BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI LÊ MINH ĐỨC PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN ĐỊNH, TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI LÊ MINH ĐỨC PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN ĐỊNH, TỈNH THANH HÓA Chuyên ngành : Quản lý kinh tế Mã số : 8310110 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS HOÀNG VĂN THÀNH HÀ NỘI, 2021 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Những kết nghiên cứu trình bày luận văn hồn tồn trung thực, tơi, khơng vi phạm điều luật sở hữu trí tuệ pháp luật Việt Nam Nếu sai, tơi hồn tồn chịu trách nhiệm trước pháp luật Hà Nội , ngày tháng năm 2021 Tác giả Lê Minh Đức ii LỜI CẢM ƠN Tác giả luận văn xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành biết ơn sâu sắc tới PGS TS Hoàng Văn Thành hướng dẫn nhiệt tình định hướng khoa học cho tác giả trình nghiên cứu, thu thập số liệu, khảo sát thực tế thực Luận văn Tác giả bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới lãnh đạo tập thể cán bộ, công chức Phịng Nơng nghiệp Phát triển nơng thơn huyện n Định, Chi cục Thống kê huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá chủ trang trại địa bàn huyện Thanh Hoá tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trình khảo sát thực tế, thu thập số liệu phục vụ cho việc phân tích, tổng hợp số liệu viết Luận văn Tác giả xin chân thành cảm ơn thầy giáo, cô giáo, cán Khoa Sau Đại học thầy cô giáo khoa Kinh Tế - Luật, trường Đại học Thương mại, người thân, bạn bè động viên, khích lệ chia sẻ với tác giả suốt trình học tập, công tác thực Luận văn Tác giả iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ vii PHẦN MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết đề tài Tổng quan nghiên cứu đề tài 3 Mục tiêu nhiệm vụ nghiên cứu Đối tượng phạm vi nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Kết cấu luận văn CHƢƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 10 1.1 Tổng quan kinh tế trang trại phát triển kinh tế trang trại .10 1.1.1 Kinh tế trang trại 10 1.1.2 Phát triển kinh tế trang trại 19 1.2 Nội dung phát triển kinh tế trang trại địa bàn cấp huyện 25 1.2.1 Quy hoạch phát triển loại hình trang trại 25 1.2.2 Chính sách sử dụng đất đai phát triển kinh tế trang trại .27 1.2.3 Chính sách thu hút đầu tư phát triển kinh tế trang trại 29 1.2.4 Chính sách đào tạo bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực cho kinh tế trang trại 31 1.2.5 Chính sách hỗ trợ vốn chuyển giao khoa học công nghệ cho phát triển kinh tế trang trại 33 1.2.6 Chính sách phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm kinh tế trang trại 36 iv 1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trang trại địa bàn địa phương cấp huyện 37 1.3.1 Các nhân tố khách quan 37 1.3.2 Các nhân tố chủ quan 39 Kết luận chương 40 CHƢƠNG THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN ĐỊNH, TỈNH THANH HOÁ 42 2.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội kết phát triển trang trại huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá 42 2.1.1 Điều kiện tự nhiên 42 2.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội 45 2.1.3 Kết phát triển trang trại huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa 49 2.2 Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế trang trại địa bàn huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá 51 2.2.1 Thực trạng quy hoạch phát triển loại hình trang trại 52 2.2.2 Thực trạng sách sử dụng đất đai phát triển kinh tế trang trại 55 2.2.3 Thực trạng sách thu hút đầu tư phát triển kinh tế trang trại 59 2.2.4 Thực trạng sách đào tạo , bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực cho kinh tế trang trại 63 2.2.5 Thực trạng sách hỗ trợ vốn chuyển giao khoa học công nghệ cho phát triển kinh tế trang trại 68 