Tổng quan tình hình nghiên cứu
Nghiên cứu chung về phụ nữ, giới và phát triển, bình đẳng giới
Trần Thị Vân Anh và Lê Ngọc Hùng đã tiến hành nghiên cứu về mối quan hệ giữa phụ nữ, giới và phát triển thông qua công trình "Phụ nữ giới và phát triển" Nghiên cứu này góp phần làm rõ vai trò của phụ nữ trong quá trình phát triển xã hội.
Bài viết phân tích sâu sắc vai trò và vị trí của phụ nữ trong quá trình đổi mới kinh tế - xã hội, tập trung vào các khía cạnh như việc làm, thu nhập, sức khỏe và trình độ học vấn chuyên môn Đồng thời, tác giả cũng đề cập đến sự tham gia của phụ nữ trong quản lý kinh tế - xã hội, mối quan hệ giữa phụ nữ và gia đình, cũng như ảnh hưởng của chính sách xã hội đối với phụ nữ và việc thực hiện bình đẳng giới.
Công trình nghiên cứu của Phan Thanh Khôi và Đỗ Thị Thạch mang tên “Những vấn đề giới - từ lịch sử đến hiện đại” đã phân tích vấn đề giới qua các tác phẩm kinh điển của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin và Hồ Chí Minh, đồng thời xem xét đường lối, chính sách và pháp luật của Đảng và Nhà nước Việt Nam, cũng như vấn đề giới trên một số phương tiện thông tin đại chúng Nghiên cứu này cung cấp căn cứ lý luận và thực tiễn về thực trạng quan hệ giới ở Việt Nam hiện nay.
Công trình nghiên cứu "Khoa học giới - Những vấn đề lý luận và thực tiễn" của Trịnh Quốc Tuấn và Đỗ Thị Thạch đã cung cấp cái nhìn tổng quan về sự phát triển của khoa học giới Nghiên cứu này tiếp cận vấn đề giới từ nhiều lĩnh vực quan trọng trong xã hội, bao gồm chính trị, kinh tế, giáo dục và gia đình, góp phần làm rõ các khía cạnh lý luận và thực tiễn của giới tính.
Lê Thi trong nghiên cứu “Phụ nữ và bình đẳng giới trong đổi mới ở Việt Nam hiện nay” đã áp dụng quan điểm của Đảng và Nhà nước để phân tích các vấn đề liên quan đến bình đẳng giới thông qua khảo sát thực tiễn Việt Nam, với định hướng xã hội chủ nghĩa, đã chú trọng và tạo điều kiện cho sự phát triển của phụ nữ Việc giải phóng phụ nữ không chỉ đơn thuần là một mục tiêu mà còn là một quá trình cần sự quan tâm và hỗ trợ từ toàn xã hội.
2 Tổng quan tình hình nghiên cứu đơn giản là vấn đề chính sách mà nó còn ở cuộc sống thực tiễn Theo tác giả, nhiều nghiên cứu gần đây đã luận giải tỷ số chênh lệch giữa nam và nữ trong bộ máy lãnh đạo các cấp đồng thời bước đầu chỉ ra quan niệm, định kiến giới của một số cán bộ chính quyền và người dân đối với việc phụ nữ tham gia lãnh đạo Sự hạn chế của phụ nữ trong giáo dục đào tạo, việc bố trí sử dụng cán bộ nữ và việc giữ gìn, phát triển tiềm năng của phụ nữ, tác động của phân công lao động bất bình đẳng hiện nay đến việc nâng cao năng lực và trao quyền cho phụ nữ được tác giả đánh giá là có nguyên nhân liên quan đến sự phân công lao động Trên cơ sở này, tác giả cũng đã nêu lên một số chính sách xã hội cần thiết nhằm xây dựng bình đẳng giới trong tình hình mới.
Nghiên cứu chung về công tác cán bộ, sự tham gia lãnh đạo, quản lý của phụ nữ trong hệ thống chính trị
Về công tác cán bộ trong HTCT Việt Nam nói chung có khá nhiều công trình nghiên cứu:
Võ Thị Mai trong công trình “Vai trò của nữ cán bộ quản lý nhà nước trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá” đã phân tích thực trạng và xu hướng thay đổi vai trò của nữ cán bộ quản lý nhà nước Bài viết cũng đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao vai trò và vị thế của phụ nữ trong quản lý nhà nước ở giai đoạn hiện nay.
