nhỮng biỆn phÁp ĐỔi mỚi ĐỂ GIảI quyết vấn đề
Cơ sở lý luận
Trẻ em ở lứa tuổi Mẫu giáo rất nhạy cảm với âm nhạc và thường hứng thú tham gia các hoạt động âm nhạc Giáo dục âm nhạc không chỉ giúp trẻ phát triển tình cảm đạo đức thẩm mỹ mà còn hình thành lòng yêu thiên nhiên, Tổ quốc và tình yêu thương con người Qua đó, trẻ cũng phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể như tính tổ chức kỷ luật và sự tự chủ Hơn nữa, giáo dục âm nhạc nâng cao khả năng trí tuệ, phát triển trí tưởng tượng và củng cố kiến thức thông qua học tập và vui chơi Các hoạt động như nghe hát, ca hát, nhảy múa và chơi trò chơi âm nhạc sẽ góp phần hình thành nhân cách phát triển toàn diện cho trẻ, bao gồm thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và thể lực Tuy nhiên, việc hình thành những yếu tố này cho trẻ không phải là điều dễ dàng.
Năm nay, tôi dạy lớp có 45 trẻ, nhiều em còn khóc khi đến lớp và chưa biết hát hay nói trọn câu Trong những ngày đầu, tôi thường hát cho các em nghe và tập hát những bài ngắn, dễ nhớ Nhờ vậy, tôi nhận thấy nhiều trẻ thích nghe tôi hát và dần dần ham thích đến lớp hơn Tôi tiếp tục nghiên cứu cách làm cho trẻ yêu thích âm nhạc và tham gia vào các hoạt động âm nhạc Âm nhạc rất gần gũi với trẻ em, nhưng ở giai đoạn đầu đời, phản ứng của trẻ với âm nhạc vẫn còn mơ hồ Khi bước vào tuổi mẫu giáo, đặc biệt từ 3 tuổi trở lên, trẻ đã có thể cảm nhận và yêu thích âm nhạc, nhưng mức độ yêu thích này khác nhau tùy thuộc vào hoàn cảnh sống và giáo dục Vì vậy, giáo dục âm nhạc không chỉ là phương tiện phát triển thẩm mỹ và đạo đức mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển trí tuệ và tâm sinh lý của trẻ, tạo nên một thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc cho các em.
Để nâng cao chất lượng và sự yêu thích âm nhạc ở trẻ, giáo viên cần thường xuyên thực hiện các hoạt động giáo dục âm nhạc Họ nên tự tạo ra nhiều đồ chơi và đồ dùng dạy học phù hợp, đồng thời tích hợp âm nhạc vào các hoạt động hàng ngày tại trường Mầm non - Mẫu giáo một cách hợp lý và hiệu quả.
Để thực hiện hiệu quả việc lồng ghép trong giáo dục âm nhạc, cũng như tạo ra những trò chơi mới cho các hoạt động giáo dục hoặc lễ hội, chúng ta cần áp dụng đầy đủ ba phương pháp cơ bản của giáo dục âm nhạc.
Phương pháp trực quan thích giác trong giáo dục âm nhạc là cách tiếp cận độc đáo, giúp âm nhạc khơi dậy nhiều tâm trạng và cảm xúc phong phú, gần gũi với trẻ Phương pháp này không chỉ tạo ra sự kết nối giữa âm nhạc và cảm xúc mà còn thúc đẩy sự phát triển toàn diện của trẻ.
Phương pháp sử dụng từ ngữ như giảng giải và chỉ dẫn nhằm phát triển ý thức của trẻ Đối với trẻ em, những lời nói cụ thể kèm theo hình ảnh từ giáo viên là công cụ nhận thức đặc biệt gần gũi và dễ hiểu.
Phương pháp thực hành nghệ thuật trong giáo dục âm nhạc bao gồm việc trẻ hát, chơi trò chơi âm nhạc, vận động, sử dụng nhạc cụ và tham gia các hoạt động sáng tạo dưới sự hướng dẫn của giáo viên Tại đơn vị tôi quản lý, chúng tôi đã áp dụng lồng ghép giáo dục âm nhạc vào các hoạt động từ thể dục buổi sáng đến các hoạt động chiều, mang lại hiệu quả tích cực Chúng tôi cũng đã cải biên, sưu tầm và sáng tác một số trò chơi phong phú hơn để nâng cao trải nghiệm học tập cho trẻ.
Cơ sở thực tiễn
- Giáo viên đạt trình độ chuẩn.
- Giáo viên được tham gia lớp tập huấn đàn.
Trường học được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất và công nghệ hiện đại, bao gồm các thiết bị, đồ dùng và đồ chơi cần thiết cho việc giảng dạy Đặc biệt, trường còn có nhiều dụng cụ âm nhạc phục vụ cho các hoạt động giáo dục, tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập và phát triển năng khiếu của học sinh.