2.2.6 Thực trạng sách phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm 73 2.3 Thực trạng nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trang trại 76 2.3.1 Nhân tố chủ quan 76 2.3.2 Nhân tố khách quan 80 2.4 Đánh giá chung phát triển kinh tế trang trại huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa 81 2.4.1 Kết đạt nguyên nhân 81 2.4.2 Hạn chế nguyên nhân 82 v Kết luận chương 86 CHƢƠNG MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN ĐỊNH, TỈNH THANH HÓA 87 3.1 Định hướng mục tiêu phát triển kinh tế trang trại tỉnh Thanh Hóa 87 3.1.1 Định hướng phát triển kinh tế trang trại tỉnh Thanh Hóa .87 3.1.2 Mục tiêu phát triển kinh tế trang trại tỉnh Thanh Hóa 88 3.2 Đề xuất giải pháp phát triển kinh tế trang trại huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa 90 3.2.1 Giải pháp quy hoạch phát triển loại hình trang trại 90 3.2.2 Giải pháp sách đất đai sử dụng phát triển kinh tế trang trại 91 3.2.3 Giải pháp tăng cường thu hút đầu tư phát triển kinh tế trang trại 93 3.2.4 Giải pháp đào tạo bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực cho kinh tế trang trại 94 3.2.5 Giải pháp sách hỗ trợ vốn chuyển giao công nghệ cho phát triển kinh tế trang trại 96 3.2.6 Giải pháp phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm 98 3.3 Một số kiến nghị 99 3.3.1 Kiến nghị với Chính phủ Bộ Nơng Nghiệp PTNT 99 3.3.2 Kiến nghị với UBND tỉnh Thanh Hóa 100 Kết luận chương 101 KẾT LUẬN 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ CNH : Công nghiệp hóa CNSH : Cơng nghệ sinh học HĐH : Hiện đại hoá HTX : Hợp tác xã KH&CN : Khoa học công nghệ KTTT : Kinh tế trang trại PTNT : Phát triển nông thôn SP : Sản phẩm SX : Sản xuất UBND : Ủy ban nhân dân vii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng 2.1: Hiện trạng sử dụng đất đai huyện Yên Định năm 2019 43 Bảng 2.2 Cơ cấu GDP ngành kinh tế huyện Yên Định từ 2017 đến 2019 46 Bảng 2.3 Dân số, lao động huyện Yên Định 48 Bảng 2.4: Thống kê loại trang trại địa bàn huyện Yên Định năm 2017-2019 49 Bảng 2.5 Số lượng trang trại địa bàn huyện Yên Định giai đoạn 2017-2019 52 Bảng 2.6: Phân bổ trang trại địa bàn huyện Yên Định giai đoạn 2017- 2019 53 Bảng 2.7: Diện tích đất trang trại giai đoạn 2017 – 2019 56 Bảng 2.8 : Kết khảo sát chủ trang trại sách đất đai địa bàn huyện Yên Định 57 Bảng 2.11: Thu nhập trang trại huyện Yên Định 63 Bảng 2.13: Lao động bình quân trang trại huyện Yên Định năm 2019 phân theo loại hình trang trại 65 Bảng 2.14 : Kết khảo sát chủ trang trại sách đào tạo, bồi dưỡng tạo động địa bàn huyện Yên Định 67 Bảng 2.15: Số lượng trang trại có liên kết phân theo hình thức liên kết năm 2019 74 Bảng 2.16: Kết khảo sát chủ trang trại sách phát triển trang trại địa bàn huyện Yên Định 80 Bảng 2.17 Khả tiếp cận thị trường trang trại năm 2019 83 Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ mặt phát triển kinh tế trang trại 17 Biểu 2.9 Quy mô vốn trang trại huyện Yên Định giai đoạn 2017 – 2019 59 Biểu 2.10: Cơ cấu vốn trang trại huyện Yên Định giai đoạn 2017 -2019 .60 Biểu 2.12 Tình hình lao động trang trại phân theo loại hình trang trại năm 2019 64 PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Hòa chung với xu phát triển kinh tế tồn cầu, sản xuất nơng nghiệp nước ta bước chuyển dịch cấu theo hướng sản xuất hàng hóa với quy mơ lớn đại Cơng đại hóa, cơng nghiệp hóa nơng nghiệp, nơng thơn, với chủ trương xây dựng nông thôn Đảng Nhà nước đem lại cho ngành nông nghiệp biến chuyển lớn Kinh tế trang trại mơ hình kinh tế hiệu phù hợp với trình cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước chủ trương phát triển nông nghiệp, nông thôn Ở nước ta, kinh tế trang trại xuất từ lâu thực phát triển mạnh mẽ với trình đổi sản xuất nông nghiệp, từ năm 2000, Chính phủ ban hành Nghị 03/2000/NQ-CP kinh tế