông và dưa hành Tại miền Trung, món dưa món và tré được ưa chuộng, tương tự như giò thủ miền Bắc nhưng có thêm hương vị đặc trưng từ củ riềng, thịt chua và tai heo.
L ễ h ội ngày tế t
Các lễ hội truyền thống như thi đấu cờ người, đua thuyền, đấu vật, đánh còn, múa lân, múa rồng và thi thả chim bồ câu đều mang đậm bản sắc văn hóa của từng địa phương Mỗi nơi tổ chức lễ hội ngày Tết với những phần "lễ" và "hội" phong phú, thể hiện nét văn hóa độc đáo và đa dạng.
Từ năm 2004, tại Thành phố Hồ Chí
Nguyễn Huệ và Đường sách Tếttại phường Bến
Nghé, Quận 1 và Hội hoa
Xuân thường niên tại công viên Tao Đàn và từ năm 2009, tại Hà
Nộicó Lễ hội phố hoa Hà
Tiền và Lý Thái Tổ nằm trong quận Hoàn Kiếm, được trang hoàng đẹp mắt để khách du lịch thưởng ngoạn Mặc dù không tổ chức hàng năm, phố Ông Đồ tại Văn Miếu vẫn thu hút sự quan tâm của nhiều người.
2007, tại phường 7 thuộc địa phận thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền
Giang tổ chức Đường hoa Hùng Vương hàng năm, bên cạnh đó còn có Đường hoa Bạch Đằng tại Đà Nẵng, Đường hoa Trấn Biên ở Biên Hòa, Đường hoa Bạch Đằng tại Bình Dương, Đường hoa 16/4 tại Ninh Thuận, và Đường hoa Phú Mỹ Hưng trong khu đô thị Phú Mỹ Hưng, Thành phố Hồ Chí Minh.
4.3 Lễ Hội Đặc Trưng Riêng Ở Các Vùng Miền
Tại Hà Nội, vào ngày mùng 5 Tết, lễ hội Quang
Trung được tổ chức ở gò Đống Đa, thuộc địa phận phường Quang Trung, quận Đống Đa, và lễ hội Cổ Loatại xã Cổ
Anh, lễ hội chùa Hương tại xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức ngày mùng 4. Đườ ng hoa 2015 m ừng xuân Ất Mùi
Các nơi khác cóChợ Âm
Cường, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh và Chợ
Viềng mùng 7 tại xã Kim Thái, huyện Vụ Bản và tại thị trấn
Trực thuộc tỉnh Nam Định, Hội xuân Núi Yên Tửở xã Thượng
Yên Công, thành phố Uông
Bí thuộc tỉnh Quảng Ninh
Tại làng cổ Vân Luông, phường Vân Phú, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, lễ hội Ném Chài diễn ra vào ngày 3 tháng Giêng Tuy nhiên, từ năm 1946, hội Ném Chài đã ngừng tổ chức do lo ngại về an toàn Đến năm 2004, lễ hội được phục hồi với hình thức mới, thay vì ném đá, người tham gia sử dụng túi vải chứa cát.
Tại xã Đông Hoàng, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa, phiên chợ Chuộng được tổ chức vào mùng 6 Tết, thu hút người dân đến mua bán nông sản để cầu may Trong khi đó, thanh niên tham gia các hoạt động đánh nhau với hy vọng mang lại vận may cho năm mới.
Tín ngưỡng ngày tế t
Hoa mai 5 cánh nở rộ sau Giao thừa là điềm may mắn, và sự xuất hiện của một hoặc vài bông hoa 6 cánh càng mang lại nhiều điều tốt lành hơn.
Chó lạ vào nhà: Tục ngữ Mèo đến nhà thì khó, Chó đến nhà thì sang
Cây đào: Nếu có nhiều cánh kép (hoa kép) 3 lớp (hàng) trên đài hoa và có hình dáng như bông hồng thì sẽcó nhiều phúc lộc
Cây quất mang lại điềm lành, nếu cây có nhiều chồi xanh thì năm đó sẽ có nhiều lộc Đặc biệt, nếu cây có đủ Tứ quý gồm quả chín, quả xanh, hoa và lộc, sẽ hứa hẹn một năm may mắn và thành đạt.
Theo quan niệm Nguyên Đán, những điều tốt đẹp trong ngày đầu năm sẽ mang lại may mắn suốt cả năm Mỗi miền có những niềm tin và phong tục riêng để giữ gìn điều lành trong năm mới Người Việt thường có một số kiêng kỵ nhất định để cầu mong sự an lành và thịnh vượng.
Kỵ mai táng trong ngày Tết Nguyên Đán là một phong tục quan trọng, thể hiện sự tôn trọng đối với những người đã khuất trong thời điểm vui vẻ của toàn dân tộc Tết không chỉ là dịp khởi đầu cho một năm mới đầy hy vọng mà còn là thời gian để gia đình gác lại nỗi buồn riêng, hòa mình vào không khí lễ hội Theo truyền thống, trong ba ngày Tết, gia đình có tang lễ sẽ cất khăn tang và kiêng đi chúc Tết, trong khi bà con và hàng xóm sẽ đến thăm, chúc Tết và an ủi gia đình đang chịu đựng mất mát.