- Ban giám hiệu luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn, thường xuyên dự giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy.
- Bản thân được thường xuyên tham dự những buổi thao giảng, dự giờ, kiÕn tËp do Phòng giáo dục tổ chức.
Sự phối hợp chặt chẽ với đồng nghiệp trong việc rèn luyện trẻ, cùng với sự hỗ trợ và tài liệu từ các chị em trong trường và trường bạn, đã giúp tôi thiết kế bài dạy trên máy tính hiệu quả cho tiết học.
- Cú một số chỏu tiếp thu chậm : như bộ Vũ, Diệu Linh, Tùng (chậm núi)
… nờn cú ảnh hưởng đến việc nghe nhạc, phát âm nên việc tiếp thu các bài hát của trẻ cũng bị hạn chế.
- Một số trẻ quá hiếu động nên cũng ảnh hưởng tới việc học tập: bé Quang,
- Một số phụ huynh còn chưa thực sự quan tâm đến việc học của con.
Từ những thuận lợi, khó khăn trên tôi đã tìm ra một số biện pháp đế khắc phục.
Các biện pháp
Giáo viên dạy nhạc, vận động và kịch cho trẻ không cần phải có tài năng đặc biệt, mà điều quan trọng nhất là thái độ tích cực và sự công nhận đối với các biểu hiện của trẻ Mỗi trẻ cần một môi trường khuyến khích sáng tạo, nơi chúng cảm thấy tự do thể hiện bản thân Giáo viên cần động viên và khen ngợi kịp thời, tạo ra không khí tin tưởng thông qua các hoạt động sáng tạo và trò chơi đóng kịch Khi trẻ cảm nhận được sự tôn trọng từ giáo viên, chúng sẽ tự tin hơn và có nhiều ý tưởng phong phú hơn Sự tự tin này giúp trẻ cảm thấy hài lòng và tự hào về những gì mình đã làm, đồng thời tăng cường sự hứng thú trong các hoạt động khác.
Giáo viên cần xây dựng kế hoạch cho lớp học dựa trên tình hình thực tế của từng địa phương và lớp học, đảm bảo cân bằng giữa hoạt động yên tĩnh và ồn ào, cũng như giữa năng động và nghỉ ngơi Một giáo viên có kinh nghiệm sẽ nhanh chóng nhận ra trạng thái của nhóm trẻ và có sẵn các nội dung phù hợp Để tổ chức tốt các trò chơi và vận động sáng tạo theo nhạc, giáo viên cần lập kế hoạch và tập duyệt nghiêm túc, giống như chuẩn bị cho một buổi biểu diễn thực sự Việc giáo viên thường xuyên nhìn vào sách vở trong khi dẫn dắt trẻ sẽ làm giảm khả năng giao tiếp và phát hiện phản ứng của trẻ Nếu giáo viên thiếu tự tin trong việc nhớ lời bài hát, họ sẽ khó có thể thu hút sự chú ý của trẻ Do đó, giảng dạy hiệu quả đòi hỏi giáo viên phải chuẩn bị kỹ lưỡng và luyện tập để đạt được sự tự tin, giống như cách mà trẻ nhỏ học hỏi.
1 Biện pháp 1:Tạo môi trường học tập, rèn luyện cho trẻ:
Tôi luôn tối ưu hóa không gian lớp học và chú trọng đến việc sắp xếp các học cụ cũng như đội hình, nhằm tạo ra một môi trường học tập thoải mái và thân thiện cho trẻ Ảnh: Góc âm nhạc.
Khi tổ chức các hoạt động Âm nhạc tập trung vào việc dạy múa minh họa, tôi thường chọn phòng Âm hạc Việc này giúp trẻ có cơ hội soi gương và điều chỉnh các động tác của mình, từ đó kích thích sự tham gia tích cực hơn của trẻ trong hoạt động.
- Chú ý đến khả năng phát âm của trẻ để có sự điều chỉnh và sửa sai rèn luyện cho trẻ.
Trước khi tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ, tôi đã tự luyện tập đàn và giọng hát để giúp các em cảm thụ âm nhạc một cách chính xác hơn.
2 Biện pháp 2: Chú ý rèn nề nếp, rèn kỹ năng và kích thích sự sáng tạo cho trẻ:
Trẻ em có khả năng thực hiện theo hiệu lệnh và khẩu lệnh, đồng thời biết cách chia nhóm Việc tìm hiểu về hang giúp trẻ phát triển sự tự tin, mạnh dạn, nhanh nhẹn và linh hoạt, đặc biệt khi tham gia biểu diễn.
