Luật hành chính so sánh là ngành khoa học pháp lý, nghiên cứu so sánh các hệ thống pháp luật của quốc gia khác nhau nhằm tìm ra điểm tương đồng và khác biệt, lý giải nguồn gốc tương đồng và khác biệt, hướng tới mục tiêu nhất định.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Bài tiểu luận này nhằm phân tích và làm rõ các quy định pháp luật liên quan đến cơ cấu tổ chức, hoạt động, nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Liên Bang Nga.
Phương pháp nghiên cứu
Cơ sở phương pháp nghiên cứu tiểu luận gồm:
Ý nghĩa của việc nghiên cứu
Bài tiểu luận này nghiên cứu một cách hệ thống và toàn diện về cơ cấu tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Liên Bang Nga, từ đó so sánh những điểm tương đồng và khác biệt giữa hai chính phủ Bên cạnh đó, bài viết còn phân tích quy định pháp luật, vai trò, cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ quyền hạn, và các nguyên tắc trong tổ chức và hoạt động của Chính phủ.
TỔNG QUAN VỀ CHÍNH PHỦ VIỆT NAM
Lịch sử hình thành và phát triển
Chính phủ Việt Nam được hình thành và phát triển qua từng giai đoạn lịch sử như sau:
Giai đoạn thực hiện cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân (1945 – 1959) bắt đầu với việc Quốc dân đại hội bầu ra Uỷ ban dân tộc giải phóng, tiền thân của Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hoà Ngày 03/9/1945, sau khi giành chính quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề ra 6 nhiệm vụ cấp bách, trong đó có việc xây dựng Hiến pháp Cuộc tổng tuyển cử diễn ra vào ngày 06/01/1946 đã dẫn đến sự thành lập Quốc hội Tại kỳ họp thứ nhất vào ngày 02/03/1946, Quốc hội khóa I đã lập ra Chính phủ chính thức, với Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước và Nội các, trở thành cơ quan hành chính cao nhất của Việt Nam Dân chủ Cộng hoà Hiến pháp năm 1946 xác định rõ chức năng, cơ cấu thành viên, nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ, cũng như vai trò của Chủ tịch nước trong bộ máy nhà nước.
Giai đoạn 1959 – 1975 chứng kiến sự chuyển mình từ cách mạng dân tộc dân chủ sang cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và thực hiện cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam Trong thời kỳ này, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được đổi tên thành Hội đồng Chính phủ, nhằm nhấn mạnh tính tập thể của cơ quan này Hội đồng Chính phủ do Quốc hội thành lập, đóng vai trò là cơ quan chấp hành của quyền lực nhà nước cao nhất và là cơ quan hành chính tối cao, bao gồm Thủ tướng, các Bộ trưởng, Chủ nhiệm các Ủy ban Nhà nước, và Tổng giám đốc ngân hàng Nhà nước.
Phù họp với tính chất và chức năng của Hội đồng Chính phủ được quy định tại Điều
71, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng Chính phủ được thay đổi và bổ sung.
Giai đoạn đất nước thống nhất từ 1976 đến 1986 đánh dấu sự chuyển mình của Việt Nam tiến lên chủ nghĩa xã hội Sau khi thống nhất, Việt Nam áp dụng mô hình chính phủ theo Hiến pháp Liên Xô năm 1977 và Hiến pháp Việt Nam năm 1980 Luật tổ chức Hội đồng bộ trưởng ngày 04/7/1981 xác định Hội đồng bộ trưởng là Chính phủ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là cơ quan chấp hành và hành chính nhà nước cao nhất Hội đồng Bộ trưởng bao gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch, các Bộ trưởng và Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước.
Giai đoạn đổi mới từ 1986 đến 2013 chứng kiến những cải cách quan trọng trong bộ máy nhà nước Việt Nam, đặc biệt là hệ thống quản lý nhà nước Hội đồng bộ trưởng được đổi tên thành Chính phủ theo Hiến pháp năm 1992, qua đó xác định lại vị trí và quyền hạn của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ Chính phủ trở thành cơ quan chấp hành của Quốc hội, là cơ quan hành chính cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm Thủ tướng, các Phó Thủ tướng, các Bộ trưởng và các thành viên khác Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu, chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, và Chủ tịch nước.
Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 được ban hành nhằm nâng cao hiệu lực của bộ máy nhà nước, đặc biệt là hệ thống cơ quan hành chính, giúp Chính phủ thực hiện tốt vai trò lãnh đạo và quản lý kinh tế Hiến pháp mới khẳng định quyền hành pháp của Chính phủ, nhấn mạnh vai trò của Thủ tướng, bộ trưởng và thủ trưởng cơ quan ngang bộ, đồng thời điều chỉnh một số nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ và các thành viên nhằm tối ưu hóa chức năng của Chính phủ Căn cứ vào Hiến pháp, Quốc hội khoá XIII đã thông qua Luật tổ chức Chính phủ vào ngày 19/6/2015, và tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng đã được thông qua, có hiệu lực từ ngày 01/7/2020.
Chính phủ Việt Nam là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, thực hiện quyền hành pháp và đóng vai trò là cơ quan chấp hành của Quốc hội trong Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
+ Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu Chính phủ, chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và những nhiệm vụ được giao.
Các bộ, cơ quan ngang bộ và các cơ quan thuộc Chính phủ đóng vai trò là các cơ quan quản lý nhà nước cấp Trung ương, thực hiện chức năng quản lý đối với ngành hoặc lĩnh vực công tác trên toàn quốc.
Nhiệm kỳ chính phủ
Căn cứ Điều 97 Hiến pháp 2013 quy định:
Nhiệm kỳ của Chính phủ gắn liền với nhiệm kỳ của Quốc hội Khi Quốc hội kết thúc nhiệm kỳ, Chính phủ vẫn tiếp tục thực hiện nhiệm vụ cho đến khi Quốc hội khóa mới được thành lập và Chính phủ mới ra đời.
Chính phủ được thành lập bởi Quốc hội và có nhiệm kỳ kéo dài 5 năm, tương ứng với nhiệm kỳ của Quốc hội Khi Quốc hội kết thúc nhiệm kỳ, Chính phủ vẫn tiếp tục thực hiện nhiệm vụ cho đến khi Quốc hội khóa mới thành lập Chính phủ mới.
CƠ CÁU TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ VIỆT NAM VÀ CHÍNH PHỦ LIÊN BANG NGA
Cơ cấu tổ chức, hoạt động của Chính phủ Việt Nam
Vị trí, vai trò của Chính phủ được thể hiện lần lượt thông qua các bản hiến pháp 1946, 1959, 1980, 1992, 2013 và Luật tổ chức Chính phủ 1992, 2001, 2015 như sau:
Theo Hiến pháp 1946, Điều 43 quy định rằng Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là cơ quan hành chính cao nhất, có nhiệm vụ thực hiện quản lý hành chính nhà nước, thi hành các đạo luật và nghị quyết của Nghị viện, đồng thời đề xuất các dự án luật và thực hiện việc bổ nhiệm hoặc cách chức nhân viên trong các cơ quan hành chính và chuyên môn.
Theo Hiến pháp 1959, Điều 71 quy định rằng Hội đồng Chính phủ là cơ quan chấp hành của quyền lực Nhà nước cao nhất và là cơ quan hành chính Nhà nước tối cao của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Hội đồng Chính phủ có trách nhiệm báo cáo công tác trước Quốc hội và Ủy ban thường vụ Quốc hội trong thời gian Quốc hội không họp So với Hiến pháp 1946, Hiến pháp 1959 đã mở rộng quyền hạn của Chính phủ, bao gồm cả lĩnh vực quản lý kinh tế.
Theo Hiến pháp 1980, Điều 104 quy định rằng Hội đồng Bộ trưởng, được đổi tên từ Hội đồng Chính phủ, là cơ quan chấp hành và hành chính cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Hội đồng Bộ trưởng có trách nhiệm quản lý thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của Nhà nước, đồng thời nâng cao hiệu lực của bộ máy Nhà nước từ Trung ương đến cơ sở Hội đồng cũng phải đảm bảo tôn trọng và chấp hành pháp luật, phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân, và xây dựng chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân Bên cạnh đó, Hội đồng Bộ trưởng chịu trách nhiệm báo cáo công tác trước Quốc hội và Hội đồng Nhà nước trong thời gian Quốc hội không họp.