Trong trường hợp gia đình có người mất vào ngày 30 tháng Chạp, nên chôn cất trong ngày đó để tránh để sang ngày mùng Một Tết, vì nhiều gia đình kiêng kỵ việc này Nếu người mất vào đúng ngày mùng Một Tết, gia đình chưa nên phát tang ngay, nhưng cần chuẩn bị mọi thứ để tiến hành lễ phát tang vào sáng mùng Hai.
Vào ngày mùng Một Tết, người ta rất kiêng kỵ việc cho người khác xin lửa, vì lửa tượng trưng cho sự may mắn và đỏ Nếu cho đi lửa trong ngày này, có thể mang lại nhiều điều không may mắn trong suốt cả năm, như làm ăn thua lỗ, gia đình lục đục, và thường xuyên gặp phải tai họa.
Kiêng cho nước đầu năm vì nước được ví như nguồn tài lộc trong câu chúc tiền vô như nước, nếu cho nước thì coi như mất lộc
Vào ngày này, mọi người thường kiêng quét nhà vì theo một truyền thuyết Trung Quốc, việc quét nhà có thể dẫn đến nghèo khó và khánh kiệt trong năm Hơn nữa, khi hốt rác và đổ đi, điều này được cho là sẽ khiến thần Tài rời bỏ gia đình.
Vào ngày đầu năm mới, người ta thường kiêng kỵ việc vay mượn hoặc trả nợ, cho vay Theo quan niệm của ông cha ta, việc vay tiền hay đồ đạc trong những ngày này có thể dẫn đến cảnh túng thiếu và không may mắn suốt cả năm.
Trong ăn uống, người ta kiêng ăn thịt chó, cá mè, thịt vịt Nếu ăn những thứ này vào dịp đầu năm hay đầu tháng sẽ "xúi quẩy"
Trong ngày này, người già thường nhắc nhở con cháu tránh việc đánh vỡ bát đĩa, ấm chén, cũng như không nên cãi nhau hay chửi mắng, nhằm kiêng kỵ những điều không vui xảy ra trong gia đình.
Người ta thường kiêng khóc lóc, buồn tủi hoặc nói tới điều rủi ro hoặc xấu xa trong dịp Tết
Trong văn hóa truyền thống, việc kiêng mặc quần áo màu trắng và đen trong những ngày đầu năm được coi là rất quan trọng, vì hai màu này thường liên quan đến tang lễ và cái chết Thay vào đó, người ta thường chọn những trang phục sặc sỡ như màu hồng, đỏ, vàng và xanh, nhằm tạo nên không khí phấn khởi và vui vẻ để chào đón năm mới.
Kiêng nói to, cãi nhau, nói xấu hay mắng người khác.
Vào sáng Mồng Một Tết, nên kiêng đi chúc Tết nếu không được gia chủ mời, vì điều này có thể mang lại vận xui cho gia đình trong năm mới Theo phong tục xông đất, người đầu tiên bước vào nhà trong ngày này sẽ quyết định vận may hoặc xui xẻo cho gia đình trong suốt cả năm.
Ngày mồng 5 tháng giêng Âm lịch là ngày nguyệt kỵ, người Việt thường tin rằng ngày này không thích hợp cho xuất hành.
Kiêng ăn các món chế biến từ tôm vì sợ năm mới đi giật lùi như tôm.
Kiêng ăn trứng vịt lộn, thịt vịt bởi đầu năm mà ăn món này thì sẽ xúi quẩy
Một sốvùng kiêng mặc đồ trắng suốt tháng Giêng vì đó là biểu tượng của tang tóc.
Vào ngày đầu năm, người ta kiêng để cối xay gạo trống vì điều này tượng trưng cho sự thất bát và mất mùa trong năm tới Để cầu mong một năm mới bội thu, mọi người thường đổ một ít lúa vào cối xay, thể hiện ước nguyện về một vụ mùa đầy tràn.
Cũng như trên, kiêng kỵ để thùng gạo, hủđường muối, thiếu hụt vì sợ cảnăm đều bị thiếu thốn
Gia chủ hễ có khách đến là dọn cỗ, mời uống rượu, ăn bánh
Khách không được từ chối bữa ăn, dù no cũng phải nhấm nháp chút ít.
Kiêng các việc làm đổ bểhư hỏng, hoặc tranh cãi to tiếng lẫn nhau
Thường kiêng khóc lóc, buồn tủi hoặc nói tới điều rủi ro hoặc xấu xa trong dịp Tết
Vào ngày đầu năm, người dân thường kiêng quét nhà vì tin rằng việc này sẽ làm tiêu tan tài lộc Bên cạnh đó, họ cũng thực hiện tắm gội sạch sẽ trước Tết để tránh rửa trôi may mắn trong năm mới.