trang trại Sự phát triển kinh tế trang trại góp phần khai thác thêm nguồn vốn dân, mở mang thêm diện tích đất trống, đồi núi trọc, đất hoang hóa, vùng trung du, miền núi ven biển, tạo thêm việc làm cho người lao động nơng thơn, góp phần xóa đói giảm nghèo, tăng thêm nơng sản hàng hóa, thúc đẩy chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp, nơng thơn Chính vậy, phát triển kinh tế trang trại xu hướng tất yếu sản xuất nông nghiệp, nông thôn nước ta Tuy nhiên, kinh tế trang trại loại hình kinh tế mẻ nước ta, chưa phát triển rộng chưa tương xứng với tiềm năng, mạnh vùng, miền nước, chưa tạo bước đột phá việc đầu tư khai thác sử dụng có hiệu diện tích đất trống, đồi núi trọc, mặt đất, mặt nước hoang hoá khu vực trung du, miền núi, ven biển để phát triển sản xuất nông lâm ngư nghiệp, chưa đóng góp thỏa đáng vào việc mở rộng quy mơ sản xuất hàng hố, nâng cao suất, hiệu sức cạnh tranh mặt hàng nơng sản mang tính hàng hố điều kiện thị trường mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế Vì vậy, cần phải đẩy mạnh nghiên cứu cụ thể tiềm lợi vùng, địa phương để có sách khuyến khích phát triển kinh tế 96 3.2.5 Giải pháp sách hỗ trợ vốn chuyển giao cơng nghệ cho phát triển kinh tế trang trại Thực tốt công tác chuyển giao, ứng dụng tiến khoa học công nghệ vào sản xuất, xem yếu tố có tính then chốt để thúc đẩy phát triển kinh tế trang trại Đẩy mạnh ứng dụng giống trồng, vật ni có suất cao, chất lượng tốt, thích nghi với điều kiện ngoại cảnh phù hợp với phương thức sản xuất trang trại Đẩy mạnh công tác chuyển giao ứng dụng quy trình cơng nghệ tiên tiến vào sản xuất, để nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng cường khả cạnh tranh thị trường Công tác chuyển giao ứng dụng tiến khoa học kỹ thuật để thay đổi cấu trồng, vật nuôi Thay giống cũ, giống chất lượng, suất thấp, hỗ trợ sử dụng giống, cải tạo nâng cao chất lượng giống phù hợp với lực sản xuất trang trại UBND huyện tiếp tục khuyến khích hỗ trợ chủ trang trại mạnh dạn đầu tư nghiên cứu khoa học áp dụng tiến kỹ thuật vào sản xuất nông, lâm nghiệp, tăng suất chất lượng giống trồng, vật nuôi Tăng cường công tác phục vụ sản xuất, phục vụ trang trại như: khuyến nông, bảo vệ thực vật, thú y để thực việc hướng dẫn chuyển giao kỹ thuật nơng nghiệp, phịng trừ sâu bệnh, phục vụ tưới tiêu Nhà nước đóng vai trị chủ động việc xây dựng mối liên kết, hợp đồng trang trại với sở chế tạo máy móc thiết bị, cung ứng giống trồng, hướng dẫn kỹ thuật canh tác cho chủ trang trại người lao động làm việc trang trại, nhờ làm tăng suất, chất lượng sản phẩm trang trại huyện làm ra, tránh vấn đề hạn chế hữu chế biến sau thu hoạch ảnh hưởng xấu đến chất lượng nông sản phẩm Xây dựng mối liên kết hợp đồng trang trại với nhà khoa học Nhà khoa học nghiên cứu, chế tạo máy móc, thiết bị, nghiên cứu lai tạo giống trồng vật nuôi chuyển giao công nghệ, hướng dẫn kỹ thuật canh tác làm tăng suất, tăng hàm lượng chất xám sản phẩm trang trại Các trang trại tạo môi trường cho nhà khoa học nghiên cứu thực nghiệm Mối liên kết thực qua hợp đồng nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất 97 Trên thực tế vốn tự có trang trại chiếm tỷ trọng cao tổng vốn đầu tư Vì vậy, thân chủ trang trại cần có định hướng chiến lược riêng để giải vấn đề vốn theo phương thức “lấy ngắn ni dài” cách trồng thêm ngắn ngày, chăn nuôi gia súc gia cầm, nuôi ong lấy mật từ tích lũy vốn đầu tư mở rộng sản xuất Các tổ chức tín dụng địa bàn cần ưu tiên tạo điều kiện thuận lợi cho chủ trang trại vay vốn theo lãi suất ưu đãi, có vay vốn khơng đảm bảo tài sản Trên thực tế vốn tự có trang trại chiếm tỷ trọng cao tổng vốn đầu tư Vì vậy, thân chủ trang trại cần có định hướng chiến lược riêng để giải vấn đề vốn từ tích lũy vốn đầu tư mở rộng sản xuất Các ngân hàng cần đơn giản hố thủ tục cho vay, ngồi