Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu tổng quát của nghiên cứu này là phân tích ảnh hưởng trực tiếp và lan tỏa của sự phát triển du lịch đến tăng trưởng kinh tế tại tỉnh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn từ năm 1997 đến năm 2012.
Trên cơ sở xác định mục tiêu tổng quát, đề tài rút ra mục tiêu cụ thể sau:
Nghiên cứu các phương pháp lượng hóa tác động của phát triển du lịch đến tăng trưởng kinh tế là rất quan trọng Từ đó, cần lựa chọn phương pháp phù hợp với bộ số liệu của tỉnh Thừa Thiên Huế (TTH) để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong việc phân tích.
Nghiên cứu này nhằm đo lường tác động của phát triển du lịch đến tăng trưởng kinh tế tại tỉnh Thừa Thiên Huế (TTH) trong giai đoạn 1997 – 2012 Bài viết sẽ đánh giá những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của ngành du lịch, đồng thời rút ra những nguyên nhân chính dẫn đến sự ảnh hưởng này đối với sự phát triển kinh tế của tỉnh TTH.
Ba là, đề xuất giải pháp gia tăng ảnh hưởng tích cực của phát triển du lịch đến tăng trưởng kinh tế ở tỉnh TTH trong thời gian tới.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu trên, đề tài cần tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn sau:
Cách tiếp cận, dữ liệu và phương pháp nghiên cứu
Cách tiếp cận
Đề tài này liên quan đến phát triển du lịch, tăng trưởng kinh tế và mối liên hệ giữa chúng Do đó, việc áp dụng cách tiếp cận hệ thống là cần thiết để nghiên cứu vấn đề một cách toàn diện và hiệu quả.
Dữ liệu của nghiên cứu
Dữ liệu được sử dụng trong nghiên cứu bao gồm dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp.
Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ nhiều nguồn như niên giám thống kê tỉnh TTH, các báo cáo của Ủy ban nhân dân tỉnh và các cơ quan liên quan Tuy nhiên, do hạn chế trong số liệu thống kê về phát triển du lịch, một số chỉ tiêu như GDP ngành du lịch và thu nhập trong ngành không thể thống kê được Do đó, nghiên cứu sử dụng dữ liệu sơ cấp qua ba cuộc khảo sát từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2012, với 100 doanh nghiệp du lịch, 500 hộ gia đình và 200 cán bộ quản lý, chuyên gia du lịch tại TTH để đánh giá tác động của phát triển du lịch đến việc làm và thu nhập của người lao động Phương pháp chọn mẫu được thực hiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho kết quả nghiên cứu.
Bảng 1: Cơ cấu phiếu điều tra đánh giá ảnh hưởng của phát triển du lịch đến tăng trưởng ở tỉnh Thừa Thiên Huế
STT Thành phần Số phiếu Tỷ lệ %
I Điều tra 500 hộ gia đình sinh sống và kinh doanh trong 500 100 lĩnh vực DL
II Điều tra 100 doanh nghiệp kinh doanh du lịch 100 100
III Điều tra 200 cán bộ quản lý và chuyên gia 200 100
1 Cơ quan quản lý nhà nước/địa phương về du lịch 30 15
2 Cơ quan quản lý nhà nước/ địa phương về di sản 5 2,5
3 Cơ quan quản lý nhà nước/ địa phương khác 41 20,5
5 Doanh nghiệp resort, khách sạn, nhà hàng, nhà nghỉ 90 45
6 Các cơ sở đào tạo kinh tế - du lịch 18 9
7 Các cơ quan (cá nhân) khác 1 0,5
Nguồn: Kết quả tính toán của tác giả từ số liệu điều tra vào tháng 4-10/2012 Để nghiên cứu về hộ gia đình và doanh nghiệp kinh doanh du lịch, chúng tôi áp dụng hai phương pháp chọn mẫu Đầu tiên, sử dụng phương pháp chọn mẫu theo cụm, chúng tôi xác định các địa phương nghiên cứu gồm Thành phố Huế, huyện Phú Vang, huyện Phú Lộc và huyện A Lưới, nơi có ngành du lịch phát triển đa dạng Tiếp theo, trong mỗi cụm, chúng tôi thực hiện chọn mẫu chủ đích với số lượng cụ thể được trình bày trong bảng 1 Đối với doanh nghiệp kinh doanh du lịch, đối tượng khảo sát là các doanh nghiệp đã đăng ký chính thức Từ danh sách do Sở VHTTDL tỉnh TTH cung cấp, chúng tôi đã ngẫu nhiên chọn 100 doanh nghiệp trong tổng số 742 doanh nghiệp du lịch, bao gồm 536 cơ sở lưu trú, 155 cơ sở ăn uống và 51 cơ sở lữ hành, với người đại diện trả lời khảo sát là thành viên Ban giám đốc hoặc lãnh đạo các bộ phận liên quan.