Theo Điều 109 Hiến pháp 1992 và Điều 1 Luật tổ chức Chính phủ 1992, Chính phủ, trước đây gọi là Hội đồng Bộ trưởng, là cơ quan chấp hành của Quốc hội và là cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Chính phủ có trách nhiệm quản lý mọi mặt trong xã hội và phải báo cáo cũng như chịu trách nhiệm trước Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội và Chủ tịch nước.
+ Hiện nay, theo Điều 94 Hiến pháp 2013 và Điều 1 Luật tổ chức Chính phủ
Theo quy định của Chính phủ năm 2015, Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp và là cơ quan chấp hành của Quốc hội.
Chính phủ giữ vai trò quan trọng trong hệ thống quản lý hành chính Nhà nước, thực hiện quyền hành pháp thông qua việc kiến tạo chính sách, trình tự án luật và lãnh đạo tổ chức thi hành chính sách, pháp luật Bên cạnh đó, Chính phủ còn có trách nhiệm chỉ đạo, tập trung và thống nhất các bộ, cơ quan ngang bộ, cũng như các cơ quan thuộc Chính phủ và chính quyền địa phương.
Hiện nay, cơ cấu tổ chức của Chính phủ đã giảm và được thay đổi lần lượt theo Hiến pháp và Luật tổ chức Chính phủ:
Theo Khoản 1 Điều 95 Hiến pháp 2013 và Điều 2 Luật tổ chức Chính phủ
Chính phủ Việt Nam bao gồm Thủ tướng, các phó Thủ tướng, Bộ trưởng và Thủ trưởng các cơ quan ngang bộ Số lượng thành viên Chính phủ được Thủ tướng trình Quốc hội quyết định.
Cơ cấu tổ chức của Chính phủ gồm các bộ, cơ quan ngang bộ.
Việc thành lập, bãi bỏ bộ, cơ quan ngang bộ do Chính phủ trình Quốc hội quyết định”
Chính phủ hiện nay có 18 Bộ, 4 cơ quan ngang Bộ và 8 đơn vị trực thuộc:
Các Bộ: Các bộ: Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp,
Bộ Tài chính, Bộ Công thương, Bộ Lao động – Thương binh và xã hội, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Xây dựng, Bộ Thông tin và truyền thông, và Bộ Giáo dục và đào tạo là những cơ quan quan trọng trong việc quản lý và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nội vụ, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cùng với Bộ Tài nguyên và Môi trường, đều đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.
Các cơ quan ngang Bộ: Văn phòng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ủy ban dân tộc.
Các đơn vị trực thuộc bao gồm Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cùng với Bảo hiểm.
Xã hội Việt Nam, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
1.3 Nhiệm vụ và quyền hạn
Căn cứ Điều 96 Hiến pháp 2013 quy định: “Chính phủ có những nhiệm vụ và quyền hạn sau:
Tổ chức thực hiện Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cùng với lệnh và quyết định của Chủ tịch nước là nhiệm vụ quan trọng nhằm đảm bảo tính hiệu lực và hiệu quả của hệ thống pháp luật trong quản lý nhà nước.
Đề xuất và xây dựng chính sách để trình Quốc hội và Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định, nhằm thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định Đồng thời, trình dự án luật, dự án ngân sách nhà nước và các dự án khác trước Quốc hội, cũng như trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban thường vụ Quốc hội.
Quản lý thống nhất các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế, khoa học, công nghệ, môi trường, thông tin, truyền thông, đối ngoại, quốc phòng và an ninh quốc gia là rất quan trọng Đồng thời, thi hành lệnh động viên, lệnh ban bố tình trạng khẩn cấp và các biện pháp cần thiết khác nhằm bảo vệ Tổ quốc và bảo đảm an toàn cho tính mạng, tài sản của Nhân dân cũng cần được thực hiện kịp thời.
Quốc hội có thẩm quyền quyết định việc thành lập và bãi bỏ các bộ, cơ quan ngang bộ, cũng như thực hiện các điều chỉnh liên quan đến địa giới hành chính của tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Ngoài ra, Quốc hội cũng trình Ủy ban thường vụ Quốc hội để quyết định về việc thành lập, giải thể, nhập, chia và điều chỉnh địa giới của các đơn vị hành chính dưới cấp tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương.