chấp quyền sử dụng đất, cần cho phép chấp tài sản khác có đất giá trị vườn cây, đàn gia súc, gia cầm Bên cạnh ngân hàng cần tăng cường theo dõi, kiểm tra hướng dẫn chủ trang trại sử dụng vốn mục đích có hiệu quả, qua hỗ trợ, giúp đỡ chủ trang trại quản lý thực dự án đầu tư đảm bảo hiệu kinh tế, thu hồi vốn Các ngân hàng thương mại cần tích cực, chủ động với chủ trang trại, linh hoạt thời gian lãi suất cho vay dựa phương án đầu tư chủ trang trại khả tài ngân hàng thương mại để bước tháo gỡ khó khăn vốn cho phát triển trang trại Hướng dẫn chủ trang trại lập thủ tục xác nhận tài sản, lập dự án với lãi suất hợp lý để trang trại mở rộng đầu tư theo chiều sâu Tổ chức xây dựng quỹ tín dụng nhân dân mà thành viên có tham gia chủ trang trại Mức cho vay thời hạn vay ngân hàng trang trại cần phù hợp với chu kỳ phát triển trồng, vật nuôi tùy dự án đầu tư (vay trung hạn dài hạn) để trang trại có đủ thời gian thu hồi vốn tiến hành trả vốn gốc, lãi tiếp tục đầu tư tái sản xuất mở rộng, thời gian hồn vốn dài Chủ trang trại hợp tác việc xây dựng sở hạ tầng phục vụ cho sản xuất như: thủy lợi, giao thông nội đồng, sơ chế, chế biến, bảo quản nông sản 98 để giảm bớt áp lực vốn Trang trại sản xuất kinh doanh bị thiệt hại thiên tai, dịch bệnh gây cần ưu tiên hưởng chế, sách hỗ trợ giống trồng, vật nuôi, thủy sản để khôi phục sản xuất Hướng dẫn chủ trang trại lập thủ tục xác nhận tài sản, lập dự án vay vốn ngân hàng theo chu kỳ sản xuất, tăng cường cho vay trung dài hạn với lãi suất hợp lý để trang trại mở rộng đầu tư theo chiều sâu Tổ chức xây dựng quỹ tín dụng nhân dân có tham gia chủ trang trại Huyện cần có sách hỗ trợ phần kinh phí cho trang trại thành lập, hỗ trợ khoa học, kỷ thuật, tiêu thụ sản phẩm 3.2.6 Giải pháp phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm Các trang trại lĩnh vực nông, lâm, thủy sản phải đổi tư nhận thức vai trò kinh tế trang trại thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, đại hóa; tức phải nâng cao chất lượng nơng sản hàng hóa, từ nâng cao sức cạnh tranh hàng hóa nông sản Nhà nước hỗ trợ thành lập liên kết sản xuất, thu mua chế biến, tiêu thụ sản phẩm, nâng cao chất lượng lực cạnh tranh cho sản phẩm trang trại, cụm trang trại đầu mối Tăng cường hỗ trợ trang trại tiếp cận thị trường, tiêu thụ nơng lâm sản hàng hóa, phát triển sản xuất theo hợp đồng, theo chuỗi giá trị ngành hàng nơng sản Xây dựng mơ hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị để tránh tồn hạn chế phát triển kinh tế trang trại Dự báo thị trường, hỗ trợ cung cấp thơng tin thương mại, kỹ thuật, chương trình xúc tiến thương mại; ưu tiên mời tham dự hội thảo thương mại, dự báo thị trường, dịch vụ khoa học kỹ thuật tiên tiến sản xuất trồng trọt, lâm nghiệp, chăn nuôi, thủy sản, dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư sản xuất nông, lâm nghiệp thuỷ sản đầu tư mở rộng kho bãi, tăng khả thu mua, dự trữ sản phẩm để bình ổn giá; đầu tư xây dựng sở chế biến có công nghệ tiên tiến Các chủ trang trại tổ chức sản xuất dựa vào nhu cầu doanh nghiệp chế biến, thị hiếu người tiêu dùng Không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, hạ giá thành nâng cao tính cạnh tranh sản phẩm trang trại 99 Hình thành mối liên kết, hợp tác sản xuất kinh doanh trang trại doanh nghiệp cung ứng đầu vào đầu sản xuất để tăng cường sức mạnh kinh tế, bảo vệ quyền lợi giảm bớt rủi ro sản xuất tiêu thụ sản phẩm Hình thành mối liên kết, hợp tác sản xuất kinh doanh trang trại với hành lập câu lạc trang trại để giúp đỡ vốn, kỹ thuật, kinh nghiệm sản xuất, tiêu thụ sản phẩm để phát triển Cần quy hoạch phát triển vùng sản xuất chuyên canh, xây dựng sở giết mổ để giải toán tiêu thụ nguyên liệu cho kinh tế trang trại, tập trung vào quy hoạch vùng nguyên liệu gà sạch, lợn nạc, trứng vịt, thủy sản Khuyến khích tham