Trong nghiên cứu này, chúng tôi phỏng vấn một người đại diện cho mỗi hộ gia đình hoạt động trong lĩnh vực du lịch tại TTH Mục tiêu là ước tính tỷ lệ hộ kinh doanh du lịch với độ chính xác không chênh lệch quá 5% so với tỷ lệ thực tế Do chưa có nghiên cứu nào trước đây liên quan đến vấn đề này, chúng tôi mặc định tỷ lệ hộ kinh doanh du lịch là 50% Số lượng mẫu sẽ được tính toán dựa trên giả định này.
Cỡ mẫu cần nghiên cứu được xác định là 384 hộ gia đình kinh doanh du lịch, với sai số 5% và tỷ lệ số hộ kinh doanh du lịch là pP% Sau khi khoanh vùng, chúng tôi đã chọn ngẫu nhiên 500 hộ gia đình để khảo sát trong lĩnh vực này.
Phương pháp chọn mẫu theo cụm và ngẫu nhiên thường được sử dụng trong nghiên cứu nhờ khả năng xác định đặc điểm của cả cụm và quần thể, đồng thời dễ dàng phân tích dữ liệu Tuy nhiên, phương pháp này có thể gặp phải sai số ngẫu nhiên Đối với nghiên cứu này, chúng tôi đã áp dụng phương pháp chọn mẫu có chủ đích với 200 chuyên gia và cán bộ quản lý, được phân bổ theo 7 nhóm như trình bày trong bảng 1 Đối tượng khảo sát bao gồm các chuyên gia du lịch và cán bộ quản lý ở cấp lãnh đạo UBND tỉnh, HĐND tỉnh, cũng như lãnh đạo các sở, ban, ngành Phương pháp này giúp lựa chọn đúng các đối tượng cần phỏng vấn, nhưng cũng có nhược điểm là có thể bỏ sót một số chuyên gia và cán bộ quản lý khác.
Phương pháp nghiên cứu
4.3.1 Phương pháp phân tích thống kê tổng hợp Để đánh giá ảnh hưởng của phát triển du lịch đến tăng trưởng kinh tế, nghiên cứu sử dụng kết hợp cả hai loại phân tích thống kê thông dụng, bao gồm, phân tích định tính và phân tích định lượng Hai phương pháp phân tích này sẽ hỗ trợ tích cực cho nhau trong việc làm sáng tỏ các nhận định và rút ra kết luận của vấn đề nghiên cứu.
Nghiên cứu này áp dụng phương pháp phân tích để đánh giá thực trạng phát triển ngành du lịch và kết quả kinh doanh của tỉnh Thừa Thiên-Huế (TTH) Mục tiêu là làm rõ tiềm năng và lợi thế của ngành du lịch TTH so với các tỉnh lân cận như Đà Nẵng, Quảng Nam, cũng như so với khu vực Miền Trung – Tây Nguyên và toàn quốc.
4.3.3 Phương pháp phân tích trong kinh tế lượng Đề tài sử dụng phương pháp phân chia mức tăng trưởng và phương pháp tính giá trị gia tăng để đo lường những ảnh hưởng của phát triển du lịch đến tăng trưởng kinh tế tỉnh TTH.
4.3.4 Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Nghiên cứu này đã tiến hành thu thập ý kiến từ 100 doanh nghiệp du lịch và 500 hộ gia đình nhằm đánh giá ảnh hưởng của phát triển du lịch đối với tăng trưởng kinh tế tại tỉnh Thừa Thiên Huế.
4.3.5 Phương pháp chuyên gia Đề tài phỏng vấn sâu 200 chuyên gia và cán bộ quản lý ở nhiều cơ quan, doanh nghiệp đóng trên địa bàn tỉnh TTH để đánh giá cơ hội và thách thức trong quá trình phát triển ngành du lịch nhằm đề xuất giải pháp gia tăng ảnh hưởng tích cực của phát triển du lịch đến tăng trưởng kinh tế.
5 NHỮNG ĐÓNG MỚI CỦA ĐỀ TÀI
Những đóng góp mới về mặt khoa học
Để kiểm tra và đo lường ảnh hưởng của phát triển du lịch đến tăng trưởng kinh tế, việc xây dựng và xác định mô hình cùng phương pháp phù hợp với bộ số liệu ở TTH là rất quan trọng.
Những đóng góp mới về mặt thực tiễn
Nghiên cứu đã chỉ ra bằng chứng kinh tế lượng đầu tiên về tác động của phát triển du lịch đối với tăng trưởng kinh tế tại tỉnh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn 1997 – 2012 Qua việc áp dụng phương pháp phân chia mức tăng trưởng cùng với phương pháp tính toán giá trị sản xuất và giá trị gia tăng, nghiên cứu đã chứng minh một cách thuyết phục về mức độ ảnh hưởng của du lịch đến sự phát triển kinh tế của tỉnh.
Nghiên cứu đã khảo sát 100 doanh nghiệp, 500 hộ gia đình và 200 cán bộ quản lý, chuyên gia tại tỉnh TTH, tạo ra một bộ dữ liệu sơ cấp phục vụ cho mục đích nghiên cứu Kết quả cho thấy phát triển du lịch có ảnh hưởng lan tỏa đến tăng trưởng kinh tế, thể hiện qua việc tạo ra nhiều việc làm, nâng cao thu nhập, gia tăng nguồn thu thuế cho ngân sách, và thu hút đầu tư trong và ngoài nước Tuy nhiên, cũng xuất hiện những vấn đề như bất bình đẳng về thu nhập, mất đất và việc làm cho một bộ phận nông dân, hiện tượng trẻ em bỏ học, phụ nữ bán hàng rong, và gia tăng các tệ nạn xã hội.
Đề tài đã đưa ra ba nhóm giải pháp nhằm nâng cao ảnh hưởng tích cực của phát triển du lịch đối với tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới.
6 KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI
Ngoài phần mở đầu, kết luận đề tài được chia làm 3 chương:
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH, TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA PHÁT TRIỂN DU LỊCH ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ẢNH HƯỞNG CỦA PHÁT TRIỂN DU LỊCH ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG ẢNH HƯỞNG TÍCH CỰC CỦA PHÁTTRIỂN DU LỊCH ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH, TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA PHÁT TRIỂN DU LỊCH ĐẾN
1.1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH, TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA PHÁT TRIỂN DU LỊCH
VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ
Khái niệm về du lịch
Thuật ngữ "du lịch" có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, mang ý nghĩa là "đi một vòng." Từ này sau đó được Latin hóa thành "Tornus" và tiếp tục phát triển.
Tourisme (tiếng Pháp), tourism (tiếng Anh), [9,8].
Tại đại hội lần thứ 5 của Hiệp hội Quốc tế những nhà nghiên cứu khoa học về du lịch, định nghĩa du lịch của Hunziker và Kraft đã được chấp nhận, theo đó du lịch được hiểu là tổng hợp các mối quan hệ và hiện tượng phát sinh trong các cuộc hành trình và lưu trú của những người ngoài địa phương, không có mục đích định cư và không liên quan đến hoạt động kiếm tiền Quan niệm này cho thấy du lịch chủ yếu được giải thích qua hiện tượng di chuyển.
Tại Hội nghị Liên hợp quốc về du lịch diễn ra ở Roma, Ý vào năm 1963, du lịch được định nghĩa là tổng hợp các mối quan hệ, hiện tượng và hoạt động kinh tế phát sinh từ những chuyến đi và lưu trú của cá nhân bên ngoài nơi ở thường xuyên của họ, với mục đích hòa bình Điều này nhấn mạnh rằng điểm đến không phải là nơi làm việc của du khách.
Theo Luật Du lịch năm 2005, du lịch được định nghĩa là hoạt động liên quan đến chuyến đi của con người ra ngoài nơi cư trú thường xuyên để đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, giải trí và nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định Mặc dù định nghĩa này đã phản ánh rõ nét đặc điểm của hoạt động du lịch, nhưng vẫn chưa nêu rõ thời gian cho phép cho các hoạt động đi lại được xem là du lịch.
Khái niệm về phát triển
Phát triển là xu hướng vận động hướng tới sự hoàn thiện, từ thấp đến cao Tuy nhiên, để hiểu một cách biện chứng và sâu sắc, cần nhận thấy rằng trong quá trình phát triển cũng có sự thụt lùi, điều này không chỉ là một phần của sự vận động mà còn là tiền đề cần thiết cho sự tiến bộ và hoàn thiện hơn.
Khái niệm phát triển du lịch