Cơ cấu tổ chức, hoạt động của Chính phủ Liên Bang Nga
Chính phủ Liên Bang Nga đóng vai trò quan trọng trong hệ thống quyền lực nhà nước, với Tổng thống là cơ quan hành chính cao nhất, có quyền bổ nhiệm Thủ tướng Chính phủ.
Chính phủ Cộng hòa Liên bang Nga bao gồm Chủ tịch Chính phủ (Thủ tướng), các Phó Chủ tịch Chính phủ (Phó Thủ tướng) và các bộ trưởng Chính phủ hoạt động dựa trên Hiến pháp, các luật hiến pháp Liên bang, luật Liên bang và các sắc lệnh của Tổng thống Liên bang.
Theo Điều 2 của Luật Tổ chức Chính phủ Nga năm 1997, Chính phủ Liên bang Nga bao gồm Chủ tịch Chính phủ (Thủ tướng), các Phó Chủ tịch Chính phủ (Phó Thủ tướng) và các bộ trưởng.
Thủ tướng Chính phủ được Tổng thống bổ nhiệm với sự đồng ý của Hạ viện, trong khi Phó thủ tướng và các thành viên khác của Chính phủ do Tổng thống bổ nhiệm theo đề nghị của Thủ tướng Tổng thống có quyền miễn nhiệm Thủ tướng theo yêu cầu của chính Thủ tướng, và trong trường hợp Thủ tướng không thể thực hiện nhiệm vụ, Tổng thống có thể cách chức Thủ tướng, đồng thời phải thông báo cho Thượng viện và Hạ viện trong cùng ngày Việc miễn nhiệm Thủ tướng sẽ dẫn đến việc giải tán Chính phủ.
Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ và các Bộ trưởng phải báo cáo tài sản cá nhân và tài sản mới có thêm trong năm cho cơ quan thuế Liên Bang, với thời hạn không muộn hơn ngày 01/04 hàng năm.
Cơ quan thuế Liên bang phải báo cáo những thông tin đó cho Tổng thống biết,những thông tin này có thể công bố công khai
Các thành viên của Chính phủ Liên bang không được phép đồng thời là thành viên của Thượng viện, Hạ viện hoặc đại biểu của các cơ quan lập pháp của các chủ thể Liên bang Họ cũng không được giữ các chức vụ khác trong các cơ quan quyền lực Nhà nước, cơ quan tự quản địa phương và các tổ chức xã hội.
Các Bộ trưởng không được phép thực hiện hoạt động kinh doanh trực tiếp hoặc thông qua người đại diện, và không được tham gia vào bất kỳ hoạt động nào có trả lương ngoài giảng dạy, nghiên cứu khoa học và sáng tạo Họ cũng không được sử dụng tài sản công cho mục đích cá nhân, nhận thù lao từ việc xuất bản hay diễn thuyết với tư cách là thành viên Chính phủ, và không được nhận quà hay giá trị vật chất từ cá nhân hoặc tổ chức trong quá trình thực hiện nhiệm vụ Các Bộ trưởng chỉ có thể nhận danh hiệu cao quý và huy chương nước ngoài khi có sự cho phép của Tổng thống Việc đi công tác nước ngoài của các Bộ trưởng chỉ được thực hiện nếu tuân thủ quy định của Pháp luật Liên bang và các điều ước quốc tế mà Nga đã ký kết, hoặc theo thỏa thuận với các cơ quan Nhà nước và ngoại giao.
Hiện nay Chính phủ Liên Bang Nga đã giảm số lượng thành viên cho phù hợp là 17 Bộ, 7 Cục và 30 cơ quan Chính phủ.
2.3 Nhiệm vụ và quyền hạn
2.3.1 Nhiệm vụ và quyền hạn chung
Căn cứ Khoản 1 Điều 114 Hiến pháp Nga 1993, Chính phủ Liên Bang Nga có nhiệm vụ và quyền hạn sau:
Dự toán ngân sách liên bang được trình lên Đuma Quốc gia nhằm đảm bảo việc thi hành ngân sách hiệu quả, đồng thời Đuma Quốc gia cũng có trách nhiệm quyết toán về việc thực hiện ngân sách này.