Công trình “Quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý” của Đỗ Minh Cương tập trung vào việc nâng cao chất lượng và hiệu quả trong công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý, phù hợp với yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá Bài viết phân tích thực trạng và chỉ ra nguyên nhân của những yếu kém cần khắc phục, đồng thời đề xuất giải pháp nhằm cải thiện công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý trong bối cảnh hiện nay.
Công trình “Nâng cao năng lực lãnh đạo của cán bộ nữ trong hệ thống chính trị” của Đỗ Đức Hạt làm rõ các luận cứ khoa học và thực tiễn về việc nâng cao vị trí, vai trò và năng lực lãnh đạo của cán bộ nữ trong hệ thống chính trị Việt Nam Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện năng lực lãnh đạo của cán bộ nữ, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước trong bối cảnh hiện nay.
Trần Thị Vân Anh trong công trình “Những trở ngại đối với sự phấn đấu của nữ lãnh đạo” đã chỉ ra những trở ngại chính mà nữ cán bộ lãnh đạo phải đối mặt Những trở ngại này bao gồm ảnh hưởng từ người có trách nhiệm, quy trình tạo nguồn và kiểm tra, đánh giá cán bộ nữ, các quy định chính sách không thuận lợi, cũng như tác động của định kiến và chuẩn mực xã hội cũ.
Nghiên cứu của Phạm Thu Hiền về "Những rào cản đối với phụ nữ khi tham gia ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân" đã chỉ ra các rào cản chính như nhận thức, năng lực, thủ tục bầu cử, và ảnh hưởng của văn hóa truyền thống đối với sự tham gia của phụ nữ Từ đó, tác giả đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao tỷ lệ phụ nữ tham gia vào hoạt động của Hội đồng nhân dân.
Phạm Thị Thu Hà trong nghiên cứu “Định kiến giới đối với nữ giới trong lĩnh vực lãnh đạo, quản lý” đã chỉ ra rằng định kiến giới vẫn tồn tại sâu sắc trong văn hóa và hành vi của cá nhân từ gia đình đến xã hội Tác giả cũng đã đề xuất các giải pháp nhằm thay đổi nhận thức và thái độ đối với phụ nữ, đặc biệt trong lĩnh vực lãnh đạo và quản lý.
Công trình nghiên cứu của Lê Thị Bích Tuyền về “Sự tham gia của phụ nữ trong lãnh đạo, quản lý ở tỉnh Đồng Tháp hiện nay” đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của phụ nữ trong lãnh đạo cấp tỉnh Nghiên cứu phân tích từ góc độ quyền và sự chủ động của phụ nữ trong việc tiếp cận quyền lãnh đạo, đồng thời nêu rõ nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ tham gia thấp Để cải thiện tình trạng này, cần có sự hỗ trợ từ thể chế, nam giới, gia đình và cộng đồng, bên cạnh việc phụ nữ cần chủ động vượt qua khó khăn và rào cản trong quá trình tham chính.
Báo cáo của Ủy ban Quốc gia vì sự tiến bộ của phụ nữ (NCFAW) vào năm 2000 và 2003 đã nêu bật vấn đề tham gia chính trị của phụ nữ Việt Nam, đồng thời chỉ ra sự bất bình đẳng giới trong lĩnh vực này Trong báo cáo "Phân tích tình hình và đề xuất chính sách nhằm tăng cường tiến bộ của phụ nữ và bình đẳng giới ở Việt Nam" (2000) và "Hướng tới bình đẳng giới ở Việt Nam thông qua chu trình chính sách quốc gia có trách nhiệm giới" (2003), NCFAW đã chỉ ra các nguyên nhân văn hóa dẫn đến bất bình đẳng giới trong chính trị Tuy nhiên, báo cáo thiếu minh chứng cụ thể cho những nguyên nhân này và chưa giải thích rõ ràng mối liên hệ giữa các nguyên nhân và giải pháp nhằm khắc phục tình trạng bất bình đẳng, điều này làm giảm tính thuyết phục của các can thiệp về mặt thể chế.