gia thành phần kinh tế việc kinh doanh dịch vụ đầu vào đầu cho trang trại Củng cố đổi vai trò Hợp tác xã việc liên kết với trang trại từ khâu cung ứng giống, vật tư, chuyển giao khoa học kỹ thuật bao tiêu sản phẩm 3.3 Một số kiến nghị 3.3.1 Kiến nghị với Chính phủ Bộ Nơng Nghiệp PTNT - Chính phủ cần sớm ban hành Quyết định sách khuyến khích phát triển kinh tế trang trại nhằm tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế trang trại - Bộ Nông nghiệp phát triển nơng thơn điều chỉnh tiêu chí diện tích tối thiểu để xác định kinh tế trang trại loại hình trang trại thuỷ sản, trồng trọt (Theo thơng tư số 27/2011/TT-BNNPTNT ngày 13/04/2011), với tiêu chí nhiều chủ hộ hiệu sản xuất chí cao trang trại nhiên gần đạt quy mô trang trại không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận trang trại - Nhà nước cần tiếp tục có sách hỗ trợ vốn, khoa học kĩ thuật để giúp hộ nông dân triển sản xuất nói chung phát triển kinh tế trang trại nói riêng, trọng đến khuyến khích nâng cao hiệu phát triển kinh tế trang trại - Nhà nước cần có sách đầu tư, phát triển sở hạ tầng, giáo thông nông thôn, đầu tư kiên cố kênh mương, đường giao thông nội đồng, trạng trại yên tâm phát triển mở rộng sản xuất 100 3.3.2 Kiến nghị với UBND tỉnh Thanh Hóa - Trên sở quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh, đạo cấp, ngành liên quan tập trung rà soát, bổ sung quy hoạch vùng phát triển kinh tế trang trại gắn với thị trường, tập trung vào sản phẩm có lợi thế, tạo điều kiện giúp chủ trang trại tích tụ ruộng đất để sản xuất hàng hóa quy mơ lớn - Rà sốt trạng sử dụng đất phát triển kinh tế trang trại, làm rõ nguồn gốc sử dụng đất trang trại chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để chủ trang trại yên tâm đầu tư phát triển sản xuất - Các tổ chức tín dụng địa bàn tỉnh ưu tiên tạo điều kiện thuận lợi cho chủ trang trại vay vốn theo lãi suất ưu đãi, có chủ trang trại khơng có tài sản để chấp - Hỗ trợ, khuyến khích chủ trang trại đầu tư ứng dụng tiến khoa học kỹ thuật, công nghệ mới, xử lý mơi trường vào q trình sản xuất kinh doanh Hỗ trợ trang trại tiếp cận thị trường, tiêu thụ nơng sản hàng hóa, phát triển sản xuất theo hợp đồng, theo chuỗi giá trị - Hỗ trợ cho trang trại, đặc biệt trang trại có qui mơ lớn ứng dụng máy móc thiết bị đại vào sản xuất nơng nghiệp để giảm nhẹ lao động chân tay tăng suất lao động hình thức trợ giá, vay khơng lãi, trả góp khơng lãi để trang trại đầu tư mua sắm đưa vào sản xuất - Cùng với việc phát triển kinh tế trang trại cần tạo liên kết “4 nhà” tạo điều kiện cho kinh tế HTX, doanh nghiệp nơng nghiệp hình thành phát triển để làm tốt dịch vụ đầu vào, đầu ra, sở tạo điều kiện cho kinh tế trang trại vào sản xuất chuyên sâu - Hỗ trợ trang trại thơng qua chương trình đào tạo kiến thức chuyên môn cho chủ trang trại, lao động thường xuyên làm trang trại - Cần tăng cường công tác quản lý nhà nước kinh tế trang trại, theo hướng tạo điều kiện thuận lợi để chủ trang trại thực đầy đủ quyền nghĩa vụ Hàng năm yêu cầu địa phương phải tổ chức sơ kết đánh giá, báo cáo phát triển kinh tế trang trại 101 Kết luận chƣơng Thông qua nội dung chương luận văn rõ định hướng phát triển kinh tế nơng nghiệp nói chung kinh tế trang trại nói riêng địa bàn huyện Yên Định thời gian tới, qua số giải pháp mang tính vĩ mơ vi mô cụ thể cho phát triển kinh tế trang trại huyện Chương luận văn đưa số kiến nghị đến quan quản lý nhà nước, trang trại địa bàn huyện nhằm phát triển kinh tế trang trại huyện ngày ổn định bền vững 102 KẾT LUẬN Phát triển kinh tế trang trại huyện Yên Định năm qua có phát triển tốt, theo hướng chung nơng nghiệp sản xuất hàng hố mang lại nhiều lợi ích kinh tế, xã hội xã, thị trấn huyện Tuy nhiên, nhìn tổng thể kinh tế trang trại huyện Yên Định cịn phát triển quy mơ lẫn hiệu vị sản xuất nông