+ Đảm bảo chính sách tài chính, tín dụng, tiền tệ thống nhất ở Liên bang Nga;
+ Đảm bảo việc thi hành chính sách thống nhất ở Liên bang Nga trong lĩnh vực văn hoá, khoa học, giáo dục, y tế, bảo trợ xã hội, môi trường;
+ Thực hiện quản lý sở hữu liên bang;
+ Thực hiện các biện pháp đảm bảo quốc phòng, an ninh quốc gia, thực thi chính sách đối ngoại của Liên bang Nga;
Để đảm bảo tính pháp chế và bảo vệ quyền tự do công dân, cần thực hiện các biện pháp hiệu quả nhằm bảo vệ sở hữu và duy trì trật tự xã hội, đồng thời tăng cường đấu tranh chống lại tội phạm.
+ Thực hiện các quyền hạn khác do Hiến pháp Liên bang Nga, các đạo luật liên bang, các sắc lệnh của Tổng thống Liên bang Nga quy định.
2.3.2 Nhiệm vụ và quyền trong từng lĩnh vực a) Trong lĩnh vực kinh tế, tài chính
Xây dựng và trình Hạ Viện ngân sách Liên bang là nhiệm vụ quan trọng nhằm đảm bảo thực hiện ngân sách hiệu quả Đồng thời, việc này cũng góp phần bảo vệ sự tự do trong hoạt động kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hoá, cung cấp dịch vụ và sử dụng các phương tiện tài chính.
Thống kê, báo cáo Hạ viện về quyết toán thực hiện ngân sách Liên bang; Xây dựng và thực hiện chính sách thuế;
Xây dựng và hoàn thiện hệ thống ngân sách;
Cùng với Ngân hàng Nhà nước trung ương tiến hành các biện pháp điều chỉnh thị trường tiền tệ và chứng khoán;
Thực hiện nghĩa vụ đối nội và đối ngoại của Liên bang Nga;
Điều chỉnh và kiểm tra giao dịch tiền tệ cùng tỷ giá ngoại hối là cần thiết để đảm bảo sự ổn định tài chính Đồng thời, việc thống nhất chính sách tài chính, tiền tệ và tín dụng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế Trong lĩnh vực xã hội, đặc biệt là y tế, cần có những biện pháp hiệu quả để nâng cao chất lượng cuộc sống và sức khỏe cộng đồng.
Chính phủ thực hiện chính sách xã hội thống nhất nhằm đảm bảo an sinh xã hội và bảo hiểm xã hội, đồng thời giảm thiểu tỷ lệ thất nghiệp Ngoài ra, cần có chính sách đồng bộ đối với người dân di cư để hỗ trợ họ trong quá trình hòa nhập và phát triển.
Để bảo vệ quyền công dân trong lĩnh vực y tế, cần thực hiện các biện pháp nhằm bảo vệ sức khỏe, giải quyết các vấn đề liên quan đến bảo vệ gia đình, bà mẹ và trẻ em, đồng thời thúc đẩy bình đẳng giới.
Thực hiện các biện pháp để phát triển các trung tâm văn hoá thể thao du lịch và nhà nghỉ. c) Trong lĩnh vực khoa học, công nghê
Thực hiện các biện pháp để phát triển khoa học đặc biệt là các lĩnh vực khoa học cơ sở, khoa học ứng dụng. d) Trong lĩnh vực giáo dục:
Phát triển hệ thống giáo dục phổ thông, giáo dục chuyên nghiệp;
Phát triển hệ thống giáo dục không mất tiền. đ) Trong lĩnh vực đối ngoại
Nhà nước Nga thực hiện vai trò lãnh đạo và duy trì các mối quan hệ đối ngoại, đồng thời đảm bảo các điều kiện cần thiết cho các cơ quan đại diện của Nga tại nước ngoài và các tổ chức quốc tế.
Ký kết và tổ chức thực hiện các điều ước quốc tế theo quy định của luật;
Bảo vệ sự bất khả xâm phạm của lãnh thổ Nga;
Bảo vệ công dân Nga ở nước ngoài là một nhiệm vụ quan trọng, đồng thời cần điều chỉnh và giám sát các hoạt động kinh tế đối ngoại cũng như hợp tác khoa học, kỹ thuật và văn hóa với các quốc gia khác Hội đồng nhân dân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc này.