Một số tổ chức tài trợ quốc tế như Liên Hợp Quốc, Ngân hàng Thế giới, và Ngân hàng Phát triển Châu Á thường xuyên công bố các báo cáo về tình hình giới ở Việt Nam Tuy nhiên, vấn đề phụ nữ trong lãnh đạo chính trị vẫn chưa được đề cập nhiều trong các tài liệu này.
Các nghiên cứu hiện tại đã đề cập đến vai trò của bình đẳng giới trong phát triển xã hội, nhưng chưa làm rõ vị trí và năng lực lãnh đạo của nữ cán bộ trong hệ thống chính trị, đặc biệt ở cấp cơ sở Hơn nữa, vấn đề định kiến giới đối với nữ lãnh đạo tại Cần Thơ vẫn chưa được phân tích sâu sắc Do đó, việc nghiên cứu sự tham gia lãnh đạo của phụ nữ trong xây dựng và củng cố hệ thống chính trị cấp cơ sở là một khía cạnh mới và cần thiết.
Luận văn nghiên cứu sự tham gia lãnh đạo và quản lý của phụ nữ trong hệ thống chính trị, đặc biệt tại cấp cơ sở thành phố Cần Thơ Qua việc phân tích thực trạng, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tham gia của phụ nữ trong lãnh đạo và quản lý tại địa phương này.
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về sự tham gia lãnh đạo, quản lý của phụ nữ trong hệ thống chính trị;
Phân tích thực trạng tham gia lãnh đạo và quản lý của phụ nữ trong hệ thống chính trị cấp cơ sở tại Thành phố Cần Thơ cho thấy rằng mặc dù có những tiến bộ nhất định, nhưng tỷ lệ phụ nữ giữ các vị trí lãnh đạo vẫn còn thấp Những rào cản về văn hóa, xã hội và chính sách tiếp tục ảnh hưởng đến sự tham gia của họ Cần có các giải pháp nhằm nâng cao vai trò của phụ nữ trong chính trị, bao gồm đào tạo, khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để họ có thể đóng góp tích cực hơn cho sự phát triển của cộng đồng.
Để nâng cao quy mô và chất lượng tham gia của phụ nữ vào lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị cấp cơ sở tại Thành phố Cần Thơ, cần triển khai các giải pháp như tăng cường đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo cho phụ nữ, tạo điều kiện thuận lợi cho họ tham gia vào các vị trí quản lý, và xây dựng các chính sách khuyến khích sự tham gia của phụ nữ trong các hoạt động chính trị Đồng thời, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò của phụ nữ trong lãnh đạo, từ đó tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển và cống hiến của họ trong hệ thống chính trị.
Luận văn nghiên cứu sự tham gia lãnh đạo, quản lý của phụ nữ trong hệ thống chính trị cấp cơ sở ở Thành phố Cần Thơ.
Nghiên cứu về cán bộ nữ trong các vị trí lãnh đạo và quản lý tại hệ thống chính trị cấp cơ sở là rất cần thiết Điều này không chỉ giúp đánh giá vai trò của phụ nữ trong việc ra quyết định mà còn góp phần vào việc quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực nữ Việc nâng cao sự tham gia của nữ giới trong các chức vụ lãnh đạo sẽ thúc đẩy sự bình đẳng giới và phát triển bền vững trong chính trị.
Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu
Bài viết này dựa trên lý luận về sự tham gia lãnh đạo và quản lý của phụ nữ trong hệ thống chính trị, đồng thời phân tích thực trạng tham gia của phụ nữ tại cấp cơ sở thành phố Cần Thơ Luận văn đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tham gia lãnh đạo và quản lý của phụ nữ trong hệ thống chính trị cấp cơ sở tại Cần Thơ hiện nay.
Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về sự tham gia lãnh đạo, quản lý của phụ nữ trong hệ thống chính trị;
Phụ nữ tại Thành phố Cần Thơ hiện đang có những đóng góp đáng kể trong lãnh đạo và quản lý hệ thống chính trị cấp cơ sở, tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết Sự tham gia của họ chưa đạt tỷ lệ mong muốn, điều này ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định và phát triển chính sách Để nâng cao vai trò của phụ nữ trong chính trị, cần có những biện pháp hỗ trợ phù hợp, khuyến khích sự tham gia tích cực hơn của họ trong các vị trí lãnh đạo Việc phân tích thực trạng này sẽ giúp nhận diện những vấn đề còn tồn tại và tìm ra giải pháp hiệu quả nhằm thúc đẩy sự bình đẳng giới trong chính trị tại địa phương.
Để nâng cao quy mô và chất lượng tham gia của phụ nữ vào lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị cấp cơ sở tại Thành phố Cần Thơ, cần triển khai các giải pháp như tăng cường đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo cho phụ nữ, khuyến khích sự tham gia của họ trong các hoạt động chính trị và xã hội, cũng như tạo ra môi trường làm việc bình đẳng và hỗ trợ Đồng thời, cần có chính sách ưu tiên và các chương trình hỗ trợ nhằm thúc đẩy phụ nữ tham gia vào các vị trí lãnh đạo, từ đó góp phần xây dựng một hệ thống chính trị đa dạng và toàn diện hơn.
Luận văn nghiên cứu sự tham gia lãnh đạo, quản lý của phụ nữ trong hệ thống chính trị cấp cơ sở ở Thành phố Cần Thơ.
Nghiên cứu về cán bộ nữ giữ vai trò lãnh đạo và quản lý trong hệ thống chính trị cấp cơ sở, đặc biệt là những người đang trong diện quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng, là rất quan trọng Việc này không chỉ giúp nâng cao vị thế của phụ nữ trong các vị trí quyết định, mà còn góp phần thúc đẩy sự bình đẳng giới trong lĩnh vực chính trị Các chương trình đào tạo và phát triển cần được thiết kế để hỗ trợ và khuyến khích sự tham gia của phụ nữ trong các chức vụ lãnh đạo, từ đó tạo ra một môi trường làm việc đa dạng và công bằng hơn.
3 Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
7 Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 3 chương, 12 tiết.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ THAM GIA LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ CỦA PHỤ NỮ TRONG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CẤP CƠ SỞ
1.1.1 Khái niệm về lãnh đạo, quản lý
Hoạt động lãnh đạo đã xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử xã hội loài người Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, mọi lao động xã hội, đặc biệt là những lao động diễn ra trên quy mô lớn, đều cần có sự chỉ đạo để điều hòa hoạt động của cá nhân và thực hiện các chức năng, nhiệm vụ chung Vai trò của người đứng đầu là rất quan trọng, quyết định đến hiệu quả của hoạt động chung.
Về khái niệm lãnh đạo, cho đến nay có nhiều cách tiếp cận và định nghĩa khác nhau.
Theo một số từ điển, khái niệm lãnh đạo được định nghĩa là việc dẫn dắt tổ chức và phong trào theo những đường lối cụ thể.
Lãnh đạo cuộc đấu tranh là những cá nhân có khả năng tổ chức và dẫn dắt phong trào, đóng vai trò quan trọng trong việc huy động lực lượng quần chúng Theo từ điển tiếng Việt, lãnh đạo được định nghĩa là việc hướng dẫn người khác hành động, đưa ra ý kiến và phương pháp để tập hợp quần chúng từ sự rời rạc thành một tổ chức mạnh mẽ, giúp họ tự giác thực hiện các chủ trương đã đề ra.
Trong các khoa học chuyên ngành, khái niệm lãnh đạo được giải thích:
Tập bài giảng Khoa học giới của nhóm tác giả Viện Chủ nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng lãnh đạo là một quá trình quan trọng trong việc định hướng và quản lý các hoạt động xã hội.
Lãnh đạo có vai trò quan trọng trong việc định hướng và chỉ đạo một nhóm hoặc cộng đồng nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra Họ không chỉ xác định chiến lược tổng thể mà còn vạch ra lộ trình cho các hoạt động của xã hội, giúp mọi người cùng hướng đến một đích đến chung.
Trong khoa học chính trị, lãnh đạo được hiểu là sự dẫn dắt xã hội thông qua chính trị và đạo đức của người đứng đầu Đây là một chức năng thiết yếu của đảng cầm quyền và lãnh tụ quốc gia, nhằm đạt được các mục tiêu cụ thể cho đất nước Lãnh đạo bao gồm việc xây dựng cương lĩnh, đường lối chính trị, chiến lược phát triển và tổ chức - cán bộ Các chủ thể lãnh đạo là những cá nhân hoặc tổ chức có quyền lực cao nhất trong hệ thống chính trị, với thẩm quyền lớn hơn so với các chủ thể quản lý khác.
Trong khoa học quản lý, lãnh đạo được hiểu theo hai nghĩa: nghĩa hẹp là một chức năng của quản lý, bao gồm hoạch định, tổ chức và kiểm tra Nghĩa rộng hơn, lãnh đạo là thẩm quyền và chức năng của nhà quản lý đứng đầu tổ chức, người chịu trách nhiệm cuối cùng về hoạt động của tổ chức.
Khái niệm lãnh đạo không có nội hàm đồng nhất trong các nghiên cứu khác nhau, nhưng điểm chung của các quan niệm này là sự dẫn dắt hoạt động xã hội của cá nhân hoặc tập thể nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Từ góc độ chính trị - xã hội, lãnh đạo được hiểu là tổ chức và định hướng hoạt động của con người trong cộng đồng, thông qua năng lực và phẩm chất của các nhà lãnh đạo Mục tiêu của lãnh đạo là liên kết thực hiện các chủ trương, đường lối đã xác định để đạt được những mục tiêu đã đề ra.
Về khái niệm quản lý : có nhiều quan điểm và cách tiếp cận khác nhau khi bàn về khái niệm quản lý.
Quản lý được định nghĩa trong từ điển tiếng Việt là việc trông coi và giữ gìn theo những yêu cầu nhất định, cũng như tổ chức và điều khiển các hoạt động của một đơn vị hoặc cơ quan Cán bộ quản lý có trách nhiệm tổ chức, điều khiển và theo dõi các hoạt động để đảm bảo mọi thứ diễn ra theo đúng yêu cầu.
Trong các khoa học chuyên ngành, quản lý được định nghĩa là quá trình hoạch định, tổ chức, chỉ đạo và kiểm soát công việc, nhằm khai thác hiệu quả các nguồn lực để đạt được mục tiêu đề ra Theo nhóm tác giả của Viện Chủ nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, quản lý không chỉ đơn thuần là quản lý công việc mà còn bao gồm việc xây dựng các phương thức và biện pháp cụ thể để thực hiện đúng hướng mà lãnh đạo đã xác định.
Quản lý, từ góc độ chính trị - xã hội, được hiểu là quá trình điều hành và kiểm soát các hoạt động trong tổ chức, nhằm đáp ứng các yêu cầu cụ thể và đạt được mục tiêu mà lãnh đạo đã đề ra.
1.1.2 Khái niệm hệ thống chính trị
Hệ thống chính trị bao gồm toàn bộ các tổ chức chính trị, được lập ra để thực hiện quyền lực chung của xã hội - quyền lực chính trị.
Trong chế độ dân chủ, mọi thành viên và tổ chức xã hội đều có quyền tham gia vào hoạt động chính trị, nhưng không phải tất cả đều được xem là tổ chức chính trị Chỉ những tổ chức được thành lập chủ yếu để thực hiện quyền lực chính trị mới được gọi là tổ chức chính trị Mặc dù các tổ chức này có thể tham gia vào nhiều hoạt động khác, nhiệm vụ chính của chúng vẫn là thực hiện quyền lực chính trị.
Trong xã hội có giai cấp, quyền lực của giai cấp cầm quyền được thực hiện bằng một hệ thống thiết chế và tổ chức chính trị nhất định.
Hệ thống chính trị là tập hợp các tổ chức chính trị hợp pháp trong xã hội, bao gồm đảng chính trị, nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội Những tổ chức này liên kết với nhau để tác động vào các quá trình xã hội, đồng thời củng cố và phát triển chế độ chính trị nhằm phục vụ lợi ích của giai cấp cầm quyền.
Trong các quốc gia phát triển theo hướng xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân và nhân dân lao động đóng vai trò chủ đạo trong quyền lực chính trị, tổ chức và quản lý xã hội, từ đó xác định nội dung hoạt động của hệ thống chính trị.
1.1.3 Khái niệm lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị