Môn toán là một trong những môn quan trọng nhất ở bậc tiểu học. Qua việc dạy toán không chỉ rèn luyện kĩ năng tính toán để giúp học tốt các môn khác mà Đồng thời còn rèn cho học sinh năng lực tư duy, tính cẩn thận, óc sáng tạo, làm việc khoa học..... Qua những năm giảng dạy, tôi thấy học sinh lớp 3 còn lúng túng trong việc thực hiện bốn phép tính cộng, trừ , nhân, chia với số tự nhiên. Các em thường làm sai ở vài chỗ như: đặt tính đúng mà quên nhớ, đặt tính chưa ngay hàng thẳng cột, chưa thuộc bảng nhân, bảng chia, khả năng tính nhẩm còn hạn chế.....
Đánh giá thực trạng
2.2.1 Đặc điểm tình hình xã Trà Thanh – huyện Trà Bồng:
Xã Trà Thanh, thuộc huyện Trà Bồng, là một xã miền núi với nhiều cơ quan Nhà nước như Uỷ ban nhân dân, trường học và cơ sở y tế Đời sống của người dân chủ yếu là đồng bào Co, gặp nhiều khó khăn và phụ thuộc vào nông nghiệp, chăn nuôi và làm thuê ở các tỉnh khác Nhận thức và trình độ dân trí tại đây còn thấp, điều này ảnh hưởng đến việc học của trẻ em trong cộng đồng.
Tôi nhận thấy sự tính toán chậm của lớp tôi biểu hiện qua:
+ Nhiều em chưa biết cách thuộc bảng cộng, bảng trừ, bảng nhân, bảng chia Hay có một số em chưa biết cách thực hiện bài toán.
+ Đặt tính sai, không ngay hàng, thẳng cột.
Căn cứ thực hiện
Dựa trên kế hoạch năm học 2020 - 2021 của trường Tiểu học Trà Thanh và tình hình thực tế của học sinh lớp chủ nhiệm, việc thực hiện mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết 29/NQ/TW là rất quan trọng Cần nhận thức đúng về bản chất của đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát triển năng lực người học, đồng thời áp dụng một số biện pháp đổi mới phương pháp dạy học theo hướng này để đạt hiệu quả cao nhất.
Nội dung giải pháp và cách thực hiện
Người giáo viên chủ nhiệm tiểu học đóng vai trò quan trọng trong việc dạy dỗ và hướng dẫn học sinh, quản lý toàn diện lớp học và gắn bó với các em Với trình độ hiểu biết và vốn sống còn hạn chế, học sinh tiểu học rất cần sự chỉ bảo và dìu dắt từ giáo viên Tuy nhiên, công tác chủ nhiệm, dù ở đồng bằng hay miền núi, cũng gặp nhiều khó khăn mà giáo viên cần nắm rõ để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Để nâng cao chất lượng học tập cho học sinh miền núi, giáo viên chủ nhiệm cần xây dựng một hệ thống giải pháp thiết thực Bên cạnh nỗ lực của học sinh, việc tìm kiếm những giải pháp phù hợp với thực tế lớp học là rất quan trọng Tôi luôn tự hỏi và nghiên cứu để tìm ra những phương pháp hiệu quả nhằm cải thiện kết quả học tập cho học sinh của mình.
Lớp tôi có sỉ số là 12 em trong đó có 3 nữ, 3 em hoàn thành chậm, 1em lưu ban , 8 học sinh thuộc hộ nghèo, 12 em nhà xa trường.
Sau khi nhận lớp và qua mấy tuần đầu dạy học tôi ra bài tập khảo sát để nắm chắc số lượng học sinh tính toán chậm
Hình 1, 2, 3, 4: Phiếu khảo sát nhanh về việc thực hiện 4 phép tính
Sau khi khảo sát thì tôi phát hiện ra bốn em tính toán chậm:
- Chưa thuộc bảng cộng, trừ, nhân, chia (từ bảng nhân (chia) 2 đến bảng nhân (chia) 5).
- Khi thực hiện cộng, trừ có nhớ thì em hay quên nhớ Tính toán còn đếm ngón tay, rất chậm
- Chưa biết cách thực hiện phép nhân, chưa nắm được quy tắc thực hiện phép chia.
- Chưa thuộc bảng cộng, trừ, nhân, chia (từ bảng nhân (chia) 2 đến bảng nhân (chia) 5).
- Khi thực hiện cộng, trừ có nhớ thì em hay quên nhớ Tính toán còn đếm ngón tay, rất chậm
- Chưa biết cách thực hiện phép nhân, chưa nắm được quy tắc thực hiện phép chia.
- Chưa thuộc bảng cộng, trừ, nhân, chia (từ bảng nhân (chia) 2 đến bảng nhân (chia) 5
- Thực hiện đặt tính chưa ngay hàng thẳng cột.
- Chưa nắm được cách thực hiện phép chia
- Chưa thuộc bảng cộng, trừ, nhân, chia (từ bảng nhân (chia) 2 đến bảng nhân (chia) 5).
- Thực hiện đặt tính chưa ngay hàng thẳng cột.
- Chưa nắm được cách thực hiện phép chia
3.2.2.1 Dạy học phân hóa đối tượng, quan tâm đến học sinh chậm:
Khi soạn bài, tôi luôn nghiên cứu kỹ chuẩn kiến thức và kỹ năng của từng bài học, nhằm điều chỉnh tài liệu hướng dẫn học cho phù hợp với từng đối tượng học sinh trong lớp và từng bài học cụ thể.
Trong quá trình dạy học, sau khi học sinh hoàn thành tốt các bài có khối lượng kiến thức ít hoặc nội dung ôn tập, tôi thường giao thêm bài tập nâng cao để mở rộng kiến thức Tôi áp dụng nhiều hình thức phân hóa đối tượng, bao gồm giao bài tập, đặt hệ thống câu hỏi, và đánh giá qua các trò chơi học tập.
Đối với học sinh hoàn thành và hoàn thành tốt, tôi tạo ra sự hứng thú và đam mê trong việc học Còn với học sinh chậm tiến, tôi sẽ bổ sung kiến thức còn thiếu để các em có thể nắm vững những kiến thức cơ bản.
Trong quá trình giao bài tập cho học sinh, tôi sẽ thiết kế các phiếu bài tập với nhiều mức độ khó khác nhau, được phân biệt bằng các màu sắc riêng biệt.
3.2.2.2 Xây dựng nề nếp lớp học:
Lớp học của tôi có 12 học sinh, giúp việc kèm cặp và quan sát trở nên dễ dàng hơn Tôi đã xây dựng một đội ngũ quản lý năng động và nhiệt tình, thường xuyên kiểm tra những học sinh chậm tiến trong 15 phút đầu giờ.
Hình 5: Học sinh thực hiện tốt giờ truy bài 15 phút đầu giờ
Tôi đã sắp xếp chỗ ngồi cho những học sinh có khả năng tính toán chậm và phân công họ làm việc theo cặp để hỗ trợ nhau Mục tiêu là kiểm tra việc thực hiện các bài tập mà tôi đã giao và giúp các em nhận ra những lỗi sai của mình.
Hình 6, 7: Học sinh thực hiện đôi bạn cùng tiến
Các bài tập được thiết kế từ dễ đến khó, bao gồm các phép tính cộng và trừ với các số trong phạm vi 10.000 và 100.000 Ngoài ra, bài tập còn có phép nhân và phép chia cho các số có bốn hoặc năm chữ số với số có một chữ số.
3.2.2.3 Rèn kĩ năng tính nhẩm qua trò chơi: Để rèn luyện cho học sinh làm tốt bốn phép tính cơ bản đầu tiên tôi rèn cho học sinh kĩ năng tính nhẩm thông qua trò chơi:
Trong những tiết dạy tăng cường Toán tôi dành ra năm đến mười phút để tổ chức cho các em chơi trò chơi.
Trong trò chơi, giáo viên chia lớp thành ba nhóm lớn, mỗi nhóm gồm năm học sinh, lưu ý chọn thành viên có khả năng tính toán chậm Giáo viên sẽ dán các phép tính nhẩm lên bảng, nêu rõ yêu cầu bài toán và phổ biến luật chơi một cách cụ thể cho học sinh.
Trong trò chơi, người chơi sẽ thực hiện các phép tính như 27 : 3 = 54 : 9 = 10 × 10 = 9 + 9 và 8 + 4 = 9 × 9 = 6000 + 500 Người đầu tiên sẽ nhanh chóng ghi kết quả của phép tính đầu tiên và chạy về đứng cuối hàng, sau đó người thứ hai sẽ tiếp tục cho đến khi hoàn thành Nhóm nào điền kết quả đúng và nhanh nhất sẽ là nhóm chiến thắng.
Việc thay đổi không khí lớp học sẽ kích thích học sinh phát triển khả năng tính nhẩm nhanh và chính xác Những em trả lời sai hoặc chậm sẽ có động lực ôn luyện bảng cộng, trừ, nhân, chia tại nhà để cải thiện khả năng trả lời trong những buổi học tiếp theo.
3.2.2.4 Rèn kĩ năng thực hiện phép cộng, trừ, nhân, chia.
Nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc thực hiện phép tính cộng trừ có nhớ, thường nhầm lẫn và tính sai Một số em chưa thuộc bảng cộng đã học ở lớp 1, 2, dẫn đến việc phải sử dụng tay hoặc que tính để tính toán Ngoài ra, việc đặt tính không ngay hàng thẳng cột cũng khiến các em dễ mắc lỗi Thường gặp nhất là các em quên nhớ khi thực hiện phép cộng có nhớ Để cải thiện kỹ năng này, tôi hướng dẫn các em ôn lại bảng cộng và áp dụng các phương pháp ghi nhớ hiệu quả.
Để giúp các em nhẩm nhanh bảng cộng 9, tôi hướng dẫn cách lấy bớt 1 ở số hạng thứ 2 và cộng vào 9 ở số hạng thứ nhất, từ đó tạo thành số tròn chục.
Vd : 9 + 5 = 9 + 1+ 4 ( ta lấy 5 bớt 1 để bù vào 9 cho đủ chục, 5 bớt 1 còn 4 vậy 9 + 5 = 14
Giáo viên cần chỉ cho học sinh thấy như vậy khi cộng 9 với một số ( có
Kết quả đạt được
Tôi đã áp dụng các biện pháp giảng dạy hiệu quả cho học sinh lớp 3A và rất vui mừng khi thấy sự đầu tư của mình mang lại kết quả tích cực.
Bài kiểm tra hàng tháng có sự thay đổi rất rõ rệt, em đã nắm được cách thực hiện phép nhân, chia.
Em Hồ Thị Trang đã có sự tiến bộ rõ rệt so với đầu năm học, hiện tại em đã thuộc các bảng nhân và chia Em cũng đã nắm vững cách thực hiện phép nhân và chia.
Hình 12, 13,14 : Bài kiểm tra tháng 10,11,12 của em Hồ Thị Trang
3) Em Hồ Văn Anh Có tiến bộ rất nhiều so với đầu năm học, hầu như em đã thuộc các bảng nhân, bảng chia Đã biết cách thực hiện phép nhân, chia
Hình 15,16,17: Bài kiểm tra tháng 10,11,12 của em Hồ Văn Anh
4 Em Hồ Văn Chiều: Có tiến bộ rất nhiều so với đầu năm học, hầu như em đã thuộc các bảng nhân, bảng chia Đã biết cách thực hiện phép nhân, chia
Hình 18,19, 20: Bài kiểm tra tháng 10,11,12 của em Hồ Văn Chiều Điểm các bài kiểm tra cũng có sự thay đổi rất rõ rệt.
Tên học sinh Điểm cuối học kì 1 Điểm cuối học kì 2
Hình 21,22,23, 24 : Bài kiểm tra cuối học kì 2 của bốn em Vinh, Trang, Anh,
Sau mỗi kì kiểm tra học sinh lớp tôi có tiến bộ rõ rệt, cụ thể như sau:
Hình 24 Điểm Tổng số học sinh
Kết quả cuối năm học lớp tôi như sau:
Hoàn thành chương trình lớp học 12/12 em, đạt tỉ lệ 100%
Học sinh đạt thành tích khen thưởng 3/12 em
Tất cả học sinh trong lớp đều có kĩ năng tính toán tốt, có thể vận dụng bốn phép tính cơ bản vào các bài toán như đặt tính, tính giá trị biểu thức và giải toán có lời văn Các em cũng biết đánh giá bài làm của bạn, phát hiện và sửa chữa sai lầm, đồng thời ý thức rèn luyện kĩ năng tính toán cẩn thận, hạn chế lỗi.
Các em đã tích cực chuẩn bị bài ở nhà, luôn sẵn sàng tham gia các yêu cầu của giáo viên đưa ra trong tiết học toán.
Phạm vi áp dụng
Phương pháp này đã được áp dụng thành công tại lớp tôi chủ nhiệm và có thể mở rộng cho toàn bộ khối 3 Tôi cũng có khả năng điều chỉnh nội dung để phù hợp với tình hình thực tế của lớp trong những năm học tiếp theo.
Bài học kinh nghiệm
Rèn kĩ năng tính toán cho học sinh Tiểu học nói chung và cho học sinh lớp
Việc rèn luyện kỹ năng tính toán cho học sinh Tiểu học là rất cần thiết và có ý nghĩa quan trọng đối với giáo viên Một kế hoạch dạy học hợp lý sẽ giúp học sinh cải thiện khả năng tính toán, từ đó nâng cao chất lượng môn Toán Để đạt được hiệu quả trong quá trình này, tôi xin chia sẻ một số kinh nghiệm quý báu.
- Khi dạy các phép tính, giáo viên nên yêu cầu học sinh phải học thuộc bảng cộng, trừ, nhân, chia.
Hướng dẫn học sinh thực hiện các phép tính một cách tỉ mỉ là rất quan trọng để các em nắm vững kiến thức Việc này giúp các em vận dụng kiến thức một cách chính xác và linh hoạt trong các bài toán.
Để giúp học sinh giải quyết các phép tính phức tạp, cần hướng dẫn họ áp dụng một số phương pháp như nhẩm thầm, ước lượng và suy luận Những phương pháp này sẽ giúp học sinh đưa phép tính về dạng điển hình, từ đó nâng cao khả năng tư duy toán học và sự tự tin trong việc giải quyết bài toán.
GV cần phải chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, làm tốt những công việc sau:
+ Xác định đúng yêu cầu bài toán
+ Tìm các cách tính khác nhau cụ thể hay ngắn gọn đối với từng đối tượng học sinh.
+ Dự kiến những khó khăn sai lầm của học sinh.
- Trong quá trình giảng dạy giáo viên cần có sự động viên, tuyên dương khuyến khích đúng lúc, kịp thời đối với học sinh.
- Ngoài ra đòi hỏi ở mỗi giáo viên sự kiên trì, linh hoạt và sáng tạo trong mỗi tiết dạy.
- Luôn có sự đổi mới trong các hình thức giảng dạy, giáo dục để tạo hứng thú, mới mẻ đối với học sinh.
- Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh; kiên trì vận động phụ huynh tích cực tham gia vào công tác giáo dục học sinh.
Mỗi học sinh đều cần được xem như một đứa con, từ đó giáo dục bằng tình thương và trách nhiệm Những kinh nghiệm này có thể áp dụng cho mọi giáo viên; chỉ cần có lòng yêu nghề, sự say mê và quyết tâm, chắc chắn sẽ đạt được thành công trong sự nghiệp giáo dục.
Kiến nghị
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã gặp nhiều khó khăn, vì vậy tôi mong muốn cấp trên tạo điều kiện tốt hơn để chúng tôi có thể yên tâm công tác Để hỗ trợ giáo viên trong việc giảng dạy và chủ nhiệm, tôi đề nghị các cấp cần có những hình thức khuyến khích giáo viên hiệu quả hơn.
Các cấp lãnh đạo cần chú trọng đầu tư vào cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh trong quá trình học tập.
- Thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, sinh hoạt chuyên môn để giáo viên học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.
Hỗ trợ giáo viên trong việc giảng dạy học sinh chưa hoàn thành là rất quan trọng Cần đưa ra những giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho nhóm học sinh này Việc áp dụng các phương pháp giảng dạy linh hoạt và cá nhân hóa sẽ giúp cải thiện kết quả học tập, tạo động lực cho học sinh và khuyến khích sự tham gia tích cực của họ trong quá trình học.
Việc giáo dục con em không chỉ là trách nhiệm của giáo viên mà cần sự quan tâm và phối hợp chặt chẽ từ phía phụ huynh Hợp tác giữa giáo viên và phụ huynh sẽ tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của trẻ.
Trà Thanh, ngày 20 tháng 03 năm 2021
Tôi xin khẳng định rằng đây là sáng kiến do chính tôi thực hiện, hoàn toàn không sao chép nội dung từ bất kỳ ai khác Nếu có vi phạm, tôi sẵn sàng chịu trách nhiệm theo quy định hiện hành.