SO SÁNH CƠ CẤU TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ VIỆT NAM VỚI CHÍNH PHỦ LIÊN BANG NGA
Điểm giống nhau
Về vị trí, vai trò thì Chính phủ cả hai nước đều là cơ quan hành chính nhà nước thực quyền hành pháp.
Về cơ cấu tổ chức thì Chính phủ cả hai nước đều có Thủ tướng chính phủ là người đứng đầu chính phủ
Chính phủ của cả hai nước đều tuân thủ các nguyên tắc tổ chức và hoạt động như: thực thi hiến pháp và pháp luật, đảm bảo tính công khai và minh bạch, chịu trách nhiệm trước nhân dân, và khẳng định quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.
Điểm khác nhau
Chính phủ Việt Nam, cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp và là cơ quan chấp hành của Quốc hội.
Chính phủ Liên Bang Nga thực hiện quyền hành pháp nhưng không phải là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất; vai trò này thuộc về Tổng thống.
Chính phủ Việt Nam được cấu thành từ Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng, Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang bộ Thủ tướng Chính phủ được bầu bởi Quốc hội từ các đại biểu Quốc hội, theo quy định tại Điều 2 của Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015.
Chính phủ Liên Bang Nga bao gồm Thủ tướng, các Phó Thủ tướng và các Bộ trưởng Liên Bang Thủ tướng được Tổng thống bổ nhiệm và cần sự phê chuẩn từ Đuma Quốc gia, theo Khoản 2 Điều 110 của Hiến pháp Nga.
2.3 Nhiệm vụ và quyền hạn
- Trong lĩnh vực kinh tế, tài chính:
Chính phủ Việt Nam chỉ đạo quản lý thống nhất nền kinh tế quốc dân, đề xuất và quyết định các chính sách nhằm phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Mục tiêu bao gồm củng cố nền kinh tế nhà nước, phát huy tiềm năng của mọi thành phần kinh tế và nguồn lực xã hội để phát triển bền vững Chính phủ cũng thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng dự án chiến lược và quy hoạch phát triển kinh tế hàng năm, trình Quốc hội dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách.
+ Chính phủ Liên Bang Nga đảm nhận rất nhiều trong lĩnh vực này như sau:
Hạ viện có nhiệm vụ xây dựng và thực hiện ngân sách Liên bang, đảm bảo sự tự do trong hoạt động kinh tế, vận chuyển hàng hóa và dịch vụ tài chính Đồng thời, Hạ viện cũng thống kê và báo cáo về quyết toán ngân sách, xây dựng và hoàn thiện hệ thống ngân sách, cùng với Ngân hàng nhà nước trung ương thực hiện các biện pháp điều chỉnh thị trường tiền tệ và chứng khoán.
Liên bang Nga thực hiện các nghĩa vụ đối nội và đối ngoại, đồng thời tiến hành điều chỉnh và kiểm tra các giao dịch tiền tệ và tỉ giá ngoại hối, cũng như các giao dịch tiền tệ và tín dụng.
- Trong lĩnh vực xã hội, y tế:
Chính phủ Việt Nam đã chỉ đạo và quyết định các chính sách cụ thể nhằm hướng nghiệp, tạo việc làm và đảm bảo chế độ bảo hiểm lao động Đồng thời, chính phủ cũng thực hiện các chính sách xóa đói, giảm nghèo, mở rộng hình thức bảo hiểm xã hội, quản lý và phát triển sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân Các biện pháp đảm bảo bình đẳng giới, chăm sóc người già và trẻ em có hoàn cảnh khó khăn cũng được chú trọng Ngoài ra, chính phủ còn thực hiện chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình, cùng với việc tổ chức các biện pháp phòng ngừa và đấu tranh chống tệ nạn xã hội.
Chính phủ Liên Bang Nga thực hiện chính sách xã hội hóa thống nhất trong an sinh xã hội và bảo hiểm xã hội, nhằm hạn chế nạn thất nghiệp và quản lý dân di cư Đồng thời, chính phủ cũng chú trọng bảo vệ quyền công dân trong lĩnh vực y tế và sức khỏe, giải quyết các vấn đề liên quan đến bảo vệ gia đình, bà mẹ, trẻ em và bình đẳng giới Ngoài ra, các biện pháp phát triển trung tâm văn hóa, thể thao, du lịch và nhà nghỉ cũng được triển khai để nâng cao đời sống cộng đồng.