nghiệp huyện Nguyên nhân tình trạng điều kiện tự nhiên khó khăn, thị trường nơng sản chưa phát triển, hỗ trợ nhà nước chưa thật hiệu quả, nguồn lực dân thấp, công nghiệp chế biến chưa phát triển đặc biệt nội lực trang trại địa bàn huyện nhiều hạn chế Phát triển kinh tế trang trại thời gian qua tạo nên chuyển biến nhận thức mơ hình kinh tế sản xuất kinh doanh theo hướng hàng hoá tập trung bước đầu tạo sản phẩm hàng hoá đáng kể cho ngành nông nghiệp Kinh tế trang trại góp phần quan trọng việc ứng dụng tiến kỹ thuật công nghệ vào sản xuất; khai thác có hiệu đất đai, hướng tổ chức sản xuất nơng nghiệp hàng hóa theo hướng tập trung đại Việc định hướng phát triển ban hành sách khuyến khích kinh tế trang trại phát triển mạnh thời gian tới theo hướng sản xuất hàng hóa, hiệu bền vững cần thiết, đáp ứng yêu cầu sản xuất hàng hóa theo chế thị trường Trên sở phân tích q trình phát triển kinh tế trang trại đến nay, Luận văn cho thấy hướng trang trại yêu cầu hoàn thiện trang trại thời gian tới cần thiết để phát triển nơng nghiệp hàng hố, phát triển KTXH nơng thơn theo hướng CNH-HĐH Từ khẳng định kết đạt được, mặt hạn chế, đặc biệt tìm nguyên nhân trình phát triển kinh tế trang trại Trên sở tổng kết thực tiễn vận dụng lý luận phù hợp, luận văn đưa giải pháp để góp phần tiếp tục đổi phát triển kinh tế trang trại địa bàn Yên Định 103 Để đẩy mạnh phát triển kinh tế trang trại huyện Yên Định thời gian tới luận văn giải đồng vấn đề sau: Nghiên cứu đánh giá, xác định nhu cầu thị trường, tiềm phát triển kinh tế trang trại huyện Yên Định, kết hợp với định hướng phát triển nông, lâm nghiệp thuỷ sản huyện Yên Định đến năm 2020 để đưa hệ thống quan điểm mang tính nguyên tắc làm sở cho việc xây dựng hệ thống giải pháp nhằm phát triển kinh tế trang trại huyện Yên Định thời gian tới Đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm phát triển kinh tế trang trại huyện Yên Định đến năm 2025 Các giải pháp tập trung giải số vấn đề đẩy mạnh phát triển số lượng trang trại; nguồn lực yếu tố sản xuất; đẩy mạnh liên kết sản xuất trang trại; mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp Phát triển kinh tế trang trại hướng, ổn định, bền vững phát huy sức mạnh tổng hợp vừa giải phóng sức sản xuất, vừa phát huy nội lực gia đình, địa phương thu hút nhiều lao động góp phần xố đói, giảm nghèo nhân tố quan trọng thúc đẩy nghiệp công nghiệp hố, đại hố nơng nghiệp, nơng thơn nước ta TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn (2011) Thông tư số 27/2011/TT – BNN & PTNT quy định tiêu chí thủ tục cấp giấy chứng nhận kinh tế trang trại Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn (2015) Dự thảo tờ trình lần sách khuyến khích phát triển kinh tế trang trại ngày 28/8/2015 Chi cục Thống kê huyện Yên Định (2017-2019) Niên giám thống kế huyện Yên Định Chi cục Thống kê huyện Yên Định (2017-2019) Kết số tiêu chủ yếu trang trại Chính phủ (2000) Nghị 03/2000/QĐ - CP ngày 02/02/2000, kinh tế trang trại Cục Thống kê Thanh Hóa(2017-2019), Kết tổng điều tra nông nghiệp, nông thôn thủy sản tỉnh Thanh Hóa năm 2017-2019 Lê Thế Chung (2014), Phát triển kinh tế trang trại địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Đà Nẵng Phạm Văn Chung (2011), Phát triển kinh tế trang trại địa bàn huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Đà Nẵng Nguyễn Điền, Trần Đức (1993) Kinh tế trang trại gia đình giới châu Á, Nxb Thống kê, Hà Nội 10 Nguyễn Đình Hương (2000) Thực trạng giải pháp phát triển kinh tế trang trại thời kỳ công nghiệp hoa, đại hóa Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội; 11 Nguyễn Thị Lai, Bùi Minh Vũ (2005) Trang trại đặc trưng 12 Nguyễn Thế Nhã (1999) Thực trạng phát triển kinh tế trang trại nước ta 13 Lê Trọng (2000) Phát triển quản lý trang trại kinh tế thị trường Tài liệu tái lần thứ hai Nxb Nông nghiệp, Hà Nội 14 Nguyễn Đức Thịnh (2000), Kinh tế trang trại tỉnh Trung du, miền núi phía Bắc, NXB Khoa học xã hội 15 Mai Văn Xuân (2008) Bài giảng kinh tế nông hộ trang trại Đại học Kinh tế Huế 16 Phòng Kinh tế - hạ tầng huyện Yên Định (2018) Kết chuyển đổi cấu kinh tế địa bàn huyện giai đoạn 2015 - 2018 17 Phịng Tài ngun Mơi trường huyện n Định (2019) Hiện trạng sử dụng đất huyện Yên Định 18 Trần Tú Khánh (2015) Chính sách phát triển kinh tế trang trại bền vững địa bàn tỉnh Nghệ An 19 Trần Tác (2000) Một số giải pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế trang trại Việt Nam Trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh, Vũng Tàu 20 UBND huyện Yên Định (2018), Báo cáo số 214/BC-UBND tình hình kinh tế-xã hội năm 2018 kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội năm 2019 21 UBND huyện Yên Định (2018), Báo cáo quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội huyện Yên Định đến năm 2017 định hướng đến năm 2020 22 UBND huyện Yên Định (2019), Thống kê kiểm kê đất đai 23 UBND tỉnh Thanh Hóa (2015), Đề án: Phát triển kinh tế trang trại tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2015-2020 PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA (Dùng cho chủ trang trại) I Đánh giá giải pháp, sách phát triển kinh tế trang trại Quy hoạch phát triển loại hình trang trại 1.1 Hiện trang trại ông/bà loại hình trang trại nào? …………………………………………………………………………………………… 1.2 Trang trại ông/bà cấp giấy chứng nhận trang trại chưa? Có Khơng 1.3 Trang trại có gặp khó khăn việc xin cấp giấy chứng nhận trang trại hay không? Nếu có khó khăn gì? ……………………………………………………………………………………… 1.4 Trang trại hưởng quyền lợi sau cấp giấy chứng nhận trang trại? ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 1.5 Mong muốn ông/bà vấn đề nào? ……………………………………………………………………………………… … Chính sách đất đai 2.1 Đất trang trại từ nguồn đất nào? Đất nhà nước giao hạn mức Đất thuê, nhận khoán Đất chuyển nhượng thừa kế, tặng, cho Đất gia đình, cá nhân góp Khác Khác………………………………………………………………………………… Trang trại phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất làm trang trại hay chưa? Rồi Chưa Lý chưa được……………………………………………………………………… 2.2 Tổng diện tích trang trại (m ) …………………………………………………… Trong đó, diện tích trồng trọt? ……………………………………………………… Diện tích ao hồ? ……………………………………………………………………… Diện tích chăn ni cạn: ………………………………………………………… 2.3 Hộ có th thêm đất khơng? Hộ có gặp khó khăn việc mở rộng trang trại hay khơng? ……………………………………………………………………………………… … 2.4 Mong muốn ông/bà quy hoạch đất đai phát triển kinh tế trang trại thời gian tới? ……………………………………………………………………………………… … Chính sách hỗ trợ vốn chuyển giao khoa học công nghệ 3.1.Tổng số vốn đầu tư trang trại: …………………………………………………… 3.2.Trang trại có vay vốn khơng? Có Khơng Nếu có, số vốn vay bao nhiêu? …………………………………………………… Lãi suất: ……………………………………………………………………………… 3.3 Trang trại vay vốn từ tổ chức nào? Quỹ tín dụng nhân dân Ngân hàng NN&PTNT Người thân 3.4 Khó khăn vay vốn theo ngân hàng nhà nước? Lượng vốn vay Thời gian vay ngắn Thủ tục vay vốn phức tạp Lãi suất cao Khác Khác……………………………………………………………………………………… 3.5 Mong muốn ông/bà vay vốn phát triển kinh tế trang trại? ……………………………………………………………………………………………… 3.6 Ông bà có biết chủ trương hỗ trợ KHCN phổ biến rộng rãi địa phương khơng? Có Khơng Khơng biết Ơng/ bà có đề xuất giúp triển khai thực sách phát triển trang trại địa phương ? …………………………………………………………………………………………………………… Chính sách đào tạo bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực 4.1 Ông/bà có hỗ trợ khoa học cơng nghệ tham gia lớp tập huấn huyện hay khơng? ……………………………………………………………………………………………… 4.2 Ơng bà thường nhận hỗ trợ kỹ thuật tiến bộ, thông tin thị trường, thông tin từ đâu? Từ chương trình khuyến nơng Từ doanh nghiệp cung cấp vật tư Từ cán khuyến nơng Sinh hoạt hội/ nhóm trang trại Khác (ghi rõ)…………………………………………………………………… 4.3 Tập huấn thường tổ chức vào thời điểm nào? Tập huấn phương thức nào? Nội dung chương trình tập huấn gì? ……………………………………………………………………………………………… Chính sách phát triển thị trường tiêu thụ: 5.1 Địa phương có hỗ trợ đầu vào cho trang trại hay khơng? Hỗ trợ qua hình thức nào? 5.2 Ơng bà có địa phương giới thiệu hỗ trợ việc tìm kiếm thị trường tiêu thụ hay không? 5.3 Mong muốn ông bà vấn đề thê nào? II Đánh giá chung kiến nghị quản lý phát triển Kinh tế trang trại huyện Ông(bà) cho ý kiến sách phát triển trang trại địa bàn huyện n Định (1) Hồn tồn khơng đồng ý; (2) Khơng đồng ý; (3) Bình thường; (4) Đồng ý; (5) Hoàn toàn đồng ý) Câu hỏi Các mức đánh giá Chính sách hỗ trợ yếu tố nguồn lực cho phát triển trang trại Địa phương có sách đất đai ưu đãi, giá th đất hợp lý Câu hỏi Cơ sở hạ tầng (giao thông, điện, nước, mạng internet, viễn thông…) đảm bảo thuận lợi, hợp lý Hạ tầng giao thông kết nối địa phương, vùng tốt Địa phương có sách tín dụng ưu đãi Trang trại dễ dàng tiếp cận vốn vay ngân hàng Thủ tục vay vốn ngân hàng đơn giản, thuận tiện Lãi suất khoản chi phí vay vốn thấp Địa phương có sách đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho trang trại Lao động địa phương đáp ứng yêu cầu số lượng, chất lượng Các sách hỗ trợ yếu tố đầu vào Địa phương có sách hỗ trợ dịch vụ cung ứng nguyên liệu đầu vào tốt Nguồn nguyên vật liệu chất lượng, ổn định, giá rẻ Nguồn cung ứng nguyên vật liệu đa dạng dễ tiếp cận Hệ thống cung cấp nhiên liệu, lượng đảm bảo tốt Hệ thống hạ tầng thông tin hỗ trợ tốt, hợp lý Hệ thống dịch vụ hỗ trợ kinh doanh, dịch vụ khác đầy đủ Các sách hỗ trợ thủ tục hành Thủ tục hành cải cách đơn giản, minh bạch Thủ tục đăng ký kinh doanh, đơn giản dễ dàng Các thủ tục pháp lý đơn giản, thơng thống Địa phương giải pháp lý có lợi cho trang trại Địa phương có nhiều ưu đãi cho trang trại Chính sách hỗ trợ thị trường tiêu thụ, xúc tiến thương mại Địa phương có nhiều chương trình xúc tiến thương mại Địa phương có nhiều chương trình hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm Địa phương có nhiều biện pháp bảo hộ sản Các mức đánh giá Câu hỏi Các mức đánh giá phẩm dịch vụ Địa phương có nhiều biện pháp đảm bảo thị trường cạnh tranh bình đẳng Đánh giá chung sách hỗ trợ phát triển trang trại Các sách hỗ trợ phát triển trang trại đầy đủ, hợp lý Trang trại địa bàn có lực cạnh tranh tốt Trang trại địa bàn phát triển ngày tốt Trang trại địa bàn có nhiều hội phát triển thời gian đến Tình hình phát triển trang trại huyện tốt, hướng Ơng bà có ý kiến đống góp, mong muốn sách hỗ trợ địa phương nào? ……………………………………………………………………………………………… PHỤ LỤC BIÊN BẢN PHỎNG VẤN (Dành cho cán quản lý kinh tế trang trại) - Họ, tên: - Chức vụ tại: - Thời gian vấn: - Nội dung phịng vấn : +) Ơng(bà) cho biết địa phƣơng có sách để hỗ trợ cho trang trại địa bàn huyện phát triển kinh tế? ……………………………………………………………………………………………… +) Tình hình thực thi sách hỗ trợ đƣợc triển khai nhƣ nào? Việc triển khai mang lại hiệu nhƣ mặt phát triển kinh tế? – Về cấp giấy chứng nhận trang trại cho hộ: ……………………………………………………………………………………………… - Về quy hoạch phát triển , đất đai địa phương: ……………………………………………………………………………………………… - Về hỗ trợ vốn cho trang trại: ……………………………………………………………………………………………… - Về tổ chức tập huấn, áp dụng khoa học kỹ thuật: ……………………………………………………………………………………………… - Về thu hút đầu tư tìm kiếm thị trường: ……………………………………………………………………………………………… +) Ơng(bà) cho biết cịn tồn khó khan việc phát triển kinh tế trang trại địa bàn hạn chế nhƣ việc thực thi sách hỗ trợ cho phát triển trang trại? ……………………………………………………………………………………………… +) Ơng(bà) có đề xuất để nâng cao hiệu phát triển trang trại thực thi sách hỗ trợ hay khơng? ………………………………………………………………………………………………