- Rèn thêm cho trẻ một số động tác múa như: nhún ký chân, cuộn tay, lắc mông nhịp nhàng theo lời bài hát
Khuyến khích trẻ tự thỏa thuận và lựa chọn các hoạt động vận động theo sở thích và sự sáng tạo của mình Giáo viên có thể sử dụng lời nói để động viên trẻ thực hiện các hoạt động sáng tạo đa dạng, không trùng lặp với bạn bè Ảnh: Cô giáo hướng dẫn trẻ rèn luyện nề nếp trong giờ học âm nhạc.
3 Biện pháp 3 : Giỏo dục õm nhạc trong giờ đón trẻ ở trường Mẫu giáo :
Giờ đón trẻ là thời điểm quan trọng để tạo không khí vui vẻ, thu hút trẻ đến trường, đặc biệt khi các em còn chưa tự giác Trong giai đoạn này, trẻ cần tạm rời xa tình cảm ấm áp từ bố mẹ để hòa nhập vào môi trường học tập, và âm nhạc đóng vai trò rất lớn trong việc này Mặc dù việc sử dụng âm nhạc là điều bình thường ở hầu hết các trường và huyện, nhưng vẫn có một số giáo viên chưa biết chọn lựa ca khúc phù hợp Tôi đã nghiên cứu và đề xuất một số bài hát hấp dẫn để thu hút trẻ, chẳng hạn như ca khúc “Em đi”.
Bài hát "Mẫu giáo" của Dương Minh Viên mang đến một giai điệu vừa phải và sắc thái vui tươi, thể hiện niềm hạnh phúc khi trẻ em bước vào trường học Những câu hát như "Nắng vừa lên em đi Mẫu giáo mừng vui đón em vào trường " tạo nên không khí phấn khởi, khuyến khích trẻ em đến lớp.
Rồi những bài “Cháu đi Mẫu giáo” của Phạm Thanh Hưng, bài
Trường chúng cháu là trường Mầm non của Phạm Tuyên mang đến không gian hòa quyện với thiên nhiên, thể hiện niềm vui đến trường của trẻ qua bài hát “Con chim hót trên cành cây” Mỗi ngày mới lại bắt đầu sôi động với âm thanh và màu sắc thiên nhiên qua bài “Vui đến trường” của Hồ Bắc, tạo nên bầu không khí phấn khởi cho các em nhỏ.
Để giúp trẻ hình thành nề nếp trước khi vào lớp, việc giáo dục lễ phép và tự tin là rất quan trọng Bài thơ "Lời chào buổi sáng" của Nguyễn Thị Nhung nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chào hỏi, đặc biệt là việc chào bố mẹ, nhằm tạo thói quen tốt cho trẻ.
Cho trẻ nghe những bài hát dễ hát theo không chỉ giúp trẻ làm quen với âm nhạc mà còn củng cố kiến thức trong chương trình học Các bài hát như “Đi học” của Bùi Đình Thảo và “Bài ca đi học” của Phan Trần Bảng tạo không khí vui vẻ cho trẻ, đồng thời giúp trẻ nhận biết cuộc sống xung quanh Những bài hát như “Cô giáo như mẹ hiền” và “Ngày đầu tiên đi học” của Nguyễn Ngọc Thiện còn chăm sóc cho từng bữa ăn giấc ngủ của trẻ Hình ảnh cô giáo tạo hứng thú cho trẻ yêu thích âm nhạc trong giờ đón trẻ rất quan trọng.
4 Biện phỏp 4: Giáo dục âm nhạc trong cỏc hoạt động chung :
Trong giờ LQVH, giáo viên giúp trẻ cảm nhận bài thơ và câu chuyện qua việc đọc diễn cảm và hiểu nội dung, nhằm truyền đạt vẻ đẹp của tiếng nói dân tộc, sản phẩm trí tuệ và tình cảm của các thế hệ người Việt Nam.
Thông qua việc dạy bài thơ “Hạt gạo làng ta” của Trần Đăng Khoa, giáo viên đã kết hợp cho trẻ nghe bài hát cùng tên do Trần Viết Bính phổ nhạc Giai điệu trữ tình của bài hát không chỉ làm nổi bật ý nghĩa của bài thơ mà còn giúp tiết học trở nên sinh động và phong phú hơn, thu hút sự chú ý của trẻ.
Nhiều bài thơ liên quan đến chủ đề của bài hát, mặc dù lời thơ không hoàn toàn giống với lời bài hát, nhưng vẫn mang đến ý nghĩa sâu sắc và mở rộng nhận thức cho trẻ em trong tiết học đó.
Trẻ đọc bài thơ “Bó hoa tặng cô” của Ngô Quân Miện:
Ngày mồng tám tháng ba Chúng em đi hái hoa Mang về tặng cô giáo
Bó hoa của em đây
Kết quả
1 Chất lượng khảo sát trẻ:
STT Một số kỹ năng trong hoạt động âm nhạc
1 Hát tự nhiên, hát được theo giai điệu bài hát quen thuộc.
2 Vận động theo nhịp điệu bài hát, bản nhạc ( vỗ tay theo phách, nhịp, vận động minh họa).
3 Hứng thú trong các giờ hoạt động âm nhạc.
4 Có kỹ năng chơi các trò chơi âm nhạc quen thuộc.
Giáo viên luôn mong muốn giúp trẻ học tốt và yêu thích môn âm nhạc Để đạt được điều này, cần áp dụng các phương pháp giảng dạy sáng tạo, kết hợp với các bộ môn khác một cách hợp lý, nhằm tạo ra sự hứng thú và khuyến khích trẻ tham gia tích cực vào quá trình học tập.
- Tổ chức ngày hội ngày lễ: Ngày hội đến trường của bé, 20/11, tết trung thu thường xuyên hằng năm.
- Tổ chức thao giảng lồng ghép GDÂN theo biện pháp nêu trên có hiệu quả.
Trẻ em thể hiện sự hứng thú đặc biệt khi tham gia hoạt động Giáo dục Âm nhạc (GDÂN), tích cực chơi và thành thạo các trò chơi, tạo ra không khí vui tươi và hào hứng trong quá trình học Nhờ đó, chất lượng hoạt động GDÂN được nâng cao rõ rệt.
Phong trào sưu tầm và sáng tác các trò chơi âm nhạc đã được khơi dậy mạnh mẽ, nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ phía phụ huynh Sự tham gia của trường và phụ huynh trong các hội thi, thao giảng, hội giảng và các ngày hội lễ tết càng làm tăng thêm sự gắn kết và phát triển hoạt động giáo dục âm nhạc.
Trong chương trình giáo dục mầm non, giáo dục âm nhạc đóng vai trò quan trọng, gần gũi và yêu thích đối với trẻ Môn học này không chỉ mang lại niềm vui mà còn là nguồn cảm hứng mạnh mẽ giúp trẻ cảm thụ nghệ thuật Hơn nữa, giáo dục âm nhạc là phương tiện hiệu quả để tổ chức các hoạt động giáo dục tại trường.
Việc thực hiện các biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc tại trường Mầm non đã tạo ra một không gian học tập sinh động và thoải mái Trẻ em trở nên hứng thú và tích cực hơn trong giờ học âm nhạc, đồng thời mối quan hệ giữa cô giáo và trẻ cũng trở nên gần gũi hơn Nhờ đó, trẻ em phát triển sự tự tin, linh hoạt và nhanh nhẹn hơn trong các hoạt động học tập.
Trước những giải pháp trên tôi đã ứng dụng thực tế vào lớp của mình, tôi đã rút ra bài học kinh nghiệm sau:
- Cô giáo luôn có ý thức rèn luyện, thường xuyên tham khảo tài liệu, chuyên ngành, cácư giáo trình.
- Cô giáo phải gần gủi với trẻ, nắm bắt được sinh lý của trẻ để biết được trẻ thích gì, hứng thú vào hoạt động nào nhất.
- Cô sinh hoạt sáng tạo biết tận dụng cơ hội tìm ra những biện pháp hiệu quả nhất.
Lắng nghe ý kiến đóng góp và sẵn sàng sửa chữa khuyết điểm là điều quan trọng để phát huy những ưu điểm của bản thân Qua mỗi hoạt động, việc tự rút kinh nghiệm sẽ giúp tôi hỗ trợ trẻ phát triển tốt hơn.
- Đồng thời thực hiện tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh.
Muốn có được những trò chơi sáng tạo và đưa GDÂN vào trong đời sống hằng ngày của trẻ ở trường Mầm non, trước hết :
- Người phụ trách chuyên môn phải nắm vững kiến thức, kĩ năng cơ bản của GDÂN.
- Hướng dẫn giáo viên cụ thể khi thực hiện.
- Kế hoạch tổ chức, đầu tư phải có nhiều thời gian.
- Thực hiện tốt công tác chuyên môn, tham mưu để có sự quan tâm, động viên kịp thời và chỉ đạo sâu sát của hiệu trưỏng.
- Động viên giáo viên thường xuyên, kịp thời và có sự nỗ lực cao.
Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh là yếu tố quan trọng để nhận được sự hỗ trợ cần thiết từ gia đình, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức và thực hiện các hoạt động của nhà trường.
- Bản thân người chỉ đạo chuyên môn, giáo viên không ngừng học hỏi, tham khảo tài liệu, tham quan học tập, sáng tạo trong phương pháp giảng dạy.