- Trong lĩnh vực khoa học, công nghệ:
Chính phủ Việt Nam đã chỉ đạo việc quản lý và phát triển đồng bộ hoạt động khoa học và công nghệ, đồng thời thiết lập các chính sách cụ thể nhằm khẳng định khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu.
+ Chính phủ Liên Bang Nga: Thực hiện biện pháp để phát triển khoa học, đặc biệt là các lĩnh vực khoa học cơ sở, khoa học ứng dụng.
- Trong lĩnh vực giáo dục:
Chính phủ Việt Nam khẳng định giáo dục là quốc sách hàng đầu, cam kết ưu tiên đầu tư cho sự phát triển giáo dục và thống nhất quản lý toàn diện hệ thống giáo dục quốc dân.
+ Chính phủ Liên Bang Nga: (1) Phát triển hệ thống giáo dục phổ thông, giáo dục chuyên nghiệp; (2) Phát triển hệ thống giáo dục không mất tiền.
- Trong lĩnh vực đối ngoại
Chính phủ Việt Nam thực hiện chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình và hợp tác, đa dạng hóa quan hệ quốc tế dựa trên nguyên tắc tôn trọng Hiến pháp năm 2013 Chính phủ có thẩm quyền đàm phán và ký kết điều ước quốc tế, bảo vệ lợi ích của Nhà nước và công dân Việt Nam ở nước ngoài Đồng thời, Chính phủ cũng chỉ đạo các chính sách hợp tác đối ngoại trong nhiều lĩnh vực, quản lý hoạt động của các cơ quan đại diện và khuyến khích kiều bào giữ gìn truyền thống văn hóa dân tộc.
Chính phủ Liên Bang Nga thực hiện vai trò lãnh đạo và quản lý các quan hệ đối ngoại của nhà nước, đảm bảo điều kiện cho các cơ quan đại diện và tổ chức quốc tế của Nga hoạt động hiệu quả Họ cũng ký kết và tổ chức thực hiện các điều ước quốc tế theo quy định của pháp luật, đồng thời bảo vệ sự bất khả xâm phạm của lãnh thổ và công dân Nga ở nước ngoài Ngoài ra, chính phủ còn điều chỉnh và giám sát các hoạt động kinh tế đối ngoại cũng như hợp tác khoa học, kỹ thuật và văn hóa với các quốc gia khác.
- Đối với Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
Chính phủ Việt Nam, theo Hiến pháp năm 2013, có trách nhiệm hướng dẫn và kiểm tra Hội đồng nhân dân trong việc thực hiện các văn bản cấp trên, đồng thời đảm bảo tính hợp pháp của nghị quyết Hội đồng nhân dân Chính phủ cần tạo điều kiện cho Hội đồng nhân dân hoạt động hiệu quả bằng cách gửi các văn bản liên quan, giải quyết kiến nghị và bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước cho đại biểu Luật tổ chức Chính phủ năm 2015 đã nhấn mạnh việc ủy quyền cho chính quyền địa phương thực hiện một số nhiệm vụ dựa trên năng lực và điều kiện cụ thể, với các điều kiện đảm bảo thực hiện nhiệm vụ (khoản 1 Điều 25).
Theo hiến pháp Liên Bang Nga, quyền tự quyết của cư dân được bảo đảm trong các vấn đề địa phương, bao gồm việc nắm giữ, sử dụng và định đoạt tài sản Công dân thực hiện quyền này thông qua trưng cầu ý dân, bầu cử và các hình thức thể hiện ý chí khác thông qua các cơ quan dân cử và tự quản địa phương Cơ cấu các cơ quan địa phương do cư dân tự xác định, với việc thay đổi biên giới lãnh thổ chỉ được thực hiện sau khi có sự góp ý của người dân trong vùng lãnh thổ đó Các cơ quan độc lập có trách nhiệm quản lý tài sản, ngân sách, thiết lập thuế phí và bảo vệ trật tự xã hội, đồng thời giải quyết các vấn đề khác liên quan đến địa phương.
2.4 Các nguyên tắc tổ chức và hoạt động
Chính phủ Việt Nam có những nguyên